Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

 

Αυτό το νεοφανές άστρο του στερεώματος της Εκκλησίας, ο όσιος Σιλουανός – κατά κόσμον Συμεών Ιβάνοβιτς Αντόνωφ – γεννήθηκε το 1866 σε οικογένεια χωρικών της περιφέρειας Ταμπώφ της Ρωσίας. Από την ηλικία των τεσσάρων ετών αναρωτιόταν: «Πού είναι αυτός ο Θεός; Όταν μεγαλώσω, θα γυρίσω όλη την γη αναζητώντας τον!»

Όταν μεγάλωσε, οι βίοι των αγίων και τα θαύματά τους πυρπόλησαν την νεανική του καρδιά από αγάπη προς τον Θεό, ο νους του προσκολλήθηκε στην αδιάλειπτη μνήμη του και προσευχόταν πολύ με δάκρυα. Η χαρισματική αυτή κατάσταση, που διήρκεσε τρεις μήνες, διήγειρε μέσα του τον πόθο για τη μοναχική ζωή. Νέος όμως, εύθυμος εκ χαρακτήρος και προικισμένος με εξαιρετική φυσική δύναμη, επανήλθε στην κοσμική ζωή και συμμετείχε σε όλες τις διασκεδάσεις του χωριού. Κάποια ημέρα σε μία συμπλοκή παρά λίγο θα σκότωνε ένα συγχωριανό του. Λίγο καιρό μετά από αυτό το επεισόδιο αποκοιμήθηκε ελαφρά και είδε στον ύπνο του ένα φίδι να σύρεται μέσα του από το στόμα. Μαζί με την αηδία που ένοιωσε άκουσε την φωνή της Θεοτόκου να του λέει με ασυνήθιστη γλυκύτητα: «Κατάπιες στο όνειρό σου φίδι και δεν σου άρεσε· το ίδιο δεν αρέσει και σε μένα να βλέπω τα έργα σου».

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Ψυχή που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού δεν φοβάται τίποτε!

 

Είναι μεγάλο αγαθό το να παραδινώμαστε στο θέλημα του Θεού. Τότε στην ψυχή είναι Μόνος ο Κύριος και δεν έρχεται καμιά ξένη σκέψη· η ψυχή προσεύχεται με καθαρό νου και αισθάνεται την αγάπη του Θεού, έστω και αν υποφέρη σωματικά.

Όταν η ψυχή παραδοθή ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, τότε ο Ίδιος ο Κύριος αρχίζει να την καθοδηγή, και η ψυχή διδάσκεται απευθείας από τον Θεό, ενώ προηγουμένως την οδηγούσαν οι άνθρωποι και η Γραφή.

Ἅγιος Σιλουανός: Ὁ καθένας θά δοξαστεῖ κατά τό μέτρο τῆς ἀγάπης του!

 

Ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε τήν ἐντολή νά ἀγαπᾶμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή ἐλευθερία: ἡ ἀγάπη γιά τό Θεό καί τόν πλησίον. Ἐδῶ βρίσκεται καί ἡ ἐλευθερία καί ἡ ἰσότητα.

 

Στήν κοσμική τάξη εἶναι ἀδύνατο νά ὑπάρξει ἰσότητα – αὐτό ὅμως δέν ἔχει σημασία γιά τήν ψυχή. Δέν μπορεῖ νά εἶναι ὁ καθένας βασιλιάς ἤ ἄρχοντας, πατριάρχης ἤ ἡγούμενος ἤ διοικητής.

Προσηυχόμην ενώπιον της Θεομήτορος, και η προσευχή του Ιησού εισήλθεν εις την καρδίαν μου ~ Άγ. Σιλουανός Αθωνίτης

Ότε ήμην νεαρός υποτακτικός, προσηυχόμην ποτέ ενώπιον της εικόνος της Θεομήτορος, και η προσευχή του Ιησού εισήλθεν εις την καρδίαν μου, και ήρχισεν αφ’ εαυτής να προφέρηται εκεί...

Άλλοτε εν τω ναώ ήκουον την ανάγνωσιν των προφητειών του Ησαΐου και εις τας λέξεις «Λούσασθε, και καθαροί γίνεσθε» (Ησ. α’ 16), εσκέφθην: 

Από τις διδαχές του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη

 

Όλοι επιθυμούν την ειρήνη, μα δεν ξέρουν πώς να την αποκτήσουν. Ο Μέγας Παΐσιος κυριεύθηκε από θυμό και παρακάλεσε τον Κύριο να τον ελευθερώσει από αυτό το πάθος. Ο Κύριος εμφανίστηκε σ’ αυτόν και του είπε:

«Παΐσιε, αν θέλεις να μην οργίζεσαι, μην επιθυμείς τίποτε, μη κρίνεις και μη μισήσεις κανένα και θα έχεις την ειρήνη».
Έτσι κάθε άνθρωπος που κάνει το θέλημα του να υποχωρεί έναντι του Θεού και των ανθρώπων, θα είναι πάντα ειρηνικός στην ψυχή. Όποιος όμως αγαπά να κάνει το θέλημά του, αυτός δεν θάχει ειρήνη.

Ψυχή που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού υποφέρει εύκολα κάθε θλίψη και κάθε ασθένεια· γιατί τον καιρό της ασθένειας παραμένει στη θέα του Θεού και προσεύχεται: «Κύριε, Συ βλέπεις την ασθένειά μου. Εσύ ξέρεις πόσο αμαρτωλός και αδύνατος είμαι· βοήθησέ με να υπομένω και να ευχαριστώ την αγαθότητά Σου». Και ο Κύριος ανακουφίζει τον πόνο και η ψυχή αισθάνεται την εγγύτητα του Θεού και μένει κοντά στον Θεό γεμάτη χαρά και ευγνωμοσύνη.

Άγιος Σιλουανός: Το μυστικὸ της αγιότητος

 

Εδώ και μερικές ημέρες περίμενα τον θάνατο, αλλά νά, είμαι και πάλι ζωντανός! Δεν γνωρίζω αληθινά γιατί, αλλά θέλω πολύ να μιλώ μαζί σας. Ο Σιλουανός ρώτησε τον Στρατόνικο: «Πώς μιλούν οι τέλειοι;». 

 

Πριν από τη συνάντηση αυτή μέ τον Στρατόνικο, ο Σιλουανός είχε προσευχηθεί όλη τη νύχτα, και αυτή η συνάντηση είχε μεγάλη σημασία γιά τον Στρατόνικο, ο οποιος επέστρεψε στη Ρωσία αληθινά ευεργετημένος. Πέθανε στα όρη τού Καυκάσου• τον σκότωσαν οι κομμουνιστές πού πλησίασαν τη μικρή καλύβα στην οποια βρισκόταν και τον πυροβόλησαν.

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Περί Χάριτος

 

Δεν έφερα τίποτε μαζί μου στο Μοναστήρι, εκτός από τις αμαρτίες μου, και δεν ξέρω γιατί ο Κύριος μου έδωσε, ενώ ήμουν ακόμη νεαρός υποτακτικός, τόση χάρη του Αγίου Πνεύματος, που γέμισαν από χάρη η ψυχή και το σώμα μου. Κι ήταν η χάρη όμοια με τη χάρη των μαρτύρων και το σώμα μου διψούσε να πάθει για τον Χριστό.

Δεν εζητούσα εγώ από τον Κύριο Πνεύμα Άγιο. Δεν ήξερα πως υπάρχει Πνεύμα Άγιο, πως έρχεται στην ψυχή και πώς ενεργεί στην ψυχή. Τώρα όμως χαίρομαι να γράψω γι’ αυτό.
Ω Πνεύμα Άγιο, πόσο Σε αγαπά η ψυχή!

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Τι μας εμποδίζει να γνωρίσουμε το Θεό

 

Η απιστία προέρχεται από την υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος ισχυρίζεται πως θα γνωρίσει τα πάντα με το νου του και την επιστήμη, αλλά η γνώση του Θεού παραμένει ανέφικτη γι' αυτόν, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος.
 

Ο Κύριος αποκαλύπτεται στις ταπεινές ψυχές. Σ' αυτές δείχνει τα έργα Του, που είναι ακατάληπτα για το νου μας. Με το φυσικό μας νου μπορούμε να γνωρίσουμε μόνο τα γήινα πράγματα, κι αυτά μερικώς, ενώ ο Θεός και όλα τα ουράνια γνωρίζονται με το Άγιο Πνεύμα.

Άγιος Σιλουανός: Η επέμβαση της Μεγάλης Μάνας στη ζωή του

Ο άγιος Σιλουανός από τη νεότητά του αισθάνθηκε την επέμβαση της Μεγάλης Μάνας στη ζωή του.

Πολλά κείμενα γράφτηκαν, γράφονται και θα γράφονται για την Υπεραγία Μητέρα του Κυρίου και δική μας, των πιστών, Μητέρα. Κείμενα δοξολογικά, παρακλητικά, θεολογικά.

Γιατί δεν μπορεί ο ορθόδοξος πιστός να σταθεί σωστά έναντι του Ιησού Χριστού του Κυρίου του χωρίς αντίστοιχη στάση έναντι της Παναγίας Μητρός Του – παραθεώρηση της Παναγίας από έναν χριστιανό σημαίνει έλλειμμα πίστεως προς τον Χριστό, μάλλον δεν μπορεί να υπάρχει πίστη σ’ Εκείνον. Όπως πολλάκις έχει τονιστεί: κριτήριο της ορθόδοξης πίστεως κάποιου είναι το πώς τοποθετείται απέναντι στην Υπεραγία Θεοτόκο.

Η πρακτική, νομίζουμε, των αγιορειτών πατέρων εν προκειμένω εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την αλήθεια αυτή. «Ευλογείτε» λες στον αγιορείτη, «ο Κύριος» απαντά. «Την ευχή σας» του λες, «Την ευχή της Παναγίας» ανταποδίδει. Χριστός και Παναγία πάντοτε συνυπάρχουν – η Παναγία δείχνει προς τον Υιό της, ο Χριστός χαίρεται να «υπακούει» στη Μητέρα Του!

Άγιος Σιλουανός ο Ἀθωνίτης: Πώς θα γνωρίσουμε το Θεό

 

Πολύ μας αγαπάει ο Κύριος- αυτό το έμαθα από το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε Εκείνος κατά το μέγα Του έλεος. Γέρασα και ετοιμάζομαι για το θάνατο και γράφω την αλήθεια από αγάπη για τους ανθρώπους. Το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε ο Κύριος, θέλει να σωθούν όλοι, να γνωρίσουν όλοι το Θεό.
 

Ήμουνα χειρότερος κι από έναν βρωμερό σκύλο, εξαιτίας των αμαρτιών μου- σαν άρχισα όμως να ζητώ συγχώρηση από το Θεό, Αυτός μου έδωσε όχι μόνο τη συγχώρηση αλλά και το Άγιο Πνεύμα. Έτσι, εν Πνεύματι Αγίω, γνώρισα το Θεό.
Βλέπεις αγάπη που έχει ο Θεός για μας; Ποιος, αλήθεια, θα μπορούσε να περιγράψει την ευσπλαχνία Του;

Μια όχι και τόσο γνωστή επιστολή του Οσίου Σιλουανού

 

Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης. Ζωγράφος Π.Β.Ριζένκο

Σχεδόν κανένας δε γνωρίζει αυτήν την επιστολή του μεγάλου Ρώσου Αγίου. Η επιστολή είχε παραληφθεί το Μάιο του 1937. Και μετά από ενάμιση χρόνο, στις 24 Σεπτεμβρίου του 1938, ο γέροντας Σιλουανός ο Αθωνίτης κοιμήθηκε. Η επιστολή είχε παραλήπτη τη Βέρα Αλεξέϊ Λαβρόβα. Είχε ζητήσει από τον πατέρα Σιλουανό να προσεύχεται για την ίδια και για τη Βέρα Βασίλιϊ Κιπαρίσοβα. Ο γέροντας της απάντησε ταχυδρομικώς. Το χειρόγραφο αντίγραφο αυτής της επιστολής βρέθηκε κάποια στιγμή στα χέρια του Αρχιμανδρίτη Σεργίου (Σέβιτς)^[1], ο οποίος ευλαβούνταν πολύ τον γέροντα Σιλουανό. Το πλήρες κείμενο του αντιγράφου το παραθέτουμε εδώ σε πλάγια γραφή.

Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης για την αληθινή ελευθερία

 

Συνωμίλησε ποτε ο Γέρων Σιλουανός μετά τινος φοιτητού, όστις επεσκέφθη τον Άθωνα και έλεγε πολλά περί ελευθερίας. Όπως πάντοτε, ο Γέρων παρηκολούθησε τας σκέψεις και τα συναισθήματα του συμπαθούς αλλά αφελούς συνομιλητού αυτού μετά πολλής προσοχής. Βεβαίως, αι ιδέαι του φοιτητού περί ελευθερίας συνεκεντρούντο αφ’ ενός μεν εις την αναζήτησιν πλειόνων πολιτικών ελευθεριών, αφ’ ετέρου δε εις την δυνατότητα να ενεργή τις γενικώς κατά τα κίνητρα και τας εαυτού επιθυμίας.

 

Ο Γέρων εις απάντησιν εξέθεσε τας ιδίας αυτού απόψεις.

 

«Ποίος δεν θέλει ελευθερίαν; Πάντες θέλουν αυτήν, αλλά πρέπει να γνωρίζης εις τί συνίσταται και πώς αποκτάται. Ο εφιέμενος ελευθερίας δεσμεύει εαυτόν. Καθ’ ό μέτρον δεσμεύεις σεαυτόν, το πνεύμα σου θα απολαύη ελευθερίας…

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Τι ευαισθησία είχε αυτός ο άνθρωπος! Άνθρωπος μεγάλης αγάπης! Το βιβλίο της ζωής του γράφτηκε ολόκληρο με τα μαργαριτάρια της σοφίας και το χρυσό της αγάπης…

 

Ο Άγιος Σιλουανός μέχρι να γίνει δοχείο της Χάριτος του Χριστού και να πληρωθεί Πνεύματος Αγίου πέρασε δια πυρός και σιδήρου: θλίψεις, απόγνωση, βίωσε το σκοτάδι της κολάσεως, βρέθηκε στα έγκατα του Άδη! Όταν έφτασε στα όρια της θλίψεως και το εξέφρασε με το να πει στον Θεό ότι είναι αδυσώπητος, τότε γεύτηκε και τη χάρη ως «πυρ καταναλίσκον» στην καρδιά του από τη στιγμή που είδε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και του είπε τον κορυφαίο λόγο «Κράτα τον νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι». Από τότε έκαιγε μέσα του ο άσβεστος πόθος, ο θείος έρωτας γι’ Αυτόν.

Η στάση του Αγίου Σιλουανού απέναντι σ’ όποιον διαφωνούσε μαζί του

Είναι αδύνατο ν’ αποσιωπήσουμε ένα αξιόλογο διακριτικό του χαρακτήρα του Γέροντα: τη στάση του απέναντι σ’ όποιον διαφωνούσε μαζί του. 

Επιθυμούσε ειλικρινώς και βαθειά να καταλάβει ένα τέτοιον άνθρωπο όσο μπορούσε καλύτερα και να μην προσβάλει ό,τι είναι ιερό γι’ αυτόν. 

Ξέρουμε τη συνομιλία του Γέροντα με έναν αρχιμανδρίτη, που ασχολείτο με το ιεραποστολικό έργο μεταξύ των ετεροδόξων. Ο αρχιμανδρίτης αυτός σεβόταν πολύ τον Γέροντα, κι όταν επισκεπτόταν το Άγιον Όρος, ερχόταν επανειλημμένως να συνομιλήσει μαζί του. 

Ο Γέροντας τον ρώτησε πώς κηρύττει. Ο αρχιμανδρίτης, νέος και άπειρος ακόμη, με υπερβολικές μάλλον χειρονομίες, απάντησε νευρικά: 

-Τους λέω: Η πίστη σας είναι διεστραμμένη. Όλα σ’ εσάς είναι διεστραμμένα, όλα ψεύτικα, κι αν δεν μετανοήσετε, δεν θα σωθείτε. 

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Ταπείνωση και αγάπη, υπερηφάνεια και πλάνη

Δείξαμε μεγάλη ἀμέλεια καί δέν καταλαβαίνουμε πιά ἄν ὑπάρχει ἡ κατά Xριστόν ταπείνωση καί ἀγάπη. Bέβαια, ἡ ταπείνωση αὐτή καί ἡ ἀγάπη γίνονται γνωστές μόνο μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἐμεῖς ὅμως δέν ξέρουμε ὅτι, γιά νά προσελκύσουμε τή χάρη κοντά μας, πρέπει νά τήν ποθήσουμε μ’ ὅλη μας τήν ψυχή. Ἀλλά πῶς θά ποθήσουμε κάτι πού δέν τό γνωρίζουμε καθόλου; Καί ὅμως, ὅλοι μας τή γνωρίζουμε τή χάρη, ἔστω καί λίγο, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα κινεῖ κάθε ψυχή στήν ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ.

Στόν ἀγώνα μας πρέπει νά εἴμαστε ἀνδρεῖοι. Ὁ Κύριος ἀγαπάει τήν ἀνδρεία καί συνετή ψυχή. Ἄν δέν ἔχουμε ἀνδρεία καί σύνεση, τότε πρέπει νά τά ζητᾶμε ἀπό τό Θεό καί νά ὑπακοῦμε στούς πνευματικούς, γιατί σ’ αὐτούς ζεῖ ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἄνθρωπος μάλιστα, πού ὁ νοῦς του ἔπαθε βλάβη ἀπό δαιμονική ἐνέργεια, ἰδίως αὐτός πρέπει νά ὑπακούει στόν πνευματικό καί νά μήν ἐμπιστεύεται καθόλου τόν ἑαυτό του.

Για τους ποιμένες - Άγιος Σιλουανός ο Άθωνίτης

      

    «Κάποτε, σ’ έναν εσπερινό της Μεγάλης Σαρακοστής, στο “Παλαιό Ρωσικό”, είδε ένας μοναχός τον πνευματικό Αβραάμιο κατ’ εικόνα Χριστού. Ο Γέροντας πνευματικός, στεκόταν με το πετραχήλι του στο εξομολογητήριο κι εξομολογούσε. 

      Όταν μπήκε εκείνος ο μοναχός, αντίκρισε τον πνευματικό, κατάλευκο Γέροντα, και είδε το πρόσωπό του νεανικό, σαν πρόσωπο παιδιού κι έλαμπε ολόκληρος, λες και ήταν όμοιος με τον Χριστό. Τότε κατάλαβε ο μοναχός εκείνος ότι ο πνευματικός τελεί το Μυστήριο “ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ”, καθώς και ότι “διὰ Πνεύματος Ἁγίου” συγχωρούνται οι αμαρτίες σε όποιον μετανοεί.

Κράτα τον νου σου στον άδη και μην απελπίζεσαι! - Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Παρακαλώ όλους τους ανθρώπους! Ας καταφύγουμε στην μετάνοια και τότε θα δούμε το έλεος του Κυρίου. 

Εκείνους, μάλιστα, που βλέπουν οράματα και δίνουν πίστη σ’ αυτά, τους παρακαλώ να καταλάβουν πως γι’ αυτό εμφανίζεται μέσα τους η υπερηφάνεια και μαζί της η γλύκα της κενοδοξίας, στην οποία δεν ζει το ταπεινό πνεύμα της μετανοίας. 

Και εδώ βρίσκεται ο κίνδυνος, γιατί είναι αδύνατον να νικήσεις τους εχθρούς χωρίς ταπείνωση. Και τώρα αν με ρωτούσε κανείς “τι θέλεις από τον Θεό, ποιές δωρεές;”, θα του απαντούσα: “Το πνεύμα της ταπεινώσεως, που ευχαριστεί τον Κύριο περισσότερο απ' όλα!”. 

Το να προσεύχεσαι για τους ανθρώπους, είναι σαν να χύνεις αίμα

Αγίου Σιλουανού

Όταν ο Άγιος Σιλουανός έγινε οικονόμος και γυρνούσε από το ηγουμενείο στο κελί του, προσευχόταν θερμά να τον βοηθάει ο Κύριος να εκπληρώνει όπως πρέπει το υπεύθυνο διακόνημα. 

Μετά από πολλή προσευχή, η ψυχή του πήρε την απάντηση: «Διατήρησε την Χάρη που σου δόθηκε!». Τότε κατάλαβε πως η διατήρηση της Χάριτος είναι σπουδαιότερη και πολυτιμότερη από όλα τα άλλα.

Το θαύμα της προσευχής των θλιμμένων και ταπεινών.

«Ο Κύριος, δεν ευαρεστείται με την προσευχή των υπερηφάνων. Όταν όμως θλίβεται η ψυχή του ταπεινού ανθρώπου, ο Κύριος πάντα την εισακούει.

Ένας γέρος ασκητής, που ζούσε στις πλαγιέςτου όρους Άθω, είδε ότι οι προσευχές των μοναχών ανέβαιναν στους ουρανούς· και εγώ δεν εκπλήττομαι γι’ αυτό. 

Ο ίδιος γέροντας, όταν ήταν μικρός και έβλεπε την στεναχώρια του πατέρα του για την ανομβρία που απειλούσε να καταστρέψει την συγκομιδή, απομακρύνθηκε στο βάθος του κήπου και προσευχήθηκε:

Την Άχραντη Μητέρα Του ο Κύριος την έδωσε σ’ εμάς. Αυτή είναι η χαρά και η ελπίδα μας (ΜΕΡΟΣ 2ον)

Σχόλιο Πᾶνος: Συνέχεια ἀπὸ προηγούμενη ἀνάρτησιν μὲ τὸν τίτλο « Ἡ ἀπέραντη ἀγάπη τῆς Παναγίας γιὰ τὸν Θεό καὶ τοὺς ἀνθρώπους».

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Μια άλλη φορά άκουγα στην εκκλησία την ανάγνωση των προφητειών του Ησαΐα, και στις λέξεις «Λούσασθε και καθαροί γίνεσθε» (Ησ. α’ 16) σκέφτηκα: 

«Μήπως η Παναγία αμάρτησε ποτέ, έστω και με το λογισμό;». Και, ω του θαύματος! Μέσα στην καρδιά μου μια φωνή ενωμένη με την προσευχή πρόφερε ρητώς: «Η Θεοτόκος ποτέ δεν αμάρτησε, ούτε καν με την σκέψη». Έτσι το Άγιο Πνεύμα μαρτυρούσε στην καρδιά μου για την αγνότητά Της.