Ἅγιος Παΐσιος: Τὸ παράδειγμα μιλάει

– Γέροντα, οἱ ἄνθρωποι ποὺ ζοῦν πνευματικὰ στὸν κόσμο πρέπει νὰ δείχνουν στοὺς κοσμικοὺς ὅτι νηστεύουν;

– Ὅταν πρόκειται γιὰ διατεταγμένες νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας μας, Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστὲς κ.λπ., τότε πρέπει, γιατὶ αὐτὸ εἶναι ὁμολογία πίστεως. Οἱ ἄλλες ὅμως νηστεῖες, δηλαδὴ αὐτὲς ποὺ γίνονται ἀπὸ ἄσκηση, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ἢ γιὰ νὰ εἰσακουσθῆ ἡ προσευχή μας σὲ ἕνα αἴτημά μας, πρέπει νὰ γίνωνται κρυφά.

Σκοπὸς εἶναι νὰ ζοῦμε ὀρθόδοξα, ὄχι ἁπλῶς νὰ μιλοῦμε ἢ νὰ γράφουμε ὀρθόδοξα. Γι᾿ αὐτό, βλέπεις, ἕνα κήρυγμα δὲν πληροφορεῖ, δὲν ἀλλοιώνει τὸν ἄλλον, ὅσο καλὸ καὶ ἂν εἶναι, ἂν ὁ ἱεροκήρυκας δὲν ἔχη βίωμα.

– Ἄν, Γέροντα, ὁ ἀκροατὴς ἢ ὁ ἀναγνώστης ἔχη καλὴ διάθεση;

– Ἔ, τότε αὐτὸς ἔχει ἤδη τὴν θεία Χάρη, γι᾿ αὐτὸ καὶ ὠφελεῖται. Ἕνας ὅμως ποὺ δὲν ἔχει καλὴ διάθεση θὰ πάρη καὶ θὰ ἐξετάση αὐτὰ ποὺ λέει ὁ ἱεροκήρυκας καὶ δὲν θὰ ἔχη καμμιὰ ὠφέλεια. Τὸ νὰ σκεφτόμαστε ὀρθόδοξα εἶναι εὔκολο· τὸ νὰ ζοῦμε ὅμως ὀρθόδοξα θέλει κόπο. 

Μιὰ φορὰ ἕνας θεολόγος εἶχε κάνει μιὰ ὁμιλία καὶ εἶχε πεῖ νὰ πᾶνε νὰ δώσουν αἷμα, γιατὶ ὑπῆρχε ἀνάγκη. Καὶ πράγματι πολλοὶ παρακινήθηκαν καὶ ἔδωσαν πολὺ αἷμα. Ἐκεῖνος ὅμως δὲν ἔδωσε οὔτε μιὰ σταγόνα, ἂν καὶ εἶχε... μπόλικο. Οἱ ἄλλοι τότε σκανδαλίσθηκαν. «Ἐγώ, τοὺς εἶπε ἐκεῖνος, μὲ τὴν ὁμιλία ποὺ ἔκανα καὶ παρεκίνησα τὸν κόσμο νὰ δώση αἷμα, εἶναι σὰν νὰ ἔδωσα τὸ περισσότερο αἷμα»! Ἔτσι ἀνέπαυε τὸν λογισμό του. 

Καλύτερα ἦταν νὰ μὴν ἔκανε τὴν ὁμιλία καὶ ἀθόρυβα νὰ πήγαινε νὰ δώση λίγο αἷμα. Ἡ ζωὴ μετράει. «Ἐγὼ εἶμαι δεξιός», μοῦ εἶπε ἕνας ποὺ δὲν εἶχε καμμιὰ σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία. «Ἅμα δὲν κάνης σταυρό, τί ὠφελεῖ; τοῦ εἶπα. Τὸ χέρι ποὺ δὲν κάνει σταυρὸ τί ὠφελεῖ ποὺ εἶναι δεξί; 

Σὲ τί διαφέρει ἀπὸ τὸ ἀριστερὸ ποὺ δὲν κάνει σταυρό; Ἐκεῖνο ἔτσι καὶ ἀλλιῶς δὲν κάνει σταυρό». Ἂν ἐσὺ εἶσαι δεξιὸς καὶ δὲν κάνης σταυρό, σὲ τί διαφέρεις ἀπὸ τοὺς ἀριστερούς; Ὁ σκοπὸς εἶναι νὰ εἶσαι ἄνθρωπος πνευματικός, νὰ ζῆς κοντὰ στὸν Χριστό, τότε βοηθᾶς καὶ τοὺς ἄλλους.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχη ζωὴ σωστή, τὸ ἔργο του πληροφορεῖ. Σὲ μιὰ πόλη ἦταν ἕνας Προτεστάντης ποὺ ὅλους τοὺς κατηγοροῦσε· τί κληρικούς, τί δεσποτάδες. Ἐκεῖ κοντὰ σὲ ἕνα μοναστήρι ἀσκήτευε καὶ ἕνας μοναχός. 

Μιὰ φορὰ ρώτησε τὸν Προτεστάντη ἕνας ἄθεος: «Καλά, ὅλους τοὺς δεσποτάδες, τοὺς παπάδες τοὺς κατηγορεῖς. Γι᾿ αὐτὸν τὸν καλόγηρο τί ἔχεις νὰ πῆς;». «Αὐτὸν τὸν παραδέχομαι, τοῦ λέει, γιατὶ διαφέρει ἀπὸ τοὺς ἄλλους». Ἕνας πιστός, ὅπου καὶ ἂν εἶναι, πόσο βοηθάει, ὅταν ζῆ σωστά! Θυμᾶμαι, ἕνας γνωστός μου ἀστυνομικὸς ὑπηρετοῦσε στὰ σύνορα. 

Ἐκεῖ ἦταν καὶ Σέρβοι κομμουνιστές, καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς πιὸ ἄθεους, τοὺς πιὸ ἔμπιστους τοῦ κόμματος. Ὅταν ἔρχονταν Σέρβοι παπάδες στὰ σύνορα Ἑλλάδος καὶ Σερβίας, ὁ ἀστυνομικὸς τοὺς φιλοῦσε τὸ χέρι. Οἱ κομμουνιστὲς τὸ πρόσεξαν. Ἕλληνας ἀστυνομικὸς νὰ φιλάη τὸ χέρι τῶν Σέρβων παπάδων! Ἔκανε μεγάλη ἐντύπωση στοὺς κομμουνιστὲς καὶ προβληματίσθηκαν στὸ θέμα τῆς πίστεως.

Πόσο βοηθοῦν αὐτοὶ ποὺ ἔχουν μιὰ θέση, ὅταν κρατᾶνε λίγο! Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐγὼ κοιτάω μερικοὺς μεγάλους νὰ τοὺς δῶ, ὅταν ἔρχωνται, γιὰ νὰ τοὺς βοηθήσω, γιατὶ αὐτοὶ μπορεῖ νὰ βοηθήσουν πολὺ θετικὰ μὲ τὸ παράδειγμα. Νά, ἕνας στρατάρχης ποὺ γνωρίζω, εἶναι παράδειγμα. Καὶ ὅ,τι κάνει, τὸ κάνει ἀπὸ μέσα του, μὲ τὴν καρδιά του· δὲν τὸ κάνει ἐξωτερικά. Οἱ ἄλλοι ποὺ τὸν βλέπουν προβληματίζονται καὶ βοηθιοῦνται. 

Παλιὰ καὶ οἱ ἄρχοντες τοῦ τόπου εἶχαν ἀρχές, πίστευαν. Ξέρετε τί εἶχε πεῖ μιὰ ἀρχόντισσα σὲ κάποιον βουλευτὴ σὲ μιὰ πόλη; Εἶχε πάει μὲ τὸν σύζυγό της τὴν περίοδο τῆς νηστείας τοῦ Δεκαπενταυγούστου σὲ ἕνα γεῦμα καὶ εἶχαν ἐκεῖ ψάρια, κρέατα... Αὐτὴ δὲν ἔτρωγε, γιατὶ νήστευε. Τὸ πρόσεξε ὁ βουλευτὴς καὶ τῆς εἶπε: «Ἀσθενεῖς καὶ ὁδοιπόροι νηστεία δὲν κρατοῦν». «Ναί, ὁδοιπόροι μὲ ρόδες!», τοῦ ἀπάντησε ἐκείνη καὶ δὲν ἄγγιξε τίποτε ἀπὸ τὰ ἀρτύσιμα. 

Στὸ γεῦμα ἐν τῷ μεταξὺ ἦταν καὶ ἕνας κληρικὸς ποὺ τοὺς προσφώνησε: «Μεγάλη μου τιμὴ ποὺ βρίσκομαι μαζί σας κ.λπ.», ἔλεγε–ἔλεγε ἕνα σωρὸ ἐγκώμια. Ὁπότε τὸν διέκοψε ὁ ἄνδρας τῆς ἀρχόντισσας καὶ τοῦ εἶπε: «Μὴ πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία!»[1]. 

Γιατὶ ἐκεῖνος πῆγε νὰ τοὺς κολακεύση. Ἄλλοτε πάλι εἶχε πεῖ αὐτὴ ἡ ἀρχόντισσα σὲ ἕναν καθηγητὴ Πανεπιστημίου τῆς Θεολογίας: «Μὴν κοιτᾶτε λεπτομέρειες καὶ κόβετε στὶς ἐξετάσεις τοὺς παπάδες. Κοιτάξτε νὰ τοὺς περνᾶτε, γιατὶ οἱ ἐπαρχίες δὲν ἔχουν παπᾶ!». Θέλω νὰ πῶ ὅτι παλιὰ οἱ τοπικοὶ ἄρχοντες ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἦταν παράδειγμα γιὰ τὸν λαό.

Αὐτὸ ποὺ θὰ βοηθήση θετικὰ τοὺς ἀνθρώπους σήμερα εἶναι τὸ παράδειγμά μας τὸ χριστιανικὸ καὶ ἡ ζωή μας ἡ χριστιανική. Τοὺς Χριστιανοὺς πρέπει νὰ τοὺς διακρίνη ἡ πνευματικὴ λεβεντιὰ καὶ ἡ ἀρχοντιά, ἡ θυσία. Γι' αὐτὸ λέω στοὺς λαϊκούς: «Νὰ ἀγαπᾶτε τὸν Χριστό, νὰ ἔχετε ταπείνωση, νὰ κάνετε τὸ καθῆκον σας, καὶ ὁ Χριστὸς θὰ προδώση τὴν ἀρετή σας στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων». 

Ἡ ἀρετὴ ἔχει τυπικὸ νὰ προδίδη τὸν ἄνθρωπο, ὅπου κι ἂν βρίσκεται αὐτός. Ἀκόμη καὶ νὰ κρυφθῆ, καὶ νὰ ὑποκριθῆ μὲ τὴν διὰ Χριστὸν σαλότητα, ἡ ἀρετὴ θὰ τὸν προδώση, ἔστω καὶ ἀργότερα, καὶ ὁ ἀποθηκευμένος του θησαυρός, ποὺ θὰ ἀνακαλυφθῆ τότε μαζεμένος, θὰ βοηθήση πάλι πολλὲς ψυχές· ἴσως τότε περισσότερο.

________________________

[1] Ψαλμ. 145, 3.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου ΛΟΓΟΙ Β' «Πνευματικὴ ἀφύπνιση»

«Πᾶνος»