Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: Πρότυπον ἐκπαιδευτικοῦ

 π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ὁ ρόλος τῆς παιδείας στὴν πρόοδο καὶ τὴν ἀνάπτυξη μίας κοινωνίας εἶναι ἀναντίρρητος σὲ κάθε ἐποχή.

Μὲ ἀφορμὴ τὴν τελευταία πολιτισμική, πνευματική, ἠθική, κοινωνικὴ καὶ οἰκονομικὴ κρίση ποὺ διέρχεται ἡ χώρα, πολλοὶ σχολιαστὲς θεωροῦν ὅτι μεταξὺ ἄλλων αὐτὴ ὀφείλεται καὶ στὴν «ἔλλειψη παιδείας». 

Δὲν διευκρινίζεται ὅμως τί ἀκριβῶς ἐννοεῖται μὲ τὴ φράση αὐτή. Ὑπάρχει ἔλλειψη σχολείων; Δὲν ἀρκοῦν οἱ ἐκπαιδευτικοί; Μήπως δὲν εἶναι κατάλληλα ἐκπαιδευμένοι; 

Μήπως πάσχει συνολικὰ ὁ προσανατολισμὸς καὶ ἡ ὀργάνωση τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ συστήματος καὶ δὲν διατίθενται ἀρκετοὶ πόροι γι’ αὐτό;

β) Τὰ ἐρωτήματα αὐτὰ προσλαμβάνουν ἄλλη διάσταση ἂν σκεφθεῖ κάποιος πῶς μάθαιναν γράμματα οἱ ἄνθρωποι σὲ προγενέστερες ἀλλὰ ὄχι μακρινὲς ἐποχές. 

Μελετώντας τὴ νεότερη ἱστορία δὲν μπορεῖ νὰ μὴ θαυμάσει κάποιος τὴ φιλομάθεια, τὴ συνέπεια, τὸν ζῆλο, τὴν ἱκανότητα, τὸν ἐνθουσιασμό, «τὴν ἀσκητική της παιδείας», ἀλλὰ καὶ τὰ ἀποτελέσματα τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ ἔργου ἑνὸς ἄξιου τέκνου τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου (1846-1920), ποὺ τιμᾶται στὶς 9 Νοεμβρίου.

γ) Ἡ σύντομη σκιαγράφηση πτυχῶν τῆς ζωῆς τοῦ μπορεῖ νὰ βοηθήσει τὸν καθένα νὰ κάνει τὶς ἀναγωγές του καὶ ἔμμεσα νὰ δώσει κάποιες ἀπαντήσεις στὰ ἀρχικὰ ἐρωτήματα. 

Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ἀπὸ μικρὴ ἡλικία ὁ Ἀναστάσιος Κεφαλὰς (κοσμικὸ ὄνομα τοῦ ἁγίου) διδασκόταν ἀπὸ τὴ μητέρα του καὶ ἀποστήθιζε ἐκκλησιαστικὰ κείμενα. Μάλιστα, ὅ,τι γνώριζε, ἐπιθυμοῦσε νὰ τὸ διδάσκει καὶ στοὺς ἄλλους. Εἶναι γνωστὸ ὅτι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ κυριαρχοῦσε ἡ λεγόμενη «ἀλληλοδιδακτικὴ μέθοδος», τὴν ὁποία προφανῶς ἔμαθε στὴν πατρίδα του, τὴ Σηλυβρία τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης.

δ) Ὅταν ὁ νεαρὸς Ἀναστάσιος βρέθηκε γιὰ βιοποριστικοὺς λόγους στὴν Κωνσταντινούπολη, φρόντιζε νὰ διδάσκονται καὶ ἄλλοι τὰ «σοφὰ καὶ ὠφέλιμα». Ἐκεῖ, λόγω ἔλλειψης χαρτιοῦ καὶ χρημάτων, χρησιμοποιοῦσε ὡς δημοσιογραφικὰ φύλλα τὰ «καπνοσακίδια τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει καπνοπωλῶν», γιὰ νὰ γράφει ρητά, γνωμικὰ καὶ ἀποφθέγματα. 

Ἔτσι ἔδιδε τὴν εὐκαιρία σὲ ὅσους ἤθελαν νὰ τὰ διαβάζουν καὶ νὰ μορφώνονται. Ἡ συλλογὴ αὐτὴ ἐκδόθηκε ἀργότερα συμπληρωμένη μὲ τίτλο: «Ἱερῶν καὶ φιλοσοφικῶν λογίων θησαύρισμα».

Πηγή:https://www.imaik.gr/?p=9335 

«Πᾶνος»