ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ Νῆσος Πάτμος ἀναδείχτηκε ἱερὰ ἀπὸ τὴν παρουσία δύο μεγάλων προσωπικοτήτων τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖες συνδέθηκαν μὲ αὐτήν. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος καὶ ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος. Ὁ μὲν πρῶτος ἔγραψε ἐξόριστος ἐκεῖ τὸ ἱερὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ὁ δὲ δεύτερος ἔκτισε τὴν ἐκεῖ φημισμένη Ἱερὰ Μονή.
Ὁ ἅγιος Χριστόδουλος γεννήθηκε τὸ 1020 στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀπὸ τοὺς εὐσεβεῖς γονεῖς του Θεόδωρο καὶ Ἄννα, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν νὰ τὸν ἀναθρέψουν μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου. Ὁ ἴδιος ἀπὸ μικρὸς ἔδειξε τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία καὶ εἶχε πάρει τὴν ἀπόφαση νὰ ἀκολουθήσει τὸν μοναχικὸ βίο. Ὅταν ἔγινε ἔφηβος κατέφυγε στὸ ὄρος Ὄλυμπος τῆς Βιθυνίας γιὰ νὰ ἀσκητέψει. Κατόπιν πῆγε στὴν Παλαιστίνη, γιὰ νὰ προσκυνήσει τὰ ἱερὰ σεβάσματα τῶν Ἁγίων Τόπων καὶ νὰ συνδεθεῖ μὲ τοὺς ἐκεῖ ὀνομαστοὺς ἀσκητὲς καὶ μοναχούς. Μετὰ ἐπέστρεψε στὴ Μ. Ἀσία καὶ ἐγκαταστάθηκε στὸ ὄρος Λάτρον τῆς Καρίας, στὴ Μονή τοῦ Στήλου, ὅπως ὀνομάζονταν. Ἐκεῖ ἵδρυσε φημισμένη βιβλιοθήκη καὶ συγκέντρωσε κοντά του πολλοὺς μοναχούς. Μάλιστα ἔλαβε καὶ τὴν ὀνομασία «Λατρηνός», ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Λάτρου.
Ἐκεῖ, μὲ προσευχή, νηστεία, ἀγρυπνία καὶ ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν του, ὁ Χριστόδουλος ἀναδείχτηκε σπουδαία πνευματικὴ μορφὴ τῆς περιοχῆς. Ὅμως ἡ συνθῆκες διαβίωσης εἶχαν καταστεῖ δύσκολες, λόγῳ τῶν συχνῶν βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν, οἱ ὁποῖες λυμαίνονταν τὴν δυτικὴ Μ. Ἀσία. Γι᾿ αὐτό, τὸ 1070, πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ φύγει καὶ νὰ ἐγκατασταθεῖ στὴ νῆσο Πάτμο. Ἐκεῖ μὲ συνδρομὴ τοῦ αὐτοκράτορα Ἀλεξίου Α΄ Κομνηνοῦ (1081-1118) ἀνήγειρε τὴν περιώνυμη Μονή, πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, στὸ σημεῖο, ποὺ ὁ ἀγαπημένος μαθητὴς τοῦ Κυρίου εἶχε δεῖ τὰ θαυμαστὰ ὁράματα καὶ συνέγραψε τὴν Ἀποκάλυψη. Ὡς λόγιος, ποὺ ἦταν φρόντισε νὰ ἱδρύσει καὶ μεγάλη βιβλιοθήκη.
Ὅμως δὲν ἔμεινε γιὰ πολὺ στὴν Πάτμο. Μετέβῃ στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ διευθετήσει κάποιες ὑποθέσεις τῆς Μονῆς. Λίγο μετὰ παραιτήθηκε ἀπὸ ἡγούμενος καὶ πῆγε στὸ Στρόβιλο τῆς Μ. Ἀσίας, ὅπου ἀνέλαβε τὴν φροντίδα τῆς Μονῆς Ἀρσενίου. Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ δὲν ἔμεινε γιὰ πολύ. Πῆγε στὴν Κώ, ὅπου ἵδρυσε τὴν Μονὴ τῆς Ἁγνῆς Θεομήτορος, στὴν ὁποία ὁ αὐτοκράτορας Ἀλέξιος Κομνηνὸς παραχώρησε τὰ προάστια τῆς Λέρου καὶ τὴ νῆσο Λειψῷ.
Κατόπιν, ἀφοῦ ἐγκατέστησε ἀδελφότητα στὴ Μονή, πῆγε ξανὰ στὴν Κωνσταντινούπολη, γιὰ νὰ συναντήσει καὶ πάλι τὸν αὐτοκράτορα Ἀλέξιο Κομνηνό, γιὰ νὰ τοῦ δώσει τὴν ἄδεια νὰ ὀργανώσει τὴν Μονὴ τῆς Πάτμου. Πῆρε τὴν αὐτοκρατορικὴ ἄδεια τὸ 1088, μὲ χρυσόβουλο, στὸ ὁποῖο προβλεπόταν νὰ γίνει ἀνταλλαγὴ τῶν ἀκινήτων τῆς Κώ, νὰ τοῦ παραχωρηθεῖ ὁλόκληρη ἡ νῆσος Πάτμος.
Ἔχοντας ἀποκτήσει μεγάλη περιουσίᾳ ἡ Μονή, ἄρχισε νὰ κτίζει τὰ περίλαμπρα κτηριακά της συγκροτήματα, ὅπως τὰ βλέπουμε σήμερα. Ἀλλὰ καὶ πάλι δὲν ἔμελλε νὰ μείνει μόνιμα στὴ Μονή, διότι ἡ νῆσος μαστίζονταν ἀπὸ ἐπιδρομὲς τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι λεηλατοῦσαν καὶ ἔσφαζαν τοὺς Χριστιανούς. Περὶ τὸ ἔτος 1092 κατέπλευσε στὸν Εὔριπο (Εὔβοια), ὅπου κάποιος πλούσιος εὐσεβὴς κάτοικος τοῦ προσέφερε πολυτελῆ οἰκία νὰ μείνει, τὴν ὁποία ὁ Χριστόδουλος τὴν μετέτρεψε σὲ Μοναστήρι. Ὁ ἴδιος δὲν θέλησε νὰ μείνει στὴν Μονή, διότι ἡ πολυτέλεια δὲν ταίριαζε στὴν ἀσκητικότητά του. Γι᾿ αὐτὸ ἐγκαταστάθηκε σὲ σπήλαιο δυτικὰ τὴ κωμοπόλεως Ἐλύμνιον (Λίμνη) γιὰ νὰ ζήσει ὡς ἀσκητής. Οἱ εὐσεβεῖς κάτοικοι τῆς Εὔβοιας τοῦ ἔδειξαν μεγάλο σεβασμό, διότι διεῖδαν στὸ πρόσωπό του μιὰ μεγάλη πνευματικὴ προσωπικότητα. Πολλοὶ τὸν χαρακτήριζαν ὡς ἄγγελο σὲ ἀνθρώπινο σῶμα!
Στὸ σπήλαιο ὁ ὅσιος Χριστόδουλος προσευχόταν ἀδιάλειπτα καὶ μελετοῦσε τίς ἅγιες Γραφὲς καὶ τὰ συγγράμματα τῶν Πατέρων. Πλῆθος πιστῶν συνέρρεε καθημερινὰ νὰ πάρει τὴν εὐχή του καὶ τίς πνευματικές του συμβουλὲς καὶ νουθεσίες. Παρὰ τὸν κόπο καὶ τίς ἀτέλειωτες ὧρες ποὺ ἀφιέρωνε νὰ δεχτεῖ τοὺς ἐπισκέπτες του, ποτὲ δὲν δυσφοροῦσε καὶ δὲν ἄφηνε κανέναν νὰ μὴν τὸν δεχτεῖ. Ἐκεῖ συνέταξε τὸ 1093 τὴν «Διαθήκη» καὶ τὸν «Κωδίκελλό» του. Μάλιστα ἡ «Διαθήκη» του, γιὰ νὰ ἔχει ἰσχὺ καὶ κῦρος κάλεσε ἑπτὰ ἀξιωματούχους τῆς ἐπισκοπῆς Εὐρίπου (Χαλκίδος) γιὰ νὰ τὴν ὑπογράψουν. Ἀναφέρονται οἱ: «Λέων πρεσβύτερος καὶ σακελάριος τῆς πόλεως Εὐρίπου, Ἰωάννης πρεσβύτερος καὶ νοτάριος τῆς καθέδρας Εὐρίπου, Μιχαήλ... τῆς καθέδρας Εὐρίπου, Βασίλειος ὁ εὐτελὴς διάκονος... καὶ νοτάριος Εὐρίπου κ.ἄ.».
Τὴν διαμονὴ τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου στὸν Εὔριπο, τὴν βιωτή του καὶ τὴν κοίμησή του, μᾶς τὴν περιγράφει λεπτομερῶς ὁ Μητροπολίτης Ρόδου Ἰωάννης, στὸ ἔργο του: «Βίος καὶ Πολιτεία τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Χριστοδούλου». Λίγο πρὶν ἀποδημήσει ἀπὸ αὐτὸ τὸν κόσμο προαισθάνθηκε τὸν θάνατό του καὶ συγκέντρωσε τοὺς ὑποτακτικούς του, στοὺς ὁποίους τοὺς ἀνακοίνωσε τὴν κοίμησή του. Μάλιστα τοὺς διαβεβαίωσε ὅτι οἱ Ἀγαρηνοὶ δὲν θὰ καταλάβουν τὰ νησιά. Τοὺς παράγγειλε ἐπίσης ὅτι ἤθελε νὰ μεταφέρουν τὰ λείψανά του στὴν Πάτμο. Κοιμήθηκε εἰρηνικὰ στὶς 16 Μαρτίου τοῦ 1093. Στὴν ὡς ἄνω βιογραφία τοῦ Ὁσίου ἀναφέρεται καὶ ἡ ἀνακομιδὴ τοῦ ἱεροῦ του λειψάνου καὶ ἡ μεταφορά του στὴν Πάτμο.
Οἱ πιστοὶ ὅμως τῆς Εὔβοιας, ὅταν πληροφορήθηκαν ὅτι ἐπρόκειτο νὰ μεταφερθεῖ τὸ λείψανό του ἀπὸ τὸν τόπο τους, ἀντέδρασαν, διότι τὸν θεωροῦσαν δικό τους ἅγιο, προστάτη, πατέρα καὶ ἰατρό τους καὶ γι᾿ αὐτὸ τὸ φρουροῦσαν. Ὅμως κάποια νύχτα οἱ ὑποτακτικοί του, τὸ σήκωσαν στοὺς ὤμους τους, χωρὶς θόρυβο, ἐπιβιβάστηκαν σὲ πλοῖο καὶ ἔφυγαν γιὰ τὴν Πάτμο, ὅπου τὸ τοποθέτησαν στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τὴν ὁποία ἔκτισε ὁ Ὅσιος. Ἐκεῖ παραμένει ὡς τὰ σήμερα ἄφθορο, νὰ εὐωδιάζει καὶ νὰ θαυματουργεῖ.
Ἡ μνήμη του τιμᾷται στὶς 16 Μαρτίου καὶ ἡ ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων του στὶς 21 Ὀκτωβρίου. Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ προαναφερόμενα συγγράμματά του «Διαθήκη» καὶ «Κωδίκελλος», συνέγραψε καὶ τὸ ἔργο του: «Ὑποτύπωσις ἤτοι διάταξις γενομένη πρὸς τοὺς ἑαυτοῦ μαθητὰς ἐν τῇ ἐν Πάτμῳ ἰδία αὐτοῦ μονή», ἕνα σπουδαῖο σύγγραμμα μοναχικῶν κανονισμῶν», τὸ ὁποῖο μᾶς ἔχει διασωθεῖ.
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου