Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης - Ὁ ἀσυμβίβαστος ὁμολογητής τῆς Ἐκκλησίας μας

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Μιὰ ἀπὸ τίς πιὸ σεβαστὲς τάξεις τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι οἱ ὁμολογητές. Σὲ αὐτὴ τὴν τάξη ἀνήκουν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τὴ μαρτυρία τῆς πίστεώς τους, χωρὶς νὰ ὑπολογίσουν τίς συνέπειες τῆς ὁμολογίας τους αὐτῆς. Δὲ θὰ ἦταν ὑπερβολικὸ νὰ ὑποστηρίξουμε πὼς ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ἀπόλυτα στηριγμένη στοὺς ἀγῶνες τῶν ἁγίων ὁμολογητῶν Της, στὴ δισχιλιόχρονη πορεία Της στὴν ἱστορία.
 

Ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους ὁμολογητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὁ ὁποῖος ἔδρασε σὲ μιὰ πολὺ ταραγμένη γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἱστορικὴ περίοδο. Πρόκειται γιὰ τὴν φοβερὴ εἰκονομαχικὴ ἔριδα, ἡ ὁποία συντάραξε τὴ βυζαντινὴ κοινωνία γιὰ περισσότερο ἀπὸ ἕναν αἰῶνα, μὲ ἀφόρητες διώξεις τῶν ὀρθοδόξων ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους αὐτοκράτορες (726-843). Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 759 ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν εὐσέβεια καὶ κατὰ κόσμον παιδεία, τὴν ὁποία ὁ ἴδιος ἀργότερα τὴν χρησιμοποίησε γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Σπούδασε μὲ ἐπιμέλεια τὴν ἑλληνικὴ φιλοσοφία καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης - Ὁ ἀσυμβίβαστος ὁμολογητής τῆς Ἐκκλησίας μας

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Μιὰ ἀπὸ τίς πιὸ σεβαστὲς τάξεις τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι οἱ ὁμολογητές. Σὲ αὐτὴ τὴν τάξη ἀνήκουν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τὴ μαρτυρία τῆς πίστεώς τους, χωρὶς νὰ ὑπολογίσουν τίς συνέπειες τῆς ὁμολογίας τους αὐτῆς. Δὲ θὰ ἦταν ὑπερβολικὸ νὰ ὑποστηρίξουμε πὼς ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ἀπόλυτα στηριγμένη στοὺς ἀγῶνες τῶν ἁγίων ὁμολογητῶν Της, στὴ δισχιλιόχρονη πορεία Της στὴν ἱστορία.
 

Ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους ὁμολογητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὁ ὁποῖος ἔδρασε σὲ μιὰ πολὺ ταραγμένη γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἱστορικὴ περίοδο. Πρόκειται γιὰ τὴν φοβερὴ εἰκονομαχικὴ ἔριδα, ἡ ὁποία συντάραξε τὴ βυζαντινὴ κοινωνία γιὰ περισσότερο ἀπὸ ἕναν αἰῶνα, μὲ ἀφόρητες διώξεις τῶν ὀρθοδόξων ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους αὐτοκράτορες (726-843). Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 759 ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν εὐσέβεια καὶ κατὰ κόσμον παιδεία, τὴν ὁποία ὁ ἴδιος ἀργότερα τὴν χρησιμοποίησε γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Σπούδασε μὲ ἐπιμέλεια τὴν ἑλληνικὴ φιλοσοφία καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης: Κατήχησις περί ἐγκρατείας (καί περί τῆς ὁμολογίας τῶν ἁγίων εἰκόνων)

Ἀδελφοί καί Πατέρες, τίς ἡμέρες αὐτές πού διερχόμαστε οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ἀνθρώπους τίς ὀνομάζουν ἑορτές ἐπειδή τρώγουν καί πίνουν κατ᾽ αὐτές ἀπρεπῶς καί μέ ἀκράτεια, μή γνωρίζοντας ὅτι ἀκριβῶς αὐτές τίς ἡμέρες μᾶς παραγγέλεται ἀποχή κρεάτων κι ὄχι νά καταγινώμαστε μέ μέθες κι ἀσωτεῖες πού εἶναι γνώρισμα εἰδωλολατρικῶν ἑορτῶν. Συνήθεια δέ καί γνώρισμα τῶν Χριστιανῶν εἶναι τό νά εἶναι ὀλιγαρκεῖς καί λιτοδίαιτοι, καί τῆς σαρκός πρόνοιαν μή ποιεῖσθαι εἰς ἐπιθυμίας (Ρωμ. ιγ’ 14), ὅπως διδάσκει ὁ Ἀπόστολος. Ἀλλ᾽ ὅμως τό κακό ἐπεκράτησε σάν νόμος, γι᾽ αὐτό ἄγει καί φέρει τόν κόσμο ὅπως θέλει.

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ - του Αυγουστίνου Καντιώτη

Ο ΑΓΙΟΣ Θεόδωρος ο Στουδίτης, αγαπητοί μου, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, του οποίου η μνήμη εορτάζεται την 11η Νοεμβρίου, είνε μία πελωρία μορφή. Εάν υπήρχε στην Ελλάδα τηλεόρασι με σκοπό να παράγη έργα μεγάλα και υψηλά και προέβαλλε σε συνέχειες όχι έργα επαίσχυντα και φθοροποιά, αλλ’  έργα ανωτέρας πνοής, θα μπορούσε να συμπεριλάβη στο πρόγραμμά της και την παραγωγή μιας ταινίας με θέμα τη μεγάλη αυτή μορφή της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εάν δε η τηλεόρασις έδειχνε σε σειρά εκπομπών ένα έργο με τη ζωή του αγίου αυτού, να είστε βέβαιοι πως δεν θα έμενε μάτι αδάκρυτο, βλέποντας στο πρόσωπό του τη δόξα της Εκκλησίας μας.

Ἐγκώμιον εἰς τὴν Κοίμησιν τῆς Ἁγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου - Ὁσίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου

 

Εμπρός λοιπόν, συνάξου ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη, ἱεράρχες καί ἱερεῖς, μοναχοί καί κοσμικοί, βασιλεῖς καί ἄρχοντες, ἄνδρες καί γυναῖκες, ἀγόρια καί κορίτσια, φυλές καί γλῶσσες, μέ ὅλο μαζί τό ἔθνος καί τό πλῆθος, καί ἀφοῦ ἀλλάξης τά φορέματα τῶν ἀρετῶν σου, «ντυμένη» κι ἐσύ «στά κρόσσια τά χρυσά καί στολισμένη» (Ψαλμ. μδ´ 14), πρόβαλε μέ πρόσωπο φαιδρό καί ὅλο χαρά γιόρτασε τῆς Κυριοτόκου Μαρίας τήν ἑορτή, τήν ἐπικήδεια συγχρόνως καί διαβατήρια· διότι φεύγει ἀπό ἐδῶ κάτω καί πηγαίνει κοντά στά ὄρη τά αἰώνια, τό ὄρος ὄντως τό Σιών, στό ὁποῖο εὐδόκησε ὁ Θεός νά κατοικῆ, ὅπως ψάλλει ἡ λύρα τοῦ ψαλμωδοῦ. Σήμερα λοιπόν ὁ ἐπίγειος οὐρανός περιβαλλόμενος τήν στολή τῆς ἀφθαρσίας ἀποκτᾶ νέα διαμονή, τήν καλύτερη καί αἰώνια.

Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης: Κατήχησις περί ἐγκρατείας (καί περί τῆς ὁμολογίας τῶν ἁγίων εἰκόνων)

Ἀδελφοί καί Πατέρες, τίς ἡμέρες αὐτές πού διερχόμαστε οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ἀνθρώπους τίς ὀνομάζουν ἑορτές ἐπειδή τρώγουν καί πίνουν κατ᾽ αὐτές ἀπρεπῶς καί μέ ἀκράτεια, μή γνωρίζοντας ὅτι ἀκριβῶς αὐτές τίς ἡμέρες μᾶς παραγγέλεται ἀποχή κρεάτων κι ὄχι νά καταγινώμαστε μέ μέθες κι ἀσωτεῖες πού εἶναι γνώρισμα εἰδωλολατρικῶν ἑορτῶν. Συνήθεια δέ καί γνώρισμα τῶν Χριστιανῶν εἶναι τό νά εἶναι ὀλιγαρκεῖς καί λιτοδίαιτοι, καί τῆς σαρκός πρόνοιαν μή ποιεῖσθαι εἰς ἐπιθυμίας (Ρωμ. ιγ’ 14), ὅπως διδάσκει ὁ Ἀπόστολος. Ἀλλ᾽ ὅμως τό κακό ἐπεκράτησε σάν νόμος, γι᾽ αὐτό ἄγει καί φέρει τόν κόσμο ὅπως θέλει.

Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης: Εγκώμιον εις το Γενέσιον του Αγίου Προφήτου Προδρόμου [24 Ιουνίου]

Στην μαρτυρία του Κυρίου και η φωνή του δούλου

 

Ακόμα κι αν ο λόγος μας έμοιαζε με ανοιξιάτικο ύμνο καλλικέλαδου αηδονιού, πολύ φτωχά θα πετύχαινε να υμνήσει την μεγάλη φωνή της αληθείας, που γεννιέται σήμερα. Αλλά πάλι, αυτός εδώ ο λόγος, έτσι ασθενικός, ξερός και κακόηχος, πως θα υμνήσει την μεγάλη προφητική δόξα; Πώς θα αινέσει το εξαίρετο αποστολικό αξίωμα; Πώς θα δοξάσει το παράξενο θάμβος των μαρτύρων; Και διαπιστώνω, εξετάζοντας προσεκτικά τούτο, πως ο καθένας από τους υπόλοιπους αγίους εγκωμιάσθηκε από κάποιον άλλον, ο υψηλός στην αρετή από κάποιον επίσης υψηλό, και ο μετριώτερος από κάποιον μέτριο. 

Ἐγερτήριο σάλπισμα Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου.

Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχει μείνει χωρὶς ποιμένα, μολονότι τὴν ἔχουν κατατοξεύσει. Καὶ «πύλαι ἅδου» δὲν ἔχουν καταφέρει νὰ τὴν καθυποτάξουν. Οὔτε ἀνέχεται νὰ κάμνει κάτι καὶ νὰ λέγει ἀντίθετα πρὸς τοὺς καθιερωμένους («κειμένους») ὅρους καὶ νόμους. Ὅμως πολλοὶ ποιμένες ποικιλοτρόπως ἔγιναν ἄφρονες. 

 

Διότι καὶ συνόδους ἐσυγκρότησαν μεγάλες καὶ πολυπληθεῖς, καὶ θεώρησαν τοὺς ἑαυτούς τους ὅτι εἶναι Ἐκκλησία Θεοῦ, καὶ φρόντισαν νὰ φαίνονται ὅτι ὑπερασπίζονται τοὺς «κανόνες». Στὴν πράξη ὅμως ἐστρέφονταν ἐναντίον τῶν κανόνων. Λοιπόν, Σύνοδοι δὲν εἶναι ὅταν μαζεύονται ἁπλῶς ἱεράρχες καὶ ἱερεῖς, ἔστω καὶ ἂν εἶναι πολλοί. Διότι εἶναι καλύτερο, λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, νὰ εἶναι ἕνας ποὺ κάνει τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, παρὰ μυριάδες ποὺ τὸ παραβαίνουν.