Σάββας Ἠλιάδης: Ἑρμηνεῖες εἰς τούς ψαλμούς - Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου (4)

Ἁγίου Νικοδήμου - Εὐθυμίου Ζιγαβηνοῦ - Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ΄ Ψαλμούς

 

«καὶ ἐν αὐτῷ ἡτοίμασε σκεύη θανάτου, τὰ βέλη αὐτοῦ τοῖς καιομένοις ἐξειργάσατο» (Ψαλμὸς 7,14)
 

Στὸν προηγούμενο στίχο μας λέει ὁ Προφήτης πὼς ὁ Θεὸς ἔχει ἕτοιμη τὴν μάχαιρά του ἀκονισμένη καὶ τὸ τόξο τεντωμένο, γιὰ νὰ χτυπήσει καὶ νὰ ἐπιφέρει τὸν θάνατο, ἐὰν οἱ ἄνθρωποι δὲν μετανοήσουν.
 

α). «καὶ ἐν αὐτῷ ἡτοίμασε σκεύη θανάτου»:
 

Ἐδῶ μᾶς λέει ὁ Δαβὶδ πὼς ἡ ἐκτόξευση τῶν βελῶν ἀπὸ τὸ τόξο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ χτύπημα ἀπὸ αὐτά, ἐπιφέρουν πάρα πολλοὺς καὶ ποικίλους τρόπους θανάτου. Δηλαδή, θάνατοι μὲ σφαγὴ ἀπὸ μαχαίρι, θάνατοι μὲ φωτιά, μὲ νερό, μὲ σεισμό, μὲ διανοίξεις χασμάτων στὴν ἐπιφάνεια τῆς γῆς καὶ μὲ διάφορα εἴδη ἀσθενειῶν. Ὅλα αὐτά, ἔχω τὴν γνώμη πὼς εἶναι ἐργαλεῖα καὶ σκεύη, μὲ τὰ ὁποῖα ἐπέρχεται ὁ θάνατος τῶν ἁμαρτωλῶν.

Πρέπει ὅμως νὰ ξέρουμε πώς, ἂν καὶ τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Δαβίδ, τὰ ὁποῖα λέει μιλῶντας γιὰ τὸν Θεό, εἶναι ἀνθρωποπρεπῆ, δηλαδή, ταιριάζουν στὴν διάνοια τοῦ ἀνθρώπου πρὸς κατανόηση, ὅμως τὰ νοήματα ποὺ περιέχουν εἶναι θεοπρεπῆ, δηλαδὴ θεϊκά. Καὶ τὸ κάνει αὐτό, διότι θέλησε ὁ Προφήτης νὰ καταστήσει κατανοητὰ τὰ θεϊκὰ μηνύματα στὸν χονδροκομμένο νοῦ τῶν ἀκροατῶν του, χρησιμοποιῶντας τίς παχυλὲς στὸ νόημα ἀνθρώπινες λέξεις.
 

Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο τολμᾷ νὰ παρουσιάζει τὸν Θεὸ πὼς ἔχει μάχαιρα καὶ τοξάρι καὶ σαΐτες καὶ ἅρματα πολεμικὰ καὶ πὼς ἀκονίζει τὴν μάχαιρά του καὶ τεντώνει τὸ τοξάρι του, μὲ σκοπό, ὥστε μὲ ὅλα αὐτά, νὰ αὐξήσει τὸν φόβο στοὺς ἀκροατὲς καὶ μὲ τὰ ὀνόματα, τὰ ὁποῖα χρησιμοποιεῖ καθημερινὰ ὁ ἄνθρωπος ἀλλὰ καὶ μὲ παραδείγματα, νὰ ξυπνήσει τὴν πέτρινη καὶ ὑπνωτισμένη καρδιὰ τῶν ἀναίσθητων ἀνθρώπων. Ἄρα, ὁ Θεὸς δὲν χρειάζεται τέτοια πολεμικὰ ἅρματα, γιὰ νὰ παιδεύσει τοὺς ἁμαρτωλούς, ἐφόσον αὐτὸς εἶναι ἐκ φύσεως τόσο φοβερός, ὥστε βλέπει μόνο τὴν γῆ καὶ τὴν κάνει νὰ τρέμει, ἔχει στὰ χέρια του κάθε πνοὴ καὶ αὐτὸς μὲ τὴν δύναμή του διαλύει τὰ ὄρη καὶ τὰ βουνὰ καὶ ἐνεργεῖ ὅλα τὰ ἄλλα, ὅσα οἱ θεοδίδακτοι Προφῆτες λέγουν γιὰ τὴν ἀνέκφραστη δύναμή Του.
 

β). «τὰ βέλη αὐτοῦ τοῖς καιομένοις ἐξειργάσατο»:
 

Συνεχίζοντας μὲ τὸν λόγο αὐτὸ ὁ Δαβὶδ παρηγορεῖ τοὺς καλοὺς ἀνθρώπους. Οἱ τιμωρίες τοῦ Θεοῦ, μᾶς λέει, ξεκινοῦν καὶ πραγματοποιοῦνται ὄχι κατὰ τῶν καλῶν ἀλλὰ κατὰ τῶν κακῶν ἀνθρώπων. Διότι «καιομένους» ἐδῶ ὀνομάζει ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καμιὰ σταγόνα καὶ «ὑγρασία» ἀρετῆς, ἀλλὰ ἔχουν ἀποξεραθεῖ τόσο πολὺ ἀπὸ τὴν ἔλλειψη τῶν  καλῶν ἔργων, ὥστε μὲ τὴν πρώτη εὐκαιρία παίρνουν φωτιὰ ἀπὸ τὸ πῦρ τῆς κολάσεως. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ζωὴ κολάζονται ὅσοι εἶναι τέτοιοι, ἀφοῦ τοὺς βασανίζει ἡ βέβαιη ἀναμονὴ τῆς κολάσεως καὶ ἡ συνεχὴς ἐνθύμησή της.
 

Ἤ, κατὰ ἄλλη ἑρμηνευτικὴ θέση, τοὺς ὀνομάζει «καιομένους» ὁ Δαβίδ, διότι καίγονται ἀπὸ τὴ φωτιὰ τῶν παθῶν, ἤτοι τοῦ θυμοῦ, τῆς ἐπιθυμίας, τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας, τῆς φιλαργυρίας καὶ ὅλων τῶν ἄλλων παρόμοιων παθῶν.
 

Ἀφοῦ λοιπὸν περιέγραψε μὲ τέτοιον τρόπο ὁ Προφήτης τίς πολύμορφες, ποικίλες τιμωρίες τοῦ Θεοῦ καὶ ἀφοῦ τίς κρέμασε ἐπάνω στοὺς ἁμαρτωλούς, γιὰ νὰ τίς θυμοῦνται πρὸς σωφρονισμό, συνεχίζει τὸν σωφρονισμό, κάνοντας ἀναφορὰ στὰ τότε διαδραματιζόμενα γεγονότα καὶ μεταφέροντας παρακάτω τὸν λόγο του στὸν ἀποστάτη γιο του, τὸν Ἀβεσσαλώμ.
 

Ὁ Μέγας Βασίλειος ἑρμηνεύοντας τὴν λέξη «καιομένους», ἐννοεῖ αὐτοὺς ποὺ εἶναι ἄξιοι τοῦ πυρός. Λέει: «Τὰ βέλη τοῦ Θεοῦ κατασκευάστηκαν ἐπιμελῶς ἀπὸ Αὐτὸν γιὰ τίς ψυχὲς ἐκεῖνες ποὺ μὲ πολὺ μεγάλη εὐκολία παραδίδονται καὶ κατακαίγονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία».
 

Ὁ δὲ Θεοδώρητος λέει: «Αὐτοὶ ποὺ δέχτηκαν τὴν εὔφλεκτη ὕλη τῆς ἁμαρτίας καί, καθὼς λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἔχτισαν μὲ ξύλα καὶ χόρτο καὶ καλάμια, αὐτοὶ θὰ χτυπηθοῦν μὲ αὐτὰ τὰ πυρφόρα βέλη».
 

Ὀφείλουμε νὰ κάνουμε ὑπόμνηση τῆς περικοπῆς ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη (Α΄κορ. 3,11-15):
 

«θεμέλιον γὰρ ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός. εἰ δὲ τίς ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον χρυσόν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει· ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται· καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖον ἐστι τὸ πῦρ δοκιμάσει. εἴ τινος τὸ ἔργον μενεῖ ὃ ἐπῳκοδόμησε, μισθὸν λήψεται· εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αὐτὸς δὲ σωθήσεται, οὕτως δὲ ὡς διὰ πυρός».
 

Μετάφραση:  Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ βάλει ἄλλο θεμέλιο ἀγκωνάρι, ἐκτὸς ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ ἔχει ἤδη τεθεῖ καὶ κεῖται στὴν βάση τῆς οἰκοδομῆς· καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἐὰν δὲ κανεὶς χτίζει ἐπάνω στὸ θεμέλιο αὐτὸ πολύτιμα ὑλικά, ὅπως εἶναι ὁ χρυσός, ὁ ἄργυρος, οἱ πολύτιμοι λίθοι, ἢ χτίζει ξύλα, χορτάρι καὶ καλάμια  ἂς ἔχει ὑπ᾿ ὄψη του, ὅτι τοῦ καθενὸς οἰκοδόμου θὰ γίνει φανερὸ τὸ ἔργο καὶ ἡ ἀξία του. 

 

Διότι ἡ μεγάλη ἐκείνη ἡμέρα τῆς κρίσεως θὰ τὸ φανερώσει ὁλοκάθαρα. Ἐπειδὴ θὰ συνοδεύεται αὐτὴ μὲ τὴν θεία δικαιοσύνη, ἡ ὁποία σὰν φῶς θὰ ἀποκαλύπτει καὶ σὰν πῦρ θὰ κατακαίει κάθε τί τὸ εὐτελὲς καὶ σάπιο. Καὶ τοῦ καθενὸς τὸ ἔργο τί εἶναι καὶ τί ἀξίζει, θὰ τὸ φανερώσει ἡ δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὁμοιάζει μὲ τὴν φωτιά. 

 

Ἐάν, λοιπόν, τὸ ἔργο ποὺ ἕνας οἰκοδόμησε ἐπάνω στὸ θεμέλιο, στὸν Χριστό, μένει ἄθικτο ἀπὸ τὴν φωτιά, ἀφοῦ θὰ εἶναι στερεὸ καὶ ἀνθεκτικό, αὐτὸς θὰ λάβει μισθό. Ἐὰν ὅμως κάποιου ἄλλου τὸ ἔργο κατακαεῖ καὶ γίνει στάχτη, αὐτὸς θὰ ζημιωθεῖ, διότι οἱ κόποι του θὰ πᾶνε χαμένοι. Ὁ ἴδιος ὅμως ἴσως σωθεῖ μὲ πολὺ μεγάλη δυσκολία, σὰν ἐκεῖνον ποὺ διέρχεται ἀνάμεσα ἀπὸ τίς φλόγας. (Θὰ σωθεῖ, ἂν ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ τὸν κρίνει, τοὐλάχιστον γιὰ τὴν καλή του διάθεση, ἄξιο συγνώμης καὶ σωτηρίας).

 

Ἀπόδοση στὴν Νεοελληνική - Ἐπιμέλεια:
Σάββας Ἠλιάδης - ΑΜΑΣΕΥΣ

___________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ 

 «Πᾶνος»