Όσιος Εφραίμ ο Σύρος: Για την πνευματική εργασία

Αδελφοί, είμαστε πνευματικοί έμποροι, και μοιάζουμε με τους εμπόρους που ενδιαφέρονται για τα υλικά αγαθά. Καθημερινά λογαριάζει ο έμπορος το κέρδος και τη ζημία· και αν έχει ζημία, ενδιαφέρεται και φροντίζει πώς θα ανακτήσει αυτό που έχασε. Έτσι και συ, αγαπητέ, καθημερινά, και βράδυ και πρωί, με ακρίβεια πρόσεξε, όσον καιρό καταγίνεσαι με τις εμπορικές σου δραστηριότητες.

Το βράδυ μπες μέσα στην καρδιά σου, αναλογίσου και πες στον εαυτό σου· «Άραγε, μήπως σε κάτι παρόργισα τον Θεό; Μήπως είπα ανώφελο λόγο; Μήπως έδειξα αδιαφορία; Μήπως παρόργισα τον αδελφό μου; Μήπως κατηγόρησα κάποιον; Άραγε, μήπως το στόμα μου έψελνε, ενώ η σκέψη μου βρισκόταν με τη φαντασία στα κοσμικά ενδιαφέροντα; Άραγε, μήπως μου επιτέθηκε κάποια σαρκική επιθυμία και τη δέχθηκα με ευχαρίστηση; Μήπως υποχώρησα στις γήινες φροντίδες;». Αν ζημιώθηκες σ’ αυτά, φρόντισε να τα ανακτήσεις· στέναξε, κλάψε, για να μην ξαναπέσεις σ’ αυτά.

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος: Το ιλαρό πρόσωπο και ο πόνος της αγάπης

Εάν δώσεις κάτι στο φτωχό, να το δώσεις με πρόσωπο ιλαρό, και με καλά λόγια να τον παρηγορήσεις για τη θλίψη του. Όταν κάνεις αυτό που είπα, η ιλαρότητα του προσώπου σου κυριαρχεί στο μυαλό του περισσότερο παρά αυτό που χρειαζόταν και το έλαβε.

Όταν ανοίξεις το στόμα σου και μιλήσεις εναντίον κάποιου, να θεωρήσεις τον εαυτό σου νεκρό και άκαρπο για το Θεό εκείνη την ημέρα και ότι όλα τα καλά σου έργα πήγαν χαμένα, κι αν ακόμη έχεις τη γνώμη ότι ο λογισμός σου σε προέτρεψε να μιλήσεις με ειλικρίνεια και με σκοπό να βοηθήσεις. Ποια ανάγκη υπάρχει, αλήθεια, να γκρεμίσεις με τα λόγια σου το δικό σου πνευματικό σπίτι, για να διορθώσεις του αλλουνού;

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος: Πνευματικές συμβουλές

Ο αληθινός μοναχός πρέπει, σε όλες τις εκδηλώσεις και τις πράξεις του, να είναι παράδειγμα ωφέλιμο γι’ αυτούς που τον βλέπουν και τον παρακολουθούν· για να βλέπουν δηλαδή τις λαμπερές σαν τις ακτίνες αρετές του οι εχθροί της αλήθειας, και να ομολογήσουν, ακόμη κι αν δεν το θέλουν, ότι υπάρχει στους χριστιανούς βέβαιη και σταθερή ελπίδα σωτηρίας και, έτσι, να τρέχουν κοντά του, όπως τρέχουν στο καταφύγιο, για να σωθούν. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να ανυψωθεί το κύρος και η δύναμη της Εκκλησίας κατά των εχθρών της, και πολλοί να θελήσουν να μιμηθούν την αρετή του, και να απομακρυνθούν από την κοσμική φθορά, και αυτός να γίνει σεβαστός για το κάλλος της αρετής του. Διότι η αληθινή μοναχική πολιτεία είναι καύχημα της Εκκλησίας του Χριστού. (43)

Λάμπρος Σκόντζος: Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος - Ἕνας μεγάλος ἀσκητής καί δάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Ἡ ἀσκητικὴ γραμματεία κατέχει μιὰ πολὺ σπουδαία θέση στὴ διδασκαλία καὶ στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρόκειται γιὰ σπουδαιότατα κείμενα ἁγίων ἀσκητῶν, προϊόντα βαθύτατου πνευματικοῦ στοχασμοῦ καὶ σοφίας. Περιέχουν τὴν ἐμπειρία τῶν ἁγίων γερόντων, οἱ ὁποῖοι βίωσαν τὴν εὐλογημένη πορεία τῆς ἀσκήσεως καὶ τῶν ἀρετῶν καὶ τὴν κατέγραψαν, γιὰ νὰ εἶναι ἐσαεὶ στοὺς πιστοὺς πολύτιμο βοήθημα μεθόδων ἄσκησης καὶ πνευματικῆς προκοπῆς.
 

Στὴν κορυφὴ τῆς ἀσκητικῆς γραμματείας βρίσκονται καί τὰ κείμενα ἑνὸς μεγάλου ἀσκητῆ τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου. Τὰ βαθυστόχαστα καὶ ψυχωφελῆ του συγγράμματα εἶναι ἀπὸ τὰ κυριότερα ἀναγνώσματα τῶν μοναχῶν καὶ ὅλων ὅσων ἀγωνίζονται γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὰ ἄλγη τῆς ἁμαρτίας.

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Όταν μας αδικούν…

Όταν αδικούμαστε, πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε την αδικία που γίνεται σε βάρος μας; Να διεκδικούμε το δίκαιό μας;

Να παραιτούμαστε από αυτό; Να μιλούμε; Να σιωπούμε; Να κάνουμε κάτι άλλο;

Βεβαίως δεν είναι ίδιες όλες οι περιπτώσεις, ούτε αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο από όλους τους ανθρώπους. Κάποιοι διεκδικούν το δίκαιό τους ακολουθώντας την δικαστική οδό. Κάνουν χρήση ενός νομίμου δικαιώματός τους που δεν τους απαγορεύει ούτε η Πολιτεία ούτε ο νόμος του Θεού να το χρησιμοποιήσουν.

Ἡ ἀγρυπνία

Ὅταν πρόκειται ν᾿ ἀρχίσεις τήν ἐργασία τῆς ἀγρυπνίας καί γιά νά γίνει δεκτή ἡ προσευχή σου στό Θεό, θά κάμεις τά ἑξῆς:

Πρῶτα θά γονατίσεις καί μετά θ᾿ ἀρχίσεις τήν προσευχή σου, ἀφοῦ προηγουμένως σφραγίσεις τήν καρδιά σου καί τά μέλη σου μέ τό ζωοποιό τύπο τοῦ σταυροῦ.

Πνευματικά «ρήματα» καί συμβουλές (δ’) (Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος)

1. Στους φίλους σου να πηγαίνεις με ευλάβεια. Άμα κάνεις έτσι, και τον εαυτό σου και αυτούς θα ωφελήσεις. Διότι πολλές φορές η ψυχή προφασίζεται την αγάπη και αποβάλλει το χαλινάρι της προφύλαξης.

 

2. Προφυλάξου από τις συνομιλίες και τις συναντήσεις με τους ανθρώπους, διότι δεν ωφελούν πάντοτε.

 

3. Στις συνάξεις να προτιμάς τη σιωπή, που προστατεύει τον άνθρωπο από πολλή ζημιά.

Όσιος Εφραίμ ο Σύρος: "Σε ψυχή που ραθυμεί"

Ψυχή, μη χάνεις το θάρρος σου και μη θλίβεσαι.

Μη συλλογίζεσαι τον εαυτό σου ότι είναι στο πλήθος της αμαρτίας. μην επιφέρεις στον εαυτό σου τη φωτιά. μη λες ότι ο Κύριος με απέρριψε από την παρουσία του...

Διότι αυτός ο λόγος δεν θα αρέσει στο Θεό, επειδή ο ίδιος κράζει σ' εσένα, λέγοντας: "Λαέ μου, τι κακό σου έκανα ή σε τι σε λύπησα ή σε τι σε στενοχώρησα;(Μιχ. 6,3).

Μήπως εκείνος που έπεσε δε σηκώνεται; Ή μήπως εκείνος που χάνει το δρόμο του, δε φροντίζει να επιστρέψει; (Ιερ. 8,4)"....

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος: Πνευματικά σταχυολογήματα

Να αγαπήσεις και να συμπονέσεις τους φτωχούς, για να ελεήσει και σένα ο Θεός.

Να μην πηγαίνεις κοντά σε φιλόνικους ανθρώπους, για να μην αναγκασθείς να βγεις από τη γαλήνη του Θεού.

Να μην αηδιάζεις με τη δυσοσμία των αρρώστων, και μάλιστα των φτωχών, επειδή και συ το ίδιο σώμα φοράς.

Να μην επιπλήξεις αυτούς που έχουν θλίψη στην καρδιά, για να μη μαστιγωθείς με το ίδιο τιμωρητικό ραβδί, και θα ψάχνεις τότε ποιος να σε παρηγορήσει, και δε θα βρίσκεις κανέναν!

Να μη χλευάσεις και περιγελάσεις τον ακρωτηριασμένο, διότι όλοι θα πάμε στον τάφο, όπου δεν υπάρχει διάκριση.

Λάμπρος Σκόντζος: Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος - Ἕνας μεγάλος ἀσκητής καί δάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Οἱ ἀσκητικὴ γραμματεία κατέχει μιὰ πολὺ σπουδαία θέση στὴ διδασκαλία καὶ στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρόκειται γιὰ σπουδαιότατα κείμενα ἁγίων ἀσκητῶν, προϊόντα βαθύτατου πνευματικοῦ στοχασμοῦ καὶ σοφίας. Περιέχουν τὴν ἐμπειρία τῶν ἁγίων γερόντων, οἱ ὁποῖοι βίωσαν τὴν εὐλογημένη πορεία τῆς ἀσκήσεως καὶ τῶν ἀρετῶν καὶ τὴν κατέγραψαν, γιὰ νὰ εἶναι ἐσαεὶ στοὺς πιστοὺς πολύτιμο βοήθημα μεθόδων ἄσκησης καὶ πνευματικῆς προκοπῆς.
 

Στὴν κορυφὴ τῆς ἀσκητικῆς γραμματείας βρίσκονται καί τὰ κείμενα ἑνὸς μεγάλου ἀσκητῆ τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου. Τὰ βαθυστόχαστα καὶ ψυχωφελῆ του συγγράμματα εἶναι ἀπὸ τὰ κυριότερα ἀναγνώσματα τῶν μοναχῶν καὶ ὅλων ὅσων ἀγωνίζονται γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὰ ἄλγη τῆς ἁμαρτίας.

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Προσπάθησε να βρεις ησυχία, οι δουλειές δεν τελειώνουν ποτέ...»

Τά πολλά ὑλικά πράγματα δένουν τόν ἄνθρωπο στήν γῆ αὐτή, καί δέν τόν ἀφήνουν νά δεῖ τήν Αἰώνια Βασιλεία. Ἡ ἀφθονία τῶν πραγμάτων εἶναι ἐχθρός τῆς ἐγκράτειας.

Εἰναι εὐτυχισμένος ἐκεῖνος πού προσπαθεῖ νά βρεῖ ἡσυχία γιά νά ἔλθει σ’ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, καί δέν ἐπηρεάζεται ἀπό τίς πολλές ἐργασίες. Γιατί ὅσο ζεῖ ὁ ἄνθρωπος θά ἔχει δουλειές καί δέν θά σταματήσουν ποτέ.

Βέβαια, καί ἡ ἐργασία εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν προκοπή τῆς ψυχῆς. Οἱ Πατέρες μάλιστα ὁρίζουν ὅτι οἱ ἀρχάριοι στήν πνευματική ζωή πρέπει νά καταγίνονται πολύ μέ τή σωμάτικη ἐργασία, γιά νά μή τούς πειράζει ὁ σατανᾶς, χωρίς φυσικά νά παραλείπουν καί τήν προσευχή. Καί προσευχή καί ἐργασία.

Νά μήν ἀμελεῖς τίς μετάνοιες σου, γιατί αὐτό φοβίζει τόν σατανᾶ.

Νά μήν ἀμελεῖς τίς μετάνοιες σου, γιατί αὐτό φοβίζει τόν σατανᾶ.

Νά γνωρίζεις ὅτι θά σέ πολεμήσουν πολύ οἱ δαίμονες, ὅταν ἀρχίζεις νά προσκυνᾶς τόν Θεό σου.

Κανένα πρᾶγμα στόν πνευματικό ἀγῶνα δέν εἶναι ἀνώτερο ὅσο ἡ ἀσκητική προσπάθεια, πού τόσο φθονοῦν οἱ δαίμονες, γιατί καίγονται ὅταν βλέπουν τούς χριστιανούς νά πέφτουν γονατιστοί μπροστά στόν Ἐσταυρωμένο.

Η αγάπη προς τον Θεό - Υπέροχες συμβουλές αββά Ισαάκ

Η ψυχή που αγαπάει τον Θεό βρίσκει ανάπαυση μόνο κοντά Του. Μόλις ελευθερωθείς από τα δεσμά της αμαρτίας, η καρδιά σου θα συνδεθεί με τον Θεό. Όπως τα βρέφη τρέφονται πρώτα με το γάλα και μετά με το ψωμί, έτσι και οι αρχάριοι στη χριστιανική ζωή πρώτα πρέπει να κόψουν αυτά που τους συνδέουν με τον κόσμο και μετά να ενωθούν με τον Θεό. Η σωματική εργασία προηγείται από την ψυχική.

Όπως ο Θεός στη δημιουργία του ανθρώπου πρώτα έφτιαξε το χωμάτινο σώμα και μετά φύσηξε και του έδωσε «πνοήν ζωής», έτσι και στα πνευματικά, πρώτα θ’ αρχίσουμε με τους σωματικούς κόπους και κατόπιν θα προχωρήσουμε στη συστηματική καλλιέργεια των αρετών. Πρώτα βάζει στο σπίτι κανείς θεμέλια και μετά το χτίζει. Αλλιώτικα δεν γίνεται. Η ψυχική εργασία γεννιέται από τη σωματική, όπως το στάχυ βγαίνει από τον γυμνό κόκκο του σταριού.

Η ελεημοσύνη μας κάνει όμοιους με το Θεό

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος

Θέλεις να έχεις πνευματική κοινωνία με το Θεό και να απολαύσεις εκείνη την ηδονή που είναι ελεύθερη από τις σωματικές αισθήσεις; Ακολούθησε την εντολή της ελεημοσύνης. Αυτή η ελεημοσύνη του Θεού, όταν βρεθεί μέσα στην καρδιά σου, εικονίζει μέσα σου εκείνο το άγιο κάλλος του Θεού, ως προς το οποίο ήδη έγινες όμοιος με αυτόν

Αδελφέ μου ασκητή, αν σου περισσεύει κάτι απ’ αυτά που σου χρειάζονται για σήμερα, δώσ’ το στους φτωχούς και πήγαινε να προσφέρεις τις προσευχές σου στο Θεό με παρρησία. Μίλησε δηλαδή με το Θεό σαν γιος με πατέρα. Τίποτε δεν μπορεί να φέρει την καρδιά μας κοντά στο Θεό, όσο η ελεημοσύνη. Και τίποτε δεν προκαλεί στο νου τόση γαλήνη, όση η θεληματική φτώχεια. Καλύτερα να σε λένε οι πολλοί άνθρωποι αμαθή για την απλότητα των τρόπων σου, παρά να δοξάζεσαι ως σοφός και πανέξυπνος. 

‘Αγιος Ισαάκ ο Σύρος: Κεφάλαια για την αμαρτία και τη μετάνοια

 

Όποιος δεν απομακρύνεται, με τη θέλησή του, από τα αίτια των παθών, χωρίς να το θέλει σέρνεται από την αμαρτία. Τα αίτια λοιπόν της αμαρτίας είναι αυτά: ο οίνος, οι γυναίκες, ο πλούτος και η ευεξία του σώματος. Όχι ότι αυτά είναι αμαρτίες από τη φύση τους, αλλά η ανθρώπινη φύση επηρεάζεται απ’ αυτά και κλίνει εύκολα προς τα πάθη της αμαρτίας. Γι’ αυτό οφείλει κάθε άνθρωπος να προφυλάγεται απ’ αυτά με ιδιαίτερη φροντίδα. (19)

Αυτός που φοβάται την αμαρτία, θα διαβεί τον επικίνδυνο δρόμο της ζωής του χωρίς προσκόμματα και, όταν αρχίζει να βλέπει σκοτάδι μέσα του ή μπροστά του, θα δει φως ιλαρό. Όταν ένας άνθρωπος φοβάται τις αμαρτίες, ο Κύριος φυλάει τα βήματά του και, όταν γλιστράει στην αμαρτία, τον προλαβαίνει το έλεος του Θεού. Όποιος θεωρεί τα παραπτώματά του μικρά και ασήμαντα, πέφτει σε άλλα, μεγαλύτερα και χειρότερα, και θα τιμωρηθεί επτά φορές περισσότερο, έτσι που κάνει. (20)

Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος γιά τους πειρασμούς και τις θλίψεις

Ας θυμηθούμε τους ενόχους που παραδίδονται στα χέρια των δικαστών, για να τιμωρηθούν για τα κακά τους έργα. Αυτοί, όταν αρχίσουν να τους βασανίζουν, άμα ταπεινώσουν τον εαυτό τους και, χωρίς καθυστέρηση, ομολογήσουν την αδικία τους, τιμωρούνται λιγότερο και με λίγους πόνους γλιτώνουν. Εάν όμως είναι άκαμπτοι και δεν ομολογούν, τα βασανιστήριά τους πληθαίνουν, και στο τέλος, ύστερα από πολλά βάσανα που τραβούν και αφού τα πλευρά τους καταπληγωθούν, αναγκάζονται και, χωρίς να το θέλουν, ομολογούν, αλλά δεν ωφελούνται καθόλου, γιατί τράβηξαν όλο τον πόνο.

Έτσι λοιπόν συμβαίνει και με μας. Διότι και εμείς για τα ανόητα αμαρτήματά μας παραδινόμαστε, για να ελεηθούμε, στα χέρια του δίκαιου κριτή όλων των ανθρώπων και δεχόμαστε τα χτυπήματα των θλίψεων, μέχρι να ομολογήσουμε, οπότε μαλακώνει η τιμωρία. Εάν λοιπόν, την ώρα που έρχεται κατεπάνω μας το ραβδί του δικαστή, ταπεινωθούμε και θυμηθούμε τα αδικήματά μας και ομολογήσουμε ενώπιον του δικαστή, με λίγους πειρασμούς και θλίψεις γρήγορα γλιτώνουμε· όμως, πάνω στο μαστίγωμα, μπορεί να μας πιάσει το πείσμα, οπότε δεν ομολογούμε ότι εμείς φταίμε και ότι αξίζουμε να πάθουμε ακόμη περισσότερα, αλλά ρίχνουμε το φταίξιμο για τα δικά μας αμαρτήματα στους ανθρώπους, ή ακόμη και στους δαίμονες και, καμιά φορά, και στη δικαιοσύνη του Θεού και, έτσι, βγάζουμε αθώο τον εαυτό μας για τις ανομίες μας.

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Και όταν Τον επικαλείσαι, θα σε ακούσει...

 

Του Αββά Ισαάκ του Σύρου

Όταν θελήσεις να κάνεις αρχή καλού έργου, πρώτα να ετοιμάσεις τον εαυτό σου για την αντιμετώπιση των πει­ρασμών, που πρόκειται να έρθουν εναντίον σου. Γιατί ο ε­χθρός, όταν δει κάποιον ν’ αρχίζει με θερμή πίστη μια θεάρεστη ζωή, συνηθίζει να του επιτίθεται με διάφορους και φοβερούς πειρασμούς, ώστε να δειλιάσει απ’ αυτούς ο άν­θρωπος και να εγκαταλείψει την καλή του πρόθεση.

Και παραχωρεί ο Θεός να πέσει σε πειρασμό για να χτυπήσεις επίμονα τη θήρα (του ελέους) Του και για να ριζώσει μέσα στο νου σου, από το φόβο των θλίψεων, η μνήμη Εκείνου, και για να Τον πλησιάσεις με τις προσευχές, ώστε ν’ αγιασθεί έτσι η καρδιά σου από την ακατάπαυστη ενθύμησή Του. Και όταν Τον επικαλείσαι, θα σε ακούσει. Και θα μά­θεις έτσι, ότι ο Θεός είναι αυτός που σε λυτρώνει. Και τότε θα νιώσεις την παρουσία Εκείνου που σ’ έπλασε και σε δυ­ναμώνει και σε προστατεύει.

Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος: Περί πειρασμῶν

Α. Τί σημαίνει τό «γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν;»

«Νά προσεύχεσαι, λέγει, νά μήν εἰσέλθεις σέ πειρασμούς τῆς πίστης σου. Νά προσεύχεσαι νά μήν εἰσέλθεις στόν πειρασμό τοῦ δαίμονα τῆς βλασφημίας καί τῆς ὑπερηφάνειας μέ τήν οἴηση τοῦ νοῦ σου. Νά προσεύχεσαι νά μήν εἰσέλθεις, κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ, στούς φανερούς πειρασμούς τῶν αἰσθήσεων, πού ὁ διάβολος ξέρει πῶς νά σοῦ δημιουργεῖ ὅταν τό ἐπιτρέπει ὁ Θεός λόγω τῶν ἀνόητων λογισμῶν πού καλλιεργεῖς. Νά προσεύχεσαι νά μήν εἰσέλθεις στούς πειρασμούς τῆς ψυχῆς μέσα ἀπό ἀμφιβολίες καί προκλήσεις, μέ τίς ὁποῖες ἡ ψυχή σύρεται βίαια σέ μεγάλη σύγκρουση. Ἀκόμα καί ἔτσι, ἑτοιμάσου νά δεχτεῖς ὁλόψυχα σωματικούς πειρασμούς. Νά τούς διαπλεύσεις μέ ὅλα σου τά μέλη καί νά γεμίσεις τά μάτια σου μέ δάκρυα, ἔτσι ὥστε ὁ ἄγγελος πού σέ φυλάει νά μή σέ ἐγκαταλείψει. Ἐπειδή χωρίς δοκιμασίες δέν φαίνεται ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί δέν μπορεῖς νά ἀποκτήσεις παρρησία μπροστά στόν Θεό, οὔτε νά μάθεις τή σοφία τοῦ Πνεύματος, οὔτε μπορεῖ νά ἑδραιωθεῖ μέσα σου ὁ θεῖος πόθος.

Ὅποιος δέν γνωρίζει τίς ἀδυναμίες του, στερεῖται τήν τελειότητα - τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου

 

Κανείς δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τήν ἀδυναμία του, ἄν δέν πέσει σέ ψυχικούς καί σωματικούς πειρασμούς. Τότε προσεύχεται καί συντρίβεται καί ταπεινώνεται.

Ψυχικοί πειρασμοί εἶναι·

α) ἀπιστίας,

β) βλασφημίας,

γ) ὑπερηφανείας,

δ) φανεροῦ πολέμου τοῦ διαβόλου,

ε) θυμοῦ καί ὀργῆς.

Ὁ ἄνθρωπος, γιά νά διατηρήσῃ τήν ψυχική του καθαρότητα, πρέπει ... νά κόψῃ τίς αἰτίες τῶν παθῶν.

 

Ὁ ἄνθρωπος, γιά νά διατηρήσῃ τήν ψυχική του καθαρότητα, πρέπει ν’ ἀποφεύγῃ ὅλα ἐκεῖνα τά κακά πού τρέφουν τά πάθη, νά κόψῃ δηλαδή τίς αἰτίες τῶν παθῶν.
 

Πρέπει ἀκόμη μέ τήν προσευχή καί τή μελέτη τῶν θείων Γραφῶν, νά διώχνει τούς ρυπαρούς καί βρωμερούς λογισμούς πού τόν μολύνουν. Τό κακό βέβαια δέν θά ὑποχωρήσει. Ἀλλά καί ἐμεῖς δέν πρέπει νά ὑποχωροῦμε γιατί ἔχουμε μαζί μας τόν Παντοδύναμο Θεό. 

 

Ποιά δύναμη ἔχει ὁ σατανᾶς μπροστά στή δύναμη τοῦ Θεοῦ;
Κι αὐτή πού ἔχει, τοῦ τήν παραχωρεῖ ὁ Θεός, μόνο γιά νά μᾶς δοκιμάζει. Ὅταν ἀγωνίζεται κανείς γιά τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς του, δέν πρέπει νά σκέφτεται τί θά ποῦν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλά τί θά πεῖ ὁ Θεός.