Σοφία Μπεκρῆ: Ἐμεῖς, ἄραγε, θὰ ἀνταποκριθοῦμε στὸ κάλεσμά Του;

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

 

Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἐπιλέγει ἡ Ἐκκλησία μας τὰ ἀναγνώσματα αὐτὴν τὴν περίοδο, τοποθετεῖ τὴν δράση τοῦ Κυρίου «παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας» (Ματθ., δ’ 18), ὄχι ἀσφαλῶς τυχαῖα.

Ὁ Κύριος, ἀμέσως μετὰ ἀπὸ τὴν σύλληψη τοῦ Ἰωάννου, γιὰ νὰ ἀποφύγῃ τὴν ἐχθρικὴ Ἰουδαία, «ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν…καὶ ἐλθὼν κατώκησεν εἰς Καπερναούμ, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, εἰς τὴν Γαλιλαίαν τῶν ἐθνῶν» (ὅ.π. 12-15). Ἔτσι, χάρη στὴν εὐεργετική Του δράση καὶ στὸ κοσμοσωτήριο ἔργο Του, «ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα» (Ματθ., δ’ 16), σύμφωνα μὲ τὴν προφητεία τοῦ Ἡσαΐου.

Σοφία Μπεκρῆ: Ἀληθινοὶ ὁδοδεῖκτες οἱ Ἅγιοι Πάντες

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Βλαστοὺς εὐαγγελίου καὶ καρποὺς ἀμαράντους, καλεῖ ὁ Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης τοὺς Ἅγιους Πάντες, ὁ δὲ Κύριλλος, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, τοὺς παρομοιάζει μὲ οὐρανό, ποὺ στὸ μέσο του λάμπει ὡς Ἥλιος ὁ Χριστός, ὡς σελήνη ἡ Παναγία, καὶ «κύκλῳ» ὡς ὁλόφωτα ἄστρα οἱ χοροὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Ὁ κυκλωτικὸς αὐτὸς χορός παραμένει μάλιστα ἀνοικτός, ὥστε, ὅποιος θελήσῃ, «εἰς τοὺς πάντας εἰσέρχεσθαι» (Συναξάρι τῆς ἑορτῆς).

Σοφία Μπεκρῆ: Ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἡ ἑνότητα

 

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

 

Μετὰ ἀπὸ τὴν Ἀνάληψη ὁ ἄνθρωπος δὲν ἐγκαταλείπεται μόνος ἀλλὰ ὁ Θεὸς Πατὴρ, σύμφωνα μὲ τὴν ἐπαγγελία τοῦ Υἱοῦ, ἀποστέλλει «τὸν ἄλλο Παράκλητο», τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, γιὰ νὰ συνεχίσῃ τὸ ἔργο τοῦ Υἱοῦ στὸν κόσμο, πρὸ πάντων ὅμως γιὰ νὰ μεριμνήσῃ, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα δύο πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, γιὰ τὴν θεόσδοτη ἑνότητα.

Νὰ γιατὶ στὸ Κοντάκιο τῆς Πεντηκοστῆς, τῆς ἑορτῆς δηλαδὴ τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τοῦ κατ’ ἐξοχὴν τιμώμενου προσώπου Αὐτῆς, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ψάλλει ὁ ὑμνωδός: «ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλῶσσας διένειμεν (ὁ Θεός), εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε· καὶ συμφώνως δοξάζομεν τὸ πανάγιον Πνεῦμα», διότι ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι καλούμαστε ὅλοι σὲ ἑνότητα μὲ τὸν ἐν Τριάδι Θεὸ καὶ μεταξύ μας.

Σοφία Μπεκρῆ: «…εἰς ὕψος ἐπάρωμεν ὄμματα καὶ νοήματα»

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Σύμφωνα μὲ τὴν ὑμνογραφία, κατὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου «ἐξέστησαν οἱ οὐράνιοι Ἄγγελοι καὶ ἔφριξαν οἱ καταχθόνιοι, οἱ δὲ μαθηταὶ παρίσταντο μετὰ χαρᾶς ἔντρομοι».

Οἱ καταχθόνιες δυνάμεις φρίττουν πραγματικά, διότι, πρὸς μεγάλη των ἀπογοήτευση, ὁ Χριστὸς δὲν ἐξῆλθε μόνον ὡς νικητὴς τοῦ θανάτου ἀλλὰ ἀνέρχεται ἐν δόξῃ καὶ στὸν οὐρανό. Πλέον συντρίβεται πλήρως τὸ κράτος των!

Οἱ οὐράνιες, ὅμως, δυνάμεις «ἐξέστησαν», ἔμειναν νὰ κοιτοῦν «ἔκθαμβοι» τὸν Χριστό, ποὺ εἶχε κατέβει ὡς Θεός, νὰ ἀνεβαίνῃ τώρα ὡς ἄνθρωπος. Στὴν ἀπορία των, μάλιστα, «τί ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτια» τοῦ Κυρίου, ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι φέρουν «τοῦ τιμίου Πάθους τὰ θεῖα σύμβολα». Ἔτσι, δὲν ἀποροῦν πλέον, ἀλλὰ παραμερίζουν καὶ ἀνοίγουν τὶς πύλες τοῦ οὐρανοῦ, ποὺ παρέμεναν κλεισμένες γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἁμαρτίας, στὸν Παθόντα καὶ Ταφέντα διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν Θεάνθρωπο, ποὺ φέρει πάνω Του ἐμφανῆ τὰ σύμβολα τοῦ Πάθους Του.

Σοφία Μπεκρῆ: «Ἔλθετε πρός με καί ἀρύσασθε ὕδωρ ζῶν»

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

 

Ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός, γιὰ νὰ λειτουργήσῃ, χρειάζεται νὰ καλύψῃ τὶς διάφορες φυσικές του ἀνάγκες, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ πλέον ἐπιτακτικὴ εἶναι ἡ δίψα. Ὡς γνωστόν, ὁ ἄνθρωπος χωρὶς φαγητὸ μπορεῖ νὰ ἀντέξῃ κάποιο διάστημα, χωρὶς νερὸ ὅμως γρήγορα χάνει τὶς δυνάμεις του καὶ ξεψυχᾶ.

Γιὰ αὐτὴν τὴν ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νὰ ξεδιψάσῃ, κυριολεκτικὰ καὶ μή, γιὰ τὴν φυσικὴ ἀλλὰ καὶ τὴν πνευματική δίψα γίνεται λόγος στὸ Εὐαγγέλιο τὴν Κυριακὴ τῆς Σαμαρείτιδος. Ἀκόμη καὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος, διψᾶ, «κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας» καὶ ἐξαντλημένος ἀπὸ τὸν καύσωνα, καθὼς ἔχει διανύσει μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές Του μὲ τὰ πόδια τὸν μακρὺ δρόμο ἀπὸ τὴν Ἰουδαία, κατευθυνόμενος πρὸς Βορρᾶν, πρὸς τὴν Γαλιλαία, γιὰ νὰ συνεχίσῃ τὸ ἔργο Του.

Σοφία Μπεκρῆ: Ἄνθρωποι γενώμεθα

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Ἀλήθεια, πόση θλίψη, ὀδύνη καὶ σπαραγμὸ νὰ ἔκρυβε μέσα της ἡ καρδιὰ τοῦ παραλύτου τῆς Βηθεσδᾶ, ὁ ὁποῖος ἐπὶ 38 ὁλόκληρα ἔτη παρέμενε καθηλωμένος καὶ ἀνήμπορος στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου! Ἀλλὰ καὶ πόση ἐλπίδα καὶ ὑπομονὴ νὰ ἔκρυβε μέσα της αὐτὴ ἡ πονεμένη καρδιά, ὥστε νὰ ἀναμένῃ καρτερικὰ τὴν ἑπομένη φορά, ἄγνωστο πότε, ποὺ θὰ κατέβαινε καὶ πάλι ὁ Ἄγγελος νὰ ἁγιάσῃ τὸ ὕδωρ, γιὰ νὰ εἰσέλθῃ στὴν κολυμβήθρα καὶ νὰ βρῆ τὴν θεραπεία του!

Σκεφθῆτε, μάλιστα, τὴν ἀπογοήτευσή του, ὅταν διαπίστωνε ὅτι οἱ ἄλλοι εἶχαν ἕναν ἄνθρωπο νὰ τοὺς βοηθήσῃ, ἐνῶ ἐκεῖνος στεκόταν μόνος καὶ παρατημένος! Ἡ μοναξιὰ καὶ ἡ ἐγκατάλειψη τοῦ παραλύτου ἦταν σίγουρα πιὸ σκληρὰ καὶ ἀπὸ τὴν χρόνια καὶ ἀνίατη ἀσθένειά του!

Κι ὅμως δὲν ἔπαψε νὰ ἐλπίζῃ καὶ νὰ περιμένῃ τὸν ἄνθρωπο. Ἀλλὰ καὶ Ἐκεῖνος δὲν τὸν λησμόνησε. Ἐκεῖνος ποὺ ἀφουγκραζόταν τὸν πόνο τῆς κάθε πονεμένης ψυχῆς καὶ τὴν σπλαγχνιζόταν, Ἐκεῖνος ποὺ θεράπευε «πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν», κάθε σωματικὴ καὶ ψυχικὴ ἀσθένεια, «γνοὺς ὅτι ὁ παράλυτος πολὺν ἤδη χρόνον εἶχε», πρόφθασε καὶ ἦρθε τὴν κατάλληλη στιγμή, πρὶν νὰ σβήση ἐντελῶς ἡ ἐλπίδα του.

Σοφία Μπεκρῆ: Τολμῶμεν καὶ δρῶμεν!

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

«Τίνα ζητεῖτε;» Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἀπηύθυνε ὁ Ἄγγελος στὶς μαθήτριες τοῦ Κυρίου, ποὺ τόλμησαν νὰ προσέλθουν «λίαν πρωΐ» στὸν τάφο τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ τοῦ προσφέρουν τίς «ἁρμόδιες» τιμές. Τὴν ἴδια ἐρώτηση, «τίνα ζητεῖς», θὰ ἔκανε καὶ ὁ Πιλᾶτος στὸν Ἰωσὴφ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, πού «τολμήσας εἰσῆλθε» καὶ «ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ».

Τὸ κοινὸ χαρακτηριστικὸ τῶν Μυροφόρων, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, ἦταν ἡ τόλμη, μὲ τὴν ὁποία προσέρχονται οἱ μὲν γυναῖκες στὸν τάφο, ὁ δὲ Ἰωσὴφ στὸν Πιλᾶτο. Κοινὴ ἀφετηρία τῆς τόλμης των, ποὺ τοὺς ὤθησε νὰ βγοῦν ἀπὸ τὴν ἀδράνεια καὶ νὰ ἐνεργήσουν ἀποφασιστικά, παρὰ τὸ ἐχθρικὸ ἐξωτερικὸ κλίμα, ἦταν ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν Σταυρωθέντα καὶ Ταφέντα διδάσκαλό των.

Ὁ κοινωνικὸς μήνας Μάϊος

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Κατὰ τὸν μήνα Μάϊο ἔχουν συντελεστῆ πολλὰ κοινωνικὰ καὶ ἱστορικὰ γεγονότα, ὥστε ὁ μήνας αὐτὸς νὰ χαρακτηρίζεται κοινωνικός.

            Κατ’ ἀρχάς, ἡ Πρωτομαγιὰ ἑορταζόταν ὡς φυσιολατρικὴ ἑορτὴ καὶ ἀργότερα καθιερώθηκε ὡς «ἐργατικὴ Πρωτομαγιά», σὲ ἀνάμνηση τῶν  ἀγώνων ποὺ ἔλαβαν χώρα τὴν 1^η Μαΐου τοῦ 1886 στὸ Σικάγο. Στὶς 2 Μαΐου 1919 ἔγινε ἡ ἀπόβαση τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων στὴν Σμύρνη, ποὺ ὅμως δὲν εἶχε ἀνάλογη συνέχεια, καὶ στὶς 19 Μαΐου ἔχουμε τὴν θλιβερὴ ἐπέτειο τῆς γενοκτονίας τῶν Ποντίων.

Στὶς 11 Μαΐου 330 μ.Χ. τιμοῦμε τὰ ἐγκαίνια τῆς Κωνσταντίνου-πόλεως καὶ ἡ 21^η Μαΐου εἶναι ἡ ἑορτὴ τῶν κοινωνικῶν Ἁγίων, Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης. Ἡ Ἑλένη ἵδρυσε πλῆθος ναῶν καὶ ἄλλων εὐαγῶν ἱδρυμάτων, ὁ δὲ Μ. Κωνσταντῖνος, ἂν καὶ ἀπόλυτος ἄρχοντας, ἐφήρμοσε δημοκρατικὲς διαδικασίες, ὅπως τὴν σύγκληση τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τὸ 325 μ.Χ., τὴν καθιέρωση τῆς Κυριακῆς ἀργίας, κ.ἄ.

Στὸ σημεῖο αὐτό, μάλιστα, νὰ ὑπενθυμίσωμε παλαιότερη πρόταση τῶν Ἐπάλξεων νὰ καθιερωθῆ ἡ Πρωτομαγιὰ ὡς ἑορτὴ τῆς δημιουργίας πρὸς τιμὴν τοῦ Ποιητοῦ καὶ Φυτουργοῦ τῆς κτίσεως, μὲ ἀνάγνωση τοῦ Προοιμιακοῦ Ψαλμοῦ, κατὰ τὸν ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς, καὶ ἀντίστοιχων ἀναγνωσμάτων, κατὰ τό πρωΐ τῆς ἑορτῆς, ὅπως τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς «ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθῆκας καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά …» (Ματθ. στ’, 26-30).

Εὑρισκόμενοι λοιπὸν καὶ πάλι στὸν κοινωνικὸ μῆνα Μάϊο νὰ μὴν λησμονοῦμε τὴν κοινωνικὴ καὶ ἀνθρωποποιητικὴ παράδοση τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς ὀρθοδόξου τριαδικῆς μας πίστεως καὶ νὰ προσπαθοῦμε συνεχῶς νὰ βιώνωμε τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ πολιτεία πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ κοινὴ πρόοδο καὶ σωτηρία. Ἀμήν!

Βασίλειος Τσούπρας, ὑπεύθυνος τῆς Μορφωτικῆς καὶ Πολιτιστικῆς Κινήσεως «Ἐπάλξεις»

«Πᾶνος»

Σοφία Μπεκρῆ: Ἔρευνα καὶ πίστη

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

«Ὦ τοῦ παραδόξου θαύματος· ἀπιστία πίστιν βεβαίαν ἐγέννησεν». Πραγματικὰ θαυμαστὸς ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον ἡ ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ ἔγινε πρόξενος βεβαίας πίστεως!

Πῶς μπορεῖ, ἀλήθεια, νὰ συμβῆ αὐτό; Εἶναι ποτὲ δυνατὸν ἀπὸ τὴν ἀπιστία νὰ προκύψῃ πίστη καὶ μάλιστα βεβαία; «Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι», θὰ σπεύσῃ νὰ ἀπαντήσῃ κάποιος. Ὅμως ὁ Θωμᾶς περιγράφεται ὡς ἄπιστος, ὄχι ὡς πιστός, μέχρι τοὐλάχιστον νὰ λάβῃ τὶς ἀποδείξεις ποὺ ζητοῦσε. «Πάντα δυνατὰ τῶ Κυρίω, τῷ ἐργαζομένῳ διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων», θὰ ἀπαντήση κάποιος ἄλλος καὶ ἡ ἀπάντησή του θὰ εἶναι ἀσφαλῶς πιὸ στοχευμένη.

Σοφία Μπεκρῆ: «Θεοῦ γεώργιον»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Μέσα στὸ φῶς τοῦ ἔαρος καὶ τῆς Ἀναστάσεως «ἀνέτειλε» καὶ ἡ «φωτοφόρος» ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μεγαλομάρτυρος. Πράγματι, ἡ ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου συμβαδίζει πάντοτε μὲ τὴν Ἀνάσταση· γιὰ τὴν ἀκρίβεια οἱ δύο ἑορτὲς «συνεκλάμπουν». Γι’ αὐτὸ ὁ ὑμνογράφος στὸ ὄμορφο τροπάριο τοῦ Καθίσματος τοῦ Ὄρθρου μᾶς καλεῖ «ἅπαντες λαμπροφοροῦντες φαιδρῶς ἑορτάσωμεν».

Ὅλοι ἑπομένως οἱ φιλέορτοι χριστιανοὶ συμμετέχομε στὴν χαρὰ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς πλέον ἀγαπημένους Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλὰ γιατί ὁ Ἅγιος τυχαίνει νὰ εἶναι ἰδιαίτερα λαοφιλής; Διότι ὁμολογουμένως συνεδύαζε στὸ πρόσωπό του τὶς μεγαλύτερες ἀρετὲς τοῦ βίου, τὴν νεότητα μὲ τὴν σταθερότητα, τὴν ἀξιωσύνη μὲ τὴν γενναιότητα, τὴν φιλοπτωχεία μὲ τὴν ἀλληλεγγύη.

Σοφία Μπεκρῆ: «Ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ ἐν ὑμῖν μείνῃ …»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

Ὁ Χριστός, ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάσταση ἡμῶν, «ἠγέρθη». Ἡ Ἀνάστασή Του μάλιστα συμπαρασύρει τὰ πάντα γύρω μας, «τὸν οὐρανό, τὴν γῆ καὶ τὰ καταχθόνια», τὰ ὁποῖα εἶναι ὅλα λουσμένα στὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, πλημμυρισμένα στὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεώς Του.

            Ἡ κυριώτερη συνέπεια τῆς Ἀναστάσεως εἶναι ἀκριβῶς αὐτή: Ἐκεῖ ποὺ πρῶτα κυριαρχοῦσε ὁ θάνατος, ἡ θλίψη, ὁ πόνος καὶ ἡ ὀδύνη, τώρα πλέον κυριαρχεῖ ἡ ἀναστάσιμη χαρά, ἡ χαρὰ ἐκείνη ποὺ ἔχει ἀρχὴ ἀλλὰ δὲν ἔχει τέλος. Γι’ αὐτὸ ὁ Χριστὸς προεξαγγέλλει στοὺς μαθητές Του ὅτι, ὅταν θὰ τὸν ξαναδοῦν μετὰ ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση, ἡ χαρά τους θὰ εἶναι «πληρωμένη», ὁλοκληρωμένη, καὶ κανεὶς πλέον δὲν θὰ μπορῆ νὰ τοὺς τὴν ἀφαιρέσῃ: «οὐδεὶς αἴρει ἀφ’ ὑμῶν» (Ἰωάν., ιστ’ 22).

Σοφία Μπεκρῆ: «Ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωὴν»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

«Ἄφραστον θαῦμα! …ἐν τάφῳ νεκρὸς ἄπνους κατατίθεται εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελωδούντων» (Καταβασία ζ’ ὠδῆς τοῦ Κανόνος), ἀκούσαμε στὸν Ὄρθρο τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, ποὺ ψάλλεται τὴν Παρασκευὴ τὸ ἑσπέρας. Καὶ στὴν ἀσματικὴ ἀκολουθία τῶν Ἐγκωμίων, τὴν λυρικώτερη στὴν ἐκκλησιαστική μας ὑμνολογία, ψάλαμε «ὕπνωσας μικρὸν καὶ ἐζώωσας τοὺς τεθνεῶτας καὶ ἐξαναστὰς ἐξανέστησας τοὺς ὑπνοῦντας ἐξ αἰῶνος, Ἀγαθέ» (Στάσις β’).

Τάφος, νεκρός-ἄπνους, ὕπνωση καὶ ἀνάσταση. Πῶς συμβιβάζονται ὁ τάφος καὶ ἡ ἄπνοια μὲ τὴν ζωοποίηση καὶ τὴν ἀνάσταση; Ἂς μὴν σπεύσῃ νὰ βγάλῃ κάποιος εὔκολα τὸ συμπέρασμα ὅτι πρόκειται γιὰ ἁπλῆ ποιητικὴ σύλληψη καὶ γιὰ λογοτεχνικὰ σχήματα. Ἔχει καὶ ἡ Ἐκκλησία τοὺς τρόπους της, ὅπως καὶ ἡ ποίηση τοὺς δικούς της.

Σοφία Μπεκρῆ: «Τί μετὰ νεκρῶν τὸν ζῶντα λογίζεσθε;»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Ἁγία καὶ Μεγάλη Παρασκευὴ καὶ ἕνα ἀνάμεικτο συναίσθημα χαρμολύπης κυριαρχεῖ στὶς καρδιὲς ὅλων. Ἀφενὸς μὲν λύπη, διότι «ἡ τῶν πάντων ζωή» ἐν τῷ τάφῳ κεῖται, ἀφετέρου δὲ χαρά, διότι ὁ τῶν ὅλων Κύριος «τάφῳ συνεσχέθη ἀλλ’ οὐ κατεσχέθη», «ἵνα ἀθανατίσας ζωώσῃ ἡμᾶς ὡς ἀθἀνατος» (ἀπὸ τὴν ὑμνολογία τῆς ἡμέρας).

Ἐξ ἄλλου, τὸ πρωὶ τῆς ἡμέρας αὐτῆς, στὶς Ὧρες, τὰ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα ποὺ διαβάζονται μετὰ ἀπὸ τοὺς Ψαλμοὺς καὶ τὶς Προφητεῖες εἶναι ὅλα παρμένα ἀπ’ τὶς ἐπιστολὲς τοῦ Παύλου καὶ τονίζουν, ἀκριβῶς, τὴν λυτρωτικὴ καὶ ἀναγεννητικὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ. Ἔτσι ὁ Σταυρός, στὴν Καινὴ Διαθήκη, δὲν ἀποτελεῖ πλέον ὄργανο τιμωρίας ἀλλὰ σύμβολο τῆς ἀπέραντης ἀγάπης τοῦ Ἐσταυρωμένου, διότι «ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανεν». Συγχρόνως ἀποτελεῖ ὄργανο σωτηρίας, ἀφοῦ «ἐν τῷ αἵματι αὐτοῦ ἡμεῖς σωθησόμεθα» (Ῥωμ. ε’ 10) καὶ ἐν τέλει «ἐν τῷ μώπωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν». Νὰ γιατί ὁ Παῦλος ἀναφωνεῖ: «ἐμοἰ δὲ μὴ γένοιτο καυχάσθω, εἰ μὴ ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Κυρίου» καὶ «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ οὐκέτι περιτομή, ἀκροβυστία, (…) ζύμη παλαιά, ἀλλὰ καινὴ ζύμη καὶ καινὴ κτίσις» (Γαλ. στ’ 14-16, Κορ. Α’ ε’ 6-8).

Σοφία Μπεκρῆ: «Δεινὸν ἡ ῥαθυμία, μεγάλη ἡ μετάνοια»

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Στὸν Ὄρθρο τῆς Μεγάλης Τετάρτης - Μεγάλη Τρίτη ἑσπέρας- ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας προβάλλει μὲ γλαφυρὸ καὶ παραστατικὸ τρόπο τὴν «σχέση» ἁμαρτίας - μετανοίας. Στὰ περισσότερα τροπάρια παρουσιάζονται κατ’ ἀντιδιαστολὴ οἱ μορφὲς τῆς ἁμαρτωλοῦ γυναικός, «τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ», καὶ τοῦ δολίου μαθητῆ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ἰούδα, ποὺ τὴν ἴδια ὥρα σχεδίαζε τὴν προδοσία τοῦ Κυρίου.

Ἐνῶ, ὅμως, ἡ πόρνη, προσφέροντας τὸ μύρο μαζὶ μὲ τὰ ἀκόμη πιὸ πολύτιμα δάκρυά της, «λυτροῦται τῆς δυσωδίας τῶν κακῶν», ἐν τούτοις ὁ Ἰούδας, ἂν καὶ ἀνέπνεε τὴν εὐωδία τῆς θείας χάριτος, «ταύτην ἀποβάλλεται καὶ βορβόρῳ συμφύρεται». Ἡ μὲν ἁμαρτωλὸς προσφέρει τὰ δάκρυά της ὡς λύτρο γιὰ τὴν σωτηρία της, ὁ δὲ φιλάργυρος μαθητὴς προσφέρει στοὺς ἀνόμους τὰ τριάκοντα ἀργύρια, «τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου».

Σοφία Μπεκρῆ: Πιστοποιητικὸ εἰσόδου

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Σὲ ἕνα ἰδιαίτερο τραπέζι, «σὲ ἑστίαση πνευματικὴ εἰς τὸν Νυμφῶνα Του», μᾶς προσκαλεῖ ὁ Κύριος στὸν Ὄρθρο τῆς Μεγάλης Τρίτης, ποὺ ψάλλεται κατὰ τὸ ἑσπέρας τῆς Μεγάλης Δευτέρας. Βεβαίως, γιὰ νὰ συμμετάσχωμε στὸ ξεχωριστὸ αὐτὸ τραπέζι τῶν γάμων τοῦ Νυμφίου, στὴν οὐράνια Βασιλεία Του, χρειάζεται νὰ διαθέτωμε ὄχι μόνον τὸν κατάλληλο ἐξωτερικὸ χιτῶνα ἀλλὰ καὶ τὶς ἀπαραίτητες ἐσωτερικὲς ἀρετές.

Ἀλλὰ ποιές εἶναι αὐτές; Ἡ πίστη, ἡ προσευχή, ἡ ἐξομολόγηση, ἡ μετάνοια. Αὐτές, ὅμως, τὶς διέθεταν καὶ οἱ μωρὲς παρθένες, ἀλλὰ δὲν κατάφεραν τελικὰ νὰ εἰσέλθουν στὸν οὐράνιο νυμφῶνα. Γιατί; Διότι δὲν διέθεταν ἔλαιο.

Καὶ γιὰ λίγο λάδι ἔχασαν τὴν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν; Οἱ Πατέρες ἑρμηνεύουν ὅτι τὸ «ἔλαιον» συμβολίζει τὰ ἔργα ἀγάπης, τὴν ἐλεημοσύνη καὶ τὴν προσφορὰ στὸν ἐμπερίστατο ἀδελφό. Ὁ Χρυσόστομος, μάλιστα, θεωρεῖ τὴν ἐλεημοσύνη «βασίλισσα τῶν ἀρετῶν», ποὺ ἔχει τὴν δύναμη κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως νὰ μᾶς ἐξαιρέσῃ ἀπὸ τὴν τιμωρία, «κἄν μυρία ὦμεν πεπλημμεληκότες» (PG 55, 517- 518).

Σοφία Μπεκρῆ: Καρποὶ μετανοίας

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Τὸ εὐχάριστο διάλειμμα τοῦ ἀναστάσιμου Σαββάτου τοῦ Λαζάρου καὶ τῆς πανηγυρικῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων ἦταν ἡ ἐνίσχυση ποὺ χρειαζόμασταν ὅλοι, ὥστε ἐνδυναμούμενοι σωματικά, ψυχικὰ καὶ πνευματικὰ νὰ εἰσέλθωμε πλέον στὸ τελευταῖο στάδιο τοῦ ἀγῶνα μας ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ μέσα ἀπὸ τὴν κορύφωση τοῦ σταυρικοῦ Πάθους στὴν λυτρωτικὴ Ἀνάσταση.

Σοφία Μπεκρῆ: «Ἡ πάντων χαρά»

 Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ διανύσαμε ἤδη τὴν κύρια περίοδο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου καὶ ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ἀποτελοῦν τὸν «λαιμό», ποὺ συνδέει τὸν «κορμό» τοῦ Τριῳδίου μὲ τὴν «κεφαλή», τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, τὴν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν, ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ στὴν κορύφωση, στὸν Σταυρὸ καὶ τελικὰ στὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας.

Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο στὴν λειτουργική γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ διπλὴ αὐτὴ ἑορτή, τοῦ Λαζάρου καὶ τῶν Βαΐων, ὀνομάζεται «προοίμιο τοῦ Σταυροῦ», διότι μᾶς εἰσάγει στὸν ἑορτασμὸ τῶν σωτηρίων παθῶν καὶ τῆς λυτρωτικῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Σοφία Μπεκρῆ: Ἐμβόλιο ζωῆς

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

 

«Τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ἡμῶν εἰς τὸ λατρεύειν Θεῷ ζῶντι» (Ἑβρ. θ’ 14). Στὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολὴ ποὺ διαβάζεται κατὰ τὴν Ε’ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ὁ Ἀπόστολος, ἀφοῦ ἀναφέρεται στὸν τρόπο προσφορᾶς θυσιῶν πρὸ Χριστοῦ, τὶς διαφοροποιεῖ ἀπὸ τὴν δική Του θυσία καὶ ἐκφράζει τὴν βεβαιότητά του γιὰ τὴν ἀνωτερότητα τῆς σωστικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ σὲ σχέση μὲ ὅλες τὶς προηγούμενες, ποὺ ἀποτελοῦσαν βεβαίως προεικόνισή της.

Πράγματι, τί σχέση μπορεῖ νὰ ἔχουν οἱ μέχρι τότε προσφερόμενες ζωοθυσίες, καὶ μάλιστα ἑκατόμβες, ἀκόμα καὶ οἱ ἀνθρωποθυσίες, ποὺ γίνονταν γιὰ τὸν ἐξευμενισμὸ τῶν θεῶν, μὲ τὴν ζωηφόρο θυσία τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρὸ ποὺ ἔγινε γιὰ τὴν δική μας λύτρωση ἀπὸ τὸ κράτος τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου; Πῶς μπορεῖ νὰ συγκριθῆ ἡ θυσία ἁμαρτωλῶν θυμάτων μὲ τὴν θυσία τοῦ ἀναμάρτητου Σωτῆρος; Ἐὰν τὸ αἷμα ταύρων καὶ τράγων εἶχε τὴν δύναμη νὰ ἐξαγνίσῃ «πρὸς τὴν τῆς σαρκὸς καθαρότητα», πόσο μεγαλύτερη δύναμη μπορεῖ νὰ ἔχῃ τὸ αἷμα τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ ποὺ προσφέρθηκε ὑπὲρ ἡμῶν «εἰς κάθαρσιν καὶ ἁγιασμὸν ψυχῶν τε καὶ σωμάτων», «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» καὶ «εἰς ζωὴν αἰώνιον»;

Σοφία Μπεκρῆ: «Χαῖρε, ἡ πόλις τοῦ Παμβασιλέως»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος 

Ἀνάμεσα στοὺς πολλοὺς καὶ θαυμαστοὺς χαιρετισμοὺς ποὺ ἀπευθύνει ὁ ὑμνογράφος στὴν Παναγία μας ἕνας ξεχωρίζει ἰδιαιτέρως γιὰ τὸν συμβολισμὸ καὶ τὴν σημασία του: «Χαῖρε, πόλις τοῦ Παμβασιλέως».

Ὁ χαρακτηρισμὸς τῆς Παναγίας ὡς «πόλεως τοῦ (βασιλέως) Θεοῦ» προέρχεται ἀπὸ τὸν προφήτη Δαυίδ: «Τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα εὐφραίνουσιν τὴν πόλιν τοῦ Θεοῦ. ἠγίασε τὸ σκήνωμα αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος» (45^ος ψαλμός, στ. 5). Οἱ θεόπνευστοι Πατέρες βλέπουν σ’ αὐτὴν τὴν «πόλιν» τὴν προτύπωση τῆς Παναγίας, ὁ δὲ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς ἑρμηνεύει ὅτι τὰ ὁρμήματα τοῦ ποταμοῦ εἶναι οἱ ποταμοὶ τῶν δωρεῶν τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ποὺ κατέκλυσαν ὅλη της τὴν ὕπαρξη καὶ τὴν χαρίτωσαν, ὥστε νὰ ἁγιαστῆ, πρὶν ἀκόμη κατέλθη ὁ Ὕψιστος καὶ τὴν ἐπισκιάσῃ μὲ τὴν πρόσθετη χάρη Του.

Νὰ γιατὶ ὁ Δαυίδ, αἰῶνες πρὶν συμβοῦν τὰ γεγονότα αὐτά, ὑμνεῖ τὴν Παναγία ὡς «πόλι τοῦ Θεοῦ», γιὰ τὴν ὁποία «δεδοξασμένα ἐλαλήθη» (86^ος ψαλμός), ὅπως καὶ ὁ ὑμνογράφος τοῦ Κανόνος τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, στὴν συνέχεια τοῦ ἰδίου τροπαρίου τῆς ε’ ὠδῆς, χαιρετίζει τὴν Παναγία, «περὶ ἧς δεδοξασμένα καὶ ἀξιάκουστα λελάληνται σαφῶς».

Σοφία Μπεκρῆ: Θὰ ἀκούσωμε τὴν φωνή;

 

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

 

Θαυμαστὴ ὑπῆρξε, πράγματι, ἡ πίστη τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ ’21, ποὺ ἦταν στενὰ συνυφασμένη μὲ τὴν ἀγάπη των γιὰ τὴν πατρίδα. Ἡ πίστη, μάλιστα, γι’ αὐτοὺς εἶχε πρωταρχικὴ σημασία. Ὁ θρυλικὸς Γέρος τοῦ Μωριᾶ, στὸν λόγο του στὴν Πνύκα, προτρέπει τοὺς νέους νὰ φυλάξουν καὶ νὰ στερεώσουν τὴν πίστη, ὅπως ἐκεῖνοι, οἱ παλαιοὶ ἀγωνιστές, «ὅταν ἔπιασαν τὰ ἄρματα, εἴπαν πρῶτα ὑπὲρ πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ πατρίδος». Καὶ ὁ ἡρωϊκὸς Μακρυγιάννης, πρὶν ἀπὸ τὴν κρίσιμη μάχη στοὺς Μύλους, διαμηνύει στοὺς ξένους ποὺ τὸν συμβούλευαν νὰ ὑποχωρήσῃ μπροστὰ στὸν πανίσχυρο Ἰμπραήμ: «Ὅταν σηκώσαμε τὴν σημαία ἐναντίον τῆς τυραγνίας, ξέραμε ὅτι εἴμαστε ἀδύνατοι, …κι ἄν πεθάνομεν, πεθαίνομεν διὰ τὴν πατρίδα μας, διὰ τὴν θρησκείαν μας…κι ὁ Θεὸς βοηθός».