ΓΙΑ ΤΑ ΦΕΤΕΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΠΟΥ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ, ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕ ΑΓΑΠΗ, ΕΙΡΗΝΗ, ΥΓΕΙΑ, ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ.
Γράφει καὶ ἀντιγράφει, ὁ Ἀντώνης Αντωνὰς καὶ ὁλόψυχα εὔχεται ἡ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ. νὰ φέρει, ἐπὶ γῆς Εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία καὶ στὴ Ἑλληνικὴ Κύπρο μας, ΛΕΥΤΕΡΙΑ KAI EYTYXIA
Ἡ Παρθένος σήμερον τὸν ὑπερούσιον τίκτει, καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει·ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξολογοῦσι, μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι· δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.
Ἐσὺ Χριστὲ Πανάγαθε, ποὺ ἐπὶ γῆς εἰρήνη καὶ ἐν ἀνθρώποις, εὐδοκία ἔφερες, δῶσε ἁπλόχερα ἐλπίδα μὲ τὴν Θεία Γέννηση σου, στὸν ἁπανταχοῦ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ Μὲ Ἀγάπη, Πίστη καὶ Ἐλπίδα, ὅλοι μποροῦμε νὰ διακρίνουμε πίσω ἀπὸ τὸ μαῦρο πέπλο τῆς ἐπάρατης πανδημίας καὶ τῶν ἀπειλῶν καὶ βλέψεων τῶν βαρβάρων καλλικαντζάρων γειτόνων μας, ποὺ σὰν «κράτος» ἀπὸ πλάσης του, ὡς Ἡρώδης δολοφονεῖ κατασφάζοντας νήπια μικρὰ ἀδύναμα κράτη, ἕνα νέο ζωοδόχο ἐλπιδοφόρο ἀστέρι, σύντομα νὰ ἀνατέλει...
«Εἰρήνην ἀφήνω εἰς ἐσᾶς, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδω εἰς εσᾶς• οὐχὶ καθὼς ὁ κόσμος δίδει, σᾶς δίδω ἐγώ.
Ἄς μὴ ταράττηται ἡ καρδία σας μηδὲ ἂς δειλιᾷ.»
«Θέλουσι σφυρηλατήσει τὰς μαχαίρας αὐτῶν διὰ ὑνία καὶ τὰς λόγχας αὐτῶν διὰ δρέπανα δὲν θέλει σηκώσει μάχαιραν ἔθνος ἐναντίον ἔθνους, οὐδὲ θέλουσι μάθει πλέον τὸν πόλεμον.»
Ἀφυπνισθεῖτε, ἀναγεννηθεῖτε ἀδελφοὶ Πανέλληνες τῆς Ἑλλάδας μας, τῆς Ἑλληνικῆς Κύπρου, τοῦ ἀπόδημου Ἑλληνισμοῦ ...Τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γέννησης τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ, ἂς εἶναι μιὰ νέα Ἀναγέννηση, ἕνα ζεστὸ πύρωμα καρδιᾶς ...... Κανεὶς δὲν μπορεῖ νά μᾶς τὰ ἀποστερήσει.
Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τῶν Χριστουγέννων ἂς ἁπλωθεῖ μὲ Ἀγάπη στὶς πονεμένες μας ψυχὲς σὰν βάλσαμο λύτρωσης καὶ ἐλπίδας. Ἡ αἰσιοδοξια, ἡ πίστη, ἡ ἀγάπη καὶ τὸ πνεῦμα δὲν ξεριζώνονται, οὔτε φυλακίζονται, ριζωμένα, εἶναι στὶς καλὲς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων πιστῶν Χριστιανῶν ..Εἶναι ἀθάνατα, ἐλπιδοφόρα, ἀειφόρα, ζωοδόχα, ζωηφόρα ....
Ἡ Μεγαλοσύνη καὶ ἡ Πίστη αὐτοῦ τοῦ μικροῦ ἔνδοξου καλοῦ λαοῦ μας, εἶναι τὰ πολυτιμότερα χαρίσματά του ...... Ἄς μὴν τὰ χαρίσει σὲ κανένα, ἐπίδοξο ὀλετῆρα τῆς Πίστης μας καὶ τῆς ἀγαπημένης μας πατρίδας ......«Ἡ Μεγαλοσύνη τῶν λαῶν δὲν μετριέται μὲ τὸ στρέμμα. Μὲ τῆς καρδιᾶς τὸ πύρωμα μετριέται καὶ μὲ τὸ αἷμα.»
Κωστῆς Παλαμᾶς.
Μὲ εὐλάβεια καὶ ἀγάπη, καταθέτω, πιὸ κάτω μερικὰ ἐνδεικτικὰ ποιήματα, βγαλμένα ἀπ᾿ τὴν ψυχὴ καὶ τὴν καρδιὰ μεγάλων ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ, ποὺ συμβολικὰ ὑμνοῦν μὲ κατάνυξη καὶ αἰσιοδοξία τὸν ἐρχομὸ τοῦ μικροῦ Ἰησοῦ, τοῦ προστάτη τῆς οἰκογένειας, τῶν παιδιῶν μας, τῶν ἐγγονῶν μας, τῆς Χρστιανοσύνης, τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἐπιλεγμένα ἐνδεικτικὰ διδακτικὰ ἀποσπάσματα.
Ὁ μέγιστος ποιητὴς μᾶς Κωστῆς Παλαμᾶς (1859 - 1943), ἡ κεντρικὴ μορφὴ τῆς λογοτεχνικῆς γενιᾶς τοῦ 1880, παρουσιάζεται ἰδιαίτερα εὐαισθητοποιημένος μὲ τὶς γιορτὲς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, τὶς ὁποῖες προσεγγίζει καὶ ὑμνεῖ μέσῳ τῆς ποίησής του, μὲ ξεχωριστὴ δὲ κατάνυξη στέκεται μπροστὰ στὸ «θαῦμα» τῶν Χριστουγέννων, σ᾿ αὐτὸ τὸ Μεγάλο Μυστήριο τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Θεοῦ. Θά ᾿λεγε κανεὶς πὼς τὸ Ἀστέρι τῆς Βηθλεέμ, αὐτὸ τὸ Ἀστέρι ποὺ ὁδήγησε τοὺς Μάγους στὴ ταπεινὴ φάτνη ὅπου γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὁδήγησε καὶ τὴ σκέψη του κι ἀποτέλεσε τὴν ἔμπνευση γιὰ τὸ θαυμάσιο ποίημά του μὲ τίτλο «Ἀστέρι Θεϊκό».
Τί φῶς καὶ χρῶμα κι ὀμορφιὰ νὰ σκόρπιζε τὸ ἀστέρι ὅπου στὴν κοῦνια τοῦ Χριστοῦ τοὺς μάγους ἔχει φέρει;...... (ἀπόσπασμα).
Ἕνα ἀκόμη χριστουγεννιάτικο ποίημα τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ, θαυμάσιο μέσα στὴν ἁπλότητά του, εἶναι τὸ «Νά ᾿μουν τοῦ σταύλου ἕν᾿ ἄχυρο». Ἐδῶ, εἶναι σαφέστατη ἡ ἐπιθυμία τοῦ ποιητῆ νὰ πλησιάσει ταπεινὰ τὸ νεογέννητο θεῖο Βρέφος καὶ νὰ ἐνστερνισθεῖ τὸ λυτρωτικὸ μήνυμα ποὺ ἐκπορεύεται ἀπὸ τὴ φτωχικὴ φάτνη...
Νά ᾿μουν τοῦ σταύλου ἕν᾿ ἄχυρο, ἕνα φτωχὸ κομμάτι,/τὴν ὥρα π᾿ ἄνοιξ᾿ ὁ Χριστὸς στὸν ἥλιο του τὸ μάτι!/Νὰ 'δῶ τὴν πρώτη του ματιὰ καὶ τὸ χαμόγελό του,/τὸ στέμμα τῶν ἀκτίνων του γύρω στὸ μέτωπό του,/νὰ λάμψω ἀπὸ τὴ λάμψη του κι ἐγὼ σὰ διαμαντάκι,/κι ἀπὸ τὴ θεία του πνοὴ νὰ γίνω λουλουδάκι... (ἀπόσπασμα).
Τὸ ἐκπληκτικὸ ἐπίσης ποίημα τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ «Ἕνας Θεὸς» ἀφενὸς μὲν ἐκφράζει μὲ γλαφυρότητα τὰ συναισθήματα τοῦ ποιητῆ, μπροστὰ στὸ θαῦμα τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀφετέρου καταδεικνύει τὸ θαῦμα ποὺ συντελέστηκε στὴν ἴδια τὴν ψυχὴ του... Ἡ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου γεννᾷ στὴν ψυχὴ τοῦ ποιητῆ - καὶ σὲ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή - τὴν ἐλπίδα, τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη... Αὐτό, ἄλλωστε, δὲν εἶναι καὶ τὸ βαθύτερο νόημα τῶν Χριστουγέννων;
Ὦ, μέσα μου γεννιέται ἕνας Θεὸς/καὶ τὸ κορμί μου γίνεται ναός,/δὲν εἶναι ὡς πρῶτα φάτνη ταπεινὴ/μέσα μου λάμπουν ξάστεροι οὐρανοί,/τὸ μέτωπό μου λάμπει σὰν ἀστέρι....../Φέρτε μου, Μάγοι - θεῖα βουλὴ τὸ γράφει -/τὰ σμύρνα τῆς ἐλπίδας, τὸ λιβάνι/τῆς πίστης, τῆς ἀγάπης τὸ χρυσάφι!...... (ἀποσπάσματα).
Ὦ, μέσα μου γεννιέται ἕνας Θεὸς/καὶ τὸ κορμί μου γίνεται ναός,/δὲν εἶναι ὡς πρῶτα φάτνη ταπεινὴ/μέσα μου λάμπουν ξάστεροι οὐρανοί,/τὸ μέτωπό μου λάμπει σὰν ἀστέρι....../Φέρτε μου, Μάγοι - θεῖα βουλὴ τὸ γράφει -/τὰ σμύρνα τῆς ἐλπίδας, τὸ λιβάνι/τῆς πίστης, τῆς ἀγάπης τὸ χρυσάφι!...... (ἀποσπάσματα).
Τὸ λαμπρὸ ἀστέρι, οἱ τρεῖς Mάγοι καὶ ἡ ταπεινὴ φάτνη τῆς Βηθλεὲμ ἀποτελοῦν τὰ βασικότερα θεματικὰ στοιχεῖα στὶς χριστουγεννιάτικες ποιητικὲς συνθέσεις, ὅπως στὴ «Νύχτα Χριστουγεννιάτικη» τοῦ Γεωργίου Δροσίνη (1859 - 1951).
Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/λυγοῦν τὰ πόδια/καὶ προσκυνοῦν γονατιστὰ τὴ φάτνη τους/τ' ἄδολα βώδια./Κι ὁ ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρῶντας τά/σταυροκοπιέται/καὶ λέει μὲ πίστη ἀπ' τῆς ψυχῆς τ᾿ ἀπόβαθα/Χριστὸς γεννιέται!/Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/κάποιοι ποιμένες/ξυπνοῦν ἀπὸ φωνὲς ὕμνων μεσούρανες/στὴ γῆ σταλμένες./Κι ἀκούοντας τὰ Ὡσαννὰ ἀπ' ἀγγέλων στόματα/στὸ σκόρπιο ἀέρα,/τὰ διαλαλοῦν σὲ χειμαδιὰ λιοφώτιστα/μὲ τὴ φλογἐρα./Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/- ποιὸς δὲν τὸ ξέρει; -/τῶν Μάγων κάθε χρόνο τὰ μεσάνυχτα/λάμπει τ' ἀστέρι./Κι ὅποιος τὸ βρεῖ μέσ' στ' ἄλλα ἀστέρια ἀνάμεσα/καὶ δὲν τὸ χάσει/σὲ μιὰ ἄλλη Βηθλεὲμ ἀκολουθώντας τὸ μπορεῖ νἀ φτάσει.
Ἕνα ἀκόμη συνηθέστατο θεματικὸ μοτίβο στὰ χριστουγεννιάτικα ποιήματα εἶναι τὸ πυκνὸ χιόνι, ὅπως ἐπίσης τὸ ἀναμμένο τζάκι καὶ τὸ καμπαναριὸ τῆς ἐκκλησιᾶς. Στὸ πασίγνωστο κι ἀγαπημένο ποίημα «Χριστούγεννα» τοῦ Στέλιου Σπεράντζα (1888 - 1962) (ὁ ὁποῖος ἔχει κυρίως ἀσχοληθεῖ μὲ τὴ συγγραφὴ παιδικῶν ποιημάτων), ὁ μικρὸς Χριστὸς προσκαλεῖται σ' ἕνα φτωχικὸ σπίτι, ὅπου θὰ βρεῖ φαγητὸ καὶ ζεστασιά... Στὴ γωνιά μας κόκκινο/τ' ἀναμμένο τζάκι./Τοῦφες χιόνι πέφτουνε/στὸ παραθυράκι./Ὅλο ἀπόψε ξάγρυπνο/μένει τὸ χωριό,/καὶ κτυπᾶ Χριστούγεννα/τὸ καμπαναριό./Ἔλα, Ἐσὺ ποὺ Ἀρχάγγελοι/σ' ἀνυμνοῦνε ἀπόψε,/πᾶρε ἀπὸ τὴν πίττα μας,/ποὺ εὐωδιᾶ καὶ κόψε./Ἔλα, κι ἡ γωνίτσα μας/καρτερεῖ νὰ 'ρθεῖς./Σοὔστρωσα, Χριστούλη μου,/γιὰ νὰ ζεσταθεῖς.
Στὸν Στέλιο Σπεράντζα ἀνήκουν καὶ οἱ στίχοι τοῦ γνωστοῦ, χριστουγεννιάτικου τραγουδιοῦ «Χιόνια στὸ καμπαναριό». Στίχοι καὶ μελωδία ποὺ κατακλύζουν τὴ σκέψη μὲ νοσταλγικὲς ἀναμνήσεις, καὶ τὴν ψυχὴ μὲ άφατη τρυφερότητα...
«Χριστούγεννα» εἶναι, ἐπίσης, ὁ τίτλος ἑνὸς ὄχι ἰδιαίτερα γνωστοῦ ποιήματος τοῦ Τέλλου Ἄγρα (1899 - 1944) [φιλολογικὸ ψευδώνυμο τοῦ ποιητῆ καὶ κριτικοῦ Εὐαγγέλου Ἰωάννου], στὸ ὁποῖο κυριαρχεῖ τὸ μοτίβο τοῦ «πυκνοῦ χιονιοῦ»......
Ὄξω πέφτει ἀδιάκοπο καὶ πυκνὸ τὸ χιόνι, /κρύα καὶ κατασκότεινη κι ἀγριωπὴ ἡ νυχτιά./Εἶναι ἡ στέγη ὁλόλευκη, γέρνουν ἄσπροι κλῶνοι,/μὲς στὸ τζάκι ἀπόμερα ξεψυχᾶ ἡ φωτιά.../...Πέφτει ἀκόμη ἀδιάκοπο κι ἄφθονο τὸ χιόνι,/ὅλα ξημερώνονται μ' ἄσπρη φορεσιὰ,/στὸν ἀγέρα ἀντιλαλοῦν τοῦ σημάντρου οἱ στόνοι,/κάτασπρη, γιορτάσιμη λάμπει ἡ ἐκκλησιά...... (ἀποσπάσματα).
Ἀπὸ τοὺς μεταγενέστερους ἐκπροσώπους τῆς Νεοελληνικῆς Ποίησης, ἡ Ζωὴ Καρέλλη (1901 - 1998), μία ἐξαιρετικὴ ποιήτρια, θεατρικὴ συγγραφέας καὶ δοκιμιογράφος, ἔχει γράψει τέσσερα ὑπέροχα ποιήματα μὲ τίτλο «Παραμονὴ τῆς Γέννησης», ποὺ ἀνήκουν στὴ Συλλογὴ «Πορεία» (1940).
Πραγματικὰ συναρπαστικὸ εἶναι τὸ ἀκόλουθο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ 4ο ποίημα:
...Ἐκεῖνος ποὺ δὲν γεννᾷ, δὲν γεννᾷται, /δὲν ἀναγεννᾷται ποτέ, Κύριε,/τῆς Γέννησης «σκήνωσον ἐν ἐμοί»,/ὁ τὴν Σάρραν καὶ τὴν Ελισσάβετ/γονίμους διδάξας, πρὸς δόξαν σου αιώνιαν.
...Ἐκεῖνος ποὺ δὲν γεννᾷ, δὲν γεννᾷται, /δὲν ἀναγεννᾷται ποτέ, Κύριε,/τῆς Γέννησης «σκήνωσον ἐν ἐμοί»,/ὁ τὴν Σάρραν καὶ τὴν Ελισσάβετ/γονίμους διδάξας, πρὸς δόξαν σου αιώνιαν.
Ὁ Γιάννης Ρίτσος (1909 - 1990), στὴν 4η στροφὴ τοῦ 1ου μέρους τῆς «Ρωμιοσύνης» του γράφει...
Ὅταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰ τὸν κόσμο / ὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγει μὲς ἀπ' τ' ἄγρια γένεια τους / ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ' τὶς ἄδειες τσέπες τους..., ἀναμφίβολα ἀνακαλεῖ στὴ μνήμη του τὸ ἀστέρι τῆς Βηθλεέμ, γράφοντας τὸν στίχο: δώδεκα ἄστρα πέφτουν... Μὲ τοὺς δώδεκα ἀστερισμοὺς (δώδεκα ἄστρα) ὁ ποιητὴς ὑπαινίσσεται τὸ φαινόμενο τῶν πεφταστεριών, ἡ δὲ πτώση ἑνὸς ἀστεριοῦ εἶναι ἴσως ἕνα σημάδι θεϊκό, ἕνα μήνυμα ἐλπίδας (ἄστρο τῆς Βηθλεὲμ)......
Στὴ Συλλογὴ τοῦ Ὀδυσσέα Ελύτη (1911 - 1996) «Ὁ Ἥλιος ὁ ηλιάτορας» (1971) ἀνήκουν δύο θαυμάσια δίστιχα, ἡ συντομία τῶν ὁποίων εἶναι ἀντίστροφα ἀνάλογη πρὸς τὴν ἀλήθεια τοῦ νοήματός τους...
Πολλὰ δὲ θέλει ὁ ἄνθρωπος/νά 'ν' ἥμερος νά 'ναι ἄκακος/λίγο φαΐ λίγο κρασί/Χριστούγεννα κι Ἀνάσταση.
Στὴ Συλλογὴ τοῦ Νικηφόρου Βρεττάκου (1912 - 1991) «Διεθνὴς παιδούπολη Πεσταλότσι» ἀνήκει τὸ ὑπέροχο ποίημα «Τὸ παιδὶ μὲ τὴ σάλπιγγα», τὸ ὁποῖο - ὅπως ἀκριβῶς ἀναγράφεται ὡς ὑπότιτλος - ἀποτελεῖ ἕνα «Παιδικὸ χριστουγεννιάτικο σχέδιο τυπωμένο σὲ κάρτα» καὶ εμπερικλείει τὸ βαθύτερο νόημα τῶν Χριστουγέννων, τὴν Ἀγάπη.
Ἄν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς/θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου/νὰ τὴν πᾶς,πάς ὡς τὴν ἄκρη τοῦ κόσμου./Νὰ τὴν κάνεις περιπατητικὸ ἀστέρι ἢ ξύλα/ἀναμμένα γιὰ τὰ Χριστούγεννα - στὸ τζάκι τοῦ νέγρου/ἢ τοῦ Ἕλληνα χωρικοῦ. Νὰ τὴν κάνεις ἀνθισμένη μηλιά/στὰ παράθυρα τῶν φυλακισμένων. Ἐγώ/μπορεῖ καὶ νὰ μὴν ὑπάρχω ὡς αὔριο./Ἄν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς/θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου/νὰ τὴν κάνεις τὶς νύχτες/ὁρατὲς νότες, ἔγχρωμες,/στὸν ἀέρα τοῦ κόσμου./Νὰ τὴν κάνεις ἀγάπη.
Τιμῆς ἀγάπης ἕνεκεν, πρὸς τὴν ἀγαπημένη μου πατρίδα Ἑλληνικὴ Κύπρο καταθέτω καὶ ἕνα λαογραφικὸ Χριστουγεννιάτικο ποίημα στὴν Κυπριακὴ διάλεκτο, τοῦ ἀγαπημένου παιδικοῦ μου φίλου συγγραφέα καὶ λαϊκοῦ μᾶς ποιητῆ Ἀντώνη Γαβριὴλ Παπᾶ.
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ (Τῆς Κύπρου Λαογραφικὸ)
Ὅπως τὸν ἥλιον τῆς ἀφκῆς τὴν ὥρα π' ἀνατέλλει/ τζιαὶ σιήλλια θκυὸ μηνύματα πάνω στὴ γῆ μας στέλλει,/ ἔτσι τζιαὶ τ' ἄστρο τὸ λαμπρὸν ἔρκεται νὰ φωτίσει/ στὸ νεογέννητο Χριστὸ νὰ μᾶς καθοδηγήσει./ Τζιείνον τὸ ἄστρον πό' φέγγε στοὺς μάγους νὰ δκιαβούσιν,/ νὰ πάρουν δῶρα στὸ Χριστόν, ἀλλὰ τζιαὶ νὰ τὸν δοῦσιν./ Ἤρτεν τὴν ὥρα τῆς χαρᾶς, τῶν Χριστουγέννων μέρα,/ ποὺ Ἄγγελοι τὸ ὡσαννὰ ψάλλουσιν πέρα ὡς πέρα./ Τοῦ Θεανθρώπου γέννηση στὸν κόσμον ἀναγγέλλουν/ τζιαὶ τῆς ζωῆς τὸ μήνυμα σ' οὔλλην τὴν πλάση στέλλουν,/ πὼς ἐν' ἡ ὥρα τῆς χαρᾶς, ἀγάπης τζιαὶ εἰρήνης/ τούντην πιὸ ὄμορφη γιορτὴ τῆς Χριστιανοσύνης./ Μιὰ μελωδία ὄμορφη πάνω στὴ γῆν ἁπλώνει,/ ποὺ τζιαὶ τὲς πιὸ σκληρὲς καρκιὲς γιὰ λλίον μαλακώνει,/ τζι ἀφήνουσιν προσωρινὰ τὲς ἔχθρες τζιαὶ τὰ πάθη/ τί ἀγαπημένοι σιαίρουνται ποὺ τῆς καρκιᾶς τὰ βάθη./ Τούτη ἡ μέρα τῆς χαρᾶς αἰῶνες ἂς κρατήσει/ τζιαὶ ὁ καθένας στούντη γῆ τὸ μήνυμα ν' ἀφήσει,/ πὼς πρέπει πιὸν νὰ ξηχαστοῦν τὰ πάθη τζιαὶ τὰ μίση/ τζιαὶ μὲ εἰρήνην οὔλλη γῆ ποδὰ τζιαὶ δὰ νὰ ζήσει.
Ἀντώνης Γαβριὴλ Παπᾶ - Κίτι - Λάρνακα
Ἡ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου, τὸ λαμπερὸ ἀστέρι καὶ ὁ νέος χρόνος, ἂς φέρουν εὐλογία, αἰσιοδοξία, ὑγεία καὶ ἀγάπη στὴν Ἑλλάδα μας καὶ τὴν πολύπαθη μας ἀδελφὴ Ἑλληνικὴ Κύπρο.
ΑΓΙΑ ΝΥΧΤΑ. Ἅγια Νύχτα, σὲ προσμένουν/ μὲ χαρὰ οἱ Χριστιανοί/ καὶ μὲ πίστη ἀνυμνοῦμε,/ τὸ Θεὸ δοξολογοῦμε/ μ' ἕνα στόμα, μιὰ φωνή,/ ναί, μὲ μιὰ φωνή.../ Ἡ ψυχή μας φτερουγίζει/ πέρα στ' ἅγια τὰ βουνά,/ ὅπου ψάλλουν οἱ αγγέλοι/ ἀπ' τά/ οὐράνια θεῖα μέλη,/ στὸ Σωτῆρα «Ὡσαννά»/ ψάλλουν «Ὡσαννά»/ Στῆς,Στής Βηθλεὲμ ἐλᾶτε ὅλοι/ τὰ βουνὰ τὰ ἱερά/ καὶ μ' εὐλάβεια μεγάλη/ ‘κει ποὺ Ἅγιο Φῶς προβάλλει/ προσκυνήστε μὲ χαρά/ ναί, μὲ μιὰ χαρά........
Ἡ Ἅγια νύχτα τῶν Χριστουγέννων, μὲ τὸ φωτεινὸ ἀστέρι καὶ τὸ ἀνέσπερο φῶς του ὁδήγησε τους τρεῖς Μάγους στὴ φάτνη τῆς Βηθλεέμ, καὶ τὸ πανανθρώπινο μήνυμα τῆς Ἀγάπης, ποὺ συμβολίζει τὴν ενανθρώπιση τοῦ Θεανθρώπου, ἀποτελοῦν πηγὴ ἔμπνευσης γιὰ τοὺς ποιητές μας καὶ τὴν Ἑλληνικὴ καὶ Κυπριακὴ Λαϊκὴ Παράδοση.
Μερικὰ συγκινητικὰ ἐνδεικτικὰ αποσπάσματα.
Μέσα μας γίνεται ἡ Γέννηση./ Ἔξω στέκει τὸ σχῆμα της -/ Μας φανερώνεται...
Γιώργος Θέμελης, ΙΙΙ. Φάτνη Στὴν Ἐφημερίδα τῆς 25ης Δεκεμβρίου τοῦ 1887, ὁ κορυφαῖος μας λογοτέχνης Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851 - 1911), «ἡ κορυφὴ τῶν κορυφῶν» κατὰ τὸν Κωνσταντῖνο Καβάφη, εἶχε γράψει: «Ἐὰν τὸ Πάσχα εἶναι ἡ λαμπροτάτη τοῦ Χριστιανισμοῦ ἑορτή, τὰ Χριστούγεννα βεβαίως εἶναι ἡ συγκινητικοτάτη»
Ὁ μέγας ποιητὴς μᾶς Κωστῆς Παλαμᾶς (1859 - 1943), Τί φῶς καὶ χρῶμα κι ὀμορφιὰ νὰ/ σκόρπιζε τὸ ἀστέρι/ ὅπου στὴν κοῦνια τοῦΧριστοῦ/ τοὺς μάγους ἔχει φέρει... (ἀπόσπασμα).
Τὸ λαμπρὸ ἀστέρι, οἱ τρεῖς Mάγοι καὶ ἡ ταπεινὴ φάτνη τῆς Βηθλεὲμ ἀποτελοῦν τὰ βασικότερα θεματικὰ στοιχεῖα στὶς χριστουγεννιάτικες ποιητικὲς συνθέσεις, ὅπως στὴ «Νύχτα Χριστουγεννιάτικη» τοῦ Γεωργίου Δροσίνη (1859 - 1951).
Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/ λυγοῦν τὰ πόδια/καὶπροσκυνοῦν γονατιστὰ τὴ φάτνη τους/ τ' ἄδολα τὰ βόδια./ Κι ὁ ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρῶντας τά/ σταυροκοπιέται/ καὶ λέει μὲ πίστη ἀπ' τῆς ψυχῆς τ' ἀπόβαθα/ Χριστὸς γεννιέται!/ Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/ κάποιοι ποιμένες/ ξυπνοῦν ἀπὸ φωνὲς ὕμνωνμεσούρανες/ στὴ γῆ σταλμένες./ Κι ἀκούοντας τὰ Ὡσαννὰ ἀπ' ἀγγέλων στόματα/ στὸσκόρπιο ἀέρα,/ τὰ διαλαλοῦν σὲ χειμαδιὰ λιοφώτιστα/ μὲ τὴ φλογἐρα.Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη/ - ποιὸς δὲν τὸ ξέρει; -/ τῶν Μάγων κάθε χρόνο τὰ μεσάνυχτα/ τ' ἀστέρι./ Κι ὅποιος τὸ βρεῖ μέσ' στ' ἄλλα ἀστέρια ἀνάμεσα/ καὶ δὲν τὸ χάσει/ σὲ μιὰ ἄλλη Βηθλεὲμ ἀκολουθώντας τό/ μπορεῖ νἀ φτάσει.
Στὸ πασίγνωστο κι ἀγαπημένο ποίημα «Χριστούγεννα» τοῦ Στέλιου Σπεράντζα (1888 - 1962) (ὁ ὁποῖος ἔχει κυρίως ἀσχοληθεῖ μὲ τὴ συγγραφὴ παιδικῶν ποιημάτων), ὁ μικρὸς Χριστὸς προσκαλεῖται σ' ἕνα φτωχικὸ σπίτι, ὅπου θὰ βρειφαγητὸ καὶ ζεστασιά...Στὴ γωνιά μας κόκκινο/ τ' ἀναμμένο τζάκι./ Τοῦφες χιόνι πέφτουνε/ στὸ παραθυράκι./ Ὅλο ἀπόψε ξάγρυπνο/ μένει τὸ χωριό,/ καὶ κτυπᾶ Χριστούγεννα/ τὸ καμπαναριό./ Ἔλα, Ἐσὺ ποὺ Ἀρχάγγελοι/ σ' ἀνυμνοῦνε ἀπόψε,/ πᾶρε ἀπὸ τὴν πίττα μας,/ ποὺ εὐωδιᾶ καὶ κόψε./ Ἔλα, κι ἡ γωνίτσα μας/ καρτερεῖ νὰ 'ρθεῖς./ Σοὔστρωσα, Χριστούλη μου,/ γιὰ νὰ ζεσταθεῖς.
«Χριστούγεννα» εἶναι, ἐπίσης, ὁ τίτλος ἑνὸς ὄχι ἰδιαίτερα γνωστοῦ ποιήματος τοῦ Τέλλου Ἄγρα (1899 - 1944) [φιλολογικὸ ψευδώνυμο τοῦ ποιητῆ καὶ κριτικοῦ Εὐαγγέλου Ἰωάννου], στὸ ὁποῖο κυριαρχεῖ τὸ μοτίβο τοῦ «πυκνοῦ χιονιοῦ»...
Ὄξω πέφτει ἀδιάκοπο καὶ πυκνὸ τὸ χιόνι, / κρύα καὶ κατασκότεινη κι ἀγριωπὴ ἡ νυχτιά./ Εἶναι ἡ στέγη ὁλόλευκη, γέρνουν ἄσπροι κλῶνοι,/ μὲς στὸ τζάκι ἀπόμερα ξεψυχᾶ ἡ φωτιά.../ ...Πέφτει ἀκόμη ἀδιάκοπο κι ἄφθονο τὸ χιόνι,/ ὅλα ξημερώνονται μ' ἄσπρη φορεσιὰ,/ στὸν ἀγέρα ἀντιλαλοῦν τοῦ σημάντρου οἱ στόνοι,/ κάτασπρη, γιορτάσιμη λάμπει ἡ ἐκκλησιά...... (ἀποσπάσματα).
Ἀπὸ τοὺς μεταγενέστερους ἐκπροσώπους τῆς Νεοελληνικῆς Ποίησης, ἡ Ζωὴ Καρέλλη (1901 - 1998), μία ἐξαιρετικὴ ποιήτρια, θεατρικὴ συγγραφέας καὶ δοκιμιογράφος, ἔχει γράψει τέσσερα ὑπέροχα ποιήματα μὲ τίτλο «Παραμονὴ τῆς Γέννησης», ποὺ ἀνήκουν στὴ Συλλογὴ «Πορεία» (1940).
Πραγματικὰ συναρπαστικό είναι τὸ ἀκόλουθο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ 4ο ποίημα:...Ἐκεῖνος ποὺ δὲν γεννᾷ, δὲν γεννᾷται, / δὲν ἀναγεννᾷται ποτέ, Κύριε,/ τῆς Γέννησης «σκήνωσον ἐν ἐμοί»,/ ὁ τὴν Σάρραν καὶ τὴν Ελισσάβετ/ γονίμους διδάξας, προςδόξαν σου αιώνιαν.
Ο Γιάννης Ρίτσος (1909 - 1990), στὴν 4η στροφὴ τοῦ 1ου μέρους τῆς «Ρωμιοσύνης» Ὅταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰ τὸν κόσμο / ὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγει μὲς ἀπ' τ' ἄγρια γένεια τους / ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ' τὶς ἄδειες τσέπες τους... Ἀναμφίβολα ἀνακαλεῖ στὴ μνήμη του τὸ ἀστέρι τῆς Βηθλεέμ, γράφοντας τὸν στίχο: δώδεκα ἄστρα πέφτουν... Μὲ τοὺς δώδεκα ἀστερισμοὺς (δώδεκα ἄστρα) ὁ ποιητήςυπαινίσσεται τὸ φαινόμενο τῶν πεφταστεριών, ἡ δὲ πτώση ἑνὸς ἀστεριοῦ εἶναι ἴσως ἕνα σημάδι θεϊκό, ἕνα μήνυμα ἐλπίδας (ἄστρο τῆς Βηθλεὲμ)......
Στὴ Συλλογὴ τοῦ νομπελίστα λογοτεχνίας Ὀδυσσέα Ελύτη (1911 - 1996) «Ὁ Ἥλιος ὁ ἡλιάτορας» (1971) ἀνήκουν δύο θαυμάσια δίστιχα, ἡ συντομία τῶν ὁποίων εἶναι ἀντίστροφα ἀνάλογη πρὸς τὴν ἀλήθεια τοῦ νοήματός τους...Πολλὰ δὲ θέλει ὁ ἄνθρωπος/ νά' ν' ἥμερος νά 'ναι ἄκακος/ λίγο φαΐ λίγο κρασί/ Χριστούγεννα κι Ἀνάσταση.
Στὴ Συλλογὴ τοῦ Νικηφόρου Βρεττάκου (1912 - 1991) «Διεθνὴς παιδούπολη Πεσταλότσι» ἀνήκει τὸ ὑπέροχο ποίημα «Τὸ παιδὶ μὲ τὴ σάλπιγγα» Ἄν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς/ θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου/ νὰ τὴν πᾶς ὡς τὴν ἄκρη τοῦ κόσμου./ Νὰ τὴν κάνεις περιπατητικὸ ἀστέρι ἢ ξύλα/ ἀναμμένα γιὰ τὰ Χριστούγεννα - στὸ τζάκι τοῦ νέγρου/ ἢ τοῦ Ἕλληνα χωρικοῦ. Νὰ τὴν κάνεις ἀνθισμένη μηλιά/ στὰ παράθυρα τῶν φυλακισμένων. Ἐγώ/ μπορεῖ καὶ νὰ μὴν ὑπάρχω ὡς αὔριο./ Ἄν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς/ θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου/ νὰ τὴν κάνεις τὶς νύχτες/ ὁρατὲς νότες, ἔγχρωμες,/ στὸν ἀέρα τοῦ κόσμου./ Νὰ τὴν κάνεις ἀγάπη.
Ἕνα ὑπέροχο χριστουγεννιάτικο ποίημα μὲ τίτλο «λάμπουν σὰν δάκρυα τὰ Χριστούγεννα» ἔχει γράψει ὁ Τόλης Νικηφόρου (1938 - ).
Τὸ ποίημα ἀνήκει στὴ Συλλογὴ «Γαλάζιο βαθὺ σὰν ἀντίο» (1999)....Ἕνας μικρὸς Χριστὸς γεννιέται πάλι αὔριο,/ μόνος στὸν κόσμο./ ἕνας μικρὸς Χριστὸς ποὺ ζωγραφίζει θαμπά/ στὸ τζάμι δέντρα γιὰ τὰ παιδιά,/ καράβια γιὰ τὰ ὄνειρα,/ ἕνα παραμύθι τῆς ἀγάπης γιὰ τοὺς ἀπελπισμένους./ παραμονὴ καὶ τὰ χιλιάδες φῶτα τῆς πλατείας/ στὰ μάτια τοῦ λάμπουν σὰν δάκρυα.
Ἀποσπασματικὰ κατέγραψα τὰ πιὸ πάνω καὶ ἀπολογοῦμαι, ποὺ ἀδυνατῶ νὰ καταγράψω ὅλους τοὺς μεγάλους μᾶς Ἕλληνες ποιητὲς καὶ τὰ συμβολικὰ ἀνεπανάληπτά τους ποιητικὰ καὶ συγγραφικὰ ἔργα, ποὺ ὑμνοῦν τὴν γέννηση τοῦ Θεανθρώπου καὶ ὄχι μόνο. Χρειάζονται τόμοι βιβλίων γιὰ νὰ καταγραφοῦν.... Τὸ λογοτεχνικὸ μεγαλεῖο ὅλων τῶν προγόνων ποιητῶν μας καὶ συγγραφέων ἐκπέμπει παγκόσμια ἀκτινοβολία, ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων καὶ κάνει ἐμᾶς τοὺς σημερινοὺς συγγραφεῖς καὶ ποιητές, νὰ αἰσθανόμαστε λιλλιπούτειοι νᾶνοι ὑπὸ τὴν σκιὰ τους ...... Εἶναι φάρος πολιτισμοῦ, ὅπως ἡ Ἑλλάδα μας ἀπὸ γένεσής της, ποὺ τὸ φῶς αὐτὸ τὸ μετέδωσε σὲ ὅλο τὸν κόσμο καὶ τὸν δίδαξε πολιτισμό, δημοκρατία, φιλοσοφία, τέχνη, λογοτεχνία, ποίηση .....
Κυπριακὴ Λαϊκὴ παράδοση. Τὰ Κάλαντα Χριστουγέννων. Ἐνδεικτικά.
1. Καλὴν ἑσπέραν θὰ σᾶς πῶ/ τζιὰν(κι ἂν) εἶναι ὁρισμός σας/ Χριστοῦ τὴ θεία γέννηση/ νὰ πῶ, νὰ πῶ στ' ἀρκοντικόν σας./ Χριστὸς γεννιέται σήμερον/ ἐν(στὴν) Βηθλεὲμ τὴν πόλη/ οἱ οὐρανοὶ ἀγάλλονται/μαζί, μαζὶ τζι' ἡ φύσης ὅλη./ Γεννιέται μὲς τὸ σπήλαιον/ στὴ φάτνη τῶν ἀλόγων/ ὁ βασιλιᾶς τῶν ούρανων/ τζι ὁ πλὰ τζι ὁ πλάστης ἡμῶν ὅλων./ Αντζιέλοι εἰς τὸν οὐρανόν/ ψάλλουν τὸ ἐν ὑψίστοις/ τζιαι νὰ τὸ φανερώνετε/ τῶν νυ τῶν νυκτοβάτων πίστης./ Ποὺ τὴν Περσίαν έρκουνται(ἔρχονται)/ τρεῖς μάγοι μὲ τὰ δῶρα/ τζι'/ ἕναν αστέριν λαμπερόν/ τους ὁ τοὺς οδηγᾶ στὴν χώραν./ Τὸ Πάσκαν ποὺ `ν' νὰ τρώετε/ εἰς τὸ ἀρκοντικόν σας/ δῶστε τζιαὶ κανενοὺ φτωχοῦ/ αποὺ αποὺ τὸ φαγητόν σας./ Χρονιὰ πολλά νὰ ζήσετε/ νὰ `στε εὐτυχισμένοι/ τζιαὶ στὸ κορμίντζιαι στὴν ψυσιήν/ νὰ `σα νὰ `σαστεν πλουμισμένοι.
2. Πάλι ἀκοῦστε ἄρκοντες/ ἤρταμεν νά σᾶς ποῦμεν/ πὼς αὔριον εἶναι γιορτή/ τζιαὶ πρε - τζιαὶ πρέπει νὰ χαροῦμεν./ Αὔριον ἐν Ἀρχιχρονιά/ πρώτη Ἰανουαρίου/ ὅπου γιορτάζεται παντοῦ/ τ' Ἁγι - τ' Ἁγίου Βασιλείου./ Ζητῶ χάρην ποὺ τὸν Θεόν/ τὰ λόγια μου νὰ δέσω/ τὸν Ἅγιον Βασίλειον/ νά σᾶς - νὰ σᾶς τὸν ἐπαινέσω./ Ποὺ τὸν ἀφέντηντον Θεόν/ ἤτανε φωτισμένος/ τζιαὶ στῶν γραμμάτων τὴν σπουδήν/ σοφί - σοφίαν πλουμισμένος./ Γέννημαν τῆς Καισάρειας/ βλαστὸς Καππαδοκίας/ τζιαὶ ποιητὴς θεόπνευστος/ τῆς θει - τῆς θείας λειτουργίας./ Πρωτομηνιά, Πρωτoχρονιά/ τζιαὶ πὰλ ‘ ἀρχὴ τοῦ Λόγου/ τζι ἐμεῖς καλῶς σᾶς ἤβραμεν/ νὰ ζιεῖ - νὰ ζιεῖτε τζιαὶ τοῦ χρόνου./ Εἰς πολλὰ τὰ ἔτη!
3. Κάτσε νὰ φᾷς, κάτσε νὰ πιεῖς,/ κάτσε τὸν πόνο σου νὰ πεῖς./ Κάτσε, κάτσε νὰ τραγουδήσεις/ καὶ νά μᾶς, καὶ νά μᾶς καλοκαρδίσεις/ Ἀρχιμηνιὰ κι ἀρχιχρονιά/ ψηλή μου δεντρολιβανιά/ κι ἀρχὴ καλὸς μας χρόνος/ ἐκκλησιὰ ἐκκλησιὰ μὲ τὸ ἅγιο θρόνος./ Ἀρχὴ ποὺ βγῆκε ὁ Χριστός/ ἅγιος καὶ πνευματικός/ στὴ γῆ νὰ περπατήσει/ καὶ νά μας καλοκαρδίσει./ Ἅγιος Βασίλης ἔρχεται/ καὶ δὲν μᾶς καταδέχεται/ ἀπὸ τὴν Καισαρεία/ σὺ σ' ἀρχόντισσα κυρία./ Βαστάει κόλλα καὶ χαρτί/ ζαχαροκάντιο ζυμωτή/ χαρτὶ καὶ καλαμάρι/ δὲς κι ἐμὲ τὸ παλικάρι./Τὸ καλαμάρι ἔγραφε/ τὴν μοῖρα μου τὴν ἔλεγε/ καὶ τὸ χαρτὶ ὁμίλει ./Ἰησοῦ Χριστέ μας, Ὑπεραγία Θεοτόκος, Ἅγιοι μας, Ἅγιε μου καλὲ Βασίλη......
Ἀπόσπασμα ἀπὸ Λυρικὸ ποίημα ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΑ ΤΡΙΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ τοῦ Ἀ. Ἀντωνᾶ.
«Τὴν Κύπρο σῶστε, Ὦ! Θεέ, Χριστέ μας,/ τζιαὶ σὺ Τζιυκκώτισσα Παναγιά μας/
Ἐσὺ τῆς Κύπρου ἡ μάνα/ Θεομήτωρ Παναγιά, ποὺ ἀπ' τὴν Κύπρο,/ ὅταν πέρασες τὸν Ἄη Λάζαρο νὰ δεῖς,/ πάνου στοῦ Τζιύκκου τὰ βουνὰ μαζί,/ τ' ἀνεβήκατε γιὰ νὰ βλογήσετε,/ πιστοὺς Χριστιανοῦ Κυπραίους,/ τὰ πεῦκα οὔλλα λύγισαν τζιαὶ ὑποκλιθήκαν./ Ἔλα πίσω Παναγιά μας, συγχώρεση νὰ δώσεις,/ γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας τζιαὶ τούτην μόνον τὴν φοράν,/ τοὺς βάρβαρους θὲ νὰ λυγίσεις τζιαὶ γονατίσεις,/ στὰ τιμημένα χώματα τῆς Κύπρου, νὰ θεοκαρβουνιάσουν,/Αὐτοὶ οἱ βάρβαροι ποὺ ἀμάχους κατάκαψαν,/ ἐκκλησιὲς λεηλάτησασιν, ἱερὰ καὶ ὅσια καταπατήσασιν.../
Τζιαὶ ἐπὶ τέλους οἱ Κυπραίοι τζιαὶ ούλλoς,/ ὁ Ἑλληνισμὸς αὐτὸς ὁ μαρτυρικὸς λαὸς νὰ πνάσουσιν...(ἀναπαυθοῦν),/ἀπ᾿ αὐτὴν τοῦ κόσμου τὴν μαυροσκότεινη/ μαυρογέρημη τραγωδία νὰ ἠσυχάσουσιν.... , εἰρήνη/ τζιαὶ ἀναπαμὸ νἄχουν, ἀφοῦ ποστάθηκαν (κουράστηκαν),/ ἀλλὰ δὲν ἔχουν ποτὲ λυγίσει/ Τζιαὶ ἂν τὰ ματωμένα γόνατά τους,/ καμιὰ φορὰ ἀκούμπαγαν τὸ ἁγιόχωμα/ ἦταν γιατί μόνο στοὺς νεκροὺς τους ἥρωες,/ γονάτιζαν τζιαὶ γιὰ προσευχή.....
ΕΣΥ, Σωτῆρα Ἰησοῦ, ποὺ μὲ τὴν γέννηση σου ΕΙΡΗΝΗ ἔφερες καὶ ξαστεριά, ΕΣΥ, δῶσε ἁπλόχερα, τὴν εὐχή σου γιὰ θεία ἀναγέννηση τῆς Κύπρου καὶ ὅπως Ἐσὺ γεννήθηκες τὴν εἰρήνη γιὰ νὰ φέρεις, κάνε τὸ ευσπλαχνικό σου θαῦμα, εὐχὴ δῶσε μας, γιὰ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ καὶ φέρε ξανὰ τὸ φωτεινὸ λαμπερὸ ἀστέρι τοὺς οὐρανούς μας, γιὰ νὰ μᾶς φωτίσει καὶ μᾶς ὁδηγήσει στὴν ΛΕΥΤΕΡΙΑ.
ΜΕ ΠΙΣΤΗ, ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ, ΑΣ ΑΠΟΔΙΩΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΑΡΑΤΗ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΥΣ, ΠΟΥ ΚΙ ΑΥΤΟΙ ΣΑΝ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΕΙΝΑΙ. Ὁ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΤΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΤΟΣ, 2022 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ, 201 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΥΤΥΧΗΣ ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ, ΠΟΥ ΕΥΧΕΤΑΙ, ΠΡΟΣΕΥΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΠΕΜΠΕΙ ΕΣΧΑΤΗ ΙΚΕΣΙΑ, ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΜΕΡΕΣ, ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ, ΕΙΡΗΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ.
«Τὴν Κύπρο σῶστε, Ὦ! Θεέ, Χριστέ μας,/ τζιαὶ σὺ Τζιυκκώτισσα Παναγιά μας/
Ἐσὺ τῆς Κύπρου ἡ μάνα/ Θεομήτωρ Παναγιά, ποὺ ἀπ' τὴν Κύπρο,/ ὅταν πέρασες τὸν Ἄη Λάζαρο νὰ δεῖς,/ πάνου στοῦ Τζιύκκου τὰ βουνὰ μαζί,/ τ' ἀνεβήκατε γιὰ νὰ βλογήσετε,/ πιστοὺς Χριστιανοῦ Κυπραίους,/ τὰ πεῦκα οὔλλα λύγισαν τζιαὶ ὑποκλιθήκαν./ Ἔλα πίσω Παναγιά μας, συγχώρεση νὰ δώσεις,/ γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας τζιαὶ τούτην μόνον τὴν φοράν,/ τοὺς βάρβαρους θὲ νὰ λυγίσεις τζιαὶ γονατίσεις,/ στὰ τιμημένα χώματα τῆς Κύπρου, νὰ θεοκαρβουνιάσουν,/Αὐτοὶ οἱ βάρβαροι ποὺ ἀμάχους κατάκαψαν,/ ἐκκλησιὲς λεηλάτησασιν, ἱερὰ καὶ ὅσια καταπατήσασιν.../
Τζιαὶ ἐπὶ τέλους οἱ Κυπραίοι τζιαὶ ούλλoς,/ ὁ Ἑλληνισμὸς αὐτὸς ὁ μαρτυρικὸς λαὸς νὰ πνάσουσιν...(ἀναπαυθοῦν),/ἀπ᾿ αὐτὴν τοῦ κόσμου τὴν μαυροσκότεινη/ μαυρογέρημη τραγωδία νὰ ἠσυχάσουσιν.... , εἰρήνη/ τζιαὶ ἀναπαμὸ νἄχουν, ἀφοῦ ποστάθηκαν (κουράστηκαν),/ ἀλλὰ δὲν ἔχουν ποτὲ λυγίσει/ Τζιαὶ ἂν τὰ ματωμένα γόνατά τους,/ καμιὰ φορὰ ἀκούμπαγαν τὸ ἁγιόχωμα/ ἦταν γιατί μόνο στοὺς νεκροὺς τους ἥρωες,/ γονάτιζαν τζιαὶ γιὰ προσευχή.....
ΕΣΥ, Σωτῆρα Ἰησοῦ, ποὺ μὲ τὴν γέννηση σου ΕΙΡΗΝΗ ἔφερες καὶ ξαστεριά, ΕΣΥ, δῶσε ἁπλόχερα, τὴν εὐχή σου γιὰ θεία ἀναγέννηση τῆς Κύπρου καὶ ὅπως Ἐσὺ γεννήθηκες τὴν εἰρήνη γιὰ νὰ φέρεις, κάνε τὸ ευσπλαχνικό σου θαῦμα, εὐχὴ δῶσε μας, γιὰ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ καὶ φέρε ξανὰ τὸ φωτεινὸ λαμπερὸ ἀστέρι τοὺς οὐρανούς μας, γιὰ νὰ μᾶς φωτίσει καὶ μᾶς ὁδηγήσει στὴν ΛΕΥΤΕΡΙΑ.
ΜΕ ΠΙΣΤΗ, ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ, ΑΣ ΑΠΟΔΙΩΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΑΡΑΤΗ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΥΣ, ΠΟΥ ΚΙ ΑΥΤΟΙ ΣΑΝ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΕΙΝΑΙ. Ὁ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΤΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΤΟΣ, 2022 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ, 201 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΥΤΥΧΗΣ ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ, ΠΟΥ ΕΥΧΕΤΑΙ, ΠΡΟΣΕΥΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΠΕΜΠΕΙ ΕΣΧΑΤΗ ΙΚΕΣΙΑ, ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΜΕΡΕΣ, ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ, ΕΙΡΗΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ.
Ἡ Γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν/ ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως/ ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες/ ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο/ Σὲ προσκυνεῖν τὸν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης/ καὶ Σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν/ Κύριε δόξα Σοί.
Κοντάκιο (σύνθεση Ρωμανού του Μελωδοῦ)
Ἡ Παρθένος σήμερον/ τὸν Ὑπερούσιον τίκτει/ καὶ ἡ Γὴ τὸ σπήλαιον/ τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει/ Ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξολογοῦσι/ Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι/ Δι' ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθῃ παιδίον νέον/ ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.
Δύσκολα κι αὐτὴ τὴ χρονιὰ τὰ Χριστούγεννα καὶ ἡ Πρωτοχρονιά...Και οἱ εὐχὲς μοιάζουν νὰ εἶναι διστακτικές....
Μὰ ἴσως, μὲ αἰσιοδοξία τώρα εἶναι, ποὺ τὶς χρειαζόμαστε, ὅσο ποτὲ ἄλλοτε.
Ὁ ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ, «ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ» (ἀπὸ τὴ συλλογὴ «Καὶ τοτ᾽ ἐν ειναλιη Κύπρῳ», 1974.), ἔγραψε καὶ λάλησε.... «Καὶ πάλι λὲς δὲν εἶναι δυνατὸ ὅλες αὐτὲς οἱ εὐχὲς νὰ ψεύδονται καὶ πάλι λὲς δὲν εἶναι δυνατὴ τέτοια πανταχόθεν σύμπτωση, δὲν εἶναι δυνατὴ τέτοια πανταχόθεν συμπαιγνία.»......
Ἄς ἔχουμε Αἰσιοδοξία ......
Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβα ἔνθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται• καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν. Κατὰ Ματθαῖον.
Καὶ τέλος, ἂν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει τέλος καταθέτω δύο ἀποσπάσματα,, ἀπὸ τὸ ἡμερολόγιο τοῦ Νομπελίστα ποιητῆ μας Σεφέρη, ὁ ὁποῖος καταγράφοντας τὶς δύσκολες ὧρες τότε τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἰδίου, στὸ τέλος σημειώνει δύο λέξεις ...Ἔχω κουράγιο ...!
1944, Παραµονὴ Χριστουγέννων, Ἀθήνα: «Κλείνει ἡ τρίτη βδομάδα τοῦ πολέμου. Ἡ Πλάκα ὁπωσδήποτε ἥσυχη. Ἀλλὰ τριγύρω, ατέλειωτα, ὁ θόρυβος τῆς μάχης. Οἱ δρόμοι γεμᾶτοι πρόσφυγες. Διηγοῦνται φρικιαστικὲς σκηνές: ὁμήρους, ἐκτελέσεις. Ἄρρωστος ἀπὸ προχτές: ρίγη καὶ πόνοι. Κάνει κρύο [......] τὸ καλύτερο σήμερα: ἀπὸ τὴν κάμαρά μου ἄκουσα θαμπὰ καὶ ἀπόμακρα φωνὲς παιδιῶν - τὰ κάλαντα». Σάββατο, 30 Δεκέμβρη: «Σκοτωμοί, πρόσφυγες, κρύο κι αὐτὸ τὸ γάβγισμα τοῦ πολυβόλου. Τὸ πρωὶ τηλεγράφημα ἀπὸ Λονδῖνο. Ὁ βασιλιᾶς διορίζει τὸν Δαμασκηνὸ ἀντιβασιλέα. Ἡ πολιτικὴ ἰντελιγκέντσια ἔχει χρεοκοπήσει πέρα γιὰ πέρα στὴν Ἑλλάδα».
Πρωτοχρονιὰ 1945: «Νομίζω, κανένας χρόνος σὰν αὐτὸν ποὺ πέρασε: τίποτε πιὸ φριχτὸ ἀπὸ τοὺς δύο τελευταίους μῆνες». Χριστούγεννα '45: «Ἡ Μαρὼ ἄρρωστη. Χρηματικὲς στεναχώριες. Βγῆκα κατὰ τὸ μεσημέρι πρὸς τ' Ἀναφιώτικα. Κοιτάζω νὰ μείνω ἀρκετὰ χαμηλά, ν' ἀποφύγω τὰ ἀρχαῖα. Αὐτὴ ἡ χάρη τοῦ σαθροῦ, ὄχι τοῦ στερεοῦ ποὺ βλέπεις στὴν Ἑλλάδα. Ἕνα ξεχαρβαλωμένο ἀνώφλι μὲ τρία φυλλαράκια εἶναι πραγματικὰ κάτι! Εἶναι τὸ φῶς [......] Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἀσυμπόνετη». 1947. Νύχτα 31 - 1 Γενάρη. Ἀθήνα, ἔχοντας ἐπιστρέψει ἀπὸ τὸν Πόρο: «Στοὺς δρόμους ἦχοι ἀπὸ σουραύλια καὶ κλαψιάρικα τραγούδια: τὰ κάλαντα. Ἔντονο συναίσθημα τῆς ψυχικῆς διάλυσης τῶν ἀνθρώπων. Σοῦ μιλοῦν καὶ αἰσθάνεσαι πὼς ἁπλώνεις τὰ χέρια μέσα ἀπὸ μιὰ ὁμίχλη ἀπὸ κουρέλια. Φοβερὴ ἔλλειψη συνοχῆς, εἱρμοῦ, συνέπειας: πουθενὰ δὲν μπορεῖς νὰ ἔχεις ἐμπιστοσύνη: φρίκη [......] Δουλεύω πολὺ γιὰ τὸ βιβλίο τοῦ Καβάφη, κουρασμένα κάποτε [......] Φορὲς κουβεντιάζοντας μὲ τὴ Μ. γιὰ τὶς οἰκονομικὲς μας στερήσεις (δίκαιες κατὰ βάθος), λογαριάζω πὼς ἐργάζομαι, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὑπηρεσία, 10 ὧρες τὴν ἡμέρα χωρὶς νὰ κερδίζω τίποτε: ἡ λογοτεχνία εἶναι δωρεὰν στὴν Ἑλλάδα. Γι' αὐτὸ καὶ τὴν ἐξευτελίζουν. ΕΧΩ ΚΟΥΡΑΓΙΟ![......]».
Τέτλαθι δή, κραδίη καὶ κύντερον ἄλλο ποτ' έτλης.
Κράτα καρδιά μου, πολὺ σκληρότερο ἔχεις βαστάξει πόνο. Ὅμηρος.
Ἐὰν μὴ έλπηται ἀνέλπιστον, οὐκ ἐξευρήσει. Ἡράκλειτος. Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. Κατὰ Μάρκον.
Κράτα καρδιά μου, πολὺ σκληρότερο ἔχεις βαστάξει πόνο. Ὅμηρος.
Ἐὰν μὴ έλπηται ἀνέλπιστον, οὐκ ἐξευρήσει. Ἡράκλειτος. Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. Κατὰ Μάρκον.
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ Ἡ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ 2022, ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ.
Ἐπιμέλεια ἀπὸ Ἀντώνη Ἀντωνᾶ - Συγγραφέα ἀπὸ Ἑλληνικὴ Κύπρο. www.ledrastory.com
Υ.Γ. Τὸ πιὸ πάνω ἀφιέρωμα εἶναι τὸ τελευταῖο, γιὰ τὸ 2021 καὶ εἶναι τὸ 2021ο μέχρι σήμερα, ποὺ ἔχει καταγραφεῖ.
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου