Σάββας Ἠλιάδης: ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ: Ιούλιος 1054 ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ: Ιούλιος 2020: Χίλια χρόνια ... ἐπάρσεως καὶ ἀλαζονείας συνέχεια!

Τί προσδοκᾶ ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ Ἑλλάδα;

Ἀναφερόμαστε μόνο στὴν συγκεκριμένη περίοδο τοῦ ὁριστικοῦ Σχίσματος, ὡς εἰς μέλαιναν ἐπέτειον, καθόσον βαρύτερα, αἰσχρότερα καὶ ἀσεβέστερα διεξήχθησαν κυρίως ἐπὶ τῶν Σταυροφοριῶν. 

Στὸ ἔργο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου «ΜΕΛΕΤΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ», κατατίθενται πλεῖστες ὅσες ἐπιστολές, οἱ ὁποῖες ἀντηλλάγησαν μεταξὺ Αὐτοκρατόρων, Παπῶν, Πατριαρχῶν καὶ Μητροπολιτῶν, ἀλλὰ καὶ ἄλλων ἁρμοδίων ἐξουσιοδοτημένων ὑπ᾿ αὐτῶν περὶ τοῦ θέματος. 

Μέσα κυρίως ἀπὸ αὐτὲς τὶς ζωντανὲς μαρτυρίες καὶ τοὺς ἔμπονους καὶ ἐν ἀγάπῃ Χριστοῦ σχολιασμοὺς τοῦ Ἁγίου γίνεται ἀντιληπτὴ ἡ διάθεση τῆς Δύσης, διὰ τοῦ παπισμοῦ, νὰ ὑποτάξει, νὰ καταντροπιάσει καὶ νὰ ταπεινώσει μὲ κάθε τρόπο τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς, τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἅμα καὶ τὸν Ἑλληνισμό, ἀφοῦ δὲν ἀπέκλινε ἀπὸ τὴν Ἀποστολικὴ Παράδοση, τὴν ἱερὴ Παράδοση καὶ τὶς ἀποφάσεις τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων. 

Τὰ ζοῦμε ξεκάθαρα στὶς ἡμέρες μας καὶ θὰ δοῦμε ἀκόμη δεινότερα ἀπὸ τοὺς προαιώνιους «φίλους». Γράφει ὁ ἅγιος: «Οἱ ἐμβριθεῖς ἀναγνῶσται τῆς ἱστορικῆς ἡμῶν ταύτης μελέτης θέλουσιν ὁμολογήσει τὴν ἀμερόληπτον ἡμῶν ἐργασίαν καὶ τοὺς πόνους, οὕς κατεβάλομεν πρὸς ἀναζήτησιν καὶ εὕρεσιν τοῦ δικαίου καὶ τῆς ἀληθείας ὑπὲρ ὤν καὶ μόνον εἰργάσθημεν».

Αὐτὰ τὰ τρομερὰ ἀλλὰ ἀληθινὰ γεγονότα ποὺ περιγράφονται, συνέβησαν στὴν Κωνσταντινούπολη, μὲ ἀποκορύφωμα τὴν μαγαρισιὰ τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἀπὸ τοὺς παπικοὺς ἀπεσταλμένους, τὸν Ἰούλιο τοῦ 1054. (Β' ΤΟΜΟΣ, σελ. 29-32).

«Οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Πάπα (Λέοντος τοῦ Θ'), ὅταν ἔφτασαν στὴν Κωνσταντινούπολη κατὰ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1054, τοὺς δεξιώθηκαν μὲ μεγάλες τιμὲς καὶ ὁ βασιλιᾶς καὶ ὁ Πατριάρχης. (σημ: τὴν ἴδια εἰρηνική, μετριοπαθῆ καὶ μακρόθυμη στάση κρατοῦσαν πάντοτε οἱ Ὀρθόδοξοι, σὲ κάθε συνάντηση μὲ τοὺς παπικούς, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ὑπεροψία αὐτῶν καὶ τὴν συνεχῆ ἀπαίτηση τοῦ «ὑπερέχειν»). Ὁ Πατριάρχης ἀπέφυγε μαζί τους κάθε συζήτηση γιὰ τὰ περιεχόμενα τῶν ἐπιστολῶν, οἱ ὁποῖες ἔφεραν μαζί τους καὶ ἦταν γεμᾶτες ἀπὸ κατηγορίες ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, διότι δὲν ἤθελε νὰ ἐπιτρέψει στὸν ἀρχιερέα τῆς Ρώμης νὰ ἔχει δικαιοδοσία, τὴν ὁποία ἐκεῖνος ζητοῦσε ἀποκλειστική, ἐνῶ αὐτὴ ἀνῆκε στὸ σύνολο τῶν ἀντιπροσώπων τῆς Ἐκκλησίας.

Τότε ὁ Οὐμβέρτος (ὁ ἀπεσταλμένος καρδινάλιος), ὁ ὁποῖος ἤθελε ὁπωσδήποτε νὰ προκαλέσει σκάνδαλα, συνέταξε καὶ δημοσίευσε ἀπάντηση στὶς κατηγορίες, τὶς ὁποῖες εἶχε ἀπευθύνει ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος Λέων κατὰ τῶν Λατίνων (περὶ τῶν ἀζύμων, τῆς νηστείας τοῦ Σαββάτου καὶ ἄλλα περὶ ἄλλων ζητημάτων). Ἀλλά, ἀντὶ νὰ συζητήσει ἐπισταμένως τὰ πράγματα, ἐξετράπη σὲ ὕβρεις πολὺ βαριές, ὀνόμασε τὴν Ἀνατολὴ πατρίδα κάθε αἱρέσεως, ἐπισώρευσε πλῆθος διάφορων ἀνύπαρκτων μύθων καὶ κατὰ τοῦ Πατριάρχη τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως δὲ κατηγόρησε τὸν Πατριάρχη ὅτι ξαναβαπτίζει τοὺς Λατίνους, κάτι ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Πατριάρχης Κηρουλάριος εἶπε σὲ σύνοδο ὅτι εἶναι συκοφαντία.

Ἀφοῦ δὲ δὲν ἀρκέστηκε σ᾿ αὐτά, ἔγραψε καὶ ἄλλο κείμενο κατὰ τοῦ Ἕλληνα μοναχοῦ Νικήτα Στηθάτου, ὁ ὁποῖος εἶχε γράψει πρὸ καιροῦ κατὰ τῶν ἀζύμων, ἀλλὰ μὲ πολλὴ πολλὴ μετριοπάθεια. Τὶς καινοτομίες αὐτές, τὶς ἀποδιδόμενες στοὺς Λατίνους, ὁ Νικήτας δὲν τὶς χαρακτήρισε ὡς αἵρεση, ἀλλὰ ὡς ἀπόκλιση ἁπλὴ ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ διδασκαλία, χαρακτήριζε δὲ τὴν ρωμαϊκὴ Ἐκκλησία ὡς «πασιφανῆ τῆς οἰκουμένης ὀφθαλμόν». Ἀπαντῶντας ὁ Οὐμβέρτος τὸν ὀνόμασε τυχοδιώκτη, γάϊδαρο, φιλήδονο, πόρνο, ἀρχιαιρετικὸ καὶ ἄλλα παρόμοια.

Μπροστὰ σὲ ἕνα τέτοιο σκάνδαλο οἱ δικοί μας κινήθηκαν μὲ τὴν συνήθη τους μετριοπάθεια. Ὁ μὲν βασιλιᾶς ὑποχρέωσε τὸν Νικήτα νὰ ἀνακαλέσει ὅσα ἔγραψε καὶ νὰ κάψει μάλιστα τὰ κείμενα, ὁ δὲ Πατριάρχης ἐπέμενε μὲν σταθερά, λέγοντας ὅτι ζητοῦσε τὰ πράγματα ποὺ εἶχαν ἐνώπιόν τους δὲν μποροῦσαν νὰ συζητηθοῦν, παρὰ μόνο μὲ τὴν παρουσία καὶ τῶν ἄλλων Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς. 

Ἐξακολουθοῦσε δὲ μὲ κάθε κοσμιότητα νὰ συμπεριφέρεται στοὺς πρέσβεις τοῦ Πάπα, μέχρι ποὺ σταμάτησαν καὶ αὐτοὶ καὶ τοῦ συμπεριφέρθηκαν ἐπὶ ἴσοις. Ἀλλὰ καὶ τότε περιορίστηκε στὸ νὰ διακόψει κάθε σχέση μαζί τους καὶ νὰ ἀπαγορεύσει σ᾿ αὐτοὺς τὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας στὴν ἐνορία του».

Ἔτσι εἶχαν τὰ πράγματα περὶ τὰ μέσα Ἰουλίου 1054, ἤτοι ἕνα περίπου μῆνα ἀπὸ τὴν ἄφιξη τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Λέοντος Θ'. Ἀπέναντι σ᾿ αὐτὲς τὶς ὑβριστικὲς ἐπιστολὲς τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ρώμης, ἀπέναντι στὴν αὐθάδεια καὶ τὴν χλεύη τῶν ἀπεσταλμένων του, οἱ δικοί μας ἀπαντοῦσαν πὼς ἡ ἔριδα αὐτὴ πρέπει νὰ ὑποβληθεῖ στὴν κρίση ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. 

Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ὅμως, ἔκαναν παραχωρήσεις σὲ αὐτούς, σὲ ὅ,τι ἦταν δυνατὸν νὰ γίνει, χωρὶς νὰ προδικαστεῖ τὸ ὁριστικὸ ζήτημα. Ὑποχρέωσαν τὸν Νικήτα Στηθάτο νὰ ἀποδοκιμάσει ἐπισήμως ὅσα ἔγραψε κατὰ τῶν Λατίνων. 

Τί ἄλλο μποροῦσαν εὐλόγως νὰ ἀπαιτήσουν οἱ περὶ τὸν Οὐμβέρτο; Αὐτὸς ὁ Ἐργενροίθερ (ἕτερος ἀπεσταλμένος) ὁμολογεῖ ὅτι διὰ τῆς ἀποδοκιμασίας τοῦ Νικήτα πέτυχαν λαμπρότατη νίκη. Ναὶ μέν, ὁ Πατριάρχης δὲν δεχόταν νὰ δικαστεῖ ἀπὸ αὐτούς, ἐπικαλούμενος τὴν ἀπόφαση ὅλης τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ οἱ δικοί μας γιὰ ἑπτὰ ὁλόκληρους αἰῶνες δὲν ἀναγνώρισαν τὴν ἀποκλειστικὴ δικαιοδοσία τοῦ Πάπα, χωρὶς ἐξ αὐτοῦ νὰ προκύψει ὁριστικὴ ρήξη μεταξὺ αὐτῶν καὶ τῶν Δυτικῶν.

Ἄρα, οἱ τοποτηρητὲς τοῦ ἀρχιερέα τῆς Ρώμης μποροῦσαν κάλλιστα νὰ περιμένουν τὴν συγκρότηση τῆς προτεινόμενης συνόδου, ἐπιφυλάσσοντας, ἂν ἤθελαν τὰ ὑποτιθέμενα δικαιώματά τους. Ἀλλὰ φάνηκε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὅτι δὲν εἶχαν ἔρθει στὴν Κωνσταντινούπολη, παρὰ μόνο γιὰ νὰ προξενήσουν σκάνδαλα.

Ἔτσι, στὶς 16 Ἰουλίου, ἐνῶ κλῆρος καὶ λαὸς ἦταν συγκεντρωμένοι μέσα στὸν ἱερὸ ναό της τοῦ Θεοῦ Σοφίας, ὁ Οὐμβέρτος καὶ ὅσοι ἦταν μαζί του, ἀφοῦ μπῆκαν στὸν Ναὸ τοῦ Κυρίου καὶ διετάραξαν μὲ ἀσέβεια τὴν θεία Λειτουργία, ἔφτασαν μέχρι τὴν Ἁγία Τράπεζα, ἀπέθεσαν ἐπάνω της ἀφορισμὸ κατὰ τοῦ Πατριάρχη Μιχαὴλ καὶ ἔπειτα βγῆκαν ἔξω, «ἐκτινάσσοντες τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν αὐτῶν» καὶ ἐπικαλούμενοι τὴν θείαν δίκην!

Τὸ πόσο μεγάλη ἦταν ἡ ἀνοχὴ καὶ ἡ μετριοπάθεια τῶν δικῶν μας, δὲν φάνηκε ποτὲ ἄλλοτε στὴν ἱστορία, παρὰ ἐκείνη τὴν φοβερὴ ἐκείνη στιγμή, κατὰ τὴν ὁποία, ἕνα καὶ μόνο νεῦμα τοῦ Πατριάρχη ἦταν δυνατὸν νὰ ἐπισύρει βαριὰ τιμωρία αὐτῆς τῆς κακούργου πράξεως. Καὶ ὅμως ὁ ἱεράρχης μας ἐπέτρεψε, ὥστε νὰ φύγουν ἀβλαβεῖς ἀπὸ τὸν ναό. Μετὰ δὲ δύο ἡμέρες μπόρεσαν ἐπίσης νὰ φύγουν ἀβλαβεῖς ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, ἀφοῦ ἀποχαιρέτησαν τὸν βασιλιᾶ καὶ πῆραν ἀπ᾿ αὐτὸν τὰ συνηθισμένα δῶρα. Οὔτε αὐτὸ τοὺς ἦταν ἀρκετό, ἀλλὰ ὁ βασιλιᾶς καὶ ὁ Πατριάρχης, ἐξαντλῶντας κάθε τρόπο συνδιαλλαγῆς, ἀφοῦ ἤδη εἶχαν φτάσει στὴν Σηλυβρία, τοὺς παρακάλεσαν νὰ ἐπιστρέψουν στὴν Κωνσταντινούπολη, μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι μπορεῖ ἀκόμη νὰ συμβιβαστοῦν τὰ πράγματα.

Πράγματι, ὁ Οὐμβέρτος καὶ οἱ ἄλλοι τοποτηρητὲς ἐπέστρεψαν στὶς 20 Ἰουλίου. Δυστυχῶς ὅμως, ἀπὸ τὴ μιὰ αὐτοὶ δὲν δέχονταν μὲ κανέναν τρόπο νὰ ἔρθουν σὲ ἐπαφὴ μὲ τὴν ἱερὰ σύνοδο καὶ νὰ δώσουν ἐξηγήσεις γιὰ τὸ ὑβριστικὸ ἔγγραφο ποὺ ἄφησαν στὴν Ἁγία Σοφία, ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ ὀργὴ τῆς κοινῆς γνώμης τῆς Βασιλεύουσας εἶχε φτάσει σὲ τέτοιο ὑψηλὸ ἐπίπεδο, ὥστε δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ παρατείνουν ἄλλο τὴν παραμονή τους ἐκεῖ, δίχως νὰ διατρέξουν τὸν ἔσχατο κίνδυνο. Ἔτσι, ὁ βασιλιᾶς ἀναγκάστηκε νὰ τοὺς προτρέψει νὰ φύγουν ὅσο μποροῦσαν γρήγορα καὶ ὁριστικά. Πολὺ σωστὰ δὲ τὸ ἔκανε αὐτό, διότι, μόλις ἀναχώρησαν, ἐξαιτίας τῆς κορυφωθείσας ἀγανακτήσεως τοῦ λαοῦ, ἐξερράγη στάση, ἡ ὁποία κατεστάλη μὲ πολὺ κόπο».

Βασιλεύει ἡ ἀχαριστία μὲ γερὸ θεμέλιο τὴν ὑποκρισία! Δὲν μπορεῖ νὰ μείνει ἀπαθής, ἀσυγκίνητος καὶ ἀπροβλημάτιστος κανένας Ὀρθόδοξος Χριστιανὸς καὶ μάλιστα Ἕλληνας, βιώνοντας ὄχι τόσο βαριὰ τὴν προσβολὴ ἀπὸ τὸν χονδροειδῆ πολιτιστικὰ ἀλλὰ καὶ ἐξ ἀντικειμένου ἀλλόθρησκο Τοῦρκο, ὅσο ἀπὸ τὴν «εὐγενῆ ἀδιαφορία» τῶν ἐξ Ἑσπερίας «φίλων», «συνεργατῶν», «συνυπαρχόντων», ἡμῶν ὅμως «ὑπ᾿ αὐτῶν ἀρχομένων», τῶν «ἀδελφῶν ἐκκλησιῶν» κατὰ τὴν μοντέρνα θεολογία τοῦ οἰκουμενισμοῦ καὶ ἐν ὀλίγοις, τῶν ἀπογόνων αὐτῶν ποὺ περιγράφει ὁ ἅγιος Νεκτάριος.

Σάββας Ἠλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 18 Ἰουλίου 2020

«Πᾶνος»