Το αντιλαμβάνεσθε ότι μιλώ για την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία ως θεανθρώπινη κοινωνία. Ποια είναι η ουσία της; Ο Θεάνθρωπος Χριστός. Γι’ αυτό καθετί που είναι ορθόδοξο έχει θεανθρώπινο χαρακτήρα: και η συνείδηση και η αίσθηση και η θέληση και η σκέψη και η ζωή και η κοινωνία. Ο Θεός είναι παντού πρώτος, ενώ ο άνθρωπος δεύτερος· ο Θεός οδηγεί, ο άνθρωπος χειραγωγείται· ο Θεός εργάζεται, ο άνθρωπος συνεργάζεται. Εδώ δεν πρόκειται για έναν υπερφυσικό, αφηρημένο, φανταστικό Θεό, αλλά για Θεό της πιο άμεσης ιστορικής πραγματικότητας, για Θεό που έγινε άνθρωπος, έζησε μέσα στις κατηγορίες της δικής μας ανθρώπινης ζωής και φανερώθηκε παντού με χειροπιαστό και οφθαλμοφανή τρόπο ως απολύτως αναμάρτητος, απολύτως άγιος, απολύτως αληθινός. Γι’ αυτό και η κοινωνία την οποία οργάνωσε είναι τόσο αληθινή και τόσο πραγματική.
Ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος διδάσκει ὅσα εἰδικά γιά τήν προσευχή πού ξεκουράζει τόν ἄνθρωπο:
Προσευχή! Τί εἶναι ἡ προσευχή; Εἶναι ἡ μεγάλη ἀρετή πού σέ ἀνασταίνει καί μέ ἀνασταίνει. Σηκώθηκες μήπως γιά προσευχή, ἔκραξες πρός τόν Κύριο νά καθαρίσῃ τήν ψυχή σου ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀπό τό κάθε κακό, ἀπό κάθε πάθος; Τότε οἱ τάφοι σου καί οἱ τάφοι μου ἀνοίγουν καί οἱ νεκροί ἀνασταίνονται. Ὅ,τι εἶναι ἁμαρτωλό φεύγει, ὅ,τι σύρει πρός τό κακό ἐξαφανίζεται.
Ἡ ἁγία προσευχή ἀνασταίνει τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὅταν εἶναι εἰλικρινής, ὅταν φέρνει ὅλη τήν ψυχή στόν οὐρανό, ὅταν ἐσύ μέ φόβο καί τρόμο λέγῃς στόν Κύριο: Δές, δές τούς τάφους μου, ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ τάφοι μου, Κύριε! Μέσα σέ κάθε ἕναν ἀπό αὐτούς τούς τάφους, νά’την ἡ ψυχή μου, νά’την νεκρή, μακρυά ἀπό Σένα, Κύριε! Εἰπέ λόγον καί ἀνάστησον πάντας τούς νεκρούς μου! Διότι, Σύ, Σύ, Κύριε, μᾶς ἔδωσες πολλές θεῖες δυνάμεις νά μᾶς ἀνασταίνουν διά τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως, νά μᾶς ἀνασταίνουν ἀπό τόν τάφο τῆς ραθυμίας. Ναί, μέ τήν ἁμαρτία, μέ τά πάθη μας, πεθαίνουμε ψυχικά. Ἡ ψυχή ἀποθνήσκει, ὅταν χωρίζεται ἀπό τόν Θεό.
Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς αναφέρεται στη σημασία της νηστείας και στην αξία της:
Τί θεία δύναμις ἡ νηστεία! Νηστεία δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό σου. Ἐφ’ ὅσον ὑπάρχει σταυρός, ἡ νίκη εἶναι σίγουρη. Τό σῶμα τῆς πρώην πόρνης τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Μαρίας, μέ τήν ἁμαρτία παραδόθηκε στήν δουλεία τοῦ διαβόλου. Ἀλλά ὅταν ἀγκάλιασε τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ὅταν πῆρε αὐτό τό ὅπλο στά χέρια της, νίκησε τόν διάβολο.
Νηστεία εἶναι ἡ ἀνάστασις τῆς ψυχῆς ἐκ νεκρῶν. Ἡ νηστεία καί ἡ προσευχή ἀνοίγουν τά μάτια τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε νά ἀντικρύσῃ καί νά καταλάβῃ πραγματικά τόν ἑαυτό του, νά ἰδῇ τόν ἑαυτό του. Βλέπει τότε ὅτι κάθε ἁμαρτία στήν ψυχή του εἶναι ὁ τάφος του, ὁ τάφος, ὁ θάνατός του. Καταλαβαίνει ὅτι ἡ ἁμαρτία μέσα στήν ψυχή του δέν κάνει τίποτε ἄλλο ἀπό τό νά μετατρέπῃ σέ πτώματα ὅλα ὅσα ἀνήκουν στήν ψυχή: τούς λογισμούς της, τά συναισθήματά της καί τίς διαθέσεις της· σειρά ἀπό τάφους. Καί τότε…, τότε ξεχύνεται θρηνητική κραυγή ἀπό τήν ψυχή: «Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσον με».
Η ανθρώπινη σκέψη παραμένει ατελής και ανολοκλήρωτη όσο δε μεταμορφώνεται με τη χάρη του Χριστού σε Χριστοσκέψη και Θεοσκέψη.
Γι’ αυτό το λόγο και ο πόθος της άγρυπνης χριστιανικής ψυχής και ο στεναγμός της μέρα και νύχτα με την προσευχή και τα δάκρυα είναι ο εξής: Γλυκύτατε Κύριε, κάθε σκέψη μου μεταμόρφωσε την σε Θεοσκέψη! Πανάγαθε Κύριε, κάθε αίσθησή μου μεταμόρφωσε την σε Θεοαίσθηση!
Όταν η ανθρώπινη σκέψη από υπερηφάνεια και πείσμα δεν θέλει τον Χριστό, παραφρονεί και μαίνεται και η αίσθηση παραφρονεί και η ζωή γίνεται άφρων και ο άνθρωπος εκτός εαυτού σπεύδει από το κακό στο χειρότερο, με ευχαρίστηση βυθίζεται από αμαρτία σε αμαρτία, ώσπου να βυθισθεί όλος στην αιώνια βασιλεία της αμαρτίας και του κακού, την κόλαση. Μόνο ο πανθαύμαστος Κυριος Ιησούς Χριστός ως Θεάνθρωπος, είναι η μακαριότητα για την ανθρώπινη σκέψη, η αιώνια μακαριότητα και η αιώνια ευλογία και ο αιώνιος παράδεισος και η αιώνια χαρά…
Όταν πεθάνει το σώμα, με την ψυχή πηγαίνουμε από τη γη στο μεταθανάτιο κόσμο, στον οποίο παραμένουμε «άχρις ημέρας Ιησού Χριστού».
Μα και εκεί συνεχίζεται το «έργον αγαθόν» που αρχίσαμε στη γη;
Ναί, συνεχίζεται όλο, μέχρι να τελειώσει, γιατί παραμένουμε στην Εκκλησία ως ζωντανά μέλη της.
Καταχωρῆται ἐν συνεχείᾳ ἡ ἱστορικὴ ἔκθεσις τοῦ π. Ἰουστίνου Πόποβιτς ἐπὶ τοῦ θέματος τῆς «Πανορθοδόξου Συνόδου», τὴν ὁποίαν ὑπέβαλε τῷ 1971 πρὸς τὴν Ἱεράν Σύνοδον τῆς ἐν Σερβίᾳ Ἐκκλησίας. Ἡ ἔκθεσις αὕτη ἀποτελεῖ κείμενον λαμπρᾶς σημερινῆς ὀρθοδόξου ὁμολογίας, ἥτις ὁδηγεῖ ὀρθῶς τοὺς ἀγνοοῦντας, εὐφραίνει τοὺς Ὀρθοδόξους ὁμολογητάς, ἐνθαρρύνει τοὺς λιποψύχους, καὶ καταισχύνει τούς προδότας τῆς ἐν Χριστῷ καλῆς ὁμολογίας. Τὸ περιεχόμενον τῆς ἐκθέσεως ἕχει ὡς ἕπεται.
Ο Ευρωπαίος άνθρωπος έχει καταδικάσει σε θάνατο και τον Θεό και την ψυχή. Δεν καταδίκασε όμως έτσι και τον εαυτό του σε θάνατο, από τον οποίο θάνατο δεν υπάρχει ανάσταση;
Κάνετε ειλικρινά και αμερόληπτα τον απολογισμό της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, επιστήμης, πολιτικής, κουλτούρας, πολιτισμού, και θα δείτε ότι αυτές έχουν φονεύσει στον Ευρωπαίο άνθρωπο τον Θεό και την αθανασία της ψυχής. Αν όμως προσέξετε σοβαρά στην τραγικότητα της ανθρώπινης ιστορίας, οπωσδήποτε θα εννοήσετε, ότι η θεοκτονία πάντοτε καταλήγει στην αυτοκτονία. Ενθυμείσθε τον Ιούδα; Εκείνος πρώτος φόνευσε τον Θεό και έπειτα εξόντωσε τον εαυτό του. Αυτό είναι αδυσώπητος νόμος, ο οποίος κυριαρχεί στην ιστορία αυτού του πλανήτη.
Ο όσιος Σεραφείμ, μετά από μία θαυμαστή οπτασία που είδε όταν λειτουργούσε ως ιεροδιάκονος την Μεγάλη Πέμπτη, άρχισε να αναζητά όλο και περισσότερο την ησυχία και ν’ απομακρύνεται συχνότερα χάριν προσευχής στο δάσος του Σάρωφ, όπου υπήρχε γι’ αυτόν ερημικό κελί.
Τις ημέρες από το πρωί έως το βράδυ τις περνούσε στο μοναστήρι, συμμετέχοντας στις ακολουθίες και εκπληρώνοντας τους κανόνες και τα διακονήματα του κοινοβίου, ενώ το βράδυ αποσυρόταν στο ερημικό του κελί για να αγρυπνήσει προσευχόμενος.
Το 1793 ο όσιος Σεραφείμ, στο τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του, χειροτονήθηκε ιερομόναχος. Ως ιερομόναχος, όπως μέχρι τότε, αλλά και με μεγαλύτερη ακόμη αγάπη συνέχισε να λειτουργεί καθημερινώς, μεταλαμβάνοντας με πίστη και φόβο τα άγια Μυστήρια.
Ὁ Χριστός, ὁ Θεός, γεννήθηκε στὴ γῆ ὡς ἄνθρωπος.
Γιατί;
Γιὰ νὰ μᾶς ἐξηγήσει μὲ τὴ Γέννησή Του τὴ γέννησή μας.
Ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος, γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος Θεός.
Νά, μέσα σʼ αὐτὸ περιλαμβάνεται ὅλο τὸ μυστήριο τῆς θαυμαστῆς Γεννήσεως τοῦ Θεανθρώπου τὴν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων.
Μέσα σʼ αὐτὸ περιέχεται ὁλόκληρο τὸ Εὐαγγέλιό Του καὶ ὅλη ἡ Ἐκκλησία Του καὶ κάθε τί ποὺ βρίσκεται μέσα σʼ Αὐτήν.
Ὅλα τὰ ἅγια Μυστήρια καὶ ὅλες οἱ ἅγιες ἀρετὲς καὶ μέσα σʼ αὐτὲς ὅλες οἱ ἅγιες θεϊκὲς δυνάμεις.
