Εὐαγγελία Λάππα: Ἡ ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς πόλης Σόφιας

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα) ποὺ χτίστηκε τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ. μαζὶ μὲ ἀπομεινάρια τῆς Ἀρχαίας ρωμαϊκῆς πόλης Σερδικὴς (Πηγή: brazilgreece.com)

Εὐαγγελία Κ. Λάππα
17 ἐτῶν
18 Αὐγούστου 2022

Ἡ Θράκη εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Ἡ ἀρχαία Θράκη ἐκτεινόταν ἀπὸ τὸ Αἰγαῖο ὡς τὸ Δούναβη καὶ ἀπὸ τὸν Εὔξεινο Πόντο ἕως τὰ ὅρια τῆς Μακεδονίας. Ὡς πρῶτοι κάτοικοί της φέρονται διάφορα Ἑλληνικὰ (Πελασγικὰ) φῦλα ὅπως Ἤδωνες, Δίοι, Ὀδρύσαι, Κίκονες, Γέτες κ.ἄ. τὰ ὁποῖα ἀποτέλεσαν ἕναν ἀπὸ τοὺς ἀρχαιότερους λαοὺς τῆς Εὐρώπης. Τὸν 7ο αἰῶνα π.Χ. οἱ Ἕλληνες ἀποίκισαν τὸ Αἰγαῖο, τὸν Ἑλλήσποντο καὶ τὸν Εὔξεινο Πόντο. Στὰ παράλια τῆς Θρακικὴς γῆς ἱδρύθηκαν καὶ ἄκμασαν σημαντικὲς ἰωνικὲς ἀποικίες: Μαρώνεια, Ἄβδηρα, Βυζάντιο, Ἀγχίαλος, Ἀπολλωνία, Μεσημβρία, Ὀδησσός.
 

Μὲ τὸν ὅρο Θράκη κατὰ τὴν ἀρχαιότητα καθοριζόταν μιὰ πολὺ μεγάλη περιοχὴ ποὺ  κατὰ τὸν Ἡρόδοτο ἄρχιζε ἀπὸ τὰ παράλια τοῦ Εὔξεινου Πόντου καὶ ἔφθανε  μέχρι τίς κορυφογραμμὲς τῆς Πίνδου, ἀπὸ τὸν Βορρᾶ ξεκινοῦσε ἀπὸ τὸν Δούναβη  καὶ πρὸς τὸν Νότο ἔφθανε στὸ Αἰγαῖο πέλαγος  καὶ τὸν Ὄλυμπο. Τὰ πιθανότερα σύνορά της εἶναι αὐτὰ ποὺ προσδιορίζει ὁ Θουκυδίδης. Στὸ βορρᾶ ὁ Δούναβης, στὴν Ἀνατολὴ ὁ Εὔξεινος Πόντος, στὴ Δύση ὁ ποταμὸς Στρυμόνας καὶ στὸ Νότο τὸ Αἰγαῖο πέλαγος.
 

Μιὰ ἀπ᾿ αὐτὲς τίς πόλεις τῆς Ἑλληνικότατης Θράκης εἶναι καὶ ἡ πόλη Σόφια, στὴ χερσόνησο τοῦ Αἵμου. Ἱδρύθηκε ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ φυλὴ τῶν Σερδῶν ὡς οἰκισμός, ποὺ ὀνομάστηκε ἀργότερα Σερδική. Λίγο πρὶν τὸ 500 π. Χ.. ἡ περιοχὴ ἀποτέλεσε τμῆμα ἕνωσης Ἑλληνικῶν θρακικῶν φυλῶν μὲ τὸ ὄνομα Βασίλειο τῶν Ὀδρυσῶν.
 

Περὶ τὸ 29 π.Χ. ἡ Σερδικὴ καταλήφθηκε ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους καὶ σταδιακὰ ἔγινε ἡ σημαντικότερη Ρωμαϊκὴ πόλη στὴν περιοχή. Ἔγινε municipium, ἢ κέντρο διοικητικῆς περιοχῆς, ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Αὐτοκράτορα Τραϊανοῦ (98 - 117) καὶ μετονομάστηκε σὲ Οὐλπία Σερδική. Φαίνεται ὅτι ἡ πρώτη γραπτὴ ἀναφορὰ σὲ αὐτὴ ἔγινε ἀπὸ τὸν Πτολεμαῖο (περίπου 100 μ.Χ.). Ἐπεκτάθηκε καθὼς ἀνεγέρθηκαν πυργίσκοι, προστατευτικὰ τείχη, δημόσια λουτρά, διοικητικὰ καὶ πολιτιστικὰ κτίρια, ἀστικὴ βασιλική, ἀμφιθέατρο, ἱππόδρομος, βουλή, μεγάλη ἀγορά, μεγάλο θέατρο, κλπ. Ἔγινε ἡ κυριότερη ἐνδιάμεση πόλη στὸν ρωμαϊκὸ δρόμο Βία Μιλιτάρις, ποὺ συνέδεε τὴ Ρώμη μὲ τὸ Βυζάντιο. Τὸ 2ο αἰῶνα μ.Χ. ἦταν διοικητικὸ κέντρο τῆς ρωμαϊκῆς Μοισίας.  Συνέχισε νὰ ἐπεκτείνεται ἐπὶ ἑνάμιση αἰῶνα καὶ ἔγινε σημαντικὸ πολιτικὸ καὶ οἰκονομικὸ κέντρο. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶχε πεῖ γι᾿ αὐτὴ «Sardica mea Roma est» (ἡ Σαρδικὴ εἶναι ἡ Ρώμη μου) καὶ εἶχε σκεφθεῖ νὰ τὴν κάνει πρωτεύουσα τῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Ρωμανίας ἀντὶ τῆς Κωνσταντινούπολης, τὴν ὁποία τελικὰ ἐπέλεξε.
 

Στὰ χρόνια τῆς Ρωμανίας, ἦταν σπουδαῖο στρατιωτικὸ καὶ οἰκονομικὸ κέντρο, προπύργιο στὴν κοιλάδα τοῦ Στρυμόνα καὶ κόμβος στὴ μεγάλη ὁδικὴ ἀρτηρία ἀπὸ τὴ Ναϊσσὸ πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ 343 μ.Χ. συνῆλθε στὴν πόλη ἡ Σύνοδος τῆς Σαρδικῆς σὲ μιὰ ἐκκλησία, στὴ θέση ὅπου ἀργότερα χτίστηκε ἡ σημερινὴ Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας τοῦ 6ου αἰῶνα.
 

Ἡ πόλη καταστράφηκε κατὰ τὴν ἐπιδρομὴ τῶν Οὔννων τὸ 447 καὶ παρέμεινε κατεστραμμένη γιὰ ἕναν αἰῶνα. Ξαναχτίστηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα τῆς Ρωμανίας Ἰουστινιανὸ Α΄ καὶ γιὰ ἕνα διάστημα ὀνομαζόταν, ἀπὸ τίς σλαβονικὲς φυλές, Τριάδιτζα ἢ Σρέντετς. Ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἄκμασε, περιβαλλόμενη ἀπὸ μεγάλα ὀχυρωματικὰ τείχη, τῶν ὁποίων τὰ κατάλοιπα εἶναι ἀκόμα ὁρατὰ σήμερα.
 

Στὰ τέλη τοῦ 5ου αἰῶνα ἐμφανίστηκαν στὴ Βαλκανικὴ οἱ Βούλγαροι, οἱ ὁποῖοι μέχρι τὸ 4ο αἰῶνα κατοικοῦσαν στὸ βόρειο Καύκασο ἀλλὰ μὲ τὴν προέλαση τῶν Οὔννων ἐγκαταστάθηκαν πιὸ δυτικά. Δὲν ἔχουν καμιὰ σχέση μὲ τοὺς Σλάβους ἀλλὰ εἶναι Τουρανοὶ δηλαδὴ τουρκογενὴς φυλή, μὲ τὸ χαρακτηριστικὸ χαλκοκίτρινο χρῶμα καὶ τὰ σχιστὰ μάτια, ὅπως οἱ σημερινοὶ ντόπιοι κάτοικοι τῶν κεντροασιατικῶν κρατῶν. Τὸ 681 τμῆμα τῶν Βουλγάρων ἐγκαθίσταται στὴν ἐπικράτεια τῆς Ρωμανίας, ὅπου ἀργότερα συγχωνεύτηκαν μὲ τὸ πολυαριθμότερο σὲ σχέση μ᾿ αὐτοὺς σλαβικὸ στοιχεῖο.

 

(Πηγή: Ἐρανιστής)

Τὸν 9ο αἰῶνα οἱ Βουλγάροι μὲ ἡγεμόνα τὸν Κρούμ, πιὸ γνωστὸ ὡς Κροῦμο (803 - 814) στράφηκαν ἐναντίον τῆς Ρωμανίας. Τὸ 809 ἀμέσως μετὰ καὶ γύρω ἀπὸ τὸ Πάσχα κατέλαβαν μὲ δόλο τὴ Σερδικὴ καὶ κατέσφαξαν ἕξι χιλιάδες τοῦ στρατοῦ τῆς Ρωμανίας καὶ πολλοὺς ἀμάχους. Ἡ ἅλωσή της ἄφησε ἀκάλυπτες σημαντικὲς διόδους γιὰ τὴ Μακεδονία καὶ τὴ Θράκη, ἐνῶ δυσχέραινε τὴν ἐπικοινωνία καὶ τὴν οἰκονομία τῆς Ρωμανίας. Μετὰ ἀπὸ μερικὲς ἀνεπιτυχεῖς πολιορκίες, ἡ πόλη ἀπελευθερώθηκε τὸ 1018, ἀλλὰ λίγο ἀργότερα γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ πέρασε στὰ χέρια τῶν Βουλγάρων.

 Ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα χρονολογεῖται ἀπὸ τὸν 13ο αἰῶνα (Πηγή: brazilgreece.com)

Τὸ 1382 ἡ Σόφια καταλήφθηκε ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς κατὰ τὴ διάρκεια τῶν βουλγαροοθωμανικῶν πολέμων, μετὰ ἀπὸ μακρὰ πολιορκία. Ἀπὸ τὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, ἡ πόλη ἔγινε γνωστὴ ὡς Σόφια, ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας. Ἡ Σόφια πέρασε ἀπὸ τὴν ὀθωμανικὴ κυριαρχία σὲ ρωσικὰ χέρια στὶς 4 Ἰανουαρίου 1878. Προτάθηκε ὡς πρωτεύουσα τοῦ αὐτόνομου Πριγκιπάτου τῆς Βουλγαρίας ἀπὸ τὸν Μαρὶν Ντρίνοφ καὶ ἔγινε δεκτὴ ὡς τέτοια στὶς 3 Ἀπριλίου 1879, γιά το Βασίλειο τῆς Βουλγαρίας τὸ 1908.

 Ἡ ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας (Πηγή: el.wikipedia.org)

Στὸ Β' Βαλκανικὸ Πόλεμο, οἱ Ἕλληνες μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας, μὲ τὴ πρωτοβουλία τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Στρατηλάτου, στράφηκαν ἀμέσως πρὸς τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Σόφιας. Οἱ Βούλγαροι πανικοβλημένοι προτίμησαν ν᾿ ἐπιτρέψουν στοὺς Ρουμάνους οἱ ὁποῖοι εἶχαν εἰσβάλει ἀπὸ τὸ βορρᾶ, νὰ καταλάβουν τὴ Σόφια ἔτσι ὥστε νὰ μὴ περάσει στοὺς νόμιμους κατόχους της, τοὺς Ἕλληνες. Σ᾿ αὐτὴ τὴ μάχη συμμετεῖχε καὶ ὁ ἀληθινὸς Μαῦρος Καβαλάρης, ὁ θρυλικὸς ἥρωας τῶν ἡρώων, Ἰωάννης Βελισσαρίου, ὁ ὁποῖος πέθανε μὲ τὴ φράση «Κι ὅπως εἴπαμε, παιδιά μου. Στὴ Σόφια, στὴ Πόλη!». Τελικὰ μὲ τὴν τελικὴ κατάληψη τοῦ ὑψώματος 1378 ποὺ βρίσκεται σὲ εὐθεῖα γραμμὴ 20 χλμ. ἀπὸ τὴ Σόφια, οἱ Βούλγαροι ἀναγκάστηκαν νὰ ὑπογράψουν τὴ συνθήκη τοῦ Βουκουρεστίου. Ἀπὸ τότε ἡ πόλη παραμένει ὑπὸ βουλγάρικη κατοχή.
 

Τὰ τελευταῖα λόγια τοῦ ἀληθινοῦ Μαύρου Καβαλάρη ἂς παραμείνουν στοὺς ἐπιζήσαντες στὴν σκλαβωμένη Θράκη καὶ στὶς ἑπόμενες γενιὲς ὡς ἱερὴ παρακαταθήκη, ὡς ἐντολὴ ἡ ὁποία μία μέρα ἐλπίζουμε νὰ πραγματοποιηθεῖ.
 

Παραθέτω δύο ποιήματα ποὺ ἔχω γράψει γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ πόλη Σόφια:

Σόφια
4η Ἰανουαρίου 1878¹ (Α' μέρος)

Ἡμέρα ἦταν τοῦ Γενάρη
Ἑλλάδος μάνας μας καμάρι
-ὦ, Σόφια!- πύργος καὶ βλαστάρι
παλεύαν ξένοι ποιός σὲ πάρει...
***
Ἑλλήνων Θράκης²  ἤσθα³ πόλη,
στὰ βάθη χρόνων ἡ πανώρια,
σὲ θέλαν ἄχ! οἱ ξένοι ὅλοι,
μ᾽ ἐκείνους πάλευες στὰ βόρεια...
***
Ἐσένα Τοῦρκοι ἂν καὶ πῆραν,
Ἐλπίδας θύρα δὲν τὴν κλείσαν⁴,
Ἑλλήνων πνεῦμα Μῆδε ᾖραν,
Ἐλπίδες νίκης δέν τίς κρύψαν...
***
Τὴν πίστη⁵  ἄξια τὴν κρατοῦσες!
Τὴν μάνα⁶  πόσο τὴν ζητοῦσες!
***
Ἀκόμη σκλάβα καὶ ποθοῦσαν,
Βουλγάροι πάλι σὲ ζητοῦσαν...
Βαράγγοι⁷  τούτους τοὺς βοηθοῦσαν,
συμφέρον -μόνο- τοὺς κοιτοῦσαν...
***
Ἑλλήνων Θράκης ἦσθα πόλη,
στὰ βάθη χρόνων ἡ πανώρια,
σὲ θέλαν ἄχ! οἱ ξένοι ὅλοι,
μ᾽ ἐκείνους πάλευες εἰς τὰ βόρεια...
***
Ἐσένα Τοῦρκοι ἂν καὶ πῆραν,
Ἐλπίδας θύρα δὲν τὴ κλεῖσαν,
Ἑλλήνων πνεῦμα Μῆδε ᾖραν,
Ἐλπίδες νίκης δέν τίς κρύψαν...
***
Τὴν πίστη ἄξια τὴν κρατοῦσες!
Τὴν μάνα πόσο τὴν ζητοῦσες!
***
Ἀλί μας!
***
Οἱ ξένοι πῆραν σέ -τ᾿ ἀγρίμια!-
τὰ πάντα κάνανε συντρίμμια...
Καθένας Ἕλλην κεῖ ἐδιώχθῃ
κ᾿ εἰς ξένους⁸  ὁ οἶκος τοὺς ἐδόθη⁹ ...
***
Ἄχ! Σόφια!

(Τὸ μοιρολόϊ τοῦ Μοναστηρίου,
Εὐαγγελία Κ. Λάππα,
Ἐκδόσεις Πελασγὸς 2021)

Μοιρολόϊ (Β' μέρος)

Κλαίγει ἐσὲ τοῦ Φιλίππου ἡ πόλη¹⁰
στάθηκε, φώναξε στὸ κοιμητήρι:
«Σόφιας ὦ! ἤρωες¹¹  ξυπνῆστε σεῖς ὅλοι,
Βούλγαροι πήρανε ταύτῃ οἱ μύριοι
κάνανε πρώτη τοῦ κράτους τους ἐκείνη
κάτι ποὺ εἶχε παλιότερα γίνει¹² ...
***
Ἄχ! Ἀπ᾿ τοὺς τάφους σας, ἥρωες, ἐβγᾶτε
καὶ ν᾿ ἀνακτῆστε τὴ Σόφια μας πᾶτε»...
***
Κλαίγει ἐσένα ἡ Βάρνα, ὦ! κόρη
λάλησε εἰς τὰ τοῦ Καύκασου ὄρη:
***
«Καύκασου ὄρη ἐσεῖς ἄχ! σειστεῖτε
Ἕλληνες πού, κεῖ ὦ! ζεῖτε¹³, πενθῆστε
Σόφια τὴν πῆραν Βαράγγοι -γιὰ δεῖτε-
ποὺ ᾽δωσαν εἰς τοὺς Βουλγάρους, θρηνῆστε!»...
***
Κλαίγει ἐσὲ Μεσημβρία¹⁴ ἄχ! μὲ πόνο
ποὺ καὶ μὲ λόγο ἀκούστηκε μόνο:
***
«Σόφια μου, σὺ ποὺ Ὀρθόδοξη εἶσαι
τόπος συνόδου¹⁵, τῆς μάνας¹⁶ ἀσπίδα,
Ἅγιων μαρτύρων ἡ πόλη - πατρίδα
πὼς τὸ ἐθελῆσαν -ἥλιε ἄχ! φρῖξε!-
Βούλγαροι οἱ ἑτερόδοξοι κ᾿ ἦρθαν
καὶ μὲ ποιό τοῦτοι δικαίωμα σὲ πῆραν;
***
Λεύτεροι Ἕλληνες πὼς δὲν σὲ κλαῖνε,
ὕμνους -στ᾿ ἀλήθεια- κι οὔτε ποὺ λένε;
Μίλησε μήπως Ὀρθόδοξος ἕνας;
Δίκαιος πού ᾿ναι;... Ἀκούει κανένας;
***
Κάμποι οἱ πέτρες ἄχ! μόνο πονοῦνε
μήτε ᾿χουν μάτια καὶ σένα νὰ δοῦνε;»...
***
Κλαίγει ἐσένα τοῦ Πύργου λιμάνι
ρήτορος λόγο καὶ ἕνα σοῦ κάνει:
***
«Σόφια μου, μάνας Ἑλλάδος ἡ κόρη¹⁷,
σὺ ποὺ στοῦ Αἵμου, δεσπόζεις, τὰ ὄρη,
πάτησαν βάρβαροι σένα ὦ ἄστρο,
χάθηκες, Θράκης μας πύργε καὶ κάστρο!
***
Σ᾿ ἔκαναν πρώτη τοῦ κράτους τους πόλη,
ὅπως τοὺς παῖδες Ἑλλήνων οἱ Τοῦρκοι¹⁸
ποὺ τοὺς μαζεύαν, πρὶν χρόνια, μπουλούκι.
Δύστυχη Σόφια! Σὲ ξέχασαν ὅλοι!»...
***
Κλαίγει ἐσὲ ἡ θαλάσσια Ἀγχιάλη¹⁹
στ᾿ Εὔξεινου Πόντου, Ἑλλήνων λιμάνι,
λίμνη τὰ δάκρυα τῆς κάναν μεγάλη
καὶ ᾽να -ὦ Σόφια μου- ὕμνο σου ψάλλει:
***
«Χάθηκες, Σόφια μου, κείνη τὴ μέρα
Βάραγγοι βάρβαροι, πῆραν ἐσένα,
στίγματα ἔχοντας τῶν ἀνθελλήνων,
σβήσανε κάθε ᾿να σῆμα Ἑλλήνων!
-Ἄνανδροι!- Σ᾿ ἔδωσαν εἰς τοὺς Βουλγάρους,
ποὺ ᾽χαν οἱ ἄδικοι τούτους συμμάχους!
***
Σ᾿ ἔκαναν πρώτη τοῦ κράτους τους πόλη
Χάρηκαν τότε οἱ Βούλγαροι ὅλοι
-Ἔγκλημα, στίγμα τους μὲς στοὺς αἰῶνες!-
οὔτε ποὺ ἄνηκες στοὺς ἀπατεῶνες»...
***
Πόνεσε, ὦ! ἡ Σωζόπολη σένα
λέγει μὲ μάτια ποὺ εἶν᾽ δακρυσμένα:
***
«Δόλια μου Σόφια, τῆς μάνας βλαστάρι,
Βούλγαρος σ᾿ ἦρε, Ἑλλήνων καμάρι!
Ὅμως, σὲ ξέρω, δὲν θὰ ᾿χεις λυγίσει
κι ἂν ἐλπίδες σου ἔχουνε σβήσει!...
***
Κλαίγει ἡ μάνα Ἑλλάδα ἐσένα,
μὰ κι ἐλπίζει πὼς νὰ ᾽ρθει μιὰ μέρα,
Σόφια μου, ποὺ θὰ γυρίσεις, ὦ! πάλι
πίσω εἰς τὴ μητρική της ἀγκάλη!»...

(Τὸ μοιρολόϊ τοῦ Μοναστηρίου,
Εὐαγγελία Κ. Λάππα,
Ἐκδόσεις Πελασγὸς 2021)

Πηγές:

1.  https://thrakiki.gr/thraki/istoria / Ἐλευθέριος Θ. Χατζόπουλος, Πρόεδρος Θ.Ε.Ν. Σερρῶν / Συνοπτικὴ ἱστορία τῆς Θράκης
 

2.  https://yaunatakabara.blogspot.com/2012/09/blog-post_18.html / Ἀλκμήνης Σταυρίδου-Ζαφράκα, Ὁμότιμη Καθηγήτρια στὸν Τομέα Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς, Ρωμαϊκῆς, Βυζαντινῆς καὶ Μεσαιωνικῆς Ἱστορίας / Βυζαντινὴ Μακεδονία: Τὰ Θέματα τοῦ Μακεδονικοῦ χώρου. Τὸ Θέμα τοῦ Στρυμόνος / Διεθνὲς Συμπόσιο "ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ', ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
 

3.  Ostrogorski G. , Ἱστορία τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους, Ἐκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος
 

4.  Α.Α. Vasiliev, Ἱστορία τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, Ἐκδόσεις Πάπυρος
 

5.  Dmitry Obolensky, Ἡ βυζαντινὴ Κοινοπολιτεία, Ἐκδόσεις Βάνιας
 

6.  http://greekworldhistory.blogspot.com/2013/03/1861-1913.html / Ταγματάρχης Ἰωάννης Βελισσαρίου ''Ὁ Μαῦρος Καβαλάρης'' (1861 -1913)
 

7.  https://el.wikipedia.org/wiki/Θράκη / Θράκη
 

8.  https://el.wikipedia.org/wiki/Σόφια / Σόφια

                     
Παραπομπές:

1.  Ἡ μοιραία ἡμερομηνία ποὺ πῆραν τὴ Σόφια ὁριστικὰ οἱ Βούλγαροι μέσῳ τῶν Ρώσων κατὰ τὸν Ρωσοτουρκικὸ πόλεμο τοῦ 1877 -1878, ποὺ ἔληξε μὲ τὴ συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου.
 

2.  Εἶναι αὐτονόητο πὼς Θράκη σημαίνει Ἑλλάδα!!!
 

3.  Β' πρόσωπο παρατατικοῦ τοῦ ἀρχαίου ρήματος εἰμί
 

4.  Δηλαδὴ δὲν ἔσβησαν τίς ἐλπίδες
 

5.  Τὴν Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ πίστη
 

6.  Τὴ μάνα Ἑλλάδα
 

7.  Ἐννοοῦνται οἱ Ρῶσοι
 

8.  Ἐννοεῖται ἐδῶ ὁ Βούλγαρος
 

9.  Σύμφωνα μὲ προφορικὲς πηγές, ἐκεῖνο τὸ χρόνο στὴ Σόφια κατοικοῦσαν μόνο Ἕλληνες. Διώχτηκαν ἀπὸ τοὺς Βούλγαρους καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὶς πόλεις τῆς Βόρειας Θράκης πχ. Πύργος, Μεσημβρία κτλ. Στὴ  θέση τους ἐγκαταστάθηκαν Βούλγαροι. Ὅμως δὲν ἀποκλείεται κάποιοι Ἕλληνες νὰ μείνανε κρυφοὶ στὴν ἐθνική τους ταυτότητα καὶ νὰ ὑπάρχουν ἀκόμη καὶ σήμερα.
 

10.  Ἡ Φιλιππούπολη τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας
 

11.  Ἀναφορὰ στοὺς Ἔλληνες Ἤρωες τῆς Σόφιας, ποὺ ὑπερασπίστηκαν μέχρι θανάτου τὴ πόλη, ὅταν οἱ Βούλγαροι τὴ πολιόρκησαν γιὰ πρώτη φορὰ τὸ 809 καὶ τὴ κατέλαβαν. (Βλ. Ἰωάννης Δημητρούκας, Θουκιδίδης Ἰωάννου, Κώστα Μπαρούτας, Ἱστορία τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ Νεότερου Κόσμου 565 -1815, Β' Γενικοῦ Λυκείου Γενικῆς Παιδείας, Ἰνστιτοῦτο τεχνολογίας ὑπολογιστῶν καὶ ἐκδόσεων «Διόφαντος», σὲλ 25, παρ. γ)
 

12.  Δὲν ἦταν ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ἡ Σόφια γινόταν πρωτεύουσα τῆς Βουλγαρίας. Ἡ πρώτη φορὰ ἦταν τὸ 972!!!
 

13.  Στὴν ὀροσειρὰ τοῦ Καυκάσου κατοικοῦσαν Ἕλληνες
 

14.  Ἡ Μεσημβρία τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας
 

15.  Ἀναφορὰ στὴν Ἐκκλησιαστικὴ σύνοδο τῆς Σαρδικής, τὸ 343 μ.Χ.
 

16.  Τῆς μάνας Ἑλλάδας
 

17.  Ἡ Σόφια ἱδρύθηκε τὸν 8ο αἰῶνα π. Χ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ φυλὴ τῶν Σαρδῶν μὲ τὸ ὄνομα Σαρδική
 

18.  Τὸ παιδομάζωμα εἶχε ἤδη σταματήσει στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία ἐπὶ Μουρὰτ τοῦ Δ', κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας. Ἐδῶ παρομοιάζεται ἡ πράξη τῶν Βουλγάρων (τὸ νὰ κάνουν πρωτεύουσα τους τὴ πόλη Σόφια, πού, στὴν οὐσία, δὲν τοὺς ἀνήκει) μὲ τὴ κατάληξη ἑνὸς ἁρπαγμένου Ἑλληνόπουλου (ποὺ εἶχε ἐξισλαμιστεῖ βέβαια) μὲ ὑψηλὴ θέση στὸ Τουρκικὸ στρατό.
 

19.  Ἡ Ἀγχίαλος τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας. Ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της τὸν 6ο αἰῶνα π. Χ.. ὀνομαζόταν Ἀγχίαλος ἢ Ἀγχιάλη ἢ Ἀγχιάλεια (Βλ. Ἀντωνίου Νταλαμάνγκα, Ἀλησμόνητες πατρίδες τοῦ Ἑλληνισμοῦ (Πατρίδες τῆς καρδιᾶς μας), Ἐκδόσεις Πελασγός)

 

___________________________________

 

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»