Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Π. ΣΥΜΕΩΝ ΚΡΑΓΙΟΠΟΥΛΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Π. ΣΥΜΕΩΝ ΚΡΑΓΙΟΠΟΥΛΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2019

Αφηνόμαστε στον Θεό; - π. Συμεών Κραγιόπουλος


Όλοι ζούμε εδώ σ’ αυτό τον κόσμο. Και οι προφήτες ζουν εδώ και όλοι οι άγιοι ζουν εδώ. Και όλοι περνούμε από τις καταστάσεις του κόσμου αυτού. 

Κανείς δεν ζει σαν φάντασμα σ’ αυτό τον κόσμο και κανείς δεν ζει σαν να είναι έξω απ’ αυτό τον κόσμο, ούτε γίνονται στη ζωή μας όλα ωραία, καλά, όπως εμείς συνήθως τα θέλουμε και τα επιθυμούμε. Έτσι και ο προφήτης Σαμουήλ. 

Η μητέρα του δεν είχε παιδί και πέρασε από όλη εκείνη την άσχημη κατάσταση που περνούσαν τότε οι γυναίκες που δεν γεννούσαν. Δέχθηκε όλη εκείνη την περιφρόνηση. Ο Θεός όταν θέλησε, έδωσε παιδί. 

Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2019

Πως πρέπει να προσευχόμαστε. Τα τρία είδη προσευχής - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Καθώς αναφερόμαστε στα πρακτικά, θα έλεγα να κάνουμε τριών ειδών προσευχή. Και, ει δυνατόν, κάθε φορά να κάνουμε και από τα τρία είδη. Ή, αν όχι κάθε φορά, τουλάχιστον κάθε μέρα. Αν δεν κάναμε το πρωί, μπορούμε να κάνουμε το βράδυ.

Κατ’ αρχήν οπωσδήποτε πρέπει ο χριστιανός να προσεύχεται από τα βιβλία της Εκκλησίας. Αυτό να μην το παραλείπουμε. Θα πάρουμε τον Συνέκδημο, το Ωρολόγιο ή μικρά βιβλιαράκια που κυκλοφορούν και θα πούμε προσευχές της Εκκλησίας. 

Η εωθινή προσευχή, ο εξάψαλμος, το απόδειπνο είναι προσευχές της Εκκλησίας. Το απόγευμα μπορούμε να πούμε κάτι από τον εσπερινό, που είναι προσευχή της Εκκλησίας. Οπωσδήποτε να προσευχόμαστε με τις προσευχές της Εκκλησίας. Είναι έτοιμες προσευχές.

Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2019

Η Εκκλησία δεν είναι εκ του κόσμου τούτου - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Ήλθε ο Χριστός στη γη και, αφού έκανε το έργο που είχε να κάνει, ανελήφθη στους ουρανούς, και μετά από λίγες ημέρες ήλθε το Άγιο Πνεύμα, και ιδρύθηκε έτσι η Εκκλησία, που είναι το σώμα του Χριστού.

Τα πρώτα μέλη της, οι Απόστολοι και όσοι πίστεψαν στο κήρυγμά τους, είχαν βαθυτάτη συνείδηση ότι η Εκκλησία, και επομένως και αυτοί, δεν ήταν εκ του κόσμου τούτου. Εξελέγησαν εκ του κόσμου τούτου, και η Εκκλησία προήλθε από τον κόσμο αυτόν, αλλά μόλις δημιουργήθηκε, και μόλις ο καθένας έγινε μέλος της, έπαυσαν να είναι εκ του κόσμου τούτου.

Ο Χριστός, και επομένως και η Εκκλησία, ως σώμα του Χριστού, δεν ήταν εκ του κόσμου τούτου. Η Εκκλησία, τα μέλη της Εκκλησίας είχαν βαθυτάτη συνείδηση και συναίσθηση ότι μέσα στον κόσμο είναι ξένοι.

Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2019

Να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση των Αγίων - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Άλλο είναι απλώς να λέμε ότι σήμερα γιορτάζουμε την τάδε γιορτή και να την έχουμε υπ’ όψιν μας κάπως επιφανειακά –όταν πρόκειται, π.χ., για την αποκεφάλιση του Ιωάννου του Προδρόμου, να έχουμε υπ’ όψιν μας αυτό το γεγονός· όταν πρόκειται για τα μαρτύρια άλλων αγίων, να έχουμε υπ’ όψιν μας το μαρτύριό τους– και άλλο είναι να βάλει κανείς λίγο τον εαυτό του στη θέση του άλφα μάρτυρος, του βήτα μάρτυρος, και στην προκειμένη περίπτωση στη θέση του Ιωάννου του Προδρόμου. 

Ο οποίος όχι απλώς ήταν στη φυλακή –και καταλαβαίνουμε πώς περνούσε εκεί μέσα, εκείνα μάλιστα τα χρόνια– αλλά και θανατώθηκε. Και ήταν στη φυλακή όχι βέβαια διότι έκανε εγκλήματα, αλλά διότι κήρυξε την αλήθεια του Θεού, διότι ήλεγξε δριμύτατα τον Ηρώδη, ο οποίος ενυμφεύθη τη γυναίκα του αδελφού του. 

Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2019

Στην αρχή του νέου εκκλησιαστικού έτους - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Αυτή τη στιγμή, φέρνοντας στον νου μου κάποιο πρόσφατο γεγονός, θα ήθελα να πω τα εξής: Βλέπει κανείς στην καθημερινή ζωή την τάση που υπάρχει σε ορισμένους από μας, που είμαστε ακόμη παλαιός άνθρωπος, να αλλοιώσουμε τη γνησιότητα, την αλήθεια, τη σωστή ενέργεια. Υπάρχει αυτή η τάση. Και στην καλύτερη περίπτωση κάπως θέλεις να βάλεις κάτι δικό σου.

Προσέξτε. Έχει μεγάλη σημασία, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πολύ μεγάλη σημασία να είμαστε στη σχέση μας με τον Θεό τίμιοι, χωρίς πονηριές. Δεν σε δέχεται αλλιώς ο Θεός. Δεν σε δέχεται ο Θεός, όταν δεν είσαι έτσι. 

Πέμπτη 15 Αυγούστου 2019

Η συμβολή της Παναγίας στο έργο της σωτηρίας - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Απ’ το ένα μέρος ο άνθρωπος τελείως ανόητα, ως άφρων, λύπησε τον Θεό· δεν τον λογάριασε, δεν έμεινε στην αγάπη του Θεού, δεν έμεινε στη λατρεία του Θεού. Έκανε το δικό του και παιδεύεται και άκρη δεν βρίσκει και θα χαθεί.

Απ’ το άλλο μέρος ο Κύριος, ενώ τα ξέρει όλα και ξέρει πότε θα γίνει το καθένα αφήνει να καταλάβουμε ότι περίμενε· περίμενε να βρεθεί απ’ την ανθρώπινη πλευρά το πρόσωπο εκείνο το οποίο θα συντελούσε, ώστε η σωτηρία να είναι πλέον ασφαλής, κι όχι να τη χάσει και να τη χάνει όλο το ανθρώπινο γένος απ’ το σφάλμα απλώς των πρωτοπλάστων.

Αυτό είναι το μεγάλο, το συνταρακτικό γεγονός· ότι βρέθηκε απ’ την πλευρά των ανθρώπων το πρόσωπο που έψαχνε ο Θεός να βρει! Διότι ο άνθρωπος θα σωθεί, επομένως πρέπει να συνδράμει ο άνθρωπος· δεν γίνεται αλλιώς. Όπως συνέδραμε ο άνθρωπος κι έχασε τη σωτηρία του, έτσι πρέπει να συνδράμει, για να έρθει η σωτηρία· κι είναι η Παναγία αυτή που συνέδραμε. Βρέθηκε όπως την ήθελε ο Θεός.

Κυριακή 28 Ιουλίου 2019

Ό,τι ο Θεός επέτρεψε να έχουμε, είναι μόνο για καλό - π Συμεών Κραγιόπουλος


Στα χρόνια μας εμφανίζονται και ψυχοπάθειες σε βαπτισμένους ανθρώπους, και ο λόγος δεν είναι ότι κάτι κακό έκαναν αυτοί. Μπορεί βέβαια να έχουμε και τέτοιες περιπτώσεις. 

Αλλά τις περισσότερες φορές είναι η ψυχοσύνθεση που έχει κανείς από την ώρα που δημιουργείται η ύπαρξή του, είναι οι καταβολές που έχει από την ώρα της συλλήψεώς του, οι οποίες συμβάλλουν στην εμφάνιση ψυχοπάθειας. 

Όμως οι διάφορες ψυχοπάθειες, που υπάρχουν, είναι μόνο για καλό· δεν είναι για κακό. Βέβαια, ο άνθρωπος αρχίζει –με το δίκιο του– να λέει: «Γιατί σ’ εμένα;»· και τρομάζει, ανησυχεί, δυσκολεύεται, και μερικές φορές νιώθει να χάνεται, να καταποντίζεται. 

Παρασκευή 19 Ιουλίου 2019

Εμπιστέψου τον εαυτό σου στον Χριστό - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Χρειάζεται να στρωθούμε και να δούμε τον εαυτό μας. Και μην πει κανείς: «Εγώ είμαι τακτοποιημένος». Μακάρι να είναι έτσι. 

Πιο σωστό θα είναι όλοι –«γυμνοί και τετραχηλισμένοι» (Εβρ. 4:13) ενώπιον του Θεού, χωρίς καμιά προσπάθεια να δικαιολογήσουμε τον εαυτό μας, χωρίς κανένα αίσθημα αυταρκείας, χωρίς καμιά φροντίδα να βγούμε ασπροπρόσωποι– να ταπεινωθούμε και να δούμε καλά την αμαρτία μας. 

Όπως έχουμε πει και άλλες φορές, μία είναι η αμαρτία από την οποία πηγάζουν όλες οι άλλες αμαρτίες: η φιλαυτία. 

Να δούμε λοιπόν την αμαρτία μας, να δούμε τον εαυτό μας, αλλά να δούμε και τις συγκεκριμένες πράξεις κατά τη διάρκεια της ζωής μας: «Και εκείνο το έκανα και το άλλο το έκανα, και αυτό το είπα και το άλλο το προμελέτησα…»

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2019

Έχουμε ασφάλεια μέσα στην Εκκλησία - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Όλα τα έχουμε μέσα στην Εκκλησία. Έξω από την Εκκλησία είναι η πλάνη και δεν υπάρχει σωτηρία. Όχι όμως απλώς να μπαίνουμε μέσα στους ναούς. Όχι. 

Πρέπει να πάρουμε το αληθινό πνεύμα, την αληθινή διδασκαλία της Εκκλησίας. Να έχουμε τον νου μας ότι είναι ενδεχόμενο, ακόμη και άνθρωποι που μπορεί να εμφανίζονται σαν άνθρωποι της Εκκλησίας, να μας διδάσκουν κολοβωμένη την αλήθεια, παραποιημένη, νοθευμένη με πλάνη. Χρειάζεται προσοχή.

Έχουμε ασφάλεια μέσα στην Εκκλησία, η οποία δεν είναι κάτι το αόριστο και θεωρητικό. Εμείς τώρα στον εικοστό αιώνα έχουμε ασφάλεια, γιατί έχουμε τους συγκεκριμένους Πατέρες, τους συγκεκριμένους αγίους, τη συγκεκριμένη ζωή που έζησαν οι άγιοι μέσα στην Εκκλησία, την όλη ζωή τους και το όλο πνεύμα τους. 

Παρασκευή 21 Ιουνίου 2019

Να υπομείνουμε το μαρτύριό μας για την αγάπη του Χριστού - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Την εποχή των μαρτύρων ο Θεός έτσι τα οικονόμησε, ώστε να υπάρχουν οι διωγμοί, και υπομένοντας τα μαρτύρια και καλλιεργώντας μέσα τους τη διάθεση αυτή να μαρτυρήσουν, υποχωρούσαν όλα αυτά τα στοιχειά για τα οποία λέμε, και που ήταν μέσα τους. 

Σ’ άλλη εποχή αλλιώς τα οικονόμησε ο Θεός. Και στη δική μας εποχή τα οικονομεί έτσι όπως τα οικονόμησε ο Θεός.

Ας πούμε λοιπόν έτσι πολύ συγκεκριμένα: μπορεί να έχεις μέσα σου ή μάλλον μπορεί το γονίδιό σου να έχει τέτοια στοιχεία μέσα του που να σε κάνουν να έχεις τάση να θυμώνεις ή να σε κάνουν να έχεις τάση επιθετικότητος, τάση να θέλεις να υπερηφανευθείς και ό,τι άλλο. 

Σάββατο 15 Ιουνίου 2019

Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Κάθε μέρα όλο και περισσότερο μας φανερώνει ο Θεός ότι η όλη στάση μας ενώπιόν του δεν είναι η ενδεδειγμένη. Και αυτό είναι το μεγάλο θέμα. 

Και το ζητούμενο είναι αυτό που είπε ο Κύριος πολύ κατηγορηματικά: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού και ταύτα πάντα –δεν εξαιρείται τίποτε– και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν» (Ματθ. 6:33).

Βλέπετε, έτσι όπως τα ζούμε εμείς τα πράγματα, συνέχεια είμαστε με την αγωνία, με τον προβληματισμό, με την προσμονή, με την έγνοια να γίνουν τα άλφα, τα βήτα, ό,τι έχει ο καθένας μας, ενώ δεν είναι αυτό το ζητούμενο. 

Δευτέρα 10 Ιουνίου 2019

Να καταλάβουμε το πνεύμα του Χριστού - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Βλέπετε πώς σκεπτόμαστε εμείς και πώς εμείς τα παίρνουμε τα πράγματα; 

Μην πονέσουμε, μη στεναχωρηθούμε, μη ζοριστούμε, μη στερηθούμε, μην τυχόν ζημιωθούμε, μην τυχόν χάσουμε το ένα, μην τυχόν δεν απολαύσουμε εκείνο, μην τυχόν δεν είναι η ζωή μας όπως τη φαντασθήκαμε. 

Δεν είναι έτσι. Είναι λάθος αυτό. 

Αν τα πράγματα ήταν έτσι όπως τα νομίζουμε και τα κρίνουμε εμείς, τότε πρώτος ο Χριστός δεν ενήργησε σωστά. Ενώ μπορούσε όλα να τα αποφύγει, όμως άφησε τον εαυτό του να περάσει απ’ όλα αυτά ως άνθρωπος.

Αλλά έπειτα και οι Απόστολοι. Τι δεν λέει ο απόστολος Παύλος για τους Αποστόλους! Τι δεν λέει!

Σάββατο 1 Ιουνίου 2019

Το μυστικό του αληθινού χριστιανού - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Μέσα στην Εκκλησία μας, την Ορθόδοξη Εκκλησία, συνέβαιναν, συμβαίνουν και θα συμβαίνουν, πέρα από τα θαύματα, και ορισμένα παράδοξα, τα οποία δεν μπορεί κανείς –λέμε για έναν ο οποίος παραδέχεται τα θαύματα και τη διδασκαλία της Εκκλησίας– να τα καταλάβει, όταν τα βλέπει απλώς δια μέσου της λογικής.

Νομίζω ότι θα μπορέσουμε να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε αυτά τα παράδοξα που έχουν σχέση με τον μοναχισμό και με παρόμοια θέματα, εάν προσπαθήσουμε να δούμε κάτι που υπήρχε από τα πρώτα χρόνια μέσα στην Εκκλησία ως ουσιαστικό και βασικό στοιχείο, το οποίο όμως σχεδόν απουσιάζει σήμερα. 

Δεν έχουμε εμείς πολύ-πολύ συνείδηση της υπάρξεως αυτού του στοιχείου, και ίσως γι’ αυτό δεν μπορούμε να καταλάβουμε ορισμένα πράγματα.

Τετάρτη 15 Μαΐου 2019

Υλικό για ταπείνωση ό,τι επέτρεψε ο Θεός να είμαστε - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Κάποιος στα τριάντα του χρόνια διαπιστώνει ότι έχει μια δόση ψυχασθένειας. Με βάση ό,τι έχουμε πει για τα θέματα αυτά, πρέπει να το πάρει έτσι: «Εμένα μου χρειαζόταν αυτό, γιατί αλλιώς δεν θα σωζόμουν». 

Στοιχίζει όμως, γιατί σε μειώνει αυτό το πράγμα. Δηλαδή, ενώ άλλοι χωρίς αυτό θα καταλάβαιναν τι λέει ο Θεός, θα καταλάβαιναν το θέλημα του Θεού, θα έβρισκαν τον δρόμο του Θεού, θα σώζονταν, αυτός σκέπτεται: «Εγώ χρειαζόταν αυτό το πράγμα να πάθω, για να βρω τον δρόμο του Θεού;» 

Αισθάνεται κανείς να μειώνεται. Πρέπει να το δει μέσα στην αγάπη του Θεού και να το δεχθεί. Να πει: «Ας μειώνομαι. Ο Θεός ξέρει».

Δευτέρα 6 Μαΐου 2019

Θέλουμε να είμαστε άγιοι; - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Οι χριστιανοί, τα μέλη της Εκκλησίας που βαπτίζονται –φυσικά βαπτίζονται και γίνονται μέλη της Εκκλησίας, χωρίς το βάπτισμα δεν μπορούν– ζουν μια καινούρια ζωή, ζουν μια ζωή όπως προβλέπει η Αγία Γραφή, μια ζωή σχεδόν αναμάρτητη. 

Μετά την ίδρυση της Εκκλησίας και την είσοδο σ’ αυτήν όλων εκείνων που μετανοούσαν και πίστευαν στον Χριστό, δημιουργείται μια τέτοια νέα κατάσταση, που κατά κάποιο τρόπο είναι αδιανόητο να αμαρτάνει κανείς στο εξής: 

«Οίδαμεν ότι πας ο γεγεννημένος εκ του Θεού ουχ αμαρτάνει, αλλ’ ο γεννηθείς εκ του Θεού τηρεί εαυτόν και ο πονηρός ουχ άπτεται αυτού» (Α’ Ιω. 5:18). 

Παρασκευή 26 Απριλίου 2019

Οι δύο ληστές - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Λέει ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο Ευαγγέλιό του: «Εις δε των κρεμασθέντων κακούργων εβλασφήμει αυτόν λέγων· Ει συ ει ο Χριστός, σώσον σεαυτόν και ημάς. 

Αποκριθείς δε ο έτερος επετίμα αυτώ λέγων· Ουδέ φοβή συ τον Θεόν, ότι εν τω αυτώ κρίματι ει; Και ημείς μεν δικαίως· άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν· ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξεν. 

Και έλεγε τω Ιησού· Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου. Και είπεν αυτώ ο Ιησούς· Αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω» (Λουκ. 23:29-43).

Οι δύο αυτοί ληστές που συσταυρώθηκαν με τον Χριστό, τυχαία καταρχήν, βρέθηκαν να είναι ο ένας από τα δεξιά και ο άλλος από τα αριστερά του Κυρίου. 

Τετάρτη 24 Απριλίου 2019

Μέσα από τον πόνο να βρούμε αληθινά τον Χριστό - π. Συμεών Κραγιόπουλος (†)


Είσαι άρρωστος, ας πούμε, και βογγάς. Πόσο ωραία είναι και στη δυσκολότερη περίπτωση που μπορεί να ‘ρθει ο πόνος, και τότε που η όλη ασθένεια φωλιάζει μέσα σου κατά τέτοιο τρόπο που σε εξουδενώνει, εσύ να το πάρεις αυτό όχι με την έννοια, «αχ, Κύριέ μου, έλα να με θεραπεύσεις, πονώ πολύ, δεν αντέχω άλλο», αλλά ακριβώς μέσα απ’ αυτό τον πόνο, μέσα απ’ αυτό το μακελειό, μέσα απ’ αυτή τη διάλυση, αν επιτρέπεται να πούμε, που γίνεται κανείς φύλλο και φτερό, μέσα απ’ αυτή την εξουθένωση, εσύ να μείνεις πιστός στον Χριστό και μέσα από κει να βρεις αληθινά τον Χριστό. 

Να σκεφτείς ότι παρών είναι ο Χριστός, ότι το ξέρει και το επιτρέπει αυτό ο Χριστός.

Παρασκευή 19 Απριλίου 2019

Το θαύμα της πίστεως - π. Συμεών Κραγιοπούλου (†)


Έχουμε δικαίωμα, αδελφοί μου, να παρακαλούμε τον Θεό να μας θεραπεύσει· να θεραπεύσει τις οποιεσδήποτε σωματικές αρρώστιες μας και την ψυχή μας από τις οποιεσδήποτε πληγές και αδυναμίες, από τα πάθη, από το χτικιό της αμαρτίας.

Μπορεί όμως κάποιος από μας, καθώς ζητάει τη θεραπεία του, να φθάνει στο σημείο –επειδή δεν απαντά ο ουρανός, επειδή δεν απαντά ο Θεός, επειδή τα πράγματα δείχνουν ότι δεν προσέχει ο Θεός– να βγάζει τέτοιο συμπέρασμα: 

«Δεν ακούει ο Θεός. Δεν με δέχεται· με απορρίπτει. Μπορεί σε άλλους να το έκανε το θαύμα, αλλά σε μένα δεν θα το κάνει». 

Κυριακή 14 Απριλίου 2019

Ο πόνος οργώνει βαθιά την ψυχή - π. Συμεών Κραγιοπούλου (†)



Ο πόνος φέρνει στην ψυχή περισσότερη ωφέλεια από οτιδήποτε άλλο. Μέσα μας, το θέλουμε δεν το θέλουμε, το καταλαβαίνουμε δεν το καταλαβαίνουμε, έχουμε πολλή φιλαυτία –φιλαυτία σημαίνει αγάπη στον εαυτό μας– πολύ εγωισμό.

Όσο κι αν προσπαθεί κανείς με την προσευχή του ή με άλλους τρόπους να ξεφύγει από τον εαυτό του και να δοθεί στον Χριστό, δεν είναι εύκολο να το κάνει, διότι λυπάται τον εαυτό του, αγαπά τον εαυτό του και δεν αντέχει να τον ζορίσει, να τον κουράσει παραπάνω από όσο δέχεται ο εαυτός του.

Είναι δηλαδή σαν τον γιατρό: όσο καλός γιατρός κι αν είναι κάποιος όταν χειρουργεί άλλους, εάν υποθέσουμε ότι θα θελήσει να κάνει έστω και μια μικρή επέμβαση στον εαυτό του –να αφαιρέσει, π.χ., ένα ξένο σώμα που μπήκε στο πόδι του ή να καθαρίσει μια πληγή– δεν θα τα καταφέρει· καθώς θα βλέπει ότι κόβει τον ίδιο τον εαυτό του, το χέρι του δεν θα είναι σταθερό, θα αρχίσει να τρέμει κτλ. Μόνος του κανείς δεν σφάζει τον εαυτό του.

Παρασκευή 12 Απριλίου 2019

Ποιήσατε καρπούς αξίους της μετανοίας - π. Συμεών Κραγιοπούλου (†)


Όλοι σχεδόν οι νεομάρτυρες ήταν πρώτα εξωμότες. Όλοι είχαν αλλαξοπιστήσει, όλοι σχεδόν. Και οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί, οι οποίοι για κάποιο λόγο, από κάποια δειλία, από κάποια δυσκολία, κάτι συνέβη και εξισλαμίσθηκαν, έγιναν μωαμεθανοί. 

Αρνήθηκαν δηλαδή την Ορθοδοξία, αρνήθηκαν τον Χριστό. Και μετά συνήλθαν και… “τι! τι ήταν αυτό που κάναμε!” Και απεφάσισαν να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία, να επιστρέψουν στην Εκκλησία, να γίνουν ξανά χριστιανοί.

Και από την πλευρά των μωαμεθανών, όταν ένας χριστιανός γινόταν μωαμεθανός και μετά ήθελε να ξαναφύγει, ενώ έναν άλλον χριστιανό δεν θα τον πείραζαν, αυτόν δεν τον άφηναν να ησυχάσει. Κατά κανόνα τους θανάτωναν αυτούς, κατά κανόνα.