Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή: Η προετοιμασία και η πορεία προς το Πάσχα

Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η Χριστιανορθόδοξη χρονική περίοδος της νηστείας και της πνευματικής, ψυχικής και σωματικής

προετοιμασίας των πιστών για το Άγιο Πάσχα. Ονομάστηκε Τεσσαρακοστή, σε ανάμνηση της νηστείας του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού στην έρημο, η οποία είχε διαρκέσει σαράντα ημέρες. Είναι η αρχαιότερη από όλες τις μεγάλες νηστείες της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4^ο μ.Χ. αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες, ενώ αργότερα προστέθηκε και άλλη μία εβδομάδα. Διαρκεί συνολικά 48 ημέρες, μαζί με την Μεγάλη Εβδομάδα. Ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο.

Η ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ : Από τα παλιά αναγνωστικά διήγημα του Χρήστου Χριστοβασίλη ( ...και αφήγηση σε βίντεο)

 

Η ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ήμουν τότε παιδί όχι πλειότερο από οχτώ χρονών και μαθήτευα στον παπα-Αντριά.

 Κοιμόμουν κι όταν ξύπνησα είχα μέσα μου όλο εκείνο το θλιβερό συναίσθημα, ότι είχε ξημερώσει η τρομερή Καθαρή Δευτέρα με τη μεγάλη σαρακοστή και με το σκολειό. Κι έπρεπε να περάσουν πενήντα μέρες ακέριες αυστηρή σαρακοστή με φασούλια, ρεβύθια, κουκιά, φακή και λαχανικά και να νηστεύουμε και το λάδι τα τετραδοπαράσκευα!

Αυγά, γάλα, τυρί, βούτυρο, ψάρι και προπάντων το κρέας δεν έπρεπε ούτε να τ’ αναφέρουμε με το στόμα μας, γιατί αυτό λογίζονταν αμαρτία! Κι όταν ακόμα το ‘φερνε ο λόγος για να ονοματίσει κανένας το γάλα, το βούτυρο, το τυρί, το ψάρι, ή-θεός φυλάξοι!- το κρέας, έπρεπε να συνοδεύει την απαγορευμένη λέξη με την έκφραση «μακριά από τη σαρακοστή κι από εμάς» π. χ «ζυγιάσαμε το τυρί -μακριά από τη σαρακοστή κι από εμάς-και βγήκε δέκα οκάδες.

«Πρῶτα εἶναι ἡ πνευματική νηστεία. Δέν μπορεῖς, ἄν δέν ἐργάσεσαι πνευματικά, νά νηστέψεις σωματικά».

 

«Τόν τῆς Νηστείας καιρόν, φαιδρῶς ἀπαρξώμεθα, πρός ἀγῶνας πνευματικούς ἑαυτούς ὑποβάλλοντες»

 

Οἱ παλιοί ἔλεγαν «παχεῖα γαστήρ λεπτόν οὐ τίκτει νόον». Ἡ παχιά κοιλιά χοντραίνει καί τήν σκέψη.

Ἡ παχυσαρκία δέν ζημιώνει μόνο τήν καρδιά καί δέν φέρνει μόνο καί ἄλλες ἀρρώστιες, ἀλλά ζημιώνει καί τήν σκέψη, ζημιώνει καί τήν προσευχή. Νά νιώθεις κατάνυξη στήν προσευχή χορτάτος, δέν μπορεῖς.

Ἡ νηστεία εἶναι μιά δουλαγώγηση τῆς σάρκας. Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί δέν φθονοῦμε τήν σάρκα. Δέν εἶναι κακή, ἁμαρτωλή ἡ σάρκα. Ἀλλά ὅμως ἡ ἀδυναμία μας τήν κάνει ἁμαρτωλή. Καί ἡ ἁμαρτωλή σάρκα σκοτώνει τήν ψυχή. Αὐτός πού θέλει νά ζήσει σαρκική ζωή, καταστρέφει τήν ψυχή του. Γι’ αὐτό καί ἡ εὐδαιμονία εἶναι καταστροφή τῆς ψυχῆς.

Άγιον Όρος: Τρεις Ημέρες Σιωπής και Αδιάλειπτης Προσευχής

Όλοι οι πατέρες στις μονές και στα καλύβια το βράδυ της Κυριακής μετά τον εσπερινό της συγχωρέσεως και το απόδειπνο κλείνονται στα κελιά τους βγαίνουν μόνο για τα απολύτως αναγκαία. 

 

Τράπεζα για φαγητό δεν στρώνεται αυτές τις τρεις μέρες παρά μόνο για τους επισκέπτες λίγο τσάι και λίγα παξιμάδια.

 

Για τρεις μέρες βγαίνουν από το κελί τους μόνο για να πάνε στην εκκλησία για τις ακολουθίες. Για τρεις μέρες δεν τρώνε παρά μόνο όσοι για λόγους υγείας επιβάλλεται.

Η Καθαρά Δευτέρα: η σημασία, τα έθιμα, οι συμβολισμοί

Σύμφωνα με τους ιστορικούς που έχουν ασχοληθεί με την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο η Καθαρά Δευτέρα στα Βυζαντινά Ανάκτορα είχε μοναστηριακό χαρακτήρα. Έτσι την πρώτη, την δεύτερη και την τρίτη ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής δεν λειτουργούσε η Αυτοκρατορική Τράπεζα.

Οι Αυτοκράτορες και τα Μέλη της Αυλής νήστευαν κρατώντας τριήμερο. Τα ωμά λαχανικά και τα φρούτα ήταν τα μόνα που επιτρεπόταν εκτός αν υπήρχαν σοβαροί λόγοι υγείας για κάποιο από τα Μέλη της Αυτοκρατορικής Οικογένειας ή της Αυλής. (σ.σ. Από εκεί έχει βγει και η παροιμία «Όταν σκέφτεται ο παπάς το τριήμερο κακιά απονήστεια βγάζει»;)

Καθαρά Δευτέρα – Σαρακοστή - Νηστεία

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω.

 

Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά.

Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι.

Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.

Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα.

Αρχίζει ή Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Γιωργος Γεωργουδάκης ‎ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ

Ο Κύριος ζητά να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλον.

Αν βλέπουμε τόν πλησίον μας νά μάς κάνει κακό ή να μας προσβάλλει, δεν πρέπει να τον μισούμε. Αντίθετα, πρέπει να τον σπλαχνιζόμαστε, διότι είναι ασθενής. Ασθενεί η ψυχή του και υποφέ­ρει από μίσος. Γι' αυτό πρέπει να τον σπλαχνιζόμαστε.

Δεν πρέπει αυτόν να μισούμε, αλλά τον διάβολο και τους δαίμονες, πού φαρμάκωσαν με τήν κακία τους την καρδιά του και τον έκαναν άσπλαχνο και σκληρό.