Ιερομόναχος Ιωαννίκιος Μπάλαν (1930-2008)

 

Ο π. Ιωαννίκιος Μπάλαν γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1930 στην κοινότητα Στανίτσα του νομού Νεάμτσου της βόρειας Ρουμανίας. Ήταν το δεύτερο από τα εννέα παιδιά του Κωνσταντίνου και της Ελένης. Στο βάπτισμα πήρε το όνομα Ιωάννης. Πήγε σχολείο στο χωριό του και κατόπιν συνέχισε σπουδές στο Εμπορικό Λύκειο της πόλεως Ρομάν. Κατά το τέλος των σπουδών του ελκύσθηκε από τη φήμη του τότε ηγουμένου της μονής Συχαστρία Κλεόπα Ηλίε και εισήλθε στην αδελφότητα αυτής το φθινόπωρο του 1949.

Εκείνο τον καιρό ο π. Κλεόπας με 27 μοναχούς της μονής του στάλθηκε από το Ρουμανικό Πατριαρχείο ως ηγούμενος για την επάνδρωση της μονής Σλάτινα. Ο τότε δόκιμος Ιωάννης μπήκε στη Συχαστρία σε μία δύσκολη περίοδο της ιστορίας της. Από τη μια μεριά κόπηκε στα δύο η αδελφότητα με την αποχώρηση του π. Κλεόπα μαζί με τους πιο προοδευμένους μοναχούς, και από την άλλη, στη Ρουμανία είχε εγκατασταθεί κομμουνιστική κυβέρνηση, η οποία είχε προετοιμάσει τα σχέδια για τη διάλυση του μοναχισμού. Ο αδελφός Ιωάννης, σπουδασμένος νέος για την εποχή εκείνη, ήταν μία θετική παρουσία στη μονή Συχαστρία. Αφότου πήγε στη μονή, ασχολήθηκε με τη γραμματεία και τον επισιτισμό της μονής.

Ηγούμενος Δαμασκηνός Ορλόφσκι: Διδαχές του π. Σεβαστιανού (Φόμιν)

 

Τα πνευματικά παιδιά του π. Σεβαστιανού († 19 Απρ. 1966) συγκράτησαν στη μνήμη τους αποφθέγματα και περιστατικά από τη ζωή του γέροντα. Ορισμένα απ’ αυτά παραθέτουμε στη συνέχεια.

 

Για την προσευχή έλεγε:

– Μπορούμε να προσευχόμαστε σε κάθε τόπο και σε κάθε περίσταση – όρθιοι, καθιστοί, ξαπλωμένοι, στη δουλειά, στον δρόμο και, κατεξοχήν, στον ναό, όπου κάθε συζήτηση την ώρα της ακολουθίας είναι μεγάλη αμαρτία.

Μελισσοκομείο γεμάτο πνευματικό μέλι. Μέρος Β.

 Βουνά Απουσένι ή Δυτικά Καρπάθια

 

Διηγήσεις για τους γέροντες Κλεόπα (Ιλιέ) και Μάρκο (Ντουμιτρέσκου)

Τὸ πρῶτο μέρος ΕΔΩ

Πατήρ Δομέτιος, ασκητής και ανάργυρος

Οι αγρότες πήγαιναν στο μοναστήρι, τόσο οι μεγάλοι όσο και οι νέοι, πολύ πρωί, μόλις ξημέρωνε. Η πρωινή δροσιά είναι φίλη ενός προσκυνητή, επειδή επηρεάζει το περπάτημά του και το κάνει πιο ζωηρό. Κι έπρεπε να διασχίσουν βουνά, κοιλάδες και ταχύρροα ποτάμια.

– Παρ’ όλο που η εποχή ήταν εχθρική για την Εκκλησία, οι προσκυνητές ήταν πολλοί. Εκατοντάδες! Αν και δεν υπήρχαν καλές συνθήκες για την υποδοχή τους στα μοναστήρια, όπως σήμερα. Σήμερα οι συνθήκες υπάρχουν, αλλά η ευλάβεια όπως τότε μάλλον όχι.

Μελισσοκομείο γεμάτο πνευματικό μέλι. Μέρος Α

 

Μοναχός Μάρκος (Ντουμίτρου ή Ντουμιτρέσκου)

 

 

Διηγήσεις για τους γέροντες Κλεόπα (Ιλιέ) και Μάρκο (Ντουμιτρέσκου)

 

Πριν από δύο δεκαετίες, στο «μελισσοκομείο» της Μονής Σιχάστια ζούσαν δύο μεγάλοι γέροντες, ο Κλεόπας (Ιλιέ) και ο Μάρκος (Ντουμιτρέσκου). Ο πρώτος υπήρξε αναχωρητής στα βουνά επί πολλά χρόνια και ο άλλος πέρασε περισσότερα από 20 χρόνια υπό απάνθρωπες συνθήκες στη φυλακή. Όταν συναντήθηκαν, άρχισαν να μοιράζονται τις εμπειρίες που βίωσαν. Ο ένας μοιράστηκε τις συμφορές της φυλακής και ο άλλος την εμπειρία των μεγάλων στερήσεων, που περνά ένας άνθρωπος, ζώντας μέσα στο δάσος και σε απόλυτη απομόνωση από άλλους ανθρώπους. Αυτές τις μυστικές συνομιλίες τις άκουσε ο νεαρός δόκιμος Βησσαρίων, που βοηθούσε τότε τον γέροντα Μάρκο στην περιποίηση των μελισσών. Σήμερα ο ασπρομάλλης εξομολογητής, ο πατήρ Βησσαρίων, δέχτηκε να μοιραστεί κάποια από τα μυστικά αυτών των πνευματικών συνομιλιών των γερόντων.

Ανάμεσά μας ζούσε ένας Άγιος Πνευματικά παιδιά και συσπουδαστές του θυμούνται τον Γέροντα Κύριλλο. Μέρος Β.

 

«Πήγαινε και ρώτησε τον όσιο. Και άκου τι θα σου πει...»

Τὸ Α΄ μέρος ΕΔΩ

Ιεροδιάκονος Ηλιόδωρος (Γκαριάντς), Μονή της Όπτινα:

– Όταν διάλεξα για πρώτη φορά το μοναστικό μονοπάτι, μπήκα στην Τριaδική Λaύρα του Αγίου Σέργιου και διέμεινα εκεί για σχεδόν τέσσερα χρόνια – από το 1985 έως το 1989 – κάνοντας υπακοή στον πατέρα Κύριλλο (Παύλοφ). Σκέφτηκα ότι θα έμενα στη Λαύρα, αλλά ο πατήρ Κύριλλος μού είπε:

– Περίμενε ...

Ανάμεσά μας ζούσε ένας Άγιος Πνευματικά παιδιά και συσπουδαστές του θυμούνται τον Γέροντα Κύριλλο. Μέρος Α.

Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Παύλοφ)

Πέρασε περίπου ένας χρόνος από τη μέρα που ο Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Παύλοφ) αναχώρησε για τον Κύριο. Την ημέρα της μνήμης του Γέροντα, αδερφοί από την Τριαδική Λάυρα του Αγίου Σέργιου, φίλοι, πνευματικά παιδιά και μαθητές του τον θυμούνται.

«Για να μείνουμε στην καρδιά του»

Αρχιμανδρίτης Παύλος (Κριβονόγκοφ), Πρωτοεφημέριος της Τριαδικής Λάυρας του Αγίου Σέργιου:

– Όταν ο Γέροντας ήταν ήδη αδύναμος, ρωτήσαν έναν από τους Γέροντες του Άθω:

– Πρέπει, ίσως, να επιλέξουμε έναν καινούργιόν πνευματικό για τους αδερφούς της Λαύρας;

Για να λάβουν την απάντηση:

π. Κωνσταντίνος Κόμαν: Ό,τι επιτρέπει ο Κύριος είναι ωφέλιμο

Τι ημέρα είναι σήμερα; 9 Αυγούστου 1981… Λοιπόν, ας παραμείνουν στην μνήμη σας αυτοί εδώ οι τόποι, οι πηγές, τα βουνά, οι κοιλάδες… και τον επόμενο χρόνο όλα αυτά θα σας υπενθυμίζουν ότι τον περασμένο χρόνο, αυτόν τον καιρό, εμείς ήμασταν στην Σύχλα, εκεί ψηλά και συζητούσαμε μ’ ένα μουγγό και τυφλό γέροντα. Δεν είχε τίποτε να μας πει, διότι ήταν και κωφός και δεν έβλεπε καλά. Ήταν ένας γέροντας παλαβός, ο οποίος μας έλεγε μερικές «χαζομάρες». Άραγε ζει ακόμη;

Του χρόνου… Είναι πολύς καιρός μέχρι του χρόνου! Όσοι από εσάς, που έρχεσθε εδώ συχνά από παλιά και ωφεληθήκατε κάτι, θέλω να με μνημονεύετε. Να με μνημονεύετε ως εξής: «Αυτός ο άνθρωπος δεν γνώριζε πολλά βιβλία, αλλά είχε μια φιλοδοξία, ένα ανεξέλεγκτο ζήλο: Να μας ωφελήσει ψυχικά. Και με τα χέρια του έπλεκε κομποσχοίνια για να μας διδάξει, έτσι ήθελε αυτός… και εμείς, άλλοι ωφεληθήκαμε και άλλοι σκανδαλισθήκαμε…».

Ιερομάρτυς Μακάριος (Τελέγκιν)

Στο χωριό Λέτνικωφ, στις 28 Αυγούστου του 1876, γεννήθηκε από γονείς αγρότες ο ιερομάρτυς Μακάριος. Στο άγιο Βάπτισμα ο πατέρας του Νικόλαος και η μητέρα του Ευδοκία του έδωσαν το όνομα Παύλος. Παιδί ήταν ακόμα, όταν αποφάσισε να γίνει μοναχός, ύστερ’ από ένα θαυμαστό όραμα, του οποίου το περιεχόμενο σε κανέναν ποτέ δεν αποκάλυψε. Από τότε όλα τα εγκόσμια έπαψαν να ενδιαφέρουν τον μικρό Παύλο. Όταν μπήκε στην εφηβική ηλικία, βρήκε μιαν απόμακρη σπηλιά και πήγαινε εκεί συχνά για να προσευχηθεί.

Μετά το Δημοτικό Σχολείο φοίτησε σε Εκκλησιαστικό Σεμινάριο. Από την 1η Ιανουαρίου του 1898 μέχρι τις 29 Νοεμβρίου του 1902 υπηρέτησε στον στρατό.

Ιερομάρτυς Αλέξανδρος (Αρχάγγελσκι)

Ο ιερομάρτυς Αλέξανδρος γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου του 1874 στο χωριό Σόσκα της επαρχίας Λιπέτσκ. Ήταν γιος του ιεροψάλτη Νικολάου Αρχάγγελσκι.

Το 1896 αποφοίτησε από το Εκκλησιαστικό Σεμινάριο του Ταμπώφ και την ίδια χρονιά διορίστηκε ιεροψάλτης σ’ έναν ναό της πόλης. Εκεί γνώρισε και νυμφεύθηκε την κόρη του πρωτοπρεσβυτέρου π. Καπίτωνος Αλεξέγιεφ Αικατερίνα. Η οικογένεια του π. Καπίτωνος ήταν μεγάλη και πολύ ευσεβής. Όλοι οι γιοι του έγιναν αργότερα ιερείς.

Κάποτε η Αικατερίνα αρρώστησε σοβαρά και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Ταμπώφ. Τότε ο Αλέξανδρος αναγκάστηκε να πάρει στο σπίτι του μια ορφανή κοπέλα που ήταν κουφή, τη Μαρία, για να τον βοηθάει στις δουλειές.

Μοναχός Πρόκλος (Νικέου): Όταν βλέπεις ότι ο άνδρας σου ή η γυναίκα σου δεν έχει καλή διάθεση

Ο γέροντας Πρόκλος ήταν πιστό πνευματικό τέκνο του Αρχιμανδρίτη Κλεόπα (Ιλιέ) και κατά τη διάρκεια όλης της ζωής του ακολουθούσε ευσεβώς τον λόγο του. Το 1959 ξεκίνησε στη Ρουμανία μια εκστρατεία για το κλείσιμο των μοναστηριών. Με την ευλογία του γέροντα Κλεόπα, ο μοναχός Πρόκλος επέστρεψε στο χωριό όπου γεννήθηκε και άρχισε να ζει ως ερημίτης εκεί, σε μια παλιά καλύβα. Έτσι αγωνιζόταν πνευματικά τα υπόλοιπα 58 του χρόνια και την 27η Ιανουαρίου του 2017 εκοιμήθη ειρηνικά, σε ηλικία 89 χρονών.

Παρουσιάζουμε στους αναγνώστες μας τις συμβουλές του γέροντα Πρόκλου για το πώς να διατηρήσουμε την οικογένειά μας εν ειρήνη.

— Πάτερ, σ’ εσάς έρχονται πολλοί νέοι άνθρωποι, τι τους λέτε;

Μοναχός Πρόκλος (Νικέου): Αρέσκεται ο Θεός στον τρόπο που ζω;

Ο πατήρ Πρόκλος (Νικέου), κατά το βάπτισμα Γεώργιος, γεννήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 1928, στο χωριό Μιτόκου Μπαλάν, στην περιοχή Νιαμέτσκι της Ρουμανίας. Την 1η Νοεμβρίου του 1948 εισήλθε στη Μονή Σιχάστριας, η οποία βρίσκεται στην ίδια περιοχή. Εκάρη μοναχός το 1949, στη Μονή Σλατίνας, όπου μετατέθηκε από τη Σιχάστρια μαζί με τον Αρχιμανδρίτη Κλεόπα (Ιλιέ), τον ιεροσχιμοναχό Παΐσιο (Ολάρου) και μια ομάδα μοναχών, για την αναγέννηση της μοναστικής ζωής εκεί. Όταν το 1959 οι αρχές άρχισαν να κλείνουν τα μοναστήρια και να διώχνουν τους μοναχούς, με την ευλογία του πνευματικού του, του Αρχιμανδρίτη Κλεόπα, ο πατήρ Πρόκλος επέστρεψε στο χωριό του, όπως απαίτησαν οι αρχές, και απομονωμένος σ’ ένα μικρό σπίτι, στα περίχωρα, ξεκίνησε την ερημιτική ζωή του.

Μέχρι το θάνατό του, ασκήθηκε σκληρά στη νυχτερινή προσευχή, έκανε πολλές μετάνοιες και νήστεψε για πολύ καιρό. Είχε το χάρισμα των δακρύων και της διορατικότητας, μπορούσε ν' απαντήσει σ' ερωτήσεις που δεν είχαν τεθεί ακόμη. Έδινε συμβουλές στους πιστούς που έσπευδαν σ' αυτόν σε μεγάλους αριθμούς. Έχοντας περάσει περισσότερα από 60 χρόνια σ’ αυτόν τον αγώνα, εκοιμήθη εν Κυρίω στο 89ο έτος της ζωής του, στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ετάφη στο κοιμητήριο της μονής Σιχάστρια στην Πούτνα.

Περιπτώσεις διορατικότητας του γέροντος Ιωάννη (Κρεστιάνκιν). Μέρος Γ.

Αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Κρεστιάνκιν)

 

Τα μέρη Α΄ ΕΔΩ και Β΄ ΕΔΩ

«Δεν πρέπει να σκέφτεσαι έτσι»

Νίνα Γιερμολάεβα:

— Αυτό το γεγονός συνέβη στις αρχές του ’90. Μία από τις αδερφές μου έπιασε τον άντρα της με την ερωμένη του. Έμεναν σ’ ένα διώροφο διαμέρισμα, στον 12^ο και 13^ο όροφο. Μεταξύ τους ξέσπασε καυγάς και η ερωμένη προσπάθησε να περάσει από το ένα μπαλκόνι στο άλλο. Κανένας δεν είδε πώς συνέβη, αλλά έπεσε και σκοτώθηκε. Μετά από αυτήν την τραγωδία, η αδελφή μου μαζί με μία άλλη αδελφή μας πήγαν στη Μονή τον Σπηλαίων, για να δουν τον πατέρα Ιωάννη. Ο γέροντας τις δέχτηκε. Μιλώντας με τη μία αδελφή, απομακρύνθηκε λίγο από την άλλη, όμως τόσο που εκείνη μπορούσε ν’ ακούει τη συνομιλία τους. Και όταν η αδελφή μου πλησίασε στο να αναφερθεί στη στιγμή της τραγωδίας, ο γέροντας της είπε: «Μακάρι να μην ήταν αυτοκτονία, μακάρι να μην ήταν αυτοκτονία!».

Περιπτώσεις διορατικότητας του γέροντος Ιωάννη (Κρεστιάνκιν). Μέρος Β.

Αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Κρεστιάνκιν)

 

Το μέρος Α΄ ΕΔΩ

 

Πριν από έναν χρόνο ανακοινώθηκε η συλλογή δεδομένων για τη θαυμαστή βοήθεια του γέροντα Ιωάννη (Κρεστιάνκιν). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου λάβαμε εκατοντάδες ιστορίες, πολλές από τις οποίες μας εντυπωσιάζουν με την αυθεντική τους αλήθεια. Παρακάτω δημοσιεύουμε επιλεγμένες ιστορίες για τη διορατικότητα του πατρός Ιωάννη.

 

Εξακολουθούμε να παρακαλούμε όλους όσοι μπορούν να μοιραστούν σημαντικές μαρτυρίες, έγγραφα ή αναμνήσεις για τον πατέρα Ιωάννη, να τα στείλουν στο e-mail της Μονής των Σπηλαίων του Πσκοβ: otets_ioann@mail.ru ή στο e-mail της συντακτικής επιτροπής της πύλης pravoslavie.ru: editor@pravoslavie.ru.

Περιπτώσεις διορατικότητας του γέροντος Ιωάννη (Κρεστιάνκιν). Μέρος Α.

Αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Κρεστιάνκιν)

 

Πριν από έναν χρόνο ανακοινώθηκε η συλλογή δεδομένων για τη θαυμαστή βοήθεια του γέροντα Ιωάννη (Κρεστιάνκιν). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου λάβαμε εκατοντάδες ιστορίες, πολλές από τις οποίες μας εντυπωσιάζουν με την αυθεντική τους αλήθεια. Παρακάτω δημοσιεύουμε επιλεγμένες ιστορίες για τη διορατικότητα του πατρός Ιωάννη.

Εξακολουθούμε να παρακαλούμε όλους όσοι μπορούν να μοιραστούν σημαντικές μαρτυρίες, έγγραφα ή αναμνήσεις για τον πατέρα Ιωάννη, να τα στείλουν στο e-mail της Μονής των Σπηλαίων του Πσκοβ: otets_ioann@mail.ru ή στο e-mail της συντακτικής επιτροπής της πύλης pravoslavie.ru: editor@pravoslavie.ru.

Για την επικοινωνία με τους αλλόδοξους, «τους καλούς ανθρώπους» και το κήρυγμα της πίστης

Ο Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ (Καρέλιν)

 

– Ποια αλληλεπίδραση και επικοινωνία είναι δυνατή με καθολικούς και προτεστάντες, ανάμεσα στους οποίους – είναι προφανές – υπάρχουν πολλοί καλοί άνθρωποι;  

– Αυτό το ερώτημα αποτελεί έναν από τους λίθους προσκόμματος για μερικούς από τους σύγχρονους ορθόδοξους χριστιανούς. Γι΄ αυτό, ας σταθούμε πιο αναλυτικά σε αυτό.

Η νοοτροπία των σύγχρονων χριστιανών, κάτω από την επήρεια των αλλαγών στις συνθήκες ζωής και κάτω από την επήρεια της πληροφορίας που μας περιβάλλει, δέχεται καταστροφική αντιδραστική «ακτινοβολία» και ήδη έχει αλλάξει συγκριτικά με τους προηγούμενους αιώνες.

Τα πνευματικά διαμάντια του Μεγαλόσχημου Ιωάννη (Μάσλοβ)

Περί αγάπης, ταπεινοφροσύνης, σωτηρίας, μετάνοιάς.

"Ας είμαστε το φλεγόμενο κερί, που, τουλάχιστον, θα ζεστάνει κάποιον...". Aυτήν τη συμβουλή/οδηγία έδινε στα πνευματικά του παιδιά ο Μεγαλόσχημος Αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Μάσλοβ). Η υλοποίηση στην πράξη αυτής της συμβουλής αποτέλεσε ακέραιο κομμάτι ολόκληρου του βίου του ίδιου του ιερέα, ενός εξαίρετου θεολόγου του 20ού αιώνα, ενός έμπειρου εξομολογητή και Γέροντα της Τριαδικής Λαύρας του Αγίου Σεργίου. Η μνήμη του εορτάζεται στις 29 Ιουλίου.

Ο γέροντας Κύριλλος και οι συμβουλές του για την κάθε μέρα

Στις 20 Φεβρουαρίου του 2023 συμπληρώνονται έξι χρόνια από την εκδημία του αρχιμανδρίτη Κύριλλου Πάβλοβ, πνευματικού της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου, των τριών Ρώσων Πατριαρχών και ενός τεράστιου αριθμού μοναχών και λαϊκών. Δημοσιεύουμε το άρθρο του περιοδικού «Ο Θωμάς» με τις αναμνήσεις των ανθρώπων που γνώριζαν προσωπικά τον πατέρα Κύριλλο. Αυτές οι μαρτυρίες που βεβαιώνουν την αγάπη του γέροντα προς τον Θεό και τον πλησίον έχουν συγκεντρωθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Ζωντανή Κληρονομιά» (Ρωσ: Живое наследие) από τις εκδόσεις της Λαύρας της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Σεργίου.

Για τους ασκητές των έσχατων καιρών

Στις 27 Ιουλίου του 1980, εκδήμησε εις Κύριον ένας δημοφιλής πνευματικός και ασκητής, ο μεγαλόσχημος Ηγούμενος Σάββας (κατά κόσμον Νικόλαος Οσταπένκο). Ο πατήρ Σάββας υπήρξε πνευματικός του Αρχιμανδρίτη Ραφαήλ. Τη συνάντηση με αυτόν ο πατήρ Ραφαήλ την θεωρούσε ως «το πιο σπουδαίο γεγονός της ζωής του».

Ο Κύριος αξίωσε τον πατέρα Ραφαήλ να γνωρίσει και άλλους γέροντες και ανθρώπους υψηλής πνευματικής ζωής, τόσο στη Γεωργία, όσο και στη Ρωσία. Στο βιβλίο του «Στο δρόμο από το χρόνο στην αιωνιότητα» μιλάει για αυτούς. Απευθύναμε στον πατέρα Ραφαήλ την εξής ερώτηση: ποιος από αυτούς θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα στους σύγχρονους χριστιανούς;

«Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»

Η πρώτη εντολή των μακαρισμών – «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι» (Μτ. 5, 3) – είναι η ρίζα και η βάση όλων των επόμενων μακαρισμών και του απώτερου σκοπού τους που είναι η Βασιλεία των Ουρανών.

Υπάρχει υλική και πνευματική φτώχεια. Η πρώτη αφορά στη ζωή του σώματος και η δεύτερη στη ζωή του πνεύματος. Η επίγεια φτώχεια βρίσκεται στον αντίποδα της επίγειας ευτυχίας. Η πνευματική φτώχεια είναι η αφετηρία, η ρίζα και ο δρόμος προς την ουράνια μακαριότητα.

Τι λένε μεγάλοι Ρουμάνοι πνευματικοί για την εξομολόγηση και τη θεία κοινωνία. Μέρος Β

Ιερομόναχος Διονύσιος (Ιγνάτ)

 

Το πρώτο μέρος ΕΔΩ

 

Ο Ιερομόναχος Διονύσιος (Ιγνάτ), ο οποίος έζησε στο Άγιον Όρος 78 χρόνια σε αυστηρά μοναστικά κατορθώματα, διδάσκει σχετικά μ’ αυτό ως εξής: «Να μην τολμήσει κανείς να πάει στη θεία κοινωνία χωρίς να εξομολογηθεί... Να μην πούμε: "Λοιπόν, εντάξει, το ότι έφαγα, ήπια, κοιμήθηκα και ό,τι άλλο έκανα, δεν είναι τίποτα. Θα πάω να κοινωνήσω", όπως ακούω να κάνουν οι παπικοί, γιατί η λειτουργία τους διαρκεί περισσότερο. Οι καθολικοί λένε αυτό: "Πεινούσαμε και γι αυτό φάγαμε το πρωί. Φάγαμε, καπνίσαμε κι ένα τσιγάρο... τώρα ας πιούμε κι ένα φλιτζάνι καφέ για να χαρούμε. Ναι, αλλά η λειτουργία δεν έχει τελειώσει ακόμα στην εκκλησία! Πάμε και να κοινωνήσουμε", και πηγαίνουν και κοινωνούν. Λοιπόν, αυτό είναι προετοιμασία;.. Δεν μπορώ να φανταστώ, πώς το επιτρέπουν αυτό οι καθολικοί. Βλέπεις, λένε ότι το φαγητό είναι ένα πράγμα, και η κοινωνία άλλο πράγμα, είναι πνευματική τροφή. Ό, τι κι αν ήταν, εάν δεν υπάρχει προετοιμασία, είναι θάνατος…