Ἁγίου Χρυσοστόμου – Ὁμιλία ΚΒ΄ εἰς τήν Γένεσιν: Οἱ καιροί οὐ μενετοί! Χαλεποί, προκατακλυσμιαῖοι!

 

Ἀπόδοση στὴν Νεοελληνική:
Σάββας Ἠλιάδης

 

«Οἱ καιροὶ οὐ μενετοί! Χαλεποί, προκατακλυσμιαῖοι!»

 

Ἐπίκαιρος ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου καὶ μᾶς διδάσκει διὰ τοῦ δικαίου Νῶε: «οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίᾳ»! (Εξ.23,2)
 

"... Θέλω πάλι νὰ παρουσιάσω στὴν ἀγάπη σας τὴν ὑπόθεση σχετικὰ μὲ τὸν δίκαιο Νῶε, γιὰ νὰ μάθετε καλὰ τὴν μεγάλη ἀρετὴ τοῦ δικαίου αὐτοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνέκφραστη φιλανθρωπία καὶ τὴν μακροθυμία τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὑπερβαίνει κάθε λογική.

Μάθατε χθὲς πώς, ἀμέσως μετὰ τὴν γέννησή του ὁ δίκαιος αὐτός, ἀφοῦ πῆρε τὸ ὄνομα ἀπὸ τὸν πατέρα του, περιφερόταν ἀνάμεσα σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους  τῆς ἐποχῆς του, διδάσκοντας καὶ προαναγγέλλοντας τίς συμφορὲς μὲ τὸ δικό του στόμα, μὲ τὴν δική του παρουσία, κραυγάζοντας καὶ λέγοντας: «Ἀπομακρυνθεῖτε ἀπὸ τὴν κακία. Ἐπιδιώκετε τὴν ἀρετή. Φοβηθεῖτε τὴν τιμωρία ποὺ θὰ σᾶς ἔρθει, διότι θὰ καταπλακώσει γενικὴ συμφορὰ ὅλη τὴν οἰκουμένη». Φαίνεται ὑπερβολικὴ ἡ ἀγανάκτηση, ἀλλὰ αὐτὸ συνέβαινε, ἐπειδὴ βέβαια ἦταν καὶ μεγάλη ἡ ὁρμὴ καὶ ἡ ἐξάπλωση τῆς κακίας. Καὶ αὐτὸ δὲν τὸ ἔκανε γιὰ δύο ἢ τρία χρόνια, ἀλλὰ ἐπὶ πεντακόσια χρόνια συνέχισε νὰ συμβουλεύει καὶ νὰ παρακαλεῖ.
 

Εἴδατε τὴν μακροθυμία τοῦ Δεσπότου; Εἴδατε τὴν ἀκρότητα τῆς ἀγαθότητάς του; Εἴδατε τὴν ἀνέκφραστη ἀνεξικακία του; Εἴδατε ὅμως καὶ τὴν ὑπερβολικὴ κακία; Εἴδατε τὸ μέγεθος τῆς ἀχαριστίας;
 

Στὸ σημεῖο λοιπὸν αὐτό, ὅπως ξέρετε, εἴχαμε σταματήσει τὴν διδασκαλία μας. Σήμερα ὅμως εἶναι ἀνάγκη νὰ μάθετε πῶς ὁ φιλάνθρωπος Θεός, μὴ λησμονῶντας τὴν δική του ἀγαθότητα, δὲν σταμάτησε οὔτε ὅταν συμπληρώθηκαν τὰ πεντακόσια χρόνια, ἀλλὰ πρόσθεσε καὶ ἄλλη πρόνοια γιὰ ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἁμαρτήσει τόσο πολύ. «Καὶ ἦταν ὁ Νῶε, λέει, πεντακοσίων ἐτῶν». Σκόπιμα μᾶς ἐπεσήμανε ἡ Ἁγία Γραφὴ τὰ χρόνια τοῦ δικαίου Νῶε, γιὰ νὰ μάθουμε ἐπὶ πόσα χρόνια συνέχισε νὰ τοὺς συμβουλεύει καὶ πῶς ἐκεῖνοι, ἀφοῦ προτίμησαν μὲν τὸν δρόμο τῆς κακίας, φθείρονταν πάνω σ᾿ αὐτόν, ὁ δίκαιος ὅμως βαδίζοντας ἀντίθετα πρὸς ὅλους, ἐπέδειξε τὴν ὕψιστη ἀρετή, ὥστε καὶ τὴν εὔνοια τοῦ Θεοῦ νὰ ἀποσπάσει καί, ἐνῶ ὅλοι ἦταν ἔνοχοι καὶ ἄξιοι  τιμωρίας, αὐτὸς μόνο νὰ τὴν ἀποφύγει μὲ τοὺς συγγενεῖς του.
 

Ἀπὸ ἐδῶ διδασκόμαστε πώς, ἐὰν εἴμαστε νηφάλιοι καὶ δὲν ἀδιαφοροῦμε, ὄχι μόνο δὲν μᾶς βλάπτει καθόλου ἡ συναναστροφὴ μὲ τοὺς κακούς, ἀλλὰ καὶ μᾶς καθιστᾶ περισσότερο προσεκτικοὺς γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς. Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο καὶ ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς οἰκονόμησε ἔτσι τὰ πράγματα, ὥστε νὰ συνυπάρχουν ὅλοι μαζί, οἱ κακοὶ καὶ οἱ καλοί, ὥστε καὶ ἡ κακία τῶν πονηρῶν νὰ περιορίζεται καὶ ἡ ἀρετὴ τῶν ἀγαθῶν νὰ φαίνεται λαμπρότερη ἀλλὰ καὶ νὰ κερδίζουν πάρα πολλὰ οἱ ἀδιάφοροι, ἂν τὸ θέλουν βέβαια, ἀπὸ τὴν συναναστροφή τους μὲ τοὺς ἐνάρετους. 

 

Διότι σκέψου, σὲ παρακαλῶ, τὴν ἀρετὴ αὐτοῦ τοῦ δικαίου, πῶς ἀνάμεσα σὲ τόσο πλῆθος ἀνθρώπων, τὸ ὁποῖο πορευόταν μὲ φοβερὴ ὁρμὴ πρὸς τὴν κακία, μόνος αὐτὸς βάδισε τὸν ἀντίθετο δρόμο, προτιμῶντας τὴν ἀρετὴ ἀντὶ γιὰ τὴν κακία. Καὶ οὔτε ἡ συμφωνία στὸ φρόνημά τους οὔτε ὁ ἀριθμὸς τοῦ πλήθους τὸν κατέστησαν ὀκνηρό, ὥστε νὰ πορευτεῖ πρὸς τὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς, ἀλλὰ ἐκ τῶν προτέρων ἤδη ἐκπλήρωνε ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἐπρόκειτο νὰ εἰπωθεῖ ἀπὸ τὸν μακάριο Μωυσῆ, ὅτι: «Δὲν θὰ εἶσαι μὲ τοὺς πολλοὺς στὸν δρόμο τῆς κακίας». (Ἐξ. 23,2)

Καὶ τὸ παράδοξο καὶ θαυμαστὸ  εἶναι πώς, ἐνῶ εἶχε ἀπέναντί του πολλούς, μᾶλλον δὲ ὅλους, νὰ τὸν σπρώχνουν πρὸς τὴν κακία καὶ τὴν διάπραξη πονηρῶν πράξεων καὶ δὲν ὑπῆρχε κανένας νὰ τὸν προτρέπει πρὸς τὴν ἀρετή, μὲ δική του πρωτοβουλία καὶ ἀπόφαση, ὅρμησε μὲ τόση σφοδρότητα πρὸς αὐτήν, ὥστε νὰ περάσει καὶ νὰ σταθεῖ ἀπέναντι σὲ τόσο πλῆθος. Καὶ οὔτε φοβήθηκε οὔτε ἔβλεπε μὲ ὑποψία τὴν κακὴ συμφωνία οὔτε ἔπαθε κάτι τέτοιο, τὸ ὁποῖο ἦταν φυσικὸ νὰ τὸ πάθουν οἱ ἀδιάφοροι, ποὺ ὅταν δοῦν πολλοὺς νὰ συμφωνοῦν στὸ ἴδιο πρᾶγμα, τὸ προβάλλουν ὡς ἀφορμὴ καὶ δικαιολογία στὴ δική τους ἀδιαφορία καὶ λένε· «γιατί λοιπὸν νὰ σκέφτομαι ἐγὼ τελείως διαφορετικὰ καὶ παράδοξα σὲ σχέση μὲ ὅλους αὐτοὺς καὶ νὰ ἐναντιώνομαι σὲ τόσο πλῆθος καὶ νὰ ἀναλαμβάνω τόσο μεγάλο πόλεμο ἐναντίον τόσου λαοῦ; Μήπως εἶμαι δικαιότερος ἀπὸ ὅλους αὐτούς; Τί μοῦ χρειάζεται τώρα νὰ  ἔχω μιὰ τέτοια ἔχθρα; Τί θὰ κερδίσω ἀπὸ τὸ μῖσος ποὺ θὰ δημιουργηθεῖ;».

Τίποτε ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἀνώφελα δὲν σκέφτηκε καὶ οὔτε κἂν διανοήθηκε. Ἀλλὰ πάλι ἐκπλήρωνε ἐκ τῶν προτέρων ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ προφήτης, ὅτι «εἶναι ἰσχυρότερος ὁ ἕνας, ὁ ὁποῖος ἐκτελεῖ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, παρὰ οἱ ἄπειροι παράνομοι».(Σοφ. Σειρ. 16,3) Μήπως, λέει, ἡ σύμπραξη καὶ ἡ πλήρης συμφωνία μὲ τὸ πλῆθος, τὸ ὁποῖο τρέπεται αὐτοβούλως πρὸς τὴν κακία, θὰ μπορέσει νὰ μὲ ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν τιμωρία; Διότι γνώριζε, γνώριζε πολὺ καλὰ ὅτι ὁ καθένας θὰ λογοδοτήσει γιὰ τὴν δική του σωτηρία καὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ὑπομείνει ἄλλος τιμωρία γιὰ λογαριασμὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλὰ καὶ νὰ λάβει κάποια ἀμοιβή. Γι᾿ αὐτό, ὁ δίκαιος, σὰν νὰ ἦταν μιὰ σπίθα στὴ μέση τοῦ πελάγους, ὄχι μόνο δὲν ἔσβηνε, ἀλλὰ καὶ καθημερινὰ ἔλαμπε μὲ περισσότερο φῶς, διδάσκοντας σὲ ὅλους μὲ τὰ ἔργα του.
 

Εἶδες πόσο αὐτεξούσια δημιούργησε ὁ Θεὸς τὴν φύση μας; Διότι, πές μου, ἀπὸ ποῦ ἐκεῖνοι μὲν ἔτρεχαν πρὸς τὴν κακία καὶ καθιστοῦσαν τοὺς ἑαυτούς τους ἐνόχους γιὰ τιμωρία, αὐτὸς δέ, ἀφοῦ προτίμησε τὴν ἀρετὴ καὶ ἀπέφυγε τὴν συναναστροφὴ  μαζί τους, δὲν ἔλαβε γεύση τῆς τιμωρίας; Δὲν εἶναι λοιπὸν ὁλοφάνερο πὼς ὁ καθένας μὲ τὴν δική του προαίρεση ἐκλέγει ἢ τὴν κακία ἢ τὴν ἀρετή; Διότι, ἂν δὲν συνέβαινε αὐτὸ καὶ ἂν δὲν εἶχε αὐτὴν τὴν ἐξουσία τὸ ἀνθρώπινο γένος, δὲν θὰ ἔπρεπε οὔτε ἐκεῖνοι νὰ τιμωροῦνται οὔτε αὐτοί, οἱ δίκαιοι, νὰ παίρνουν ἀμοιβὴ γιὰ τὴν ἀρετή τους. Ἐπειδὴ ὅμως, μετά τὴν χάρη του ὁ Θεός, ἄφησε τὰ πάντα στὴν δική μας προαίρεση, γι᾿ αὐτὸ καί τοὺς μὲν ἁμαρτάνοντες τοὺς περιμένουν κολάσεις, τοὺς δὲ ἐνάρετους ἀμοιβὲς καὶ μισθοί..."....

 

(Ἁγίου Χρυσοστόμου - Ὁμιλία ΚΒ΄ εἰς τὴν Γένεσιν)
 

Ἀπόδοση στὴν Νεοελληνική:
Σάββας Ἠλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 28-9-2022

«Πᾶνος»