Ἡ μεγάλη δεσποτικὴ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων μᾶς προσφέρει μιὰ πλούσια πνευματικὴ πανδαισία εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως, διὰ τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν καὶ κύρια διὰ τοῦ μεγάλου ὑμνολογικοῦ πλούτου τῶν ἁγίων ἡμερῶν. Ὁ ὑμνολογικὸς θησαυρὸς τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι κατὰ γενικὴ ὁμολογία ἀνεπανάληπτος. Μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναδείχθηκαν ταυτόχρονα καὶ σπουδαῖοι ποιητές. Περισσότερα ἀπὸ πενῆντα χιλιάδες ὑμνογραφικὰ ἀριστουργήματα κοσμοῦν τὴν πολυποίκιλη λατρεία μας. Αὐτὰ εἶναι ἀναμφίβολα προϊόντα βαθιᾶς πίστεως καὶ ὑγιοῦς θρησκευτικότητας, γνήσια ἀναθήματα τῆς ψυχῆς στὴν Ἐκκλησία. Ἰδιαίτερα οἱ ἱεροὶ ὑμνογράφοι ἐπιστράτευσαν ὅλη τὴν ποιητική τους ἔμπνευση γιὰ νὰ κοσμήσουν μὲ ὕμνους ἄφθαστης τελειότητας τὶς μεγάλες ἑορτὲς τοῦ ἐνιαυτοῦ. Πλῆθος ἐπώνυμοι καὶ ἀνώνυμοι ὑμνογράφοι ἀπέδωσαν μὲ τοὺς ὕμνους τους τέλεια τὰ σωτήρια νοήματα τῶν ἑορτῶν αὐτῶν. Τὸ γεγονὸς αὐτό, τὸν τελευταῖο καιρό, ἔγινε ἀντικείμενο μελέτης ἀκόμα καὶ ἀπὸ ἑτερόδοξους μελετητές.
Ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων, τὴν ὁποία θὰ ἑορτάσῃ γιὰ μιὰ ἀκόμα φορὰ ἡ Χριστιανοσύνη μὲ λαμπρότητα, ἔχει ἐμπλουτισθῇ μὲ θαυμάσιους ὕμνους ἀπὸ ἐπώνυμους καὶ ἀνώνυμους ὑμνογράφους, οἱ ὁποῖοι μέσῳ αὐτῶν προσπάθησαν καὶ ἀπέδωσαν μὲ ἐπιτυχία τὸ μεγάλο καὶ ἀπερινόητο γεγονὸς τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως.
Μέσα ἀπὸ τὴν θεόπνευστη πένα τῶν ἁγίων ὑμνογράφων μποροῦμε νά, ὄχι νὰ κατανοήσουμε, αὐτὸ εἶναι ἀδύνατο, ἀλλὰ νὰ βιώσουμε τὸ μέγα καὶ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς Κατὰ Σάρκα Γεννήσεως τοῦ Λυτρωτῆ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν Θεία Ἐνανθρώπηση, διὰ τῆς ὁποίας ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀμέτρου φιλανθρωπίας, «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ» (Α' Τιμ. 3,16), ἔγινε ἄνθρωπος «ἵνα Θεὸν τὸν Ἀδὰμ ἀπεργάσηται» (τροπάριο Χριστουγέννων). Κατὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιο, «Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο, «Ἄνθρωπος γὰρ ἐγένετο ὁ Θεὸς καὶ Θεὸς ὁ ἄνθρωπος». Καὶ ὅλα αὐτὰ «ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν...» (Γαλ. 4,5), κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, νὰ ἀνακτήσουμε τὴν χαμένη υἱοθεσία μας. Αὐτὸ εἶναι τὸ θεμελιῶδες μήνυμα τῆς μεγάλης ἑορτῆς, ἡ πεμπτουσία τῆς σωτηρίας μας.
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ ΩΡΩΝ
Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὡρῶν, ἡ ὁποία τελεῖται τὴν παραμονὴ τῆς ἑορτῆς, ἐκτὸς καὶ ἂν ὁρίζει διαφορετικὰ τὸ ἐκκλησιαστικὸ τυπικό, ξεχωρίζουμε τὰ περίφημα ἰδιόμελα τροπάρια τῆς Α' Ὥρας «Βηθλεέμ, ἑτοιμάζου, εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη...», «Νῦν ἡ προφητικὴ πρόρρησις πληρωθῆναι ἐπείγεται...» καὶ τὸ θαυμάσιο δοξαστικὸ «Τάδε λέγει Ἰωσὴφ πρὸς τὴν παρθένον...», τὰ ὁποῖα εἰσάγουν τοὺς πιστοὺς στὸ «ξένο» μυστήριο τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως. Καταπληκτικὸ εἶναι καὶ τὸ δοξαστικὸ τῶν τραπαρίων τῆς ΣΤ΄ Ὥρας «Δεῦτε, χριστοφόροι λαοί, κατίδωμεν θαῦμα πᾶσαν ἔννοιαν ἐκπλῆττον καὶ συνέχον...», τὸ ὁποῖο καλεῖ τοὺς πιστοὺς νὰ ἐνσκύψουν καὶ νὰ δοῦν τὸ μεγάλο θαῦμα τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ. Ὑπέροχο εἶναι ἐπίσης καὶ τὸ δοξαστικὸ τῶν τροπαρίων τῆς Θ΄ Ὥρας «Σήμερον γεννᾷται ἐκ παρθένου ὁ δρακὶ τὴν πᾶσαν ἔχων κτίσιν...», τὸ ὁποῖο ὁμοιάζει καὶ ψάλλεται ὅπως τὸ γνωστὸ δοξαστικὸ τῆς ἀκολουθίας τῆς Μ. Παρασκευῆς «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου...» (ιε΄ ἀντίφωνο). Οἱ πιστοί, οἱ χριστοφόροι λαοί, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, καλούμαστε νὰ εἰσέλθουμε στὸ χαρμόσυνο κλίμα τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Νὰ ἀποβάλλουμε τὶς χονδροειδεῖς κοσμικὲς καὶ αἱρετικὲς ἀντιλήψεις γιὰ τὰ Χριστούγεννα καὶ νὰ νοιώσουμε τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ὥστε ἔτσι νὰ ἑορτάσουμε θεοφιλῶς τὴ μεγάλη ἑορτή, ξέχωρα ἀπὸ τὸν κοσμικὸ συρφετό.
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ
Στὸν Ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς ἐπισημαίνουμε τὴ σπουδαιότητα τῶν τροπαρίων τῶν στιχηρῶν μὲ ἀποκορύφωμα τὸ καταπληκτικὸ δοξαστικό, ποίημα τῆς μεγάλης βυζαντινῆς ποιήτριας Κασσιανῆς, «Αὐγούστου μοναρχήσαντος ἐπὶ τῆς γῆς...», στό
ὁποῖο γίνεται σύγκριση τῆς ἐγκόσμιας βασιλείας μὲ τὴν βασιλεία τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. Ἔρχεται ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων νὰ ἱδρύσῃ τὴ δική του αἰώνια βασιλεία στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων. Ὑπέροχα εἶναι καὶ τὰ ἀπόστιχα καὶ ἰδιαίτερα τὸ δοξαστικὸ «Εὐφράνθητι Ἱερουσαλὴμ καὶ πανηγυρίσατε, πάντες...», ἕνα ὑπέροχο ποίημα, ἐνθουσιώδης ὕμνος στὴ μεγάλη δωρεὰ καὶ τὰ ἀποτελέσματα τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου.
ὁποῖο γίνεται σύγκριση τῆς ἐγκόσμιας βασιλείας μὲ τὴν βασιλεία τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. Ἔρχεται ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων νὰ ἱδρύσῃ τὴ δική του αἰώνια βασιλεία στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων. Ὑπέροχα εἶναι καὶ τὰ ἀπόστιχα καὶ ἰδιαίτερα τὸ δοξαστικὸ «Εὐφράνθητι Ἱερουσαλὴμ καὶ πανηγυρίσατε, πάντες...», ἕνα ὑπέροχο ποίημα, ἐνθουσιώδης ὕμνος στὴ μεγάλη δωρεὰ καὶ τὰ ἀποτελέσματα τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΟΡΘΡΟΥ
Στὴν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου ἀξιοσημείωτα εἶναι τὰ γνωστὰ καθίσματα, «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοὶ ποὺ ἐγεννήθη ὁ Χριστός...», «Τί θαυμάζεις Μαριάμ...», «Ὁ ἀχώρητος παντὶ πὼς ἐχωρήθη ἐν γαστρί...», τροπάρια ὑψηλῆς θεολογικῆς καὶ ποιητικῆς ἀξίας, τὰ ὁποῖα ἔχουν σκοπὸ νὰ εἰσάγουν τοὺς πιστοὺς στὸ νόημα τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Νὰ ἐξάρουν τὸ μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, τὸ «ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον», τὸ ὁποῖο κατέρριψε καὶ κατάργησε ὅλους τοὺς φυσικοὺς νόμους καὶ μαζί τὴν ἀρχαιοελληνικὴ φιλοσοφικὴ ἀντίληψη ὅτι «θεὸς οὐ μείγνυται».
Πάνω ἀπ᾿ ὅλα οἱ δύο κανόνες τῆς ἑορτῆς «Χριστὸς γεννᾷται δοξάσατε...», ποίημα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ καὶ «Ἔσωσε λαὸν θαυματουργῶν δεσπότης...», τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἀποτελοῦν τὰ τελειότερα δείγματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ποιήσεως. Καὶ οἱ δύο αὐτοὶ θετοὶ αὐτάδελφοι, κορυφαῖοι ὑμνογράφοι καὶ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας προκειμένου νὰ ὑμνήσουν καὶ νὰ ἀποδώσουν τὸ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, ἐξήντλησαν πάνω σὲ αὐτὰ τὰ δύο θαυμαστὰ ποιήματα ὅλο τὸ ποιητικό τους χάρισμα καὶ κύρια τὴν ἱκανότητά τους νὰ δώσουν στοὺς πιστοὺς ὅλων τῶν ἐποχῶν νὰ κατανοήσουν τὸ μεγαλεῖο τῆς θείας συγκαταβάσεως καὶ τὸ ἀποτελεσματικὸ τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία συντελέστηκε καὶ συνεχίζει νὰ συντελεῖται ὡς τὰ πέρατα τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὸν Ἐνανθρωπήσαντα Θεό μας καὶ ἀπὸ κανέναν ἄλλον. Τὸ ἱερὸ δόγμα ἀποδίδεται στοὺς δύο αὐτοὺς θεσπεσίους κανόνες, κατὰ τρόπο τέλειο.
«Χριστὸς γεννᾶται· δοξάσατε. Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν· ἀπαντήσατε. Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε. ᾌσατε τῷ Κυρὶῳ πᾶσα ἡ γῆ, καὶ ἐν εὐφροσύνῃ, ἀνυμνήσατε λαοί· ὅτι δεδόξασται», ψάλλει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, στὸν εἱρμὸ τῆς α΄ ὠδῆς, στὸν πρῶτο κανόνα, παραθέτοντας αὐτολεξεὶ τὸν ὑπέροχο ποιητικὸ λόγο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Καλεῖ ὅλους τοὺς λαοὺς νὰ ὑμνήσουν τὸ κοσμοσωτήριο γεγονός, νὰ σκιρτήσουν ἀπὸ χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση, νὰ ἀφήσουν τὴν κατήφεια καὶ κάθε ἀπαισιοδοξία. «Ἰδὼν ὁ Κτίστης ὀλλύμενον, τὸν ἄνθρωπον χερσὶν ὃν ἐποίησε, κλίνας οὐρανοὺς κατέρχεται· τοῦτον δὲ ἐκ Παρθένου, θείας ἁγνῆς, ὅλον οὐσιοῦται, ἀληθεῖᾳ σαρκωθείς· ὅτι δεδόξασται». Σὲ αὐτὸ παραθέτει τὴν θεία ἀγάπη γιὰ τὸν ἄνθρωπο. «Ὃν πάλαι προεῖπεν Ἰακώβ, ἐθνῶν ἀπεκδοχὴν Χριστέ, φυλῆς Ἰούδα ἐξανέτειλας, καὶ δύναμιν Δαμασκοῦ, Σαμαρείας σκῦλά τε, ἦλθες προνομεύσων πλάνην τρέπων, εἰς πίστιν θεοτερπῆ. Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε». Τονίζει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τὴν μεγαλειώδη καὶ ἐλπιδοφόρα προφητεία τοῦ Πατριάρχου Ἰακὼβ γιὰ τὴν γέννηση τοῦ Σωτῆρα πάντων τῶν ἐθνῶν ἀπὸ τὴν φυλὴ τοῦ γιοῦ τοῦ Ἰούδα.
«Ἦλθε σαρκωθείς, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, γαστρὸς ὃν Πατήρ, πρὸ Ἑωσφόρου γεννᾷ· τὰς ἡνίας δέ, ὁ κρατῶν τῶν ἀχράντων Δυνάμεων, ἐν φάτνῃ, τῶν ἀλόγων ἀνακλίνεται· ῥἄκει, σπαργανοῦται λύει δέ, πολυπλόκους σειρὰς παραπτώσεων». Ἐδῶ ἐξυμνεῖ τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ Ὁποῖος ἀπέβαλε τὴν θεία μεγαλειότητα, γενόμενος ἄνθρωπος γιὰ νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπο. Ἀποδίδει τὸν ἀποστολικὸ λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ὑμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ᾿ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλπ.2,5-8).
Τὸ Κοντάκιο «Ἡ Παρθένος σήμερον...» ποίημα τοῦ κορυφαίου ποιητῆ τῶν κοντακίων Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, εἶναι ἰδιαίτερα δημοφιλές, περιγράφοντας τὴν ὑποδοχὴ τοῦ Θείου Βρέφους ἀπὸ ὅλη τὴν κτιστὴ δημιουργία. Ἡ Παρθένος Μαρία, μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους, τοὺς ἁπλοϊκοὺς ποιμένες, τοὺς ἐξ᾿ ἀνατολῶν Μάγους, τὸν μυστηριώδη ἀστέρα καὶ τὴ γῆ καὶ τὸ σπήλαιο, ὑποδέχονται τὸ «Νέον Παιδίον» τὸν «πρὸ αἰώνων Θεόν».
Στὸν εἱρμό τῆς η΄ ὠδῆς «Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοβόλος, ἐξεικόνισε κάμινος τύπον· οὐ γὰρ οὓς ἐδέξατο φλέγει νέους, ὡς οὐδὲ πῦρ τῆς Θεότητος, Παρθένου ἣν ὑπέδυ νηδὺν· διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν· Εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψούτω, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας», παραλληλίζεται τὸ μέγα θαῦμα τῆς διασώσεως τῶν Τριῶν ἁγίων Παίδων στὴ Βαβυλῶνα ἀπὸ τὴν φωτιὰ τῆς καιομένης καμίνου, μὲ τὴν διάσωση τῆς Θεοτόκου, νὰ μὴν καῇ ἀπὸ τὸν πῦρ τῆς θεότητας, ποὺ ἔφερε στὰ πάναγνα σπλάχνα της.
Καταπληκτικὸς εἶναι ἐπίσης ὁ εἱρμὸς τῆς Θ΄ Ὠδῆς «Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καὶ παράδοξον! οὐρανὸν τὸ σπήλαιον· θρόνον Χερουβικόν, τὴν Παρθένον· τὴν φάτνην χωρίον· ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεός· ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν», ἐκφράζοντας τὸ δέος τῶν πιστῶν μπροστὰ στὸ μεγάλο μυστήριο τῆς Γεννήσεως τοῦ Θεανθρώπου, καὶ τὴ συνεργασία ὁλοκλήρου τῆς ἐμψύχου καὶ ἀψύχου δημιουργίας γιὰ νὰ πραγματοποιηθῇ τὸ σωτήριο αὐτὸ γεγονός. Καὶ ὄντως εἶναι μέγα μυστήριο, ἀκατανόητο στὸν ἀνθρώπινο νοῦ, ἡ σάρκωση τοῦ Θεοῦ.
Ἀπὸ τὰ τροπάρια τῶν αἴνων ξεχωρίζουμε τὸ «Εὐφραίνεσθε Δίκαιοι, οὐρανοὶ ἀγαλλιᾶσθε, σκιρτήσατε τὰ ὄρη, Χριστοῦ γεννηθέντος, Παρθένος καθέζεται, τὰ Χερουβὶμ μιμουμένη, βαστάζουσα ἐν κόλποις, Θεὸν Λόγον σαρκωθέντα. Ποιμένες τὸν τεχθέντα δοξάζουσι. Μάγοι τῷ Δεσπὸτῃ δῶρα προσφέρουσιν. Ἄγγελοι ἀνυμνοῦντες λέγουσιν, Ἀκατάληπτε Κύριε, δόξα σοι», τὸ ὁποῖο καλεῖ τοὺς πιστοὺς νὰ γευθοῦν τὴ χαρὰ ποὺ προκαλεῖ ἡ ἀνατολὴ τῆς ἐν τῷ Λόγῳ σωτηρίας.
Ἐπίσης μὲ τὸ «Ὁ Πατὴρ εὐδόκησεν, ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο, καὶ ἡ Παρθένος ἔτεκε, Θέὸν ἐνανθρωπήσαντα. Ἀστὴρ μηνύει, μάγοι προσκυνοῦσι, ποιμένες θαυμάζουσι, καὶ ἡ κτίσις ἀγάλλεται», ἐξαίρεται ἡ συνεργεῖα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τῆς Παρθένου Μαρίας γιὰ νὰ πραγματοποιηθῇ ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου, ἀλλὰ καὶ ἡ παρουσία τοῦ μυστηριώδους ἀστέρος, τῶν μάγων καὶ ἡ ἀγαλλίαση ὁλοκλήρου τῆς φύσεως. Μὲ τὸ «Δεῦτε ἀνυμνήσωμεν, τὴν Μητέρα τοῦ Σωτῆρος, τὴν μετὰ τόκον πάλιν ὀφθεῖσαν Παρθένον. Χαίροις Πόλις ἔμψυχε, τοῦ Βασιλέως καὶ Θεοῦ, ἐν ᾗ Χριστὸς οἰκήσας, σωτηρίαν εἰργάσατο. Μετὰ τοῦ Γαβριὴλ ἀνυμνοῦμέν σε, μετὰ τῶν Ποιμένων δοξάζομεν· Θεοτόκε πρέσβευε, τῷ ἐκ σοῦ σαρκωθέντι, σωθῆναι ἡμᾶς» ὑμνεῖται ἡ Παναγία μας, ἡ ὁποία ἀξιώθηκε νὰ γίνῃ τὸ θεῖο δοχεῖο, νὰ κυοφορήσῃ τὸν ἀχώρητο Θεὸ στὰ πάναγνα σπλάχνα Της.
Καταπληκτικὸ εἶναι ἐπίσης τὸ δοξαστικὸ τῶν αἴνων «Ὅτε καιρός, τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας σου, πρώτη ἀπογραφὴ τῇ οἰκουμένῃ ἐγένετο, τότε ἔμελλες τῶν ἀνθρώπων ἀπογράφεσθαι τὰ ὀνόματα, τῶν πιστευόντων τῷ τόκῳ σου· διὰ τοῦτο τὸ τοιοῦτον δόγμα, ὑπὸ Καίσαρος ἐξεφωνήθη· τῆς γὰρ αἰωνίου σου βασιλείας, τὸ ἄναρχον ἐκαινουργήθη. Διὸ σοι προσφέρομεν καὶ ἡμεῖς, ὑπὲρ τὴν χρηματικὴν φορολογίαν, ὀρθοδόξου πλουτισμὸν θεολογίας, τῷ Θεῷ καὶ Σωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν», τὸ ὁποῖο κάνει λόγο γιὰ τὶς συνθῆκες τῆς γεννήσεως τοῦ Θείου Βρέφους. Ἡ βασιλεία τοῦ Ρωμαίου Καίσαρα καὶ τὸ δόγμα ἀπογραφῆς εἶναι κακέκτυπες εἰκόνες τοῦ γεννηθέντος Βασιλέως τῶν Βασιλέων Χριστοῦ καὶ τῆς νέας πολιτογραφήσεως τῶν ἀνθρώπων στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τέλος τὸ θεοτοκίο «Σήμερον ὁ Χριστός, ἐν Βηθλεὲμ γεννᾶται ἐκ Παρθένου. Σήμερον ὁ ἄναρχος ἄρχεται, καὶ ὁ Λόγος σαρκοῦται. Αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν ἀγάλλονται, καὶ ἡ γῆ σὺν τοῖς ἀνθρώποις εὐφραίνεται, οἱ Μάγοι τὰ δῶρα προσφέρουσιν, οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα κηρύττουσιν, ἡμεῖς δὲ ἀκαταπαύστως βοῶμεν» καλεῖ τὶς οὐράνιες ἀγγελικὲς δυνάμεις νὰ συνεορτάσουν μὲ τοὺς ἀνθρώπους τὸ κοσμοσωτήριο γεγονός.
Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Ἀπὸ τὴν ἀκολουθία τῆς ἑπομένης ἡμέρας, κατὰ τὴν ὁποία τιμᾶται ἡ Θεοτόκος Μητέρα τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου, ἡ ὁποία ὑπῆρξε τὸ πάναγνο σκεῦος νὰ κρατήσῃ στὰ ἁγνότατα σπλάχνα της τὴν Θεότητα. Ξεχωρίζουμε τὰ ἀπόστιχα τροπάρια τοῦ Ἑσπερινοῦ «Παράδοξον μυστήριον οἰκονομεῖται σήμερον...», «Πῶς ἐξείπω τὸ μέγα μυστήριον...». Αὐτὰ ἐκφράζουν τὴν ἀπορία καὶ τὸ θαυμασμὸ τοῦ ποιητῆ γιὰ τὸ μεγάλο μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας. Στὸ δοξαστικὸ τῶν ἀποστίχων «Ἐν Βηθλεὲμ συνέδραμον ποιμένες...» ἐξυμνεῖται ἡ συμβολὴ τῶν ἀπλοικῶν ἐκείνων ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἀξιώθηκαν πρῶτοι ἐκεῖνοι νὰ ὑποδεχθοῦν τὸν νηπιάσαντα Θεό. Τέλος τὸ δοξαστικὸ τῶν αἴνων τοῦ Ὄρθρου «Αἷμα καὶ πῦρ καὶ ἀτμίδα καπνοῦ...» ὑμνεῖ τὴν σχετικὴ προφητεία τοῦ Ἰωήλ, λέγοντας ὅτι τὸ αἷμα προεικόνισε τὴν σάρκα τοῦ Σωτῆρος, τὸ πῦρ τὴν θεότητά Του καὶ ἡ ἀτμίδα τοῦ καπνοῦ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, «τὸ ἐπελθὸν τὴ Παρθένω καὶ εὐωδιάσασαν».
Αὐτὴ τὴν πνευματικὴ πανδαισία μᾶς προσφέρει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, προκειμένου νὰ βιώσουμε τὸ ἀληθινὸ περιεχόμενο καὶ νόημα τῶν Χριστουγέννων. Νὰ ἀντλήσουμε ἀπὸ τὴν θεσπέσια ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τὰ σωτηριολογικὰ μηνύματα. Νὰ νοιώσουμε τὸ ἄμετρο βάθος τῆς θείας ἀγάπης. Νὰ γεμίσουμε τὴν ψυχή μας μὲ ἐλπίδα καὶ αἰσιοδοξία ὅτι πιὰ ὁ Ἐμμανουήλ, «ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός» (Ματθ. 1,23), ὁ Ὁποῖος ἦρθε νὰ μείνῃ γιὰ πάντα μαζί μας, νὰ εἶναι ὁ Σωτῆρας καὶ Λυτρωτής μας, σώζοντας ὡς τὰ ἔσχατα τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας τον «λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. 1,21).
Ἀλλὰ δυστυχῶς παρατηροῦμε μὲ λύπη, ὅτι στὶς τραγικὲς ἡμέρες μας, ὅπου προωθεῖται μιὰ γιγαντιαία ἐπιχείρηση νὰ ἀποβληθῇ ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὴ ζωὴ τῆς ἀνθρωπότητας, ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν κατ᾿ ὄνομα χριστιανῶν μένουν πεισματικὰ ἀμέτοχοι τοῦ θεοφιλοῦς ἑορτασμοῦ τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Ὁ κοσμικὸς «ἑορτασμὸς» τῶν Χριστουγέννων, μὲ ἀποκορύφωμα τὸ νυχτερινὸ «ρεβεγιόν», δὲν τοὺς ἐπιτρέπει νὰ ἐκκλησιαστοῦν, νὰ λατρεύσουν τὸν Σαρκωμένο Θεό, νὰ Τὸν ὑμνήσουν μὲ τὴν θεσπέσια χριστουγεννιάτικη ὑμνολογία καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστήσουν γιὰ τὴν ἄμετρη φιλανθρωπία Του, νὰ ἀπεκδυθῇ τὴν θεία μεγαλειότητά Του καὶ νὰ γίνει ἄνθρωπος γιὰ νὰ μᾶς κάμῃ θεούς.
Εἶναι ἀνάγκη λοιπόν, ὅσοι αἰσθανόμαστε συνειδητοὶ πιστοί, νὰ ἀποκολληθοῦμε ἀπὸ τὸ κοσμικὸ πνεῦμα καὶ νὰ ἑορτάσουμε τὸ μεγάλο καὶ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως μὲ τὴν ἀπαιτούμενη πνευματικότητα, στοχαζόμενοι τὸ ἀσύλληπτο βάθος τῶν θείων δωρεῶν, ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ αὐτό. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μᾶς δίνει τὸ ἔναυσμα τῆς ὀρθῆς προσεγγίσεως τῆς μεγάλης ἑορτῆς καὶ τὸν τρόπο τοῦ σωστοῦ καὶ θεοφιλοῦς ἑορτασμοῦ: «Τοίνυν ἑορτάζομεν μὴ πανηγυρικῶς, ἀλλὰ θεϊκῶς. μὴ κοσμικῶς, ἀλλὰ ὑπερκοσμίως. Μὴ τὰ ἡμέτερα, ἀλλὰ τὰ τοῦ ἡμετέρου μᾶλλον δὲ τὰ τοῦ Δεσπότου. Μὴ τὰ τῆς ἀσθενείας, ἀλλὰ τὰ τῆς ἰατρείας. Μὴ τὰ τῆς πλάσεως, ἀλλὰ τὰ τῆς ἀναπλάσεως» (Ε.Π. 36,516)!
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου