ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ σερβικὴ Ὀρθοδοξία ἔχει νὰ ἐπιδείξει μιὰ σειρὰ μεγάλων ἁγίων, οἱ ὁποῖοι λάμπρυναν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὑπῆρξε ὁ νεοφανὴς ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, μιὰ ὄντως μεγάλη ἀσκητικὴ καὶ πατερικὴ μορφὴ τοῦ περασμένου αἰῶνα.
Γεννήθηκε τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ στὰ 1894, στὴν πόλη Βράνιε τῆς νοτίου Σερβίας. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του Σπυρίδων καὶ Ἀναστασία τοῦ ἔδωσαν τὸ ὄνομα Εὐάγγελος. Καταγόταν ἀπὸ ἱερατικὴ οἰκογένεια καὶ τὸ ἐπώνυμό του Πόποβιτς σημαίνει Παπαδόπουλος. Μεγάλωσε μὲ εὐσέβεια εἶχε τὴν τύχη νὰ δῆ νὰ θεραπεύεται θαυματουργικὰ ἡ μητέρα του στὴ Μονὴ Πτσίνσκι ἀπὸ τὸν ἅγιο Πρόχορο. Ἀπὸ μικρὸς συνήθιζε νὰ μελετᾷ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἄλλα ἐκκλησιαστικὰ βιβλία. Ἰδιαίτερα τὸν σαγήνευε ἡ ἀνάγνωση συναξαρίων καὶ πατερικῶν συγγραμμάτων. Θεωροῦσε τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὡς τοὺς ἀληθινοὺς σοφούς.
Τὸ 1905 ὁ μικρὸς Εὐάγγελος γράφηκε στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Σχολὴ τοῦ Ἁγίου Σάββα στὸ Βελιγράδι, ἔχοντας ὡς δάσκαλό του τὸν φωτισμένο ἅγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς. Τὸ 1914, μόλις τέλειωσε τὴ σχολή, ξέσπασε ὁ Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Κατατάχτηκε στὸ στρατὸ καὶ ὑπηρέτησε ὡς νοσοκόμος. Ἀκολούθησε τὴν τύχη τοῦ σερβικοῦ στρατοῦ καὶ βρέθηκε ἐξόριστος στὴν Κέρκυρα. Καθ᾿ ὁδὸν ἔνοιωσε τὴν κλήση νὰ γίνει μοναχός. Ἡ κουρά του ἔγινε τὴν 1η Ἰανουαρίου τοῦ 1916 στὴν Σκόδρα, ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Βελιγραδίου Δημήτριο, δίνοντάς του τὸ ὄνομα Ἰουστῖνος.
Κατόπιν ἔφυγε ἀπὸ τὴν Κέρκυρα, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Μητροπολίτη Δημητρίου, γιὰ τὴν Ἁγία Πετρούπολη γιὰ θεολογικὲς σπουδές. Ὅμως λόγῳ τῶν πολιτικῶν ἐξελίξεων, ἔφυγε γιὰ τὴν Ὀξφόρδη. Ὕστερα ἀπὸ δύο χρόνια σπουδῶν ὑπέβαλε γιὰ ἔγκριση τὴν διδακτορική του διατριβὴ μὲ τίτλο: «Ἢ θρησκεία καὶ ἡ φιλοσοφία τοῦ Ντοστογιέφσκι». Ὅμως αὐτὴ ἀπορρίφτηκε, λόγῳ τῆς κριτικῆς του στὶς κακοδοξίες τοῦ δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ ὀρθοδόξου Ντοστογιέφσκι.
Στὰ 1919, μετὰ τὸ τέλος τοῦ πολέμου γύρισε στὴν πατρίδα του καὶ διορίστηκε καθηγητὴς θεολογίας στὸ Σρέμσκι Κάρλοβτσι. Σύντομα παραιτήθηκε καὶ μετέβηκε στὴν Ἀθήνα γιὰ τὴ συνέχιση τῶν θεολογικῶν σπουδῶν του. Τὸ 1926 ἔλαβε διδακτορικὸ πτυχίο στὴν Πατρολογία, μὲ θέμα: «Τὸ πρόβλημα τοῦ προσώπου καὶ τῆς γνώσεως στὸν Ἅγιο Μακάριο τὸν Αἰγύπτιο». Παράλληλα ἔμαθε ἄπταιστα τὴν παλαιοσλαβική, τὴν ἀρχαιοελληνική, τὴν λατινική, τὴν ρωσική, τὴν νεοελληνική, τὴν ἀγγλική, τὴν γερμανική καὶ τὴν γαλλικὴ γλῶσσα.
Στὴ συνέχεια ἐργάστηκε ὡς καθηγητὴς στὶς Ἐκκλησιαστικὲς Σχολὲς Καρλοβικίου, τῆς Πριζρένης καὶ τοῦ Μοναστηρίου (Βίτολα). Τὸ 1930 ἡ Σερβικὴ Ἐκκλησία τὸν ἔστειλε στὴν Τσεχοσλοβακία γιὰ ἱεραποστολὴ σὲ κοινότητες ὀρθοδόξων, ποὺ εἶχαν ἀποκηρύξει τὴν Οὐνία. Τὸ ἔργο του ἐκεῖ ὑπῆρξε μεγάλο καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐξελέγη Ἐπίσκοπος τῆς νεοσυσταθείσας Ἐπισκοπῆς Καρπαθίας, ἀξίωμα ποὺ δὲν ἀποδέχτηκε λόγῳ ταπεινώσεως.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς γερμανικῆς κατοχῆς βρέθηκε στὴ δοκιμαζόμενη Σερβία, περιφερόμενος σὲ διάφορες Μονές. Παράλληλα εἶχε διοριστεῖ καθηγητὴς στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Βελιγραδίου. Ὅμως μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς κομμουνιστικῆς ἐξουσίας τὸ 1945, ἄρχισαν οἱ διώξεις κατὰ τῆς Ἐκκλησίας. Διώχτηκαν 200 καθηγητὲς ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Βελιγραδίου καὶ μαζί τους ὁ Ἰουστῖνος. Κατέφυγε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Σούκοβο τοῦ Πίροτ στὴ νότια Σερβία. Τὸ 1946 καὶ φυλακίστηκε. Ἀργότερα δικάστηκε καὶ καταδικάστηκε σὲ θάνατο ὡς «ἐχθρὸς τοῦ λαοῦ»! Σώθηκε χάρις στὴν παρέμβαση τοῦ Πατριάρχη Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος μόλις εἶχε ἐπιστρέψει ἀπὸ τὸ Ἄουσβιτς καὶ ἀπαίτησε τὴν ἀποφυλάκισή του.
Ὅμως διωγμένος ἀπὸ παντοῦ, χωρὶς σύνταξη καὶ στερημένος ἀπὸ στοιχειώδη δικαιώματα, βρῆκε καταφύγιο, ὡς πνευματικός, στὴ γυναικεία Μονὴ Ἀρχαγγέλων στὸ Τσέλιε τοῦ Βάλιεβο νοτίου Σερβίας. Φυσικὰ οὔτε ἐκεῖ βρῆκε ἡσυχία, διότι οἱ ἄθεοι μαρξιστὲς τὸν παρακολουθοῦσαν ἀνελλιπῶς καὶ τὸν ὑπέβαλλαν συχνὰ σὲ ἐξοντωτικὲς ἀνακρίσεις στὸ Βάλιεβο. Ἦταν σχεδὸν ἔγκλειστος στὴ Μονή, διότι τοῦ ἀπαγορεύονταν ἡ ἔξοδος, χωρὶς ἄδεια τῶν ἀρχῶν, ἰδιαίτερα ὅταν συνεδρίαζε ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, γιὰ νὰ μὴν ἔρχεται σὲ ἐπαφὴ μὲ τοὺς Ἐπισκόπους καὶ τοὺς ἐπηρεάζει.
Ὁ ἔγκλειστος Ἰουστῖνος παρὰ τίς ἀπαγορεύσεις, τίς ἐξουθενώσεις, τίς φοβέρες καὶ ἀπειλές, προσευχόταν ἀδιάκοπα καὶ ζοῦσε αὐστηρὴ ἀσκητικὴ ζωή. Τελοῦσε ὅλες τίς ἀκολουθίες τοῦ ἡμερονυκτίου ἀνελλιπῶς. Τελοῦσε καθημερινὰ τὴ Θεία Λειτουργία καὶ νήστευε (δὲν ἔτρωγε καθόλου) κάθε Παρασκευή, τὴν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς καὶ τὴν Μ. Ἑβδομάδα. Μνημόνευε καθημερινὰ ἑκατοντάδες ὀνόματα στὴ Θεία Λειτουργία.
Ὁ αὐστηρός του ὅμως ἐγκλεισμὸς δὲν στάθηκε ἐμπόδιο νὰ γίνει γνωστὸς σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Χιλιάδες ἦταν οἱ ἐπιστολὲς ποὺ ἔπαιρνε καὶ ἐπίσης χιλιάδες ἦταν οἱ ἐπισκέπτες του, ἀπὸ τὴ Σερβία καὶ ὅλο τὸν κόσμο. Ὅταν ἔμενε μόνος στὸ ταπεινὸ κελλί του, ἐπὶ 28 χρόνια, ἔγραφε ἀδιάκοπα τὰ περισπούδαστα συγγράμματά του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά, ὄχι τυχαία, τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἡμέρα τῆς γεννήσεώς του, στὶς 25 Μαρτίου τοῦ 1979. Ἡ ἀνακομιδὴ τῶν ἱερῶν λειψάνων του ἔγινε τὸ 2015 καὶ ἀποτέλεσε σπουδαῖο γεγονὸς γιὰ τὴ σερβικὴ Ἐκκλησία καὶ ὅλη τὴν Ὀρθοδοξία. Αἰσθάνθηκαν οἱ πάντες τὴν ἄρρητη εὐωδία, ἡ ὁποία ἐξῆλθε ἀπὸ τὸν τάφο του! Ἡ Σερβικὴ Ἐκκλησία τὸν ἀνακήρυξε ἅγιο καὶ ἡ μνήμη του ὁρίστηκε νὰ τιμᾶται στὶς 14 Ἰουνίου.
Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς ἀνήκει στὶς μεγάλες ἱερατικὲς καὶ θεολογικὲς μορφὲς τῆς συγχρόνου Ἐκκλησίας, ἐφάμιλλος τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. Ὁ θεολογικός του λόγος καθαρός, ὀρθόδοξος, θεμελιωμένος στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ὁ θεολόγος τοῦ Θεανθρώπου, ὁ ὁποῖος μὲ θαυμάσιο πατερικὸ ὕφος, θεολόγησε μὲ καταπληκτικὴ ἀκρίβεια τὴν ἐν τῷ Θεανθρώπῳ ἀπολύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ὑπῆρξε συνεπὴς ὀρθόδοξος καὶ στηλίτευε τὴν αἵρεση. Μὲ σαφῆ λόγο ἀπόδειξε τὴν αἵρεση τοῦ παπισμοῦ καὶ τοῦ προτεσταντισμοῦ, ὡς ἀπόλυτο ἐκφυλισμὸ τῆς σώζουσας Ὀρθοδοξίας. Ἰδιαίτερα ἐπικριτικὸς ὑπῆρξε γιὰ τὴν σύγχρονη μάστιγα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, τὸν ὁποῖο χαρακτήρισε ὡς «παναίρεση». Μᾶς κληροδότησε πολυπληθῆ ἀριθμὸ βαθυστόχαστων θεολογικῶν ἔργων, ἐφάμιλλα τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, πολλὰ τῶν ὁποίων κυκλοφοροῦν καὶ στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα.
Ὁ νεοφανὴς ἅγιος Ἰουστῖνος εἶναι τὸ μεγάλο τεκμήριο ὅτι ἡ παρουσία τῶν ἁγίων στὴν Ἐκκλησία μας εἶναι συνεχὴς καὶ ἀδιάκοπη, ἕως τὰ ἔσχατα. Φανερώνει τὸ μόνιμο θαῦμα στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας!
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου