Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Περί νοεράς προσευχής

 

Παραλάβαμε από τους αγίους Πατέρες μας να λέμε την προσευχή· «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν». Αυτή την προσευχή όσο συχνά την λέει ο Χριστιανός, τόσο περισσότερο λαμβάνει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, ειρήνη στην ψυχή του, φωτισμό στο μυαλό του και δύναμη να αντιμετωπίσει τον αγώνα της ζωής.

Αυτή την προσευχή δεν μπορεί να την πει κανείς, εάν δεν έχει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Διότι λέγει ο απόστολος Παύλος, ότι «ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω» (Α’ Κορ. 12:3)· δηλαδή, «κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να πει τον Ιησού Χριστό, Κύριο, Θεό, παρά μόνον εάν έχει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος». Γι’ αυτό λοιπόν, κάθε φορά που ένας Χριστιανός λέγει τον Χριστό Κύριο, Θεό, αυτό το λέγει επειδή έχει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Στο Εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου στη Καμάριζα Λαυρίου μπήκε...

Στο εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου στην Καμάριζα Λαυρίου, μπήκε μια μαυροφορεμένη γυναίκα να προσευχηθεί. 

 

Η νεαρή γυναίκα προσευχόταν θερμά γονατιστή κάτω από την Εικόνα του Χριστού. 

 

Πέρασαν δύο ώρες και η γυναίκα συνέχιζε να προσεύχεται.

«Εσύ γιατί έχεις τα μαλλιά σου μακριά!» Στη μνήμη του γέροντα Γρηγορίου (Ζουμή)

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος (Ζουμής)

 

Στις 22 Οκτωβρίου του 2019 συμπληρώθηκε 1 έτος από την κοίμηση εν Κυρίω του γέροντα Γρηγορίου (Ζουμή), του καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου του Αγίου Όρους.

Είναι εκείνος που μπορούσε να πει αυτό που εσύ ποτέ και από πουθενά δε θα άκουγες. Πως, για παράδειγμα, να διεισδύσεις στην ουσία του άλλου ανθρώπου; Αλλά κυρίως, πόσο θα σου στοιχίσει κάτι τέτοιο; Τον γέροντα τον θυμούνται και αυτοί που ακόμα σπάνε το κεφάλι τους για να καταλάβουν τα λόγια και τα έργα του...

Τό ἀμέτρητο ἔλεος τοῦ Θεοῦ

Ἄν θέλουμε τήν θεραπεία μας γενικῶς ἀπό τά πάθη τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, εἶναι ἀνάγκη νά ἀκολουθοῦμε πιστά τούς θεόπνευστους λόγους καί τίς θεόπνευστες ἀλλά καί ἐμπειρικές συνταγές πού μᾶς δίδουν οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὡς ἀπλανεῖς καί διακριτικοί ὁδηγοί καί ἰατροί τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

Κατ’ ἀρχήν ὅποιος θέλει νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τήν κακή ἐπιθυμία ἤ σαρκική ἐπιθυμία ἤ πορνική ἐπιθυμία πρέπει νά γίνει ἀνώτερος ἀπό φαγητά καί χρήματα καί δόξες κοσμικές καί ἀνθρώπινες.

Οἱ λεγόμενες πρακτικές ἀρετές, δηλαδή οἱ νηστεῖες, οἱ ἀγρυπνίες, ἡ σκληραγωγία, ἡ κακοπάθεια ἀποτελοῦν ἄριστα θεραπευτικά φάρμακα μέ τά ὁποῖα πολεμεῖται ἡ κακή ἐπιθυμία. 

π. Γεώργιος Καψάνης: Ἑορτάσωμεν πιστοί ἑορτήν πνευματική

 

 

Πῶς νά μή χαίρεσαι μέ ἀνεκλάλητη χαρά, ὅταν σκέπτεσαι ὅτι ὁ ἄπειρος καί ἄκτιστος Θεός λαμβάνει μορφήν πεπερασμένου καί κτιστοῦ ἀνθρώπου, μορφήν δούλου, γιά νά κάνῃ τόν ἄνθρωπο Θεό, καί ὅτι ὁ τέλειος Θεός γίνεται τέλειος ἄνθρωπος λόγῳ τῆς ἑνώσεως τῶν δύο φύσεων στό πρόσωπο-ὑπόστασι τοῦ Θεοῦ Λόγου;

Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς διδάσκουν ὅτι ἑορτή γιά τόν μοναχό καί τόν χριστιανό εἶναι νά τηρῇ τίς ἅγιες ἐντολές τοῦ Κυρίου. Καί ἀκόμη ὅτι σέ κάθε ἐντολή Του κρύπτεται ὁ Χριστός.

π. Γεώργιος Καψάνης: Περνοῦμε βαθειά πνευματική κρίσι καί ἀσθένεια

Ἑορτάζουμε καί πάλι τήν Γέννησι τοῦ Κυρίου μας σέ ἀτμόσφαιρα ἀνησυχίας γιά τήν πορεία τῆς κοινωνίας μας. Ἐπισημαίνεται, ὄχι μόνον ἀπό θεολόγους ἀλλά καί κοινωνιολόγους, ὅτι περνοῦμε βαθειά πνευματική κρίσι καί ἀσθένεια. Κύριο σύμπτωμα τῆς ἀσθενείας αὐτῆς εἶναι ὁ ἀτομικισμός.

Ὁ ἀτομικισμός εἶναι ἔκφρασις τῆς φιλαυτίας τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τήν πηγή κάθε κακίας, ἁμαρτίας καί πνευματικῆς νόσου.Πάσχοντας ὁ ἄνθρωπος ἀνίατα ἀπό αὐτήν τήν ἀρρώστια, δέν μποροῦσε νά αὐτοθεραπευθῇ.

 
Γιά νά μᾶς θεραπεύσῃ ἀπό τήν φιλαυτία, πού μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπό μας, σαρκώνεται ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός ἀπό ἄπειρη ἀγάπη γιά τά πλάσματά Του «ἐξίσταται ἑαυτοῦ», γιά νά τά συναντήσῃ καί νά τά εὐεργετήσῃ.

π. Γεώργιος Καψάνης: Γιά κάθε ἄνθρωπο ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος καί κάθε ἄνθρωπος ἠμπορεῖ νά γίνῃ κατά χάριν θεός.

Τά Χριστούγεννα μᾶς συνέχει τό γεγονός τῆς ἀπείρου ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί Πατέρα μας πρός τόν ἄνθρωπο.
 

Ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ ἄπειρο ἀξία. Γιά κάθε ἄνθρωπο ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος καί κάθε ἄνθρωπος ἠμπορεῖ νά γίνῃ κατά χάριν θεός.
 

Χωρίς τόν Θεάνθρωπο Χριστό ὁ ἄνθρωπος, παρά τά ὑψηλά πολιτιστικά καί ἐπιστημονικά ἐπιτεύγματά του, εἶναι ἕνα τραγικό καί ἀξιοθρήνητο ὄν, πού δέν γνωρίζει ἀπό ποῦ ἔρχεται καί ποῦ πηγαίνει. Ζῇ γιά νά πεθάνῃ καί ὅλα τά βλέπει μάταια καί παράλογα.

π. Γεώργιος Καψάνης: Μέσα στήν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ οἱ γήινοι γίνονται οὐράνιοι

Ὁ Κύριος ἅπαξ ἐγεννήθη ἐν Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας «ἐν ἡμέραις Ἡρώδου τοῦ βασιλέως». Ἀλλ’ ἡ Ἐκκλησία θά ζήσῃ μέ τήν Χάρι τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐκ νέου τό γεγονός. 

Θά συμμετάσχῃ μυστικά καί ὑπερχρονικά στήν ἐν χρόνῳ γέννησι τοῦ Σωτῆρος. Δέν πρόκειται γιά μία ψυχολογική ἤ ἱστορική ἀναδρομή, ἀλλά γιά μία ἐν χάριτι μετοχή σέ ὅσα φρικτά καί θαυμαστά ἐτελέσθησαν τότε.

Ὁ Θεός ἔρχεται πρός ἐμᾶς μέ μία κίνηση ἀπείρου καί ἐκστατικῆς ἀγάπης. Αὐτός κατεβαίνει, ἐμεῖς ἄς ἀνεβοῦμε. Αὐτός σαρκώνεται, ἐμεῖς ἄς θεωθοῦμε.

Παπα-Ματθαίος Καρακαλληνός (1905-1985)

Ο παπα-Ματθαίος, κατά κόσμον Ιωάννης Μητσόπουλος, γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της επαρχίας Γορτυνίας του νομού Αρκαδίας της Πελοποννήσου, Καρδαρίτσι ονομαζόμενο, το έτος 1905, από γονείς φτωχούς μεν αλλά ευσεβείς, τον Θεόδωρο και την Αικατερίνη. Ήταν το πρωτότοκο από τα επτά παιδιά τους. Πολλά βιογραφικά στοιχεία από τα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν μας έχουν διασωθεί, παρά μόνο ότι στην εφηβική του ηλικία έφυγε από το πατρικό του σπίτι και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα του καιρού εκείνου, όπου έκανε τον πλανόδιο μικροπωλητή, για να εξοικονομεί τα προς το ζην. Φαίνεται όμως ότι από τότε μέσα στη νεανική του ψυχή υπεκαίετο ο πόθος για τη μοναχική ζωή.

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Ο άγιος Δημήτριος μιμητής του Χριστού

Στον εγκωμιαστικό λόγο του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στον άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο, που ακούσαμε, αναφέρεται πως ο άγιος Δημήτριος είχε γίνει κατά πάντα μιμητής του Δεσπότου Χριστού με τις άγιες αρετές που τον κοσμούσαν: Την αγάπη, την ταπείνωση, την πραότητα, την αγνότητα, την παρθενία του σώματος και της ψυχής. Ο άγιος Δημήτριος αγάπησε πολύ τον Θεό και τον άνθρωπο, γιατί προσφέρθηκε ολοκληρωτικά στον Θεό. Ακόμη και το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου δια της λογχευθείσης του πλευράς τον κάνει μιμητή και σ’ αυτό του Πάθους του Κυρίου μας. Και έτσι δια των παθημάτων του αναπληρώνει «τα υστερήματα των θλίψεων του Χριστού» (Κολ. 1:24), όπως λέγει ο απόστολος Παύλος.

Υπάρχει η κακή και η καλή σιωπή.

Σιώπα καί εἰρήνευε

Ὁ πολύλογος, ἔστω κι ἄν εἶναι ρήτορας, πνευματικά δέν εὐδοκιμεῖ.

 

Ἡ ἀργολογία ἐκδιώκει ἀπό τήν καρδιὰ τό χαροποιόν πένθος.

 

Νά ὁμιλεῖς μόνο ὅταν πρόκειται νά πεῖς κάτι ἀνώτερο τῆς σιωπῆς.

 

Αὐτός, πού θέλει νά μιμηθῆ τόν πράο καί ἡσύχιο Κύριο, πρέπει νά ἀγαπήση τήν εὐλογημένη σιωπή. Τότε μόνο θά μπορεῖ νά προφέρη ἀδιαλείπτως τό πανάγιό Του ὄνομα καί νά ἐργάζεται διαρκῶς τό θέλημά Του "ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς" του καί μέ πόθο ἅγιο.

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Πώς θα επιστρέψουν τα νειάτα στην εξομολόγηση

Ο εκκλησιολογικός και ευχαριστιακός επαναπροσανατολισμός της ενορίας θα βοηθήσει τα νειάτα να γυρίσουν στην Εκκλησία και να συνδεθούν με το μυστήριο της εξομολογήσεως.

Πού θα μπορούσαμε να βασισθούμε, ποια σημεία επαφής να βρούμε για να βοηθήσουμε τους νέους να προσεγγίσουν το μυστήριο της Μετανοίας; Νομίζω στην επίκληση των οδυνηρών υπαρξιακών προβλημάτων των νέων. Οι νέοι σήμερα από μικρή ηλικία δεν ζουν παραδοσιακή ζωή, εκτός εξαιρέσεων· ζουν την εκκοσμίκευση και έχουν προχωρημένες εμπειρίες απογοητεύσεως. Μετά από πολλές αναζητήσεις, δοκιμές και απογοητεύσεις έχουν μία πίκρα μέσα τους. Εκείνη την ώρα λοιπόν που αρχίζουν να βιώνουν αυτή την πίκρα, μπορεί να τους συναντήσει ο θεολόγος ή ο ιερεύς ή ο πιστός χριστιανός και να τους πει: «Κοίταξε, αδελφέ, όλα αυτά που δοκίμασες είναι μία απελπισία, μία αποτυχία, όμως υπάρχει κάτι που δεν το δοκίμασες και αυτό μπορεί να σου δώσει την όντως, την αληθινή, χαρά».

Γέροντας Γαβριήλ Αγιορείτης: H καλοσύνη, η μετάνοια και η αγάπη θα σώσουν την ανθρωπότητα

Για πολλά χρόνια, στο κελί τού Αγίου Χριστοδούλου κοντά στην πρωτεύουσα τού Άθω, Καρυές, ασκείται ο πασίγνωστος Γέροντας Γαβριήλ (από τις Καρυές) στον οποίο κι έρχονται για να πάρουν συμβουλή προσκυνητές από όλο τον κόσμο. Ο αρχισυντάκτης τού περιοδικού Pokrov, ηγούμενος Κυπριανός (Γιάσενκο), μίλησε με τον Γέροντα.

 

– Πάτερ Γαβριήλ, τι θα ευχόσαστε για τούς ορθόδοξους;

– Να φροντίζετε τις οικογένειά σας, τα παιδιά και τούς απογόνους σας. Σάς εύχομαι να μην φιλονικείτε με τις συζύγους σας, να υπάρχει πάντα ειρήνη στο σπίτι. Όταν οι γυναίκες νιώθουν νευρικές, πρέπει να θυμούνται τον Τσόρτσιλ. Μία γυναίκα τού είπε κάποτε: «Αν ήσασταν ποτέ σύζυγός μου, θα σάς δηλητηρίαζα». Και αυτός τής απάντησε: «Αν ήσασταν η γυναίκα μου, θα έπινα αυτό το δηλητήριο για χάρη σας».

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Παρθενία – Η προσφορά της Θεοτόκου

Η παρθενία ως άκρα καθαρότητα της Παρθένου εκφράζει την πλήρη, ολοκληρωτική προσφορά και αγάπη της προς το Θεό και την τελειότητα κάθε είδους αρετής, που την κοσμούσε.

Ας δούμε και εμείς την παρθενική προσφορά της Κεχαριτωμένης Μαρίας προς το Θεό προ του τόκου, εν τω τόκω και μετά τον τόκον.

 

α) Παρθένος προ του τόκου

Η Παρθένος δεν είναι εκ κατασκευής αγία. Δεν συλλαμβάνεται ασπίλως, όπως κακώς δογματίζουν οι Παπικοί και έτσι την ξεχωρίζουν και αποκόπτουν από το ανθρώπινο γένος. Είναι καρπός του ανθρωπίνου γένους. Κληρονομεί βέβαια την αγιότητα τού σε κάθε γενεά καταλειπομένου από το Θεό εκλεκτού «λείμματος» (άγ. Συμεών ο Νέος Θεολόγος), αλλά δεν είναι έξω από τη φύση του Αδάμ.

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Aν η καρδιά μας ήταν μια φάτνη

Η αγία μας Εκκλησία μάς εκάλεσε σήμερα να μεταβούμε νοερώς στο άγιο Σπήλαιο της Βηθλεέμ και εκεί να προσκυνήσουμε τον Κύριο και Θεό μας, τον πτωχεύσαντα και σαρκωθέντα για εμάς και για την σωτηρία μας, μαζί με τους Ποιμένες και τους εξ ανατολών Μάγους, και να ψάλουμε και εμείς με των Αγγέλων τον ύμνο· «δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Και όντως εκεί ήμασταν και εμείς απόψε, στην αγία Βηθλεέμ, και βλέπαμε αυτό το μυστήριο το ξένο, το ανερμήνευτο, το παράδοξο, πώς ο άναρχος Θεός άρχεται, και πώς ο αχώρητος Θεός χωρείται, και όλα αυτά για την σωτηρία μας.

Και έτσι η ψυχή μας ήταν γεμάτη ευγνωμοσύνη. Και διερωτώμεθα, τι άραγε μπορούμε να κάνουμε στην ζωή μας για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας προς τον σαρκωθέντα Θεό; Και σαν απάντηση δινόταν το εξής: Εκείνο το δώρο που θέλει από εμάς ο νηπιάσας Θεός είναι να τον δεχθούμε και εμείς μέσα στην καρδιά μας και να τον ανακλίνουμε και να τον αναπαύσουμε εκεί. Και η καρδιά τού κάθε ενός από εμάς να γίνει μία ευλογημένη και αγία φάτνη. Τι ωραίο πράγμα να είναι πάντοτε η καρδιά μας μία φάτνη, στην οποία ο Ιησούς Χριστός θα αναπαύεται!

Ἡ συνταγή τῆς εὐτυχίας γιά τήν ὁποία μιλοῦσε συχνά ὁ γέροντας τῶν Ἀγράφων!

- Θεολόγε θέλεις να έχεις καθημερινά πάνω σου δισεκατομμύρια ευλογίες;

 

- Και ποιος δεν θα το ήθελε παππούλη!

 

- Άκου τότε προσεκτικά. Το πρωί όταν θα τελειώνεις την ανάγνωση των καθισμάτων του ψαλτηρίου θα σηκώνεις το χέρι σου και κάνοντας το σημείο του Σταυρού θα λες στρεφόμενος προς την Ανατολή:

 

“Χριστέ μου σε παρακαλώ να στείλεις την ευλογία σου σε όλους τους συνανθρώπους μου που ζουν στην Ανατολή.

Γέρων Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα: Ο αγράμματος μοναχός που έλεγε μόνο το "Χαίρε Μαρία"

Κάποιος αγράμματος μοναχός δεν ήξερε καμμία προσευχή να πει. Του λέει ο γέροντας:

- Αφού δεν μπορείς να μάθεις κάποια προσευχή να λες το: "Θεοτόκε Παρθένε Χαίρε"

- Γέροντα, ούτε αυτό μπορώ να το πω...

- Ε, τότε λέγε μόνο το: "Χαίρε Μαρία"...

Γέροντας Άνθιμος Αγιαννανίτης: Ας προσευχόμαστε λοιπόν όλοι, διότι χανόμαστε!

Σήμερα διερχόμαστε την χειρότερη κρίση από κτίσεως κόσμου. Βλέπετε τους ανθρώπους, ενώ ο Θεός έδωσε τη σοφία για το αγαθό, αυτοί την καταχρώνται για το πονηρό. Έχουν αποθηριωθεί, πράγμα που δεν συμβαίνει στα θηρία.

Κανένα καλό δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς τη μετάνοια. Ας ανατρέξουμε στην Παλαιά Διαθήκη στο εξής περιστατικό. Λέει ο προφήτης Ιωνάς: «Ακόμη τρεις ημέρες και η Νινευΐ καταστρέφεται». Τι έκαναν τότε οι Νινευΐτες; Μετανόησαν και νήστεψαν οι πάντες, ακόμη και τα ζώα τους. Το ίδιο και μείς, ας υψώσουμε τους νοητούς οφθαλμούς μας προς τον Θεό, να ζητήσουμε το θείο έλεος για μας, το Έθνος, την Εκκλησία, τον κόσμο ολόκληρο, λέγοντας: «Κύριε, κατάπεμψον το έλεός σου επί τον λαόν σου και συγχώρησον ημάς τους αμαρτωλούς και όλον τον κόσμον σου».

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†): Περί μετανοίας

 

 

Ο πρώτος λόγος του Κυρίου, καθώς άρχισε το κήρυγμά του, ήταν «μετανοείτε και πιστεύετε εν τω Ευαγγελίω» (Μαρκ. 1:15). Δεν είπε “μετανοήσατε” αλλά είπε “μετανοείτε”, πράγμα που σημαίνει ότι η μετάνοια είναι για όλους μας υπόθεση ζωής ολοκλήρου. Γι’ αυτό και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην ομιλία του κατά την Παραμονή των Φώτων λέγει, ότι η μετάνοια είναι «και αρχή και μεσότης και τέλος της των Χριστιανών πολιτείας». Και όσο πιο πολύ κανείς αισθάνεται την αμαρτωλότητά του, τόσο και μετανοεί καλύτερα και περισσότερο. Και γι’ αυτό βλέπουμε αυτό το μεγάλο σημείο – μυστήριο μπορεί να πει κανείς – στη ζωή των Αγίων, οι οποίοι ενώ έχουν φθάσει πολύ κοντά στον Θεό, όμως έχουν μία πραγματική μετάνοια, ένα πνεύμα μετανοίας το οποίο μας εκπλήσσει, διότι εμείς βλέπουμε την αγιότητα της ζωής τους αλλά και την άκρα ταπείνωση και την μεγάλη μετάνοιά τους.

Η επίσκεψη του γέρο-Ενώχ

Είχε έρθει απρόοπτα και χωρίς επίσημη υποδοχή στο μοναστήρι, σαν ένας ταπεινός προσκυνητής που μέλημά του ήταν ν’ απολαύσει τη Χάρη του Θεού σ’ όλη τη ζωή του κοινοβίου.

Δεν τον γνωρίζαμε από πριν οι πιο πολλοί, μολονότι είχαμε ακουστά την αρετή του. Όμως δεν χρειάστηκαν συστάσεις πολλές, τον νοιώσαμε αμέσως, μόλις τον είδαμε. Ήταν ένα απ’ τα παιδάκια αυτά που είπε ο Κύριος ότι θα κάνουν δική τους την Ουράνια Βασιλεία. Ρωτήσαμε για τ’ όνομά του κι όταν το μάθαμε, πετάξαμε: Ο γέρο-Ενώχ, ο Ρουμάνος ασκητής από την Καψάλα. Μυστικά το μοναστήρι πανηγύριζε!

Στην εκκλησία στεκόταν ήσυχα στο στασίδι του και την ώρα του προσκυνήματος ήταν όλο μετάνοιες. Το προσωπάκι του έλαμπε. Κρατούσε ένα κομποσκοίνι και το γυρνούσε άρρυθμα. Φορούσε κάτι μπότες δερμάτινες και τριμμένο ράσο και σκούφο. Τα χαρακτηριστικά του μαρτυρούσαν άσκηση, κόπο, κακοπάθεια.