ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Ματθ.14,14-22]
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«Ἡ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 2-8-1998]
[Β381] [Β΄έκδοσις]
Ἄς δοῦμε ὅμως πῶς ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς τὸ καταγράφει, σὲ μία ἀπόδοση. «Ἐκεῖνον τὸν καιρό, ἀνεχώρησε ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ ἐκεῖ μὲ πλοῖο σὲ ἕναν ἔρημο τόπο, μόνος μαζὶ μὲ τοὺς δώδεκα μαθητάς Του. Ὅταν τὸ πληροφορήθῃ τὸ πλῆθος τοῦ κόσμου, τὸν ἠκολούθησαν πεζοπορῶντες ἀπὸ διάφορες πόλεις. Τότε ὁ Ἰησοῦς, ἐβγῆκε ἀπὸ τὸ ἔρημο καταφύγιό Του καὶ εἶδε πολὺ κόσμο. Τοὺς λυπήθηκε καὶ ἐθεράπευσε τοὺς ἀρρώστους των. Ὅταν ἄρχισε νὰ σουρουπώνει Τὸν πλησιάζουν οἱ μαθηταὶ καὶ Τοῦ λέγουν: ''Ὁ τόπος εἶναι ἐρημικὸς καὶ ἡ ὥρα περασμένη. Ἀπόλυσε τὸν κόσμο, γιὰ νὰ πᾶνε στὰ γύρω χωριὰ καὶ νὰ ἀγοράσουν κάτι γιὰ νὰ φᾶνε''. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τοὺς εἶπε: ''Δὲν ἔχουν ἀνάγκη νὰ πᾶνε πουθενά. Δώσατέ τους ἐσεῖς νὰ φᾶνε''. Κι ἐκεῖνοι Τοῦ ἀπαντοῦν: ''Δὲν ἔχομε μαζί μας παρὰ μόνον πέντε ψωμιὰ καὶ δύο ψάρια''. Καὶ ὁ Ἰησοῦς τοὺς λέγει: ''Φέρτε τά μου ἐδῶ''. Καὶ ἀφοῦ ἔδωσε ἐντολὴ στὸν κόσμο νὰ καθίσουν γιὰ φαγητὸ πάνω στὸ χορτάρι, ἐπῆρε τὰ πέντε ψωμιὰ καὶ τὰ δύο ψάρια, ἔστρεψε τὰ μάτια Του στὸν οὐρανό, τὰ εὐλόγησε, ἔκοψε τὰ ψωμιὰ σὲ κομμάτια καὶ τὰ ἔδωσε στοὺς μαθητάς Του καὶ ἐκεῖνοι στὸ πλῆθος. Καὶ ἔφαγαν ὅλοι καὶ χόρτασαν. Καὶ ἐσήκωσαν τὰ περισσεύματα ἀπὸ τὰ κομμάτια, δώδεκα κοφίνια γεμᾶτα. Καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔφαγαν, ἦσαν περίπου πέντε χιλιάδες ἄνδρες, χωρὶς τίς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά».
Ἡ ὅλη περικοπή, ἀγαπητοί, εἶναι σπουδαιοτάτη. Καὶ εἶναι γεμάτη ἀπὸ θεολογικὲς θέσεις. Θὰ μείνομε, ὅμως, μόνο σὲ μία. Στὸ σημεῖο ποὺ λέγει: «Ἒδωκε τοῖς μαθηταῖς τοὺς ἄρτους, οἱ δὲ μαθηταὶ τοῖς ὄχλοις». Δηλαδὴ ἀφοῦ εὐλόγησε, ἔδωσε κομμένα ψωμιά, τοὺς πέντε ἄρτους ποὺ εἶχαν, εἰς τοὺς μαθητάς Του καὶ οἱ μαθηταὶ μὲ τὴν σειρὰ τοὺς εἰς τοὺς ὄχλους. Σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο θὰ μείνομε.
Παρατηροῦμε μία παράδοση τῆς τροφῆς. Ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Χριστοῦ στὰ χέρια τῶν μαθητῶν. Καὶ ἀπὸ τὰ χέρια τῶν μαθητῶν στὰ χέρια τοῦ πλήθους. Δηλαδὴ μεσολαβοῦν μεταξὺ τοῦ πλήθους καὶ τοῦ Ἰησοῦ, μεσολαβοῦν οἱ μαθηταί. Ἐδῶ βλέπει κανεὶς μίαν κατὰ κυριολεξίαν παράδοσιν. Παραδίδω, σὺ παραδίδεις παρακάτω. Μίαν παράδοσιν. Αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ θέμα μας σήμερα καὶ θὰ παρακαλέσω πολὺ νὰ τὸ προσέξομε.
Αὐτὴ ἡ παράδοσις στὸ σκηνικό τοῦ χορτασμοῦ τῶν πεντακισχιλίων, ἦταν μία μικρογραφία τῆς ὅλης ἀποστολικῆς παραδόσεως, ποὺ θὰ ἐγίνετο καὶ τὸ θεμέλιον τῆς Ἐκκλησίας. Λέμε στὸ Σύμβολον τῆς Πίστεως: « ... Πιστεύω εἰς Μίαν, ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν». Δηλαδὴ μίαν Ἐκκλησίαν ποὺ ἱδρύθηκε στοὺς δώδεκα Ἀποστόλους ἢ ποὺ ἔχει θεμέλιό της ἡ Ἐκκλησία τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους. Ἡ ἀποστολικότητα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ βασικὰ θεμέλια τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ σημαίνει ὅτι στηρίζεται στὴν διδασκαλία τῶν Ἀποστόλων ποὺ παρέλαβαν ζωντανὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Ὁ Κύριος δὲν ἔγραψε, εἶναι γνωστό, τίποτα. Οἱ Ἀπόστολοι ἔγραψαν. Ἐδίδαξε μόνον ὁ Κύριος καὶ οἱ μαθηταὶ παρέλαβαν τὴν διδασκαλία Του, τὴν ὁποίαν καὶ κατεχώρησαν, ὅπως εἶναι τὰ λεγόμενα τέσσερα ὑπομνήματα. Ἔτσι λέγονται. Δηλαδὴ τοὺς τέσσερις Εὐαγγελιστάς. Ὅπως εἶναι καὶ οἱ ἐπιστολὲς τοῦ Παύλου καὶ τῶν λοιπῶν ἐπιστολῶν.
Οἱ μαθηταὶ κατοπινὰ διδάσκουν ὅ,τι ἐδιδάχθησαν. Μὲ βάση αὐτὰ ποὺ ἔγραψαν. Αὐτὴ ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, σᾶς εἶπα, εἶναι θεμελιώδους σημασίας. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη διατυποῦται ὡς ἑξῆς αὐτὴ ἡ παράδοσις. Καὶ πολὺ συχνὰ μάλιστα ἀναφέρεται αὐτὴ ἡ φράση ποὺ θὰ σᾶς πῶ: «Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου καὶ ἀναγγελεῖ σοι, τοὺς πρεσβυτέρους σου καὶ ἐροῦσι σοι». Δηλαδὴ νὰ ρωτήσεις τὸν πατέρα σου καὶ θὰ σοῦ πεῖ. Νὰ ρωτήσεις τοὺς ἡλικιωμένους καὶ θὰ σοῦ ἀπαντήσουν.
Μάλιστα, γιὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, φυσικὰ ἐκεῖνοι ποὺ πέρασαν ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰ Θάλασσα, ἦσαν οἱ μάρτυρες. Λέει, λοιπόν, γράφει ἐκεῖ ὁ Μωυσῆς: «Ὅταν σὲ ρωτήσει τὸ παιδί σου». Γιατί γιόρταζαν κάθε χρόνο τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, λέει, τὴν διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης. Πέρασαν πάρα πολλὰ χρόνια. Μάλιστα ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Μωυσέως ὡς τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ, πέρασαν 1500 χρόνια. Λοιπὸν λέγει: «Ἐὰν σὲ ρωτήσει τὸ παιδί σου· πατέρα, γιατί τρῶμε πικρὰ χόρτα; Πατέρα, γιατί τρῶμε ἄζυμο ψωμί; Ἐσὺ θὰ ἐξηγήσεις». Συνεπῶς πῶς διετηρήθῃ αὐτὴ ἡ παράδοσις τοῦ Πάσχα τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης; Ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά. Ἀπὸ πατέρα σὲ παιδί. Γι᾿ αὐτὸ λέγει: «Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου καὶ ἀναγγελεῖ σοι, τοὺς πρεσβυτέρους σου καὶ ἐροῦσι σοι». «Καὶ θὰ σοῦ ποῦν οἱ πρεσβύτεροι».
Θὰ μποροῦσε ὁ Θεὸς βέβαια νὰ ἀποκαλύπτεται σὲ κάθε γενεά. Μιὰ γενεὰ λογαριάζεται σὲ 30 χρόνια. Θὰ μποροῦσε, δηλαδή, ὁ Θεὸς νὰ ἀποκαλύπτεται κάθε τριάντα χρόνια. Καὶ νὰ μὴν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ παράδοσις. Ὅμως ὁ Θεὸς θέλει νὰ ὑπάρχει αὐτὴ ἡ παράδοσις. Ἄν ἐρωτήσετε, γιατί; Διότι στὴν Παράδοσιν διατηρεῖται ἕνα θεμελιωδέστατον στοιχεῖον· ποὺ λέγεται πίστις. Δηλαδὴ διατηρεῖται ἡ πίστις. Θὰ πιστέψεις. Ἐμεῖς δὲν βλέπομε στὴν ζωή μας τίποτα θαύματα ἢ ὅλα αὐτὰ ποὺ περιγράφονται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη κ.λπ. κ.λπ. Τίποτα. Ἀλλὰ τί κάνομε; Ἀφοῦ μᾶς παρεδόθησαν, τὰ πιστεύομε. Ἔτσι διατηρεῖται, ἐπιπλέον, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀναδεικνύεται αὐτὸ ποὺ λέγεται πίστις.
Ἐκεῖνο τὸ «Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου», νὰ ρωτήσεις τὸν πατέρα σου, εἶναι τὸ θεμέλιον -προσέξτε- τῆς πατερικῆς παραδόσεως. Ὄχι τῆς ἀποστολικῆς. Ἀλλὰ τῆς πατερικῆς παραδόσεως. Γι᾿ αὐτὸ καὶ στὴν ἑορτὴ τῶν οἰκουμενικῶν Συνόδων ποὺ ἔχομε κάποιες φορὲς μέσα στὸν χρόνο, χρησιμοποιεῖται ὡς ἀνάγνωσμα ἀποβραδὶς στὸν Ἑσπερινὸ ἐκεῖνο ποὺ λέγει ὅ,τι ἀφορᾷ σὲ αὐτό: «Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου».
Βέβαια ἡ ἀποστολικὴ παράδοσις διαφέρει ἀπὸ τὴν πατερικὴ παράδοση. Πρέπει αὐτὰ νὰ τὰ διακρίνομε. Ἡ ἀποστολικὴ παράδοσις εἶναι οἱ Ἀπόστολοι σὰν αὐτόπται καὶ σὰν αὐτήκοοι· εἶδαν μὲ τὰ μάτια τους, ἄκουσαν μὲ τ᾿ αὐτιά τους καὶ τώρα παραδίδουν ὅ,τι εἶδαν καὶ ὅ,τι ἄκουσαν. Αὐτὸ λέγεται ἀποστολικὴ παράδοσις.
Ὁ Κύριος εἶπε στοὺς μαθητὰς Του: «Καὶ ἔσεσθὲ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς». «Νὰ σταθεῖτε», λέει, «μάρτυρές μου, στὴν Ἰουδαία, στὴν Σαμάρεια, σὲ ὅλη τὴν Γῆ». Ὅπου βγεῖτε, θὰ πεῖτε: «Ἐμεῖς Τὸν εἴδαμε, ἐμεῖς Τὸν ἀκούσαμε τὸν Ἰησοῦν». Θὰ γράψει δὲ ἀκόμη κάτι περισσότερο ὁ ἀπόστολος Πέτρος: «Φάγαμε καὶ ἤπιαμε μαζί Του». Κι ἂν τὸ θέλετε, ἡ αἰτία ποὺ ἐξελέγῃ ὁ δωδέκατος μαθητής, παρότι δὲν κατέλαβε βέβαια ὁ Παῦλος τὴν θέση τοῦ δωδεκάτου μαθητοῦ, ἁπλῶς εἶναι ὁ δέκατος τρίτος μαθητής, κι αὐτὸς εἶναι αὐτήκοος καὶ αὐτόπτης, θά σᾶς τὸ πῶ μετά, διότι ἔπρεπε... τὸ λέει ἐκεῖ, εἰς τὸ πρῶτο κεφάλαιο τῶν Πράξεων: «γιὰ νὰ γίνει ἕνας μὲ μᾶς τοὺς ἕνδεκα μάρτυρας τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ». «Ἐγὼ τὸν εἶδα τὸν Ἰησοῦν, τὸν ἀναστημένον Ἰησοῦν». Βλέπετε λοιπὸν ὅτι ἔχομε ἐδῶ τὴν αὐτοψία, ἔχομε τὴν αὐτηκοΐα. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει κάπου, παρότι εἶναι μεταγενέστερος, εἶναι ὅμως ἴσος μὲ τοὺς Ἀποστόλους. Τελείως ἴσος. Τὸ λέει ὁ ἴδιος. Καὶ ἔτσι εἶναι. Ἄν δὲν ἤτανε, τότε τὰ συγγράμματά του, οἱ ἐπιστολές του, δὲν θὰ ἦσαν μέσα στὴν Ἁγία Γραφή. Καὶ θὰ ἦταν συγγράμματα δευτέρας σειρᾶς.,σειράς. Καὶ θὰ ἦταν ὁ ἴδιος ἀπόστολος δευτέρας σειρᾶς. Ὄχι αὐτήκοος καὶ αὐτόπτης. Ἀλλὰ τί λέει; «Οὐχὶ τὸν Κύριον Ἰησοῦν ἑώρακα;». «Ἐγὼ δὲν εἶδα», λέει, «τὸν Κύριον Ἰησοῦν;» Ποῦ τὸν εἶδε; Πρὸς Δαμασκὸν ποὺ πήγαινε. Μέσα σὲ ἐκείνη τὴ φοβερὴ λάμψη. Καὶ Τὸν εἶδε καὶ Τὸν ἄκουσε. Εἶναι λοιπὸν ἴσος, ἰσότιμος μὲ τοὺς ἄλλους μαθητάς.
Καὶ εἶναι ἡ τελευταία παραγγελία ποὺ ἔδωσε ὁ Χριστός: «Πηγαίνετε, πεῖτε ὅ,τι ἀκούσατε καὶ εἴδατε ἀπὸ μένα». «Καὶ ταῦτα εἰπὼν» -λέγει- «ἐπήρθη». Καὶ ἀφοῦ εἶπε αὐτά, μᾶς γράφει τὸ Βιβλίο τῶν Πράξεων, «ἐπήρθη», ἀνελήφθῃ. Ἦταν ἡ τελευταία παραγγελία. Ἐκεῖνο τὸ «ἔσεσθὲ μοι μάρτυρες» περικλείει ὅλο τὸ πνεῦμα τῆς ἀποστολικῆς παραδόσεως. Γιὰ νὰ λέμε «εἰς Μίαν, ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν». Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος γράφει: «Πορευθέντες- ποὺ τοὺς εἶπε ὁ Κύριος- μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». Ὥστε παράδοσις ἀποστολικὴ σημαίνει ἡ παράδοση- βλέπετε, ἐπιμένω νὰ τὸ ξαναλέω, ἔ;- ἡ παράδοση τῶν Ἀποστόλων, ὅ,τι εἶδαν καὶ ἄκουσαν ἀπὸ τὸν Κύριον.
Ἀντίθετα, ἡ πατερικὴ παράδοσις, ἡ παράδοσις τῶν Πατέρων, ὄχι τῶν ἀποστόλων, ὅπως τὴν σημειώνει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη, εἶναι ἡ ἑρμηνεία σὰν γράμμα καὶ σὰν ζωὴ τοῦ Εὐαγγελίου ἀπὸ τοὺς Πατέρες καὶ τοὺς ἁγίους. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος εἶναι Πατὴρ καὶ συνεπῶς μᾶς διατηρεῖ τὴν πατερικὴν παράδοσιν. Εἶναι 3-4 αἰῶνες μετὰ Χριστόν. κ.ο.κ. Καὶ οἱ ἅγιοι. Οἱ πατέρες καὶ οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μᾶς διατηροῦν τὴν λεγομένην πατερικὴν παράδοσιν. Πῶς τὴν διατηροῦν; Τί ἀκριβῶς διατηροῦν; Προσέξτε, τὴν ὀρθὴν ἑρμηνείαν τοῦ κειμένου του Εὐαγγελίου. Τὴν ὀρθὴν ἑρμηνείαν· τὴν ὁποίαν ὀρθὴν ἑρμηνείαν διατηροῦν ὄχι μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ζωή τους· διότι ἡ ζωή τους εἶναι ἔκφρασις αὐτῆς τῆς ὀρθῆς ἑρμηνείας τοῦ γράμματος τοῦ Εὐαγγελίου.
Ἔχομε λοιπὸν δύο παραδόσεις. Τὴν ἀποστολικὴν καὶ τὴν πατερικήν. Φυσικὰ ἡ πατερικὴ εἶναι ἀπολύτως ἀπολύτως σύμφωνη, ταυτίζεται, οὕτως εἰπεῖν, μὲ τὴν ἀποστολικὴν παράδοσιν. Ἡ πατερικὴ παράδοσις εἶναι γνησία ἑρμηνεία τοῦ παραδοθέντος ἀποστολικοῦ ὑλικοῦ. Ἡ πατερικὴ παράδοσις εἶναι σημαντικὴ ὅσο καὶ ἡ ἀποστολικὴ παράδοσις, ὅπως σᾶς εἶπα. Καὶ τοῦτο φαίνεται ἀπὸ τὸ φαινόμενο τοῦ Προτεσταντισμοῦ. Οἱ Προτεστάνται πέταξαν τὴν πατερικὴν παράδοσιν, εἶπαν «δὲν ἔχει ἀξία καὶ σημασία» κι ἔγιναν κάπου 400-500 κομμάτια! Κάθε παραφυάδα διατηρεῖ μιὰ δική της παράδοση. Ἐπειδὴ πέταξαν τὴν παράδοση τῶν Πατέρων καὶ τῶν Ἁγίων. Νὰ τὸ ἀποτέλεσμα. Εἶναι πολὺ μεγάλης σημασίας, τεραστίας σημασίας.
Ὅταν ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης βλέπει τὴν Ἄνω Ἱερουσαλὴμ στὸ ὅραμά του ἐκεῖ στὴν Ἀποκάλυψη, νὰ κατέρχεται, λέγει, ἀπὸ τὸν οὐρανό, ἦτο, λέγει, τετράγωνο τὸ τεῖχος αὐτῆς καὶ ἄλλα πολλά, μεταξὺ τῶν ἄλλων ποὺ περιγράφει ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικά της, λέει καὶ τοῦτο: «Καὶ τὸ τεῖχος τῆς πόλεως ἔχον θεμελίους δώδεκα», -εἶχε, λέει, δώδεκα θεμέλια τὸ τεῖχος της- (σημειώσατε δὲ ὅτι ἡ Ἄνω Ἱερουσαλὴμ εἶναι ἡ Ἐκκλησία) καὶ ἐπ᾿ αὐτῶν δώδεκα -ποίων; Τῶν δώδεκα θεμελίων- δώδεκα ὀνόματα τῶν δώδεκα ἀποστόλων τοῦ ἀρνίου». Σαφέστατα.
Ἀποστολικὴ παράδοσις εἶναι ἀκόμη καὶ κάτι ἄλλο, ἀγαπητοί μου. Εἶναι ἡ παράδοσις -κι αὐτὸ νὰ τὸ προσέξομε- αὐτῆς καθ᾿ ἑαυτήν τῆς Ἐκκλησίας. Δηλαδή; Δηλαδὴ ὅταν ὁ Κύριος ἐνεχειρίζετο τοὺς ἄρτους στοὺς μαθητάς Του, στὸ θαῦμα τῶν πεντακισχιλίων, ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, ἐνεχείριζε τὸ σῶμα Του, ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Διότι... προσέξτε, τὸ ὅλο θαῦμα τοῦ χορτασμοῦ εἶναι μία σκιαγραφία, ἀλλὰ καὶ μία πρώτη προσέγγισις καὶ βίωσις τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Εἶναι φανερό, ἀπὸ τὴν περιγραφὴ ποὺ μᾶς κάνει ὁ Ἰωάννης, εὐθὺς τὴν ἑπομένη, ποὺ ἀναζητοῦν τὸν Χριστὸν οἱ Καπερναΐται, καὶ τοὺς λέει ὁ Χριστός: «Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ζητεῖτέ με (:μὲ ζητᾶτε), οὐχ ὅτι εἴδετε σημεῖα (:ὄχι γιατί εἴδατε κάποιο θαῦμα), ἀλλ᾿ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καὶ ἐχορτάσθητε (:φάγατε ψωμὶ καὶ χορτάσατε)». «Καλὸς εἶναι Αὐτός». Νὰ τὸ ποῦμε ἔτσι; «Νὰ τὸν κάνουμε καὶ βασιλιᾶ». Ἐκεῖ στὴν ἔρημο μάλιστα ἤθελαν νὰ τὸν ἀνακηρύξουν βασιλιᾶ, γι᾿ αὐτό - ἀκοῦστε μία λεξούλα πού μᾶς τὴν ἐξηγεῖ ὁ Ἰωάννης σήμερα εἴπαμε τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον- ὁ Χριστός, λέει, «ἠνάγκασε» τοὺς μαθητὰς νὰ μποῦν στὸ πλοῖο. Τὸ «ἀναγκάζω» θὰ πεῖ μὲ τὸ ζόρι. Τοὺς ζόρισε. «Μπεῖτε μὲς τὸ καΐκι. Καὶ πηγαίνετε ἀπέναντι νὰ μὲ περιμένετε». Γιατί τοὺς ἠνάγκασε; Γιατί κυκλοφοροῦσε στὴν ἔρημο, πού ᾿φαγαν μόνον οἱ ἄνδρες 5000: «Νὰ τὸν ἁρπάξομε καὶ νὰ τὸν κάνομε βασιλιᾶ». Καὶ συνεπῶς καὶ τοὺς μαθητὰς ὑπουργούς. Ἄρεσε στοὺς μαθητάς. Ἄρεσε στοὺς μαθητάς. Καὶ τοὺς ἔπιασε -ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφρασις- ἀπὸ τὸ αὐτὶ ὁ Χριστός, ἠνάγκασε. «Μπεῖτε στὸ πλοῖο, πηγαίνετε ἀπέναντι». Κι ὁ Κύριος πέρασε πρωινὴ ὥρα, περπατῶντας πάνω στὴ θάλασσα. Ἐκεῖνο τὸ γνωστό. Τὸ γνωστὸ θαῦμα.
Λοιπόν, εἴδατε; Εἴδατε; Ὄχι λοιπὸν γιατί εἴδατε κάποιο σημεῖο ἀλλὰ γιατί φάγατε καὶ χορτάσατε. Καὶ λέει τώρα ὁ Χριστός: «Ἐργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην (:μὴν ἐργάζεσθε τὸ φαγητὸ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο... ξαναπεινᾶμε πάλι καὶ ξανατρῶμε), ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον (:ἀλλὰ τὸ φαγητὸ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο θὰ σᾶς κάνει ἀθανάτους)». Καὶ συμπληρώνει: «Ἐγὼ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς». Εἴδατε; «Ἐγώ», λέει, «εἶμαι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς». Ὄχι μεταφορικά. «καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω (:καὶ τὸ ψωμὶ ποὺ ἐγὼ θὰ δώσω), ἡ σὰρξ μου ἐστιν». «Εἶναι ἡ σάρκα μου». Τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Μάλιστα οἱ Καπερναΐται ποὺ ἦρθαν νά του τὰ ποῦν αὐτὰ ὅλα, ἀηδίασαν! Δοξάζομε τὸν Θεό, ποὺ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐπέτρεψε νὰ καταχωρηθεῖ αὐτὴ ἡ ἀηδία τους, ἡ ἀηδία τους. Ξέρετε γιατί; «Μπά», λέει, «θὰ μᾶς δώσει νὰ φᾶμε τὴν σάρκα Του, τὸ σῶμα Του! Τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν; (:Ποιός ἀντέχει νὰ ἀκούει τέτοια λόγια;)». Καὶ τὸν ἄφησαν κι ἔφυγαν. Ὁ Χριστὸς ἐπιμένει. «Ἐὰν δὲν φᾶτε τὴν Σάρκα μου καὶ δὲν πιεῖτε τὸ Αἷμα μου, δὲν ἔχετε ζωὴν αἰώνιον». Ἔφθασε νὰ πεῖ στοὺς μαθητάς Του: «Ἄν σκανδαλιστήκατε, πηγαίνετε κι ἐσεῖς μαζὶ μὲ τοὺς Καπερναΐτες. Ἐγὼ ἐπιμένω σὲ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο σᾶς λέγω». Δηλαδὴ ἤτανε μία εἰκόνα, ἕνα σκιαγράφημα τὸ θαῦμα τοῦ χορτασμοῦ τῶν πεντακισχιλίων, τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Καὶ ὅταν ἔδωσε ὁ Χριστὸς τὰ κομμάτια τὰ ψωμιά, ἀργότερα θὰ τοὺς δώσει τὴν σάρκα Του. Δηλαδή, τί θὰ πεῖ αὐτό; Θὰ τοὺς δώσει τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Προσέξτε, ἀκόμη τίς εὐχαριστιακὲς λέξεις στὸ θαῦμα τοῦ χορτασμοῦ. Ποὺ διατηρεῖται αὐτὸ πῶς; Ξέρετε; Μὲ τὴν ἱερωσύνη. Ἀκοῦστε τί λένε οἱ εὐχαριστιακὲς λέξεις: «Λαβὼν τοὺς πέντε ἄρτους ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν εὐλόγησεν καὶ κλάσας (:ἔκοψε κομμάτια) ἔδωκεν τοῖς μαθηταῖς Αὐτοῦ». Ἀκοῦστε τί μᾶς λέει τώρα ὁ Ματθαῖος· στὴν Θεία Εὐχαριστία, στὸ μυστήριον: «Λαβὼν ὁ Ἰησοῦς τὸν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτο ἐστι τὸ σῶμα μου». Αὐταῖς λέξεσι, μὲ τίς ἴδιες λέξεις. Σᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό;
Ὥστε παράδοσις ἀποστολικὴ δὲν εἶναι μόνον ὅ,τι εἶδαν καὶ ἄκουσαν οἱ μαθηταί, ἀλλὰ καὶ ἡ παραλαβὴ τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἄν θέλετε, κι ἄλλοι μποροῦσαν νὰ διατηρήσουν ὅ,τι εἶδαν καὶ ἄκουσαν ἀπὸ τὸν Ἰησοῦν. Ἀλλὰ δὲν παρέλαβον τὴν Ἐκκλησίαν. Ἡ παραλαβὴ τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι ταυτόσημη μὲ τὴν παραλαβὴ τῆς ἱερωσύνης! Καὶ συνεπῶς ταυτόσημη μὲ τὴν Ἐκκλησία. Μέγα θέμα!
Ἐκκλησία ὑπάρχει ὅπου ὑπάρχει διαδοχὴ ἱερωσύνης. Οἱ Προτεστάνται δὲν ἔχουν Ἐκκλησία. Εἶναι ἁπλῶς -προσέξτε- θρησκευτικὲς κοινότητες. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Μία. Γιατί δὲν ἔχουν; Γιατί κατήργησαν, πέταξαν τὸ μυστήριον τῆς ἱερωσύνης. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὅταν τελοῦν τὴν Θεία Εὐχαριστία, ξέρετε πῶς τὴν τελοῦν; Χμ, πῶς τὴν τελοῦν! Πιστεύουν πὼς εἶναι μία ἀνάμνησις καὶ ὅτι εἶναι μία ὑπενθύμησις καὶ ἕνα σύμβολον. Ἀφοῦ θὰ κοινωνήσουν οἱ πιστοί, ὅ,τι περισσέψει, τὸ χύνουν στὸν νεροχύτη! Καὶ καλὰ κάνουν ποὺ τὸ χύνουν στὸν νεροχύτη, γιατί δὲν εἶναι οὔτε σῶμα, οὔτε αἷμα Χριστοῦ. Τὸ ἀκοῦτε παρακαλῶ; Γιὰ νὰ μὴν παρασυρθοῦμε καμιὰ φορὰ ἀπὸ κάτι Προτεστάντες, Εὐαγγελικούς, Πεντηκοστιανοὺς κλπ. κλπ. Συνεπῶς Ἐκκλησία ὑπάρχει ὅπου ὑπάρχει διαδοχὴ ἱερωσύνης. Ἱερωσύνη, μυστήριον Θείας Εὐχαριστίας καὶ Ἐκκλησία εἶναι ταυτόσημα. Αὐτὰ τὰ τρία. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ μυστήριον τῆς ἱερωσύνης τελεῖται κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ μυστήριου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Αὐτὰ τὰ τρία διατηροῦν τὴν ὄντως παράδοση, ποὺ σώζει, ἀναγεννᾷ, εἰσάγει εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει στοὺς Κορινθίους· προσέξτε: «Ἐγὼ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου». «Διότι ἐγὼ παρέλαβα ἀπὸ τὸν Κύριον», δηλαδὴ ἀπευθείας. Εἶναι ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς εἰς τὸν μαθητὴν Ἀνανία. «Ἐσύ», λέει, «μόνον θὰ βαφτίσεις τὸν Παῦλον· δὲν θὰ τοῦ κάνεις κήρυγμα. Δὲν θὰ τοῦ κάνεις κατήχηση. Αὐτὸ εἶναι δικό μου ἔργον», λέει ὁ Χριστός. Βλέπετε; Νὰ κι ἕνα ἄλλο σημεῖο ποὺ ὁ Χριστὸς διδάσκει ἀπευθείας τὸν Παῦλον. Πῶς; Μὴν ξεχνᾶτε ὅτι ὁ Παῦλος ἀπεσύρθῃ τρία χρόνια εἰς τὴν ἔρημον τῆς Ἀραβίας. Κι ἐκεῖ εἶχε ἀποκαλύψεις. Καὶ μετὰ ἦλθε ἔξω εἰς τὸν κόσμον. Λοιπὸν γράφει: «Ἐγὼ γὰρ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου -ἀπευθείας ἐννοεῖται-, ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν (:Eκείνο ποὺ καὶ σᾶς παρέδωσα) -νὰ ἡ παράδοσις- ὅτι ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς ἐν τῇ υκτί ᾗ παρεδίδοτο, ἔλαβεν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον». Τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Δηλαδή, «μοῦ παρέδωσε τὴν Ἐκκλησίαν. Κι ἐγὼ σᾶς τὴν παραδίδω». Δηλαδὴ παράδοσις εἶναι ἐδῶ ἐπιπλέον καὶ τὸ σημαντικότατον, τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας.
Ἀγαπητοί, γιατί τὰ εἴπαμε αὐτὰ ὅλα; Ὄχι βέβαια γιὰ νὰ σᾶς κουράσομε. Γιατί ἀποτελοῦν τὸ θεμέλιον τῆς σωτηρίας μας. Γράφει πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στοὺς Κορινθίους: Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον (:Σᾶς κάνω γνωστὸ τὸ εὐαγγέλιον - δηλαδὴ ὅ,τι εἶπε ὁ Χριστὸς καὶ ἔπραξε. Αὐτὸ εἶναι τὸ Εὐαγγέλιον) ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν (:ποὺ ἐγώ σᾶς τὸ μετέδωσα), ὃ καὶ παρελάβετε (:τὸ ὁποῖον καὶ παραλάβατε), ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε (:ἐπὶ τοῦ ὁποίου καὶ στηρίζεστε), δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε (:καὶ μὲ τὸ ὁποῖο σώζεστε)». Εἴδατε; «Σᾶς παρέδωσα, σεῖς παραλάβατε, δεχθήκατε διὰ τῆς πίστεως τὸ περιεχόμενον τοῦ Εὐαγγελίου, τὸ ἐφαρμόσατε καὶ τώρα σωθήκατε».
Ὥστε πράγματι ἡ παράδοσις εἶναι τὸ θεμέλιον τῆς σωτηρίας μας. Εἶναι μία παράδοσις ζῶσα. Ἄν θέλετε, Αὐτὸς ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ Παράδοσις. Γιατί παραδίδεται ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά. Μὲ τὸ μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ὅταν ὁ Κύριος παρέδιδε τὸν ἄρτον καὶ τὰ ψάρια, ἐκεῖ, στὸ θαῦμα τῶν πεντακισχιλίων, στὰ χέρια τῶν μαθητῶν Του παρέδιδε, τὸν Ἑαυτὸν Του παρέδιδε, γιατί Αὐτὸς εἶναι ὁ Ἀληθινὸς Ἄρτος, ποὺ θὰ τὸ ἔλεγε τὴν ἑπομένη, ποὺ ἦταν οἱ Καπερναΐται μαζί Του, ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, καὶ ἦταν ἀκόμη καὶ ὁ μυστικὸς Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. Διότι ἡ ἀκροστιχίδα τῆς ἑλληνικῆς λέξεως -κι αὐτὸ πρὸς τιμὴν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης- Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. Θὰ πεῖ: Ἰησοῦς Χριστὸς Θεοῦ Υἱὸς Σωτὴρ (Ι.Χ.Θ.Υ.Σ).
Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον διὰ γραφίδος Ἀποστόλου Παύλου μᾶς παραγγέλλει: «Ἀδελφοί, στήκετε καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾽ ἐπιστολῆς ἡμῶν». Εἴτε μὲ τὴν ἐπιστολή μας. «Στήκετε καὶ κρατεῖτε». Σημαίνει νὰ ζεῖτε καὶ νὰ βιώνετε. Τί; «Τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε». Ὅποιος δέχεται τὴν ἀποστολικὴ καὶ πατερικὴ παράδοση, παίρνει στὰ χέρια του τὸν Ἀληθινὸν Ἄρτον καὶ τὸν Μυστικὸν Ι.Χ.Θ.Υ.Ν. Ἀμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο,
ψηφιοποίηση τῆς ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας καὶ ἐπιμέλεια:
Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• Ἀπομαγνητοφώνηση ὁμιλίας δια χειρὸς τοῦ ἀξιοτίμου κ. Ἀθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p athanasios/omiliai kyriakvn/omiliai kyriakvn 768.mp3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου