Τι δώρα μπορούμε να προσφέρουμε στον Χριστό, αντίστοιχα με τα δώρα των Μάγων

Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ -ΜΕΛΕΤΗ ΚΒ' (γ)

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση - Ἐπιμέλεια:
Σάββας Ηλιάδης, Δάσκαλος
Κιλκίς

Στὸν ἀπόηχο τῶν μεγάλων ἑορτῶν τοῦ δωδεκαημέρου - ἐχθὲς ἀποδόθηκε ἡ ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων - καὶ ἀποχαιρετῶντας τες μὲ πνευματικὴ χαρὰ ἀλλὰ καὶ νοσταλγία, ἀξίζει νὰ μείνουμε γιὰ λίγο ἀκόμη στὰ γεγονότα καὶ στὰ πρόσωπα ἀλλὰ καὶ στὰ ὠφέλιμα διδάγματα, τὰ ὁποῖα «ἐξορύσσει» καὶ μᾶς προσφέρει ἡ γραφίδα τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου:

1. «... Ἄν ἐσὺ ἀδελφέ, ποὺ διαβάζεις αὐτὰ ποὺ γράφω, εἶσαι φτωχός, πρόσφερε στὸν νεογέννητο βασιλιᾶ Ἰησοῦ,

α). σὰν χρυσάφι τὸ ἐπιθυμητικὸ μέρος τῆς ψυχῆς σου, δηλαδή, πρόσφερέ του μιὰ καρδιὰ καὶ θέληση, ποὺ θὰ εἶναι καθαρὴ σὰν χρυσάφι, καθαρὴ ἀπὸ κάθε κακὴ ἐπιθυμία καὶ ὄρεξη, ὅλη νὰ ποθεῖ τὰ οὐράνια, ὅλη νὰ κλίνει πρὸς τὰ πνευματικὰ πράγματα, ὅλη νὰ καίγεται μόνο ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὄχι ἀπὸ κανένα ἄλλο γήινο πρᾶγμα. 

Καὶ ἁπλῶς καὶ μὲ λίγα λόγια, νὰ μπορεῖς καὶ σὺ μὲ ὅλη σου τὴν καρδιά, μὲ ὅλα τὰ θελήματά της καὶ τὶς ἐπιθυμίες της , νὰ λὲς ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ Δαβίδ· «Κύριε, ἐναντίον σου πᾶσα ἡ ἐπιθυμία μου». (Ψαλμ. 37,10). 

Διότι, γι` αὐτὸν τὸν λόγο πρόσταξε καὶ ὁ Θεὸς στὸ Λευιτικὸ νὰ προσφέρονται σ᾿ αὐτόν, ὄχι μόνο τὸ ξύγκι τῶν νεφρῶν ἀλλὰ καὶ τὰ δυὸ νεφρὰ μαζί· «καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ᾿ αὐτῶν, τὸ ἐπὶ τῶν μηρίων, καὶ τὸν λοβὸν τὸν ἐπὶ τοῦ ἥπατος σὺν τοῖς νεφροῖς περιελεῖ» (Λευ. 3, 4), τὸ ὁποῖο, καθὼς ἑρμηνεύει ὁ μέγας Βασίλειος στὸν λόγο του Περὶ Παρθενίας, δείχνει ὅτι πρέπει νὰ προσφέρουμε στὸν Θεὸ ὡς δῶρο, ὄχι μόνο κάθε λογῆς ἐπιθυμία σαρκική, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ αὐτὰ τὰ ὄργανα καὶ μέλη ἀπὸ τὰ ὁποῖα προέρχεται αὐτὴ ἡ ἐπιθυμία καὶ ἡ παραγωγὴ τοῦ σπέρματος, ἀπὸ τὸ τί εἴδους εἶναι οἱ νεφροί. 

Ὅσο γιὰ τὰ νεφρά, ὄχι μόνο τὸ λίπος τους παραδίδουν στὴ φωτιὰ ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ ἴδια, καθὼς λέγοντας καὶ χωρὶς νεφρά, ἐννοεῖ πὼς μποροῦν νὰ ζήσουν χωρὶς γάμους. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Δαβίδ, προσφέροντας στὸν Θεό, ὄχι μόνο κάθε ἐπιθυμία του ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ νεφρά, τὰ πρῶτα ὄργανα τῆς ἐπιθυμίας, ἔλεγε, «ὅτι σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, Κύριε». (Ψαλμ. 138, 13)

β). Πρόσφερε, ἀδελφέ, στὸν Ἰησοῦ σὰν λιβάνι, τὸν νοῦ καὶ τὸ λογιστικὸ μέρος τῆς ψυχῆς σου, καθαρὸ ἀπὸ βλάσφημους λογισμούς. Καθαρὸ ἀπὸ αἰσχροὺς λογισμούς. Καθαρὸ ἀπὸ πονηροὺς λογισμούς. Ὁλόκληρο πεντακάθαρο ἀπὸ πνευματικὲς ἐνθυμήσεις. 

Ὁλόκληρο λαμπερὸ ἀπὸ τὴν νοερὰ προσευχή, ἡ ὁποία ἀναπέμπεται στὸν Θεὸ σὰν θυμίαμα καὶ λιβάνι, ὅπως λέει ὁ Δαβίδ, «κατευθυνθήτω ἡ προσευχὴ μοῦ ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου». (Ψαλμ. 140,2) Ὁλόκληρο ὑποταγμένο (τὸ λογικό σου), μὲ ὅλα του τὰ φρονήματα, στὴν ὑπακοὴ τοῦ Χριστοῦ, ὅπως λέει ὁ Παύλος· « λογισμοὺς καθαιροῦντες καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ». (Β' 10, 5). 

Ὁλόκληρο φλεγόμενο ἀπὸ καλοὺς καὶ θεϊκοὺς λογισμούς, καθὼς λέει ὁ θεολόγος Γρηγόριος στὸ Πάσχα «καὶ τοῖς καλοῖς ἄνθραξι καθαιρώμεθα τὸ διανοητικὸν ἡμῶν, ἀνάπτουσι καὶ καθαίρουσι παρὰ τοῦ πῦρ ἐλθόντος βαλεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ τῶν μοχθηρῶν ἕξεων ἀναλωτικόν καὶ τὴν ἄναψιν ἐπισπεύδοντος», γιὰ νὰ ἀποπνέεις καὶ στοὺς ἄλλους ὀσμὴ εὐωδίας καὶ πνευματικῆς γνώσεως καὶ γιὰ νὰ λὲς καὶ σὺ μαζὶ μὲ τὸν Παύλο· «τῷ δὲ Θεῷ χάρις τῷ πάντοτε θριαμβεύοντι ἡμᾶς ἐν τῷ Χριστῷ καὶ τὴν ὀσμὴν τῆς γνώσεως αὐτοῦ φανεροῦντι δι᾿ ἡμῶν ἐν παντὶ τόπῳ·ὅτι Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν». (Β' 2,14). 

Πρόσφερέ του, λέω, τὸ λογιστικό σου ὅλο συντετριμμένο, ὅλο τεταπεινωμένο μὲ πνεῦμα κατανύξεως.

γ). Πρόσφερε δῶρο στὸν Ἰησοῦ σὰν σμύρνα, τὴν νέκρωση τοῦ θυμικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς σου, ἀπομακρύνοντας τὴν καρδιὰ σου ἀπὸ κάθε ταραχή, κάθε ὀργή, κάθε θυμό, κάθε πικρία, κάθε μῖσος, κάθε κραυγή, κάθε ὕβρη καὶ λοιδορία, καθὼς παραγγέλλει ὁ Απόστολος· « πᾶσα πικρία καὶ θυμὸς καὶ ὀργὴ καὶ κραυγὴ καὶ βλασφημία ἀρθήτω ἀφ᾿ ὑμῶν σὺν πάσῃ κακίᾳ». (Ἐφ. 4,31). 

Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς πρόσταξε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη νὰ προσφέρεται σ᾿ αὐτόν, σὰν θυσία καὶ δῶρο τὸ αὐτὶ τοῦ συκωτιοῦ μαζὶ μὲ τὴν χολή, καθὼς λέει ὁ μέγας Βασίλειος στὸν λόγο τοῦ περὶ Παρθενίας. Γιὰ νὰ μᾶς φανερώσει ὅτι πρέπει νὰ ὑποτάσσουμε σ` αὐτὸν ὅλο τὸ θυμικὸ μέρος τῆς ψυχῆς μας, ἀφοῦ, κατὰ τοὺς γιατρούς, ὄργανο τοῦ θυμοῦ εἶναι ἡ χολή. 

Εἶναι γνωστὴ καὶ ἡ παροιμία ποὺ λέει «έστι καὶ ἐν μύρμηκι χολῇ, ἤτοι θυμός». Πρέπει νὰ ξέρεις, ἀδελφέ, ὅτι τὰ πάθη τοῦ θυμικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς εἶναι πολὺ περισσότερο δυσκολονίκητα ἀπὸ τὰ πάθη τοῦ ἐπιθυμητικοῦ, ὅπως λέει ὁ θεῖος Μάξιμος: 

«Δυσκαταγώνιστα εἶναι μᾶλλον τὰ πάθη τοῦ θυμικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, παρὰ τὰ πάθη τοῦ ἐπιθυμητικοῦ. Γι` αὐτὸ καὶ μᾶς δόθηκε ἀπὸ τὸν Κύριο τὸ μεγαλύτερο φάρμακο ἐναντίον αὐτοῦ, ἡ ἐντολὴ τῆς ἀγάπης» (β'εκατοντ. περὶ ἀγάπης). Ἐξαιτίας ὅλων αὐτῶν, εἶναι ἀνάγκη νὰ τὰ πολεμᾶς μὲ περισσότερη δύναμη καὶ ἀγῶνα, γιὰ νὰ τὰ νικήσεις καὶ νὰ τὰ ὑποτάξεις στὸν Χριστό.

2. Ἄν δὲ ἐσύ, ποὺ τὰ διαβάζεις αὐτά, εἶσαι πλούσιος, τότε μαζὶ μὲ τὰ τρία μέρη τῆς ψυχῆς ποὺ πρέπει νὰ προσφέρεις σὰν δῶρα στὸν Ἰησοῦ, ὅπως προείπαμε, πρέπει ἀκόμη νὰ τοῦ προσφέρεις καὶ τὸν πλοῦτο σου καὶ τὰ ἀγαθά σου. Διότι αὐτὰ εἶναι δῶρα δικά του καὶ σοῦ τὰ ἔδωσε, ὄχι γιὰ νὰ τὰ ἔχεις μόνος σου καὶ νὰ τὰ ἀπολαμβάνεις σὰν ἐκεῖνον τὸν ἄφρονα πλούσιο τοῦ Εὐαγγελίου, ἀλλὰ γιὰ νὰ γίνεις οἰκονόμος, διαχειριστὴς αὐτῶν, μοιράζοντάς τα σε πτωχοτροφεία, σὲ νοσοκομεῖα, σὲ χῆρες, σὲ ὀρφανά, σὲ ἐκτυπώσεις βιβλίων ψυχωφελῶν καὶ σὲ ἄλλες ἀγαθοεργίες, ἔτσι ὥστε μὲ αὐτὴν τὴν φιλόχριστη διαχείριση νὰ μπεῖς στὶς οὐράνιες σκηνές, ὅπως εἶπε ὁ Κύριος· «ποιήσατε ἑαυτοῖς φίλους ἐκ τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας, ἵνα, ὅταν ἐκλίπητε, δέξωνται ὑμᾶς εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς». (Λουκ. 16,9). 

Γι` αὐτὸ καὶ ὁ θεολόγος Γρηγόριος εἶπε ὅτι «μὲ τίποτε ἄλλο ἀπὸ ὅσα ὑπάρχουν δὲν τιμᾶται τόσο ὁ Θεός, ὅσο μὲ τὴν ἐλεημοσύνη». (Λόγος περὶ φιλοπτωχείας).

Ὥστε λοιπόν, ἂν μέχρι τώρα ἐσὺ δὲν τὰ πρόσφερες ὅλα αὐτὰ στὸν Ἰησοῦ, ἀποφάσισε ἀπὸ τώρα καὶ ὕστερα νὰ τοῦ τὰ προσφέρεις μὲ ὅλη σου τὴν καρδιά. Διότι ἔτσι πρόσταξε αὐτὸς καὶ δὲν πρέπει νὰ ἐμφανιστεῖ ποτὲ κανεὶς μπροστά του μὲ ἄδεια χέρια «οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός». (Ἐξ. 23, 15). Εἰδάλλως, ἂν ἡ κακὴ συνήθεια τῆς φιλαργυρίας δὲν σὲ ἀφήνει νὰ προσφέρεις τὰ ἀγαθά σου στὸν Χριστὸ καὶ νὰ τοῦ δίνεις ἐλεημοσύνη ἀπὸ αὐτά, βίασε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὸν ἑαυτό σου στὸ νὰ δίνεις. 

Καὶ ἀφοῦ τὸ συνηθίσεις, τότε θὰ ἀρχίσεις νὰ ἐλεεῖς μὲ εὐκολία καὶ μὲ χαρὰ καρδιακή. Καὶ ὅπως κάθε ἀρετὴ ἀποκτᾶται μὲ βία, ἔτσι καὶ ἡ ἐλεημοσύνη, ποὺ ἂν δὲν ἐκβιάσει κανεὶς τὸν ἑαυτό του, δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ἐλεήμονας καὶ κατὰ συνέπεια οὔτε κληρονόμος τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐπειδὴ «βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν». (Ματθ. 11,12). 

Ζήτησε συγχώρηση ἀπὸ τὸν Κύριο, διότι ξόδεψες τόσον πλοῦτο σὲ μάταια πράγματα καὶ καθόλου ἀναγκαῖα γιὰ τὴν ζωή σου, τὰ ὁποῖα, ἂν τὰ ἔδινες στοὺς φτωχούς, θὰ εἶχες κερδίσει μὲ κάθε βεβαιότητα τὸν Παράδεισο. 

Δεῖξε ντροπὴ γιὰ τὴν τσιγκουνιά σου καὶ τὸ λιγοστὸ τῆς ἀγάπης, ποὺ ἔδειξες μέχρι τώρα γιὰ τὸν Ἰησοῦ, παραβλέποντας τοὺς ἀδελφούς του, τοὺς φτωχούς, τοὺς γυμνοὺς καὶ ἀσθενεῖς καὶ πεινασμένους καὶ διψασμένους καὶ παρακάλεσέ τον νὰ πλατύνει τὴν καρδιά σου μὲ τὴ χάρη του, γιὰ νὰ δίνεις στὸ ἑξῆς ἐλεημοσύνη πλουσιοπάροχα, μὲ ἀφθονία καὶ μὲ κάθε ἐλευθερία. 

Ἐπειδή, ὅποιος σπέρνει λίγο, λίγο καὶ θὰ θερίσει, ἀλλὰ ὅποιος σπέρνει πολύ, πολὺ καὶ θὰ θερίσει· «ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ᾿ εὐλογίαις ἐπ᾿ εὐλογίαις καὶ θερίσει». (Β' 9,6).

Νεοελληνικὴ ἀπόδοση - Ἐπιμέλεια:
Σάββας Ηλιάδης, Δάσκαλος
Κιλκίς, 15-1-2020

«Πᾶνος»