ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου ἀποτελεῖ τὸ μέγιστο γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας. Ἕνα γεγονὸς τὸ ὁποῖο ἄλλαξε κυριολεκτικὰ τὴ ροὴ τῶν ἱστορικῶν πραγμάτων καὶ τὸ ὁποῖο χώρισε τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία στὰ δύο, σὲ πρὸ Χριστοῦ καὶ μετὰ Χριστὸν ἐποχή. Ἡ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου ἀποτελεῖ τὸ σημεῖο μηδέν, σηματοδοτῶντας τὴν ὁριστικὴ δύση τοῦ παλιοῦ κόσμου, τοῦ πεπαλαιωμένου, τοῦ παρηκμασμένου καὶ τὴν ἀνατολὴ τοῦ νέου, τοῦ ἀνακαινισμένου, τοῦ ἔχοντος δυναμικὴ καὶ προοπτική.
Δὲν χώρισε μόνο τὴν ἱστορία, ἀλλὰ σηματοδότησε καὶ τὸν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος, διὰ τῆς Θείας Ἐνανθρωπίσεως, διακρίνεται στὸν παλαιό, τὸν πτωτικό, τὸν ὑποδουλωμένο στὸ διάβολο, τὸν ἐργάτη τῆς ἁμαρτίας καὶ ὑποκείμενο στὸ θάνατο ἄνθρωπο καὶ στὸν νέο, τὸν ἀναγεννημένο, τὸν ἀπελεύθερο, τὸν ἐλπιδοφόρο καὶ ἀπολυτρωμένο. Τὸ σημαντικὸ εἶναι πὼς ὁ Χριστὸς δὲν ἦρθε νὰ σώσει μιὰ συγκεκριμένη ὁμάδα ἀνθρώπων, ἕναν λαό, ἕνα ἔθνος, ἀλλὰ ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος, ἦρθε νὰ λυτρώσει «παγγενὴ τὸν Ἀδάμ», ὅπως ἀναφέρουν οἱ Πατέρες. Ἦρθε νὰ ἀνακαινίσει καὶ νὰ ἀπολυτρώσει ὅλα τὰ ἀνθρώπινα πρόσωπα, ὅλων τῶν ἐθνῶν, ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ νὰ τὰ ἑνώσει μέ το Θεό. Ἐτοῦτο ἀναφέρεται στὴν καταπληκτικὴ προφητεία τοῦ πατριάρχη Ἰακώβ, πὼς ὁ μελλοντικὸς σωτῆρας καὶ λυτρωτὴς θὰ εἶναι ἡ «προσδοκία τῶν ἐθνῶν»: «οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἐὰν ἔλθη τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν» (Γέν. 49,10). Θὰ εἶναι ἡ προσμονὴ ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὅλων τῶν ἐθνῶν, εἰς πεῖσμα κάποιων, οἱ ὁποῖοι Τὸν περίμεναν δικό τους, «ἐθνικὸ σωτῆρα», ὁ ὁποῖος θὰ ἱκανοποιοῦσε τὰ μικροεθνικιστικά τους ὄνειρα καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν Τὸν ἀναγνώρισαν καὶ τὸν περιμένουν ἀκόμα!
Αὐτοὶ οἱ «ἐθνικιστὲς» τοῦ Μεσσία, ἂς μελετοῦσαν τοὐλάχιστον μὲ μεγαλύτερη προσοχὴ καὶ μὲ ἀνοιχτότερους ὁρίζοντες τὰ ἱερὰ κείμενα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, γιὰ νὰ διαπιστώσουν πὼς ὁ Μεγάλος Λυτρωτὴς θὰ εἶναι πέρα καὶ πάνω ἀπὸ λαοὺς καὶ ἔθνη, θὰ εἶναι ὁ σωτῆρας πάντων τῶν ἐθνῶν. Καὶ τοῦτο φαίνεται ξεκάθαρα στὸ 3ο κεφάλαιο τῆς Γενέσεως, ὅπου ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ ἄμετρου ἐλέους, παρ᾿ ὅλη τὴν πτώση καὶ τὴν ἀμετανοησία τῶν πρωτοπλάστων, τοὺς ἔδωσε τὴ μεγάλη ἐλπίδα, πὼς τὰ βάσανά τους, ἡ δυστυχία τους, ἡ φθορὰ καὶ ὁ θάνατος, τὰ ὀλέθρια αὐτὰ ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας, θὰ ἔχουν κάποτε τέλος. Θὰ ἔρθει «τὸ Σπέρμα τῆς Γυναικός», ὁ μυστηριώδης Γιὸς τῆς Γυναίκας, νὰ συντρίψει τὸ κεφάλι τοῦ αἰτίου τῆς κακοδαιμονίας τους, τὸν νοητὸ ὄφη, τὸ διάβολο καὶ νὰ ἀπελευθερώσει τὸ ἀνθρώπινο γένος. «Καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σου καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτὸς σοῦ τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν» (Γέν. 3,15). Πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη μεγάλη προφητικὴ εἴδηση, ἡ ὁποία ὀνομάζεται «Πρωτοευαγγέλιο», ἡ ὁποία χαράχτηκε βαθειὰ στὶς ψυχὲς τοῦ πρώτου ἀνθρωπίνου ζευγαριοῦ καὶ μεταδόθηκε σὲ ὅλους τοὺς ἀπογόνους τους, ὡς μιὰ ἀχτίδα ἐλπίδος καὶ γλυκιᾶς προσμονῆς. Ὡς μιὰ ἐλπιδοφόρα παρηγοριὰ στὴν δυστυχία τους, ποὺ τοὺς συσσώρευσε ἡ ἀποστασία ἀπό τὸν Θεὸ καὶ ἡ ἁμαρτία.
Αὐτὴ λοιπὸν τὴν προφητεία δὲν τὴν λησμόνησε ποτὲ τὸ ἀνθρώπινο γένος, παρ᾿ ὅλον τὸν πνευματικό του σκοτασμό, ποὺ τοῦ προξένησε ἡ ἁμαρτία καὶ παρὰ τίς ἱστορικές του περιπέτειες. Ὁ μελλοντικὸς μεγάλος λυτρωτής του, ἔμεινε μιὰ ἄσβεστη καὶ ἀξιοθαύμαστη προσμονή, βαθύτατα ἀποτυπωμένη στὶς (λανθασμένες) θρησκευτικὲς πίστεις καὶ παραδόσεις ὅλων τῶν λαῶν. Σὲ ὅλες τίς πανάρχαιες θρησκευτικὲς παραδόσεις περιέχεται μιὰ κοινὴ πίστη σὲ μιὰ ἀρχέγονη μακάρια κατάσταση, σὲ μιὰ παραδείσια κοινωνία, ἡ ὁποία χάθηκε ἐξαιτίας κάποιας πτώσεως
τῶν ἀνθρώπων. Αὐτὴ ἡ ἀρχέγονη εὐδαιμονία δὲν εἶναι ὁριστικὰ χαμένη, ἀλλὰ κάποτε θὰ τὴν ἐπαναφέρει ἕνας μεγάλος καὶ ἰσχυρὸς ἄνδρας, ὁ ὁποῖος θὰ ἔχει θεϊκὴ καταγωγὴ καὶ ὑπερφυσικὲς δυνάμεις. Θὰ νικήσει τὸ ἐγκόσμιο κακὸ καὶ θὰ ἑδραιώσει τὴν δικαιοσύνη. Θὰ διδάξει μιὰ νέα διδασκαλία καὶ θὰ φέρει ξανὰ στὴν ἀνθρωπότητα τὸ φῶς τῆς ἀληθινῆς γνώσεως. Θὰ ἐξαλείψει τὸν πόνο, τὴ λύπη καὶ τίς ἀρρώστιες καὶ θὰ δώσει τὴ δυνατότητα σὲ κάθε ἄνθρωπο, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν κάθε ἰδιαιτερότητά του, νὰ ζήσει εὐτυχισμένος στὸν καινούργιο κόσμο ποὺ θὰ δημιουργήσει.
τῶν ἀνθρώπων. Αὐτὴ ἡ ἀρχέγονη εὐδαιμονία δὲν εἶναι ὁριστικὰ χαμένη, ἀλλὰ κάποτε θὰ τὴν ἐπαναφέρει ἕνας μεγάλος καὶ ἰσχυρὸς ἄνδρας, ὁ ὁποῖος θὰ ἔχει θεϊκὴ καταγωγὴ καὶ ὑπερφυσικὲς δυνάμεις. Θὰ νικήσει τὸ ἐγκόσμιο κακὸ καὶ θὰ ἑδραιώσει τὴν δικαιοσύνη. Θὰ διδάξει μιὰ νέα διδασκαλία καὶ θὰ φέρει ξανὰ στὴν ἀνθρωπότητα τὸ φῶς τῆς ἀληθινῆς γνώσεως. Θὰ ἐξαλείψει τὸν πόνο, τὴ λύπη καὶ τίς ἀρρώστιες καὶ θὰ δώσει τὴ δυνατότητα σὲ κάθε ἄνθρωπο, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν κάθε ἰδιαιτερότητά του, νὰ ζήσει εὐτυχισμένος στὸν καινούργιο κόσμο ποὺ θὰ δημιουργήσει.
Σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Θεός, ἀφότου δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο καὶ προγνωρίζοντας τὴν πτώση του, συνέλαβε στὸν θεῖο Του νοῦ καὶ τὸ σχέδιο τῆς σωτηρίας του. Ὁ Λόγος Του θὰ ἀναλάμβανε νὰ ἀπολυτρώσει τὸ ἀνθρώπινο γένος, διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του. Ἔτσι ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς πτώσεως ἄρχισε ἡ ὑλοποίηση τοῦ σχεδίου. Ὁ ἄσαρκος Λόγος φανερώνονταν στὸν κόσμο καὶ προετοίμαζε τὸ ἀνθρώπινο γένος νὰ δεχτεῖ τὴ σωτηρία. Στοὺς Ἑβραίους μίλησε μέσῳ τῶν προφητῶν καὶ τῶν ἄλλων δικαίων, οἱ ὁποῖοι ἀνήγγειλαν, μὲ ἀρκετὴ σαφήνεια, τὸν ἐρχομό Του στὴ γῆ. Ἀλλὰ μίλησε καὶ σὲ διακεκριμένους ἀνθρώπους, ἄλλων λαῶν γιὰ τὸν ἐρχομό Του, προετοιμάζοντάς τους νὰ δεχτοῦν τὸ σωτήριο κήρυγμά Του. Πρόκειται γιὰ τὸν λεγόμενο «Σπερματικὸ Λόγο», ποὺ ἀναφέρουν οἱ Πατέρες. Αὐτὸς ἦταν ποὺ διατήρησε τὴν προσμονὴ στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων. Γι᾿ αὐτὸ καὶ σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση, Βορρᾶ καὶ Νότο, ὅλοι οἱ λαοὶ περίμεναν τὸν ἐρχομό Του, γι᾿ αὐτὸ καὶ ἔγινε δεκτὸ τὸ κήρυγμά Του καὶ διαδόθηκε σὲ ὅλο τὸν κόσμο, παρὰ τὰ τεράστια καὶ ἀνυπέρβλητα ἐμπόδια, ποὺ εἶχε ἐγείρει ὁ διάβολος, μέσῳ τῶν ἐπιγείων ὀργάνων του, τοῦ παλιοῦ πτωτικοῦ κόσμου.
Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, ἀπὸ τὸν πανάρχαιο κινεζικὸ λαό, ὁ ὁποῖος ζοῦσε καὶ αὐτός, ὅπως ὅλοι οἱ προχριστιανικοὶ λαοί, σὲ πυκνὸ πνευματικὸ σκοτάδι. Μελετῶντας τὰ θρησκευτικά του κείμενα, συναντᾶμε μιὰ καταπληκτικὴ καὶ ἔντονη ἐλπίδα, πὼς τὴν ἀνθρώπινη κακοδαιμονία θὰ ἄρει ὁ «Ἅγιος καὶ ὁ Δίκαιος». Ὁ Κομφούκιος (6ος π. Χ.. αἰὼν) μίλησε καὶ ἔγραψε γιὰ τὸν «ἅγιο» καὶ «θεάνθρωπο» βασιλιᾶ, ὁ ὁποῖος θὰ σταλεῖ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ θὰ ἐμφανιστεῖ στὴ δύση (ἡ Παλαιστίνη εἶναι δύση γιὰ τὴν Κίνα), γιὰ νὰ ἀποκαταστήσει τὴν διασαλευμένη δικαιοσύνη στὴ γῆ, νὰ ὁδηγήσει τὴν ἀνθρωπότητα στὸ Ἀγαθό. Ἔγραφε συγκεκριμένα στὰ «Ἠθικά» του, πὼς «Ἐγὼ ὁ Κομφούκιος ἄκουσα ὅτι θὰ ἐμφανισθεῖ ἅγιος ἄνθρωπος ποὺ θὰ κάνει πλῆθος ἁγίων ἔργων, θὰ εἶναι ἀπεσταλμένος ἐξ οὐρανοῦ καὶ θὰ ἐξουσιάσει ὅλη τὴ γῆ».
Δίδασκε μὲ ἔμφαση, πὼς «μόνο ἕνας θεόσταλτος βασιλιᾶς θὰ μποροῦσε νὰ ἐπιστρέψει τὴν ἀνθρωπότητα στὸ ἀγαθὸ» καὶ ἐξέφραζε τὴν πίκρα του πώς, «Δὲν μπόρεσα νὰ αἰσθανθῶ τὴν ἱκανοποίηση νὰ δῶ ἕναν θεάνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὴ γέννησή του, θὰ κατεῖχε τὴν λυτρωτικὴ γνώση, γιὰ νὰ σώσει ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα, θὰ ἦταν ἀληθινὸς θεάνθρωπος»! Στὴν κινεζικὴ θρησκευτικὴ παράδοση ὁ μελλοντικὸς ἐλευθερωτὴς ἀναφέρεται ὡς ἥρωας Κιούν - Τσεούν, ποὺ σημαίνει «Ποιμένας καὶ Ἄρχοντας», ὁ ὁποῖος θὰ ἔρθει νὰ εὐεργετήσει τὴν ἀνθρωπότητα. «Ὁ Ἅγιος, (ποὺ ἀναμένεται), ὑπῆρχε πρὶν δημιουργηθεῖ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ. Εἶναι ὁ ποιητής τους, καὶ ὅσων ὑπάρχουν σ᾿ αὐτά. [...] ὁ προσδοκώμενος Ἅγιος εἶναι ἑνωμένος μὲ τὸν Οὐρανὸ (τὸν Ὕψιστο Θεὸ) καὶ γιὰ τοῦτο ἀποκαλεῖται "Οὐρανάνθρωπος". Θὰ κάμει τὴν ἐμφάνισή του ὅταν ὁ κόσμος θὰ εἶναι βυθισμένος στὸ πιὸ πυκνὸ σκοτάδι τῆς ἀμάθειας καὶ τῆς δεισιδαιμονίας. Ὅταν θὰ παραμεριστεῖ ἡ ἀρετὴ καὶ θὰ ἐπικρατήσει ἡ κακία. Παρ᾿ ὅλο ὅτι θὰ ἔρθει στὴ γῆ, οἱ ἄνθρωποι δὲν θὰ τὸν δεχτοῦν, ἀλλὰ θὰ τὸν κακοποιήσουν, θὰ τὸν μαστιγώσουν καὶ θὰ πάρει τὴ θέση κακούργων. Αὐτὸς θὰ ἀναλάβει τὴν ἀνθρώπινη ρυπαρότητα, θὰ εἶναι ὁ Κύριος τοῦ κόσμου καὶ θὰ θυσιαστεῖ γι᾿ αὐτόν»!
Οἱ Ἰάπωνες, ὅπως ἀπόδειξε ὁ καθηγητής, τοῦ Πανεπιστημίου στὸ Τόκυο, Μασαχαρὸν Ἀνεσάκι, πίστευαν πὼς ἡ σωτηρία δὲν θὰ προερχόταν ἀπὸ τοὺς παραδοσιακοὺς θρησκευτικοὺς ἄνδρες τοῦ Βουδισμοῦ, ἀλλὰ ἀπὸ κάποιο ἄλλο ἰσχυρὸ πρόσωπο, ποὺ θὰ ἔρθει ἀπὸ τὴ Δύση. Στὸν Ταοϊσμό, τὴ θρησκεία τῶν Ἰαπώνων, ὁ σωτῆρας, ποὺ ἀναμένεται νὰ ἔρθει ὀνομάζεται Li Hong. Θὰ ἐμφανιστεῖ στὸ τέλος τοῦ κόσμου καὶ θὰ διακρίνεται ἀπὸ τὴ σοφία του καὶ θὰ ἐνσαρκώνει τίς ἀρετὲς καὶ τὴν δικαιοσύνη. Τὸ ἴδιο καὶ Οἱ ἀρχαῖοι κάτοικοι τοῦ Σιὰμ περίμεναν ἕνα «Σόμμωνα Κόδαμ», δηλαδὴ ἕναν σοφὸ καὶ δίκαιο ἡγέτη, γιὰ νὰ φέρει τὴν εὐημερία στὴ γῆ.
Στὴν ἰνδικὴ θρησκευτικὴ παράδοση, ἡ ὁποία εἶναι ἀποτυπωμένη στὰ πανάρχαια ἱερὰ βιβλία τοῦ Ἰνδουισμοῦ, τίς Βέδες, περιγράφεται μιὰ ἀρχέγονη κοινωνία εὐδαιμονίας, ἡ ὁποία χάθηκε μὲ τὴν εὐθύνη τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἄνθρωποι ζοῦν σὲ κατάσταση θλίψεων καὶ δυστυχίας καὶ γι᾿ αὐτὸ οἱ «θεοὶ» στέλνουν κατὰ καιροὺς διαφόρους «θεανθρώπους», τοὺς «Μπατισάτβα», οἱ ὁποῖοι γίνονται ἄνθρωποι γιὰ νὰ βοηθήσουν τοὺς ἀνθρώπους. Γίνεται λόγος γιὰ κάποιον ξεχωριστὸ Μπατισάτβα (ἐνσαρκωμένο θεό), ὁ ὁποῖος θὰ θέσει τέρμα στὰ ἀνθρώπινα δεινά. Οἱ ἀρχαῖοι Ἰνδοὶ εἶχαν τόσο ἔντονη τὴν προσδοκία τῆς ἐλεύσεως ἑνὸς θεόσταλτου σωτῆρα, ὥστε θυσίαζαν συχνὰ ἕνα πρόβατο, κραυγάζοντας: «πότε θὰ γεννηθεῖ ὁ Λυτρωτής;». Σύμφωνα μὲ ἄλλη παράδοση, ὁ θεὸς τῆς φωτιᾶς καὶ τοῦ ἥλιου Agni θὰ ἐνσαρκωθεῖ ἀπὸ παρθένο καὶ θὰ γίνει μεσίτης τῶν ἀνθρώπων μὲ τοὺς θεούς. Ἀκόμη στὸν Ἰνδουισμὸ ἀναφέρεται ἡ Kalki, ἡ ὁποία εἶναι ἡ δέκατη καὶ μεγάλη ἐνσάρκωση (maha avatara) τοῦ Vishnu, ἡ ὁποία θὰ δώσει τέλος στὸ κακὸ ποὺ ὑπάρχει στὸν κόσμο.
Στὸν Βουδισμὸ εἶναι καταγραμμένες πάμπολλες ἀναφορὲς περὶ μιᾶς μελλοντικῆς λυτρώσεως. Ὑπάρχει μιὰ καταπληκτικὴ πρόρρηση τοῦ ἰδίου τοῦ Βούδα, ὁ ὁποῖος ἔζησε τον 6ο π. Χ.. αἰῶνα, λέγοντας στοὺς μαθητές του, πὼς ἡ δική του διδασκαλία δὲν θὰ διαρκέσει γιὰ πάντα, ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ πεντακόσια χρόνια θὰ χρεοκοπήσει, διότι θὰ ἔρθει ἕνας ἄλλος σπουδαιότερος ἀπὸ αὐτὸν δάσκαλος. Ὄντως ὁ Χριστὸς γεννήθηκε μετὰ ἀπὸ πεντακόσια χρόνια!
Στὴν παράδοση τοῦ Μαχαγυάνα Βουδισμοῦ (Μεγάλο Ὄχημα), ἀναμένεται ἡ ἔλευση ἑνὸς εἰρηνικοῦ ἡγεμόνα, τοῦ Metteya ἢ Maitreya, τοῦ ὁποίου ὁ λόγος θὰ ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴν κακοδαιμονία. Ἀναφέρεται πὼς ὁ Maitreya, θὰ ἐμφανιστεῖ στὸν κόσμο, θὰ φέρει τὴν πραγματικὴ φώτιση καὶ θὰ εἶναι ὁ διάδοχος τοῦ Βούδα Sakhamuni. Λέγεται ὅτι ὁ Βούδας, συμβούλευε τοὺς μαθητές του: «Νὰ ἀσκεῖστε στὴν ἐγκράτεια καὶ τὴν παρθενία, νὰ χαρίζετε δῶρα, νὰ τηρεῖτε νηστεῖες, νὰ συμπεριφέρεστε στοὺς συνανθρώπους σας μὲ συμπάθεια καὶ νὰ κάνετε καλὰ ἔργα». Ὑπῆρξε, δηλαδή, ἕνας πρόδρομος τῆς μεσσιανικῆς ἐποχῆς.
Προσδοκία λύτρωσης ἀπὸ κάποιον σημαντικὸ μελλοντικὸ λυτρωτὴ συναντᾶμε καὶ στοὺς Ἀσσυροβαβυλώνιους, στὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις. Ὁ Will Durant στὴν περίφημη «Παγκόσμιο Ἱστορία τοῦ Πολιτισμοῦ» κατέγραψε πώς: «Κατὰ τίς ἀνασκαφὲς τῆς Σουμερίας ἀνευρέθῃ μιὰ θρησκευτικὴ ἐπιγραφή, μὲ μίαν περίεργον προαίσθησιν διὰ τὴν μελλοντικὴ θεολογίαν. Ἡ ἐπιγραφὴ λέγει: Ὁ "ἀμνὸς ὑποκαθιστᾷ τὸν ἄνθρωπον. Πρόσφερε ἕναν ἀμνὸν εἰς ἀντάλλαγμα τῆς ἰδικῆς σου ζωῆς..."».... Ἡ ἐπιγραφή μᾶς θυμίζει τὸ Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ὁ «Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰωάν. 1,29)!
Στοὺς Πέρσες, ἀναμένονταν ὁ Σωτῆρας Saoshyant. Ὅταν θὰ ἐρχόταν τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, θὰ γεννιόταν ἀπὸ παρθένα. Στὶς πανάρχαιες θρησκευτικὲς παραδόσεις τους ἀναμένονταν ἡ γέννηση ἑνὸς μεγάλου ἄνδρα, ὁ ὁποῖος θὰ γίνει ὁ εὐεργέτης καὶ σωτῆρας τῆς ἀνθρωπότητας. Τὴ γέννησή του θὰ ἀναγγέλλει ἕνας λαμπρὸς ἀστέρας. Ἡ γέννησή του θὰ σημάνει τὸ τέλος τῆς «ἐποχῆς τοῦ λύκου» καὶ θὰ ἐγκαινιάσει τὴν «ἐποχὴ τοῦ ἀρνιοῦ» Αὐτὸς ὁ προσδοκώμενος θὰ ὀνομάζεται «Δίκαιος Βασιλεὺς» καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θὰ νοσταλγοῦν τὸν ἐρχομό του. Αὐτὴ ἡ νοσταλγία εἶναι ἀποτυπωμένη στὸ ἱερὸ βιβλίο τῶν Περσῶν, τὴν Avesta, ὡς ἑξῆς: «Μακάρι νὰ μποροῦσα νὰ ζῶ μέχρι νὰ ἔρθει ἡ εὐτυχισμένη ἐκείνη μέρα. Σὲ Ἐκεῖνον θὰ ἔδινα ὅλα τὰ ἀγαθά μου καὶ αὐτὴ τὴν ψυχή μου»! Οἱ Πέρσες, ὡς ζωροαστριστές, λάτρευαν τὸν Μίθρα, ὁ ὁποῖος πιστευόταν ὅτι γεννήθηκε ἀπὸ παρθένα κόρη καὶ φόνευσε τὸν φονικὸ ταῦρο, ὁ ὁποῖος εὐθύνονταν γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δυστυχία. Ἕνας ἀστέρας φανέρωσε τὴ γέννησή του, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ σπήλαιο καὶ βοσκοί του ἔφεραν δῶρα. Εἶναι μιὰ προεικόνιση τοῦ Χριστοῦ στὸν ἐθνικὸ κόσμο.
Οἱ Ἀρμένιοι εἶχαν καὶ αὐτοὶ ἔντονη τὴν προσδοκία τῆς ἐλεύσεως ἑνὸς μεγάλου λυτρωτή. Σύμφωνα μὲ μαρτυρία τοῦ ρωμαίου ἱστορικοῦ Σουετώνιου (70-126 μ. Χ. αἰών), ὁ (σύγχρονος τοῦ Χριστοῦ) Ἀρμένιος βασιλιᾶς Τιρυδάτης κάλεσε τοὺς σοφοὺς καὶ τοὺς μάγους τῆς χώρας του σὲ σύσκεψη καὶ ἀπέστειλε ἀντιπροσωπία στὴν Νεάπολη τῆς Περσίας γιὰ νὰ βροῦν τὸν ἀναμενόμενο σωτῆρα τοῦ κόσμου! Δὲν εἶναι λοιπὸν τυχαῖο γεγονὸς ὁ ἐρχομὸς τῶν Μάγων τῆς Γεννήσεως ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, ὅπου ὑπῆρχε ἡ ἀδημονία τοῦ ἐρχομοῦ τῆς λυτρώσεως, ἀπὸ θεῖο λυτρωτή.
Στοὺς Αἰγυπτίους ὁ κακοποιὸς δαίμονας Τυφῶνας, ἡ προσωποποίηση τοῦ Σατανᾶ, μορφοποιημένος σὲ δράκοντα καὶ τὴ μεσολάβηση μιᾶς γυναίκας, ἔφερε τὰ κακὰ στὴν ξηρὰ καὶ τὴν θάλασσα. Ἀλλὰ ὁ γιὸς τῆς μεγάλης θεᾶς Ἴσιδος, ὁ Ὥρος, θὰ τὸν φονεύσει καὶ θὰ σώσει τοὺς ἀνθρώπους. Στὴν αἰγυπτιακὴ μυθολογία ὁ Ὥρος ἦταν γιὸς τῆς Ἴσιδας καὶ τοῦ Ὄσιρι, κατ᾿ ἄλλους γεννήθηκε χωρὶς τὴν μεσολάβηση ἀνδρός. Θεωροῦνταν θεάνθρωπος, ὑπῆρξε εὐεργέτης τῶν ἀνθρώπων καὶ γιὰ τοῦτο βρῆκε τραγικὸ θάνατο ἀπὸ τὸν δαίμονα Τυφῶνα, ἀλλὰ ἡ Ἴσιδα τὸν ἀνέστησε καὶ νίκησε τὸν Τυφῶνα καὶ ἔφερε τὴν εὐτυχία καὶ τὴν εἰρήνη στὴ γῆ. Στὸ μῦθο περὶ Ὥρου εἶναι ἀποτυπωμένη ἡ προσδοκία τῶν ἀρχαίων Αἰγυπτίων γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Σωτῆρα. Πάνω σ᾿ αὐτὸν τὸν μῦθο εἶχαν δημιουργηθεῖ τὰ περίφημα αἰγυπτιακὰ μυστήρια, τὰ ὁποῖα εἶχαν λυτρωτικὸ χαρακτῆρα.
Τὸ ἴδιο καὶ οἱ λαοὶ τῆς Δύσεως, περίμεναν καὶ αὐτοὶ κάποιον μεγάλο λυτρωτή. Αὐτὴ ἡ πίστη τους εἶναι ἀποτυπωμένη στὰ ποιήματα τῶν μεγάλων ρωμαίων ποιητῶν καὶ φιλοσόφων. Ὁ Κικέρων (106 π. Χ.. - 7 μ. Χ.) κάνει λόγο γιὰ μιὰ ἐποχὴ ὅπου θὰ κυβερνᾷ τὸν κόσμο ἕνας μεγάλος Δάσκαλος καὶ θεῖος ἡγέτης καὶ νοσταλγεῖ τὸν ἐρχομό της. Ἀναφερόμενος στοὺς περίφημους Σιβυλλικοὺς Χρησμούς, ἀποκαλύπτει ὅτι αὐτοὶ προαναγγέλλουν τὴν ἔλευση ἑνὸς νέου βασιλέα, τὸν ὁποῖο ὀφείλουν ὅλοι νὰ ἀναγνωρίσουν, ἂν θέλουν νὰ θέσουν τέρμα στὰ βάσανά τους. Θὰ ἔρθει μιὰ θαυμάσια ἐποχή, ὅπου θὰ ἐπεκταθεῖ σὲ ὅλο τὸν κόσμο ἡ ἐξουσία τοῦ Θεοῦ. Καὶ γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ κατορθωτό, θὰ γίνει κάποιος θεὸς ἄνθρωπος, γιὰ νὰ συναναστραφεῖ μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς ἀπολυτρώσει. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ Ὀβίδιος (43 π. Χ.. - 17 μ. Χ.), στὶς «Μεταμορφώσεις» του, στὸ μῦθο τῶν τεσσάρων γενεῶν, ἀναφέρεται σὲ μιὰ παραδείσια χρυσὴ ἐποχή, στὴν ὁποία κυριαρχοῦσε ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ εἰρήνη, οἱ ὁποῖες καθόρισαν τὸ Χρυσὸ Γένος. Ὅμως οἱ ἄνθρωποι ἐπαναστάτησαν κατὰ τῶν θεῶν καὶ ξέπεσαν στὸ Σιδηροῦν Γένος. Ἔγιναν κακοί, ἀσεβεῖς, ἄπληστοι καὶ πολεμιστές, γιὰ νὰ σκοτώνονται μεταξύ τους. Ἡ ἀλήθεια, ἡ σεμνότητα καὶ ὁ σεβασμὸς στὰ θεῖα δὲν βρίσκονται πουθενά. Ὁ μεγαλόπνοος ποιητὴς ἀναπολεῖ τὴν χρυσὴ ἐποχὴ καὶ ὁραματίζεται τὸ πρόσωπο ποὺ θὰ βοηθήσει τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀναχθοῦν ξανὰ στὸ Χρυσὸ Γένος.
Ἰδιαιτέρως τὴν προσμονὴ αὐτὴ ἐκφράζει ὁ μεγάλος ποιητὴς Βιργίλιος (70 π.χ. -19 μ. Χ.), στὸ περίφημο ποίημά του «Αἰνειάδα». Στὴν «4η ἐκλογὴ» κάνει λόγο γιὰ τὸ Θεῖο Παιδί, τὸ ὁποῖο θὰ φέρει ξανὰ στὴ γῆ τὸν χρυσὸ αἰῶνα, τὴ χαμένη «κρόνεια βασιλεία», τὴ μεγάλη τάξη τοῦ οὐρανοῦ. Θὰ ἀνατείλει νέα γενεά, μὲ τὴ γέννηση τοῦ θεϊκοῦ Παιδιοῦ. Θὰ ἔρθει ὡς Βασιλιᾶς, τοῦ φωτὸς καὶ τῆς δικαιοσύνης. Τὸν ἀποκαλεῖ «μεγάλο βλαστὸ τοῦ Διός», δηλ. γιὸ τοῦ Θεοῦ καὶ Θεό. Μάλιστα παρακαλεῖ προφητικά, βλέποντάς τον στὴ ἀγκαλιὰ τῆς μητέρας του: «Ἐλθέ, πολυτιμημένε Γιὲ τοῦ Θεοῦ, Μεγάλε Γιὲ τοῦ Ὑψίστου. Σὲ λίγο φτάνει ἡ ἐποχή. Ρῖξε τὸ βλέμμα σου στὴν ἀνθρωπότητα, ποὺ ταλανίζεται ἀπὸ τὸ βάρος τῆς δυστυχίας, τὸ ὁποῖο τὴν γονάτισε. Κοίταξε πὼς τὰ πάντα χαίρονται προσμένοντας τὴν ἐποχὴ ποὺ θὰ φανεῖς, ἡ ὁποία φτάνει ὅπου νά ᾿ναι»!
Ὁ Ὁράτιος (65 π. Χ.. - 8 μ. Χ.), ἐξίσου ἀπευθύνεται στὸν Θεὸ τοῦ Φωτός, ἐκφράζοντας τὴ νοσταλγία του γιὰ ἐξαγνισμὸ καὶ λύτρωση ἀπὸ τὰ δεινὰ τῆς ἀνθρωπότητας. Ἔγραφε μὲ ἀγωνία πὼς «Ποιόν ἀπὸ τοὺς θεοὺς νὰ ἐπικαλεστεῖ ὸ λαὸς τώρα, ποὺ καταρρέει ἡ αὐτοκρατορία; ... Σὲ ποιόν θὰ παραδώσει ὸ Ζεὺς (Ὕψιστος Θεὸς) τὴν ἀσέβεια τῆς χώρας γιὰ νὰ ἐξαγνιστεῖ; 'Ἐπιτέλους δεόμεθα, μάντη Ἀπόλλωνα, ἂς ἔλθεις, περιβεβλημένος μὲ νεφέλη τοὺς ὤμους σου, ποὺ λάμπουν». Περίμενε ὁ μεγάλος ρωμαῖος ποιητὴς Ἐκεῖνον, ποῦ θὰ εἶναι τὸ Φῶς καὶ ὸ Σωτῆρας τῆς καταρρέουσας ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν ἀνθρωπότητας. Στὰ χρόνια ποὺ γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνουν οἱ ἱστορικοὶ Τάκιτος, Σουετώνιος, ὅλος κόσμος περίμενε τὸν Μεσσία καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν Ἰουδαία! Ὁ ἱστορικὸς Τάκιτος (56-120 μ. Χ.) ἀναφέρει πὼς «ὁ Ποιμένας» θὰ ἔλθει ἀπ᾿ τὴν Παλαιστίνη. Καταπληκτικὴ εἶναι ἡ ἑξῆς προφητεία τῆς Σίβυλλας τῆς Κιμαίας: «Ὕστερα ἀπὸ πολὺ καιρὸ θὰ φθάσει κάποιος εἰς αὐτὴν τὴν πολυδιηρημένην γῆ καὶ θὰ γεννηθεῖ μὲ σάρκαν ἀμόλυντον. Μὲ ἀνεξάντλητα ὅρια ὡς Θεότητα θὰ λυτρώσει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὴν φθορὰν τῶν ἀνίατων παθῶν. Καὶ θὰ τὸν φθονήσει ἄπιστος λαὸς καὶ θὰ κρεμασθεῖ ψηλὰ ὡς κατάδικος εἰς θάνατον. Ὅλα αὐτὰ θὰ τὰ ὑποφέρει μὲ πραότητα».
Προσμονὴ σωτῆρα εἶχαν καὶ οἱ ἀρχαῖοι Κέλτες, οἱ Σκανδιναβοί, ἀκόμα καὶ οἱ Ἐσκιμῶοι, οἱ ὁποῖοι περίμεναν τὸν Πέυρουμ ἢ ἕνα Κυμβαδίξιν, ποὺ στὴ γλῶσσα τους σημαίνει σωτῆρας καὶ ἐλευθερωτής. Τὸ ἴδιο καὶ οἱ προκολομβιανοὶ κάτοικοι τῆς Ἀμερικῆς, (Ἰνδιάνοι, Ἴνκας, Ἀτζέκοι, Μάγια, κλπ), περίμεναν ἐξ ἀνατολῆς τὸν Σωτῆρα. Αὐτὸς θὰ εἶναι ὁ Γιὸς τοῦ Ἥλιου, ὁ ὁποῖος θὰ ἀνατείλει γιὰ νὰ φωτίσει τὴν ἀνθρωπότητα. Στὰ μεγαλιθικὰ ἱερογλυφικά τους διαβάζουν οἱ εἰδικοί, πὼς περίμεναν ἕνα ἀρχαῖο βασιλέα τους, ὁ ὁποῖος ἔμελλε νὰ τοὺς ἐπισκεφθεῖ ἀφοῦ ἐπέστρεφε ἐξ ἀνατολῶν μετὰ τὴν περιοδεία ὅλου τοῦ κόσμου. Ἱεραπόστολοι, μελετῶντας τὰ θρησκεύματα τῶν πρωτόγονων κατοίκων τῆς Πολυνησίας, διέκριναν καὶ σ᾿ αὐτοὺς τὴν καλλιέργεια ἐλπίδας, ὅτι τὸ «Μεγάλο Πνεῦμα» θὰ ἔρθει στὴ γῆ γιὰ νὰ φέρει τὴν χαμένη εὐτυχία. Τὸ ἴδιο καὶ σὲ φυλὲς τῆς κεντρικῆς καὶ νοτίου Ἀφρικῆς διαπίστωσαν παρόμοιες δοξασίες, ὅτι οἱ θεοὶ θὰ στείλουν ἀντιπρόσωπό τους νὰ βοηθήσει τοὺς ἀνθρώπους.
Ἰδιαίτερα ὅμως ἰσχυρὴ προσδοκία ἑνὸς μελλοντικοῦ λυτρωτῆ εἶχαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας Ἕλληνες, τοὺς ὁποίους εἶχε ἀγγίξει ἔντονα ὁ «Σπερματικὸς Λόγος», καὶ εἶχαν ἀποτυπώσει, στὰ ποιητικὰ καὶ φιλοσοφικά τους κείμενα, ἀξιοθαύμαστες μαρτυρίες γι᾿ αὐτόν. Πρῶτος ἔκαμε λόγο γιὰ τὴν χαμένη «Χρυσὴ Γενιὰ» ὁ μεγάλος ποιητὴς Ἡσίοδος (8ος - 7ος π. Χ.. αἰών), ἡ ὁποία χάθηκε ἐξαιτίας τῆς ἀνθρώπινης ἀδικίας, δίνοντας τὸ ἔναυσμα γιὰ ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὸ σημερινὸ «Σιδηροῦν Γένος», στὸ «Χρυσὸ Γένος». Ὁ μεγάλος ποιητὴς ἀναφέρει πὼς ἡ «Χρυσὴ Γενιὰ» ταυτίζεται μὲ τὴν κυριαρχία τοῦ Κρόνου, κατὰ τὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι ζοῦσαν ἀνάμεσα στοὺς θεοὺς μὲ εὐδαιμονία. Ἡ κατάπτωση στὸ «Σιδηροῦν Γένος» ἔφερε τὴ δυστυχία στὴν ἀνθρωπότητα. Ἡ ἐπιστροφὴ στὸ «Χρυσὸ Γένος» εἶναι τὸ ζητούμενο καὶ ἡ προσδοκία στὸν μεγάλο ποιητή, (Ἔργα καὶ Ἡμέρες, στίχ.109-201), ὁ ὁποῖος ἐκφράζει τὴν γενικὴ προσδοκία τῆς ἀπολυτρώσεως ἀπὸ τὸ κακὸ καὶ τὴ δυστυχία.
Δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο πὼς οἱ μεγάλοι εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητας ἦταν γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες, πρόσωπα ποὺ εἶχαν θεϊκὴ καταγωγή, ὅπως ὁ Ἡρακλῆς, ὁ Θησέας, ὁ Περσέας, κ.α. Ἐξολόθρευαν τὸ κακό, εὐεργετοῦσαν τοὺς ἀδυνάτους καί
ἀποκαθιστοῦσαν τὴν ἠθικὴ τάξη. Ἡ πίστη σὲ σωτῆρες ἡμιθέους ἐκφράζει ἀκριβῶς τὴν προσδοκία, ὅτι τὴ λύτρωση ἀπὸ τὰ κακὰ θὰ φέρει κάποιος «θεάνθρωπος».
ἀποκαθιστοῦσαν τὴν ἠθικὴ τάξη. Ἡ πίστη σὲ σωτῆρες ἡμιθέους ἐκφράζει ἀκριβῶς τὴν προσδοκία, ὅτι τὴ λύτρωση ἀπὸ τὰ κακὰ θὰ φέρει κάποιος «θεάνθρωπος».
Πρωτίστως καὶ ξεκάθαρα, ἀναφέρεται σὲ θεῖο σωτῆρα, ὁ μεγάλος τραγικὸς ποιητὴς Αἰσχύλος (525-456 π. Χ..), στὴν περίφημη τραγωδία του: «Προμηθεὺς Δεσμώτης». Ὁ Τιτᾶνας Προμηθέας, εὐεργέτης τῶν ἀνθρώπων καὶ ἐκπρόσωπός τους, καρφωμένος ἀπὸ τοὺς θεοὺς στὸν Καύκασο προλέγει ὅτι ὁ λυτρωτής του θὰ γεννηθεῖ ἀπὸ τὴν παρθένο Ἰὼ καὶ τὸν Θεὸ (στ.772, 834, 848) θὰ εἶναι δηλαδὴ υἱὸς Θεοῦ καὶ υἱὸς Παρθένου. Αὐτὸς ὁ Θεάνθρωπος θὰ καταλύσει τὴν ἐξουσία τῶν παλαιῶν θεῶν καὶ θὰ ἀφανίσει αὐτοὺς καὶ τὴν δύναμή τους (908,920). Ὁ Ἑρμῆς σταλμένος ἀπὸ τὸν Δία προαναγγέλλει στὸν Προμηθέα τὰ ἑξῆς ἀξιοθαύμαστα: «μὴν περιμένεις νὰ λυτρωθεῖς ἀπὸ τοὺς πόνους προτοῦ θεὸς πάρει τὰ πάθια τὰ δικά σου πάνω του καὶ μὲ τὴ θέλησή του κατέβει στὸν Ἅδη τὸν ἀνήλιαγο, στοὺς ἄφεγγους τοῦ Ταρτάρου βυθούς» (στ. 1041-1043). Μιὰ ἀπίστευτη πρόρρηση, ἡ ὁποία παραπέμπει στὰ ἁγιογραφικὰ κείμενα τῆς Ἐκκλησίας μας! Ὁ ποιητὴς ὁρίζει μάλιστα καὶ τὸν χρόνο ποὺ θὰ ἐλευθερωθεῖ ὁ Προμηθεύς - ἀνθρώπινο γένος ἀπὸ τὸν θεϊκὸ λυτρωτή: μετὰ ἀπὸ δεκατρεῖς γενιές. Καὶ ὄντως, μετὰ ἀπὸ 450 χρόνια ἀφότου διδάχτηκε ἡ τραγωδία, μετὰ ἀκριβῶς ἀπὸ δεκατρεῖς γενιές, γεννήθηκε ὁ Χριστός! Καταπληκτικό!
Ἀλλὰ ἡ προσμονὴ τοῦ Μεγάλου Λυτρωτῆ εἶναι ἔντονη καὶ στοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες φιλοσόφους. Ὁ Σωκράτης (470-399 π. Χ..), πρὶν πάρει τὸ κώνειο καὶ πεθάνει, διότι δίδασκε «καινὰ δαιμόνια» (νέα θρησκεία) στὸ λαό, προανήγγειλε στοὺς δικαστές του, στὴν περίφημη «Ἀπολογία» του: «Τὴν ὑπόλοιπη ζωή σας θὰ τὴν περάσετε στὸν πνευματικὸ λήθαργο, ἐὰν ὸ Θεὸς δὲν στείλει κάποιον ἄλλον πρὸς ἐσᾶς φροντίζοντας γιὰ σᾶς» (Πλάτωνος, Ἀπολογία Σωκράτους 18. 31 Α), ἐκφράζοντας τὴν βεβαία προσδοκία του στὴν ἐκ τοῦ Θεοῦ σωτηρία. Ἐπίσης στὸ διάλογο «Ἀλκιβιάδης» ὁ Σωκράτης πληροφορεῖ τὸν μαθητὴ του Ἀλκιβιάδη, πῶς νὰ προσεύχεται στοὺς θεούς. Ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ περιμένει κανείς, μέχρι νὰ φθάσει ὸ καιρὸς νὰ διδαχθεῖ ἀπὸ κάποιον πῶς πρέπει νὰ συμπεριφέρεται πρὸς τοὺς θεοὺς καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ ὅταν ὸ Ἀλκιβιάδης τὸν ρωτᾷ, ποιός θὰ τὰ διδάξει αὐτά, ὁ Σωκράτης ἀπαντᾶ: «Αὐτὸς ὸ ὁποῖος φροντίζει καὶ γιὰ σένα». Στὴν ἐρώτηση τοῦ Ἀλκιβιάδη, «πότε θὰ ἔρθει», ἀπάντησε: «ὄχι μετὰ ἀπὸ πολὺ χρόνο» (Πλάτων, Ἀλκιβιάδης δεύτερος, XIII-XIV, 150 D ἔ.). Ὁ μέγιστος τῶν φιλοσόφων περίμενε μὲ ἀγωνία καὶ προσμονή, τάχιστα τὴν ἔλευση τοῦ Σωτῆρα τοῦ κόσμου!
Ὁ Πλάτωνας (427-347 π. Χ..) στὴν «Πολιτεία» του, ἀναφέρεται σὲ ἕναν μελλοντικὸ δίκαιο ἄνδρα, ὁ ὁποῖος θὰ ἔρθει στὴ γῆ καὶ θὰ διδάξει τὴν δικαιοσύνη. Αὐτόν, ὅμως «θὰ τὸν ἀπογυμνώσουμε ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν δικαιοσύνη... ἔτσι χωρὶς νὰ ἔχει κάμει ποτὲ τὴν παραμικρὴ ἀδικία, ἂς τὸν θεωροῦν γιὰ τὸν χειρότερο κακοῦργο... Καὶ ἔτσι συμπεριφερόμενος ὸ δίκαιος θὰ μαστιγωθεῖ, θὰ στρεβλωθεῖ, θὰ ριχτεῖ στὶς φυλακές, θὰ τυφλωθεῖ μὲ πυρωμένο σίδερο, καὶ τελευταῖα, ἀφοῦ περάσει ἀπ᾿ ὅλα τὰ βασανιστήρια, θὰ ἀνασκολοπιστεῖ» (Πλάτωνος Πολιτεία Β΄, IV-V, 361-362 Α)! Εἶναι σὰν νὰ διαβάζουμε κείμενο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα, περὶ τοῦ «Πάσχοντος Δούλου»!
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος (296-373) ἀναφέρει ὁρισμένες καταπληκτικὲς προρρήσεις ἀρχαίων φιλοσόφων, οἱ ὁποῖοι ἀποδεικνύεται ὅτι πρόσμεναν τὸν σωτῆρα τῆς ἀνθρωπότητας. Φυσικὰ αὐτὲς οἱ ἀναφορὲς ἀπαλειφτήκαν ἀπὸ τοὺς φανατικοὺς παγανιστές τῶν πρωτοχριστιανικῶν χρόνων, γιὰ νὰ μὴν δίνουν τροφὴ στοὺς χριστιανοὺς Ἀπολογητές. Ὁ μεγάλος ἀλεξανδρινὸς Πατέρας, βαθὺς γνώστης τῆς ἀρχαιοελληνικῆς γραμματείας, πρόλαβε καὶ διέσωσε αὐτὲς τίς πολύτιμες μαρτυρίες. Ὁ Ἀριστοτέλης (384-322), λοιπόν, εἶπε πὼς «Ἀκατάβλητη φύση Θεοῦ θὰ γεννηθεῖ, ἡ ὁποία δὲν ἔχει ἀρχή. Ἀπὸ αὐτὸν λοιπὸν ἀποκτᾷ οὐσία ὁ παντοδύναμος Λόγος». Ὁ δὲ εἰς ἐκ τῶν ἑπτὰ σοφῶν, ὁ Σόλων (640-558), ἐπίσης εἶπε: «Αὐτὸς εἶναι ὁ ὁποῖος ἦλθε ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, ἀφοῦ ὑπέταξε τὸ ἀθάνατο πῦρ τῆς φλογός. Αὐτὸν τρέμει ὁ οὐρανός, ἡ γῆ καὶ ἡ θάλασσα, οἱ τάρταροι καὶ οἱ ὑποχθόνιοι δαίμονες, τρισμακάριος ὁ ἴδιος ὁ Πατέρας»! Δὲν εἶναι λοιπὸν καθόλου τυχαῖο τὸ ὅτι οἱ, ἀέναοι ἀναζητητὲς τῆς ἀλήθειας, σοφοὶ πρόγονοί μας, εἶχαν ἀφιερώσει τὸν περίφημο βωμό: «τῷ Ἀγνώστῳ Θεῷ», τὸν ὁποῖο βρῆκε στὴν Ἀθήνα ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Πράξ. 17,23), διότι λάτρευαν Αὐτὸν ποὺ περίμεναν ἐναγωνίως.
Δὲν εἶναι ἐπίσης χωρὶς σημασία ἡ θέση τοῦ «ἀπὸ μηχανῆς θεοῦ» στὶς ὑπέροχες τραγωδίες, ὅπου, ὅταν τὸ ἀνθρώπινο δρᾶμα κορυφωνόταν καὶ δὲν μποροῦσε νὰ δοθεῖ λύση ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη πλευρά, «ἐμφανίζονταν» κάποιος θεός, ὁ ὁποῖος ἔδινε τὴ λύση. Μποροῦμε νὰ ποῦμε μὲ σιγουριὰ πὼς οἱ μεγάλοι τραγικοὶ ποιητές, μὲ αὐτὴ τὴν ὑψηλὴ σύλληψή τους, ἐκφράζουν τὴν πίστη τῶν ἀρχαίων προγόνων μας, πὼς τὴ λύση τοῦ ἄλυτου καὶ διαχρονικοῦ ἀνθρωπίνου δράματος θὰ δοθεῖ μὲ κάποια θεϊκὴ ἐπέμβαση, ἀπὸ κάποιον θεό, ὁ ὁποῖος θὰ ἔρθει νὰ ἄρει τὰ δεινὰ τῶν ἀνθρώπων! Δίκαια, λοιπόν, ἀναφωνεῖ ὁ μεγάλος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας Κλήμης Ἀλεξανδρέας (+215 μ. Χ.), πὼς «Δὲν νομίζω ὅτι μποροῦσε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες σαφέστερα νὰ ἐπικυρωθεῖ ὸ Σωτῆρας μας» (Στρωμ. 5, 13, PG 9,125 Β). Δίκαια ἐπίσης, οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας φιλόσοφοι θεωροῦνται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας, ὡς πρὸ Χριστοῦ Χριστιανοὶ καὶ εἰκονίζονται στοὺς πρόναους τῶν ἐκκλησιῶν μας, μεταξὺ τῶν ἁγίων, ὡς ἅγιοι!
Βεβαίως πιὸ ξεκάθαρη ἀντίληψη καὶ πιὸ ἔντονη προσδοκία εἶχε ὁ ἑβραϊκὸς λαός, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐπιλεγεῖ ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ γίνει ὄργανὸ Του, γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου. Ἱερὰ πρόσωπα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἐμπνεόμενα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλὰ καὶ τὴ δράση τοῦ ἄσαρκου Λόγου, ὄχι ἁπλὰ καλλιέργησαν τὴν θεία ἀγγελία, ποὺ δόθηκε ἀπό τὸν Θεὸ στοὺς πρωτοπλάστους (Γέν, 3,17), ἀλλὰ καὶ προφήτευσαν θαυμαστὲς λεπτομέρειες γιὰ τὸν ἀναμενόμενο Σωτῆρα καὶ Λυτρωτὴ τῆς ἀνθρωπότητας. Ἔτσι ὁ πατριάρχης Ἀβραὰμ προαναγγέλλει, εὐλογῶντας τὸν υἱὸ του Ἰσαάκ, ὅτι ἀπὸ τὴ γενιά του θὰ εὐλογηθοῦν ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς γῆς (Γεν. 12, 3 καὶ 22, 18 ), ὑπονοῶντας ὅτι ὁ μελλοντικὸς λυτρωτὴς τοῦ κόσμου θὰ εἶναι ἀπόγονός του.
Ὁ πατριάρχης Ἰακὼβ προφητεύει ὅτι ὁ Μεσσίας θὰ προέλθει ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Ἰούδα (Γέν. 49,10). Ὁ προφήτης Ἠσαΐας προφήτεψε ὅτι θὰ γεννηθεῖ ἀπὸ παρθένο κόρη (Ἠσ. 7,14) καὶ τὸν ὁρίζει ὡς ἑξῆς: «Ἐπειδή, παιδὶ γεννήθηκε σέ μᾶς, γιὸς δόθηκε σὲ μᾶς· καὶ ἡ ἐξουσία θὰ εἶναι ἐπάνω στὸν ὦμο του· καὶ τὸ ὄνομά του: Θαυμαστός, Σύμβουλος, Ἰσχυρὸς Θεός, Πατέρας τοῦ Μέλλοντα Αἰῶνα, Ἄρχοντας Εἰρήνης» (Ἠσ. 9,6). Ἐπίσης προανήγγειλε τὴν προσκύνηση τῶν μάγων (Ἠσ. 60,6). Ὁ Προφήτης Μιχαίας (7ος π. Χ.. αἰὼν) προφήτεψε τὸν τόπο τῆς γεννήσεώς του (Μιχ. 5,1), τὴν Βηθλεέμ. Ὁ Ὠσηὲ (8ος αἰὼν) προφήτευσε τὴν φυγή του στὴν Αἴγυπτο (Ὠσ. 2,15). Ὁ Ἰερεμίας τὴ σφαγὴ τῶν νηπίων ἀπὸ τὸν Ἡρώδη (Ἰερ. 38,15). Ὁ Δανιὴλ (6ος αἰών), (8,24), προφήτευσε ἐπακριβῶς τὸν χρόνο γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, στὴν περὶ 7 ἑβδομάδων προφητεία του. Ἀρκούμαστε σὲ αὐτές, ὡς ἀντιπροσωπευτικὰ παραδείγματα, ἀπὸ τίς χιλιάδες προρρήσεις γιὰ Ἐκεῖνον, στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, οἱ ὁποῖες προλέγουν κάθε λεπτομέρεια τῆς ἐπὶ γῆς ζωῆς Του καὶ τοῦ κοσμοσωτηρίου ἔργου Του.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Σωτῆρας καὶ Λυτρωτής μας, εἶναι ἡ πλέον σπουδαία προσωπικότητα τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας, ἔστω καὶ ἂν κάποιοι κακεντρεχεῖς θέλουν νὰ ἀρνηθοῦν αὐτὴ τὴν ἀναντίρρητη ἀλήθεια. Μαζὶ μὲ τοὺς Χριστιανοὺς γιορτάζουν, ἄκοντες - ἑκόντες καὶ οἱ ἀλλόθρησκοι τὰ Χριστούγεννα, ὡς καὶ οἱ ἄθρησκοι, ὡς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης. Ὁρισμένοι προσπαθοῦν νὰ ἀλλάξουν τὸ νόημα τῆς μεγάλης ἑορτῆς, νὰ ἀφαιρέσουν τὸ Χριστὸ ἀπὸ τὰ Χριστούγεννα καὶ νὰ τὴν ἀντικαταστήσουν μὲ ἄλλα πρόσωπα καὶ γεγονότα. Ἀλλὰ τὸ μόνο ποὺ κατορθώνουν εἶναι νὰ γίνονται καταγέλαστοι, διότι δὲ βρίσκουν μιμητές τους σὲ αὐτὴ τὴν ἀπόπειρα. Δισεκατομμύρια ἄνθρωποι σὲ ὅλες τίς γωνιὲς τοῦ πλανήτη θέλουν νὰ γιορτάζουν τὸ μέγιστο γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας, τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ἔστω μὲ τὸ δικό τους τρόπο, ἀλλὰ δὲν διανοοῦνται, ἐκτὸς ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, νὰ βγάλουν τὸ Χριστὸ ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἑορτασμό. Αὐτὸ σημαίνει πὼς ἡ πανανθρώπινη προχριστιανικὴ προσδοκία γιὰ τὸν ἐρχομό Του, συνεχίζεται ὡς πανανθρώπινη ἀποδοχὴ καὶ ἐλπίδα στὸ θεανδρικό Του πρόσωπο.
Ὁ Χριστὸς ἦρθε, «ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4,4), ἐκπληρώνοντας τὴν εὐφρόσυνη πρώτη ἀγγελία, γιὰ τὴν ἀπολύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἀλλὰ καὶ τὴν παγκόσμια προσδοκία γιὰ τὸν ἐρχομό Του. Δὲν εἶναι ἕνας ἁπλός, ἔστω ξεχωριστός, ἄνθρωπος, ὅπως τὸν θέλουν διάφοροι αἱρετικοὶ καὶ ὁ πτωτικὸς κόσμος, ἀλλὰ ὁ Ἐμμανουήλ, «ὁ ἐστιν μεθερμηνευόμενον, μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός» (Ματθ. 1,24). Ὁ Θεὸς εἶναι (καὶ θὰ εἶναι) πιὰ μαζί μας «ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 28,20), ὡς ὁ μοναδικός, πραγματικὸς καὶ ἀναντικατάστατος σωτῆρας καὶ λυτρωτὴς μας, «ἐν ᾦ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. 4,12). Στὸ θεανδρικό Του πρόσωπο ἔγινε ὁ Θεὸς ἄνθρωπος, γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος Θεός! Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ πεμπτουσία τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων!
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου