Μητροπολίτης Μάρκος (Αρντ): «Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε το δικό μας Άγιον Όρος μέσα στην καρδιά μας». Μέρος Β.

Μητροπολίτης Μάρκος (Αρντ)

 

Το πρώτο μέρος ΕΔΩ

 

– Ο καθηγούμενος του Βατοπεδίου έλεγε ότι στο μοναστήρι τους υπάρχει ο κανόνας για το κελλί, ο οποίος περιλαμβάνει 1.200 προσευχές «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με», κι ένας άλλος κανόνας προϋποθέτει ότι οι μοναχοί πάνε στην εκκλησία και όλοι μαζί για μία ώρα κάνουν την «ευχή του Ιησού». Κατά πόσο σημαντική είναι αυτή η σύντομη προσευχή;

 

– Η «ευχή του Ιησού» μας επιτρέπει να συγκεντρωθούμε σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ οποιαδήποτε άλλη μακροσκελή προσευχή. Επειδή ακριβώς είναι σύντομη και πρακτικά είναι πιο εύκολη να λεχθεί. Πολλοί την αφομοιώνουν σε τέτοιο βαθμό, που παραμένει συνέχεια μέσα στον άνθρωπο. Συνάμα, υπάρχει κίνδυνος ο προσευχόμενος να τη συνηθίσει τόσο πολύ, ώστε να μην της αποδίδει τη δέουσα σημασία. Και τότε η προσευχή αυτή δεν έχει τη δύναμη που μπορεί να έχει, όταν ο άνθρωπος την κάνει συνειδητά.

Μητροπολίτης Μάρκος (Αρντ): «Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε το δικό μας Άγιον Όρος μέσα στην καρδιά μας». Μέρος Α.

Μητροπολίτης Μάρκος (Αρντ)

 

Στις 29 Ιανουαρίου ο Μητροπολίτης Βερολίνου και Γερμανίας Μάρκος (Αρντ) έκλεισε τα 82 του χρόνια. Το Άγιον Όρος, όπου για πρώτη φορά βρέθηκε όταν ήταν νεαρός, παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Μια φορά άκουσα ότι ο Σεβασμιώτατος προσεύχεται καθημερινά κατά το αγιορείτικο τυπικό και τώρα τον παρακάλεσα να μας διηγηθεί με λεπτομέρειες γι’ αυτό και για το Άγιον Όρος.

 

– Ποια είναι η δύναμη της αγιορείτικης προσευχής; Μπορεί πραγματικά να σώσει τον κόσμο;

– (Χαμογελώντας.) Κάθε άνθρωπος μπορεί να σώζεται σε κάθε τόπο και με κάθε προσευχή. Δεν μπορούμε να πούμε ότι ισχύει μόνο για την αγιορείτικη ή την αγιοτοπική ή για κάποια άλλη προσευχή. Δεν εξαρτάται από τον τόπο και από τη μορφή. Οποιαδήποτε προσευχή μπορεί να σώσει τον κόσμο.

«Το να θέλεις να σε αγαπούν είναι φυσιολογικό. Το να θέλεις να αγαπάς είναι ανώτερο από τη φύση». Μέρος Β.

Ο καλός Σαμαρείτης. Ζωγράφος: Θεόφιλος Πατίνι, 1859, Λάδι σε καμβά. Συλλογή Εθνικής τράπεζας της Αδριατικής, Πεζάρο

 

Το πρώτο μέρος ΕΔΩ

Συνομιλία με τον Πρωτοπρεσβύτερο Δημήτριο Σίσκιν

– Ο Χριστός λέει: «Σας δίνω μια νέα εντολή, να αγαπάτε ο ένας τον άλλο. Όπως σας αγάπησα εγώ, να αγαπάτε και εσείς ο ένας τον άλλο» (Ιω. 13:34). Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε για ποια αγάπη κάνει λόγο εδώ ο Σωτήρας. Άραγε, εννοεί μόνο τη φιλική συμπάθεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ζεστή ατμόσφαιρα σε ένα χριστιανικό περιβάλλον; Με άλλα λόγια, για ποιο λόγο μας καλεί ο Σωτήρας να αγαπάμε ο ένας τον άλλο; Kαι μία ακόμη προτροπή του Χριστού: «Θα μείνετε πιστοί στην αγάπη μου» (Ιω. 15:10). Tι σημαίνει «να μείνεις στην αγάπη Του»;

«Το να θέλεις να σε αγαπούν είναι φυσιολογικό. Το να θέλεις να αγαπάς είναι ανώτερο από τη φύση». Μέρος Α.

Ο καλός Σαμαρείτης. Ζωγράφος: Θεόφιλος Πατίνι, 1859, Λάδι σε καμβά. Συλλογή Εθνικής τράπεζας της Αδριατικής, Πεζάρο

 

Συνομιλία με τον Πρωτοπρεσβύτερο Δημήτριο Σίσκιν

Ο άνθρωπος έχει ανάγκη την αγάπη. Δηλαδή έχει ανάγκη να τον αγαπούν. Αυτό είναι κάτι γνωστό σε όλους. Όμως τι ακριβώς είναι αυτή η ανάγκη μας για αγάπη; Είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης; Ή η συνέπεια της αμαρτωλότητας του ανθρώπου, μια εκδήλωση υπερηφάνειας, ματαιοδοξίας και εγωισμού; Ή μήπως απλώς είναι πνευματική αδυναμία, ένδειξη ολιγοψυχίας, ανωριμότητας, ακόμη και παιδικότητας; Αποφασίσαμε να κουβεντιάσουμε αυτά τα περίπλοκα ζητήματα με τον Πρωτοπρεσβύτερο Δημήτριο Σίσκιν, υπεύθυνο του ναού, του αφιερωμένου στην εικόνα της Παναγίας της «των πάντων θλιβομένων η χαρά» στο χωριό Τενίστογιε, στην περιοχή Μπαχτσέσαράι στην Κριμαία. (Μητρόπολη Συμφερουπόλεως και Κριμαίας). 

Ο ιερέας, οι μασκαράδες και η μετάνοια (αληθινή ιστορία)

«Πώς αγριεύουν έτσι οι άνθρωποι; Πώς με μιας αφήνονται έρμαια στις ροπές καί στίς τάσεις τής φθαρτής ανθρώπινής τους φύσης;

Πώς κατάντησε απόψε αυτή η ήσυχη επαρχιακή πόλη; Θαρρείς καί δέν τήν κατοικούν άνθρωποι αλλά ανθρωπόμορφα τέρατα πού άλλος μέ κεφάλι γαϊδάρου, άλλος λιονταριού, άλλος πιθήκου τρέχουν νά προλάβουν νά γλεντήσουν, νά μεθύσουν, νά άμαρτήσουν όσο γί­νεται περισσότερο.

Ζώα υποδείγματα υπακοής

Κάποιος φιλόχριστος άνθρωπος διηγήθηκε: 

 

Επισκεφθήκαμε το κοινόβιο κάποιου αγίου γέροντα στη Θηβαΐδα, και καθώς φτάσαμε στο μοναστήρι, άρχισαν κάτι μεγάλα τσοπανόσκυλα να γαβγίζουν ψηλά από το τείχος. 

 

Εγώ φοβήθηκα και θέλησα να κατεβώ από το άλογο, οι συνοδοί μου όμως, ξέροντας σχετικά με το γάβγισμα των σκυλιών, μου είπαν: 

 

«Μην κατεβαίνεις, κύριε· διότι τα σκυλιά έχουν εντολή από τον αββά να μην κατεβούν από το περιτείχισμα».

Όταν πια μπήκαμε στο μοναστήρι και πήραμε τις ευχές των πατέρων, μας πήγαν στο πηγάδι την ώρα της ακολουθίας, και η καμήλα που ανέβαζε με το μάγγανο το νερό στεκόταν ακίνητη. 

«Θα φύγω πριν ξημερώσει, με ειδοποίησε η Παναγία ...» πραγματικά συγκινητικό.

Η μετάνοια του "Billy Bo", του 1ου Έλληνα ομοφυλόφιλου που πέθανε από AIDS.

 

Συλλέξαμε αποσπάσματα (από εδώ) για την ζωή ενός ινδάλματος που μεσουρανούσε για χρόνια σε Ελλάδα, Νέα Υόρκη και Μύκονο. 

Τα αφιερώνουμε στους ρασοφόρους που αποφεύγουν να πουν την αλήθεια στους ομοφυλόφιλους, προφασιζόμενοι ότι τους αγαπάνε.

Τι είναι καλύτερο;
Να βοηθήσεις να σωθεί μια ψυχή που ζει μέσα στην αμαρτία ή να κινδυνεύσει να χαθεί λέγοντάς  ψέμματα;

Ο γκεσταπίτης του είπε: «Εσείς ο ίδιος θάψατε εαυτόν!» — Η ιστορία ενός ορθόδοξου ιερέα που καταδίκασε εαυτόν εις θάνατον

Ήταν αρκετό γι αυτόν να εξαπατήσει λίγο, κι έτσι θα είχε παραμείνει ζωντανός. Αλλά έκανε κάτι άλλο. Αυτός ο άνθρωπος έκανε την επιλογή του, συνειδητοποιώντας πόσο υψηλό θα μπορούσε να είναι το τίμημα γι' αυτόν. Το άρθρο του περιοδικού «Θωμάς» είναι σχετικό με την τύχη του ιερέα Ντμίτρι Κλεπίνιν.

Ανάκριση

Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες για το τι συνέβη εκείνη την ημέρα. Και μια από αυτές ανήκει... σε έναν γκεσταπίτη με το όνομα Χόφμαν. Διεξήγαγε έρευνα στο σπίτι, όπου βρίσκονταν οι συγγενείς του πατρός Δημητρίου και εκ της διαδικασίας της υπόθεσης, μοιράστηκε μαζί τους τις λεπτομέρειες του τι είχε συμβεί.

Ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ…Ἐμφάνιση Ἁγίας Κυριακῆς

-Πες μου, αδελφή Μαρίνα, κάτι απ’το λαό. Εσύ ταξιδευες πολύ, πολλές μοίρες ανθρώπων έμαθες και τους δρόμους της πρόνοιας κατάλαβες.

 

Η αδελφή Μαρίνα σκέφτηκε και μετά με πολύ δισταγμό και προφασιζόμενη πως η ίδια τίποτα δεν ξέρει, ότι είναι ανάξια και τα λοιπά διηγήθηκε τα παρακάτω:

Χριστούγεννα στο Λένινγκραντ 1979 - Χριστούγεννα στην Αθήνα 2020 (ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ)

Σπούδαζα μεταπτυχιακό μέ υποτροφία στο τότε Λένινγκραντ (Αγία Πετρούπολη), κατά τα έτη 1977-1980. Η ζωή εκεί κυλούσε με όλα τα συμπαρομαρτούντα του Σοβιετικού καθεστώτος.

Αυστηρό πρόγραμμα σπουδών, περιορισμός κινήσεων, απαγόρευση κυκλοφορίας απ’  τις 11 μέχρι τις πρωϊνές ώρες και καθόλου τρόπους διασκέδασης από αυτόν που ξέραμε στην πατρίδα μας. Συναυλίες, εκδρομές, διαλέξεις, βιβλιοθήκες ήταν τα μοναδικά που γέμιζαν την μοναξιά μας.

Η φοιτητική μας εστία ήταν ένα σταλινικό κτίριο με πολλές φθορές, μύριζε κλεισούρα και μούχλα. Οι συγκάτοικοι μου ήταν δύο πολύ καλά παιδιά, τυπικές φιγούρες του τόπου, ως προς το ύψος, το χρώμα, τη σοβαρότητα και τη νοοτροπία.

Βέβαια τα βήματα και τα λόγια μου ήταν πολύ μετρημένα και προσεκτικά καθότι τα «καλά παιδιά του συστήματος»  ήταν οι κατάσκοποι, καταδότες, συνωμότες. Επίσης πολύν δύσκολο είναι να μιλάς με ανθρώπους άλλης νοοτροπίας, χαρακτήρα, εμπειριών.

Τά Χριστούγεννα τοῦ ἀσκητή (Μία ανέκδοτη συγκλονιστική Αγιορείτικη ιστορία)

Θεόκλητος μοναχός Διονυσιάτης (1916-2006)  

(Φωτογραφία: Σπύρος Λουλακάκης, 1955) 

http://athosprosopography.blogspot.gr

 

Ἡ παροῦσα διήγηση εἶναι μία συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τοῦ μακαριστοῦ π. Θεόκλητου Διονυσιάτη, ὅπως τὴν  ἐμπιστεύθηκε πρὶν 38 χρόνια σχεδὸν στὸν  Ἁγιορείτη Μοναχὸ π. Κύριλλο Παντοκρατορινό, ὁ ὁποῖος μὲ δέος  καὶ νοσταλγία  πρὶν λίγες ἡμέρες μᾶς τὴν μετέφερε.

  Ἀπὸ τὰ Happy Christmas  λοιπὸν τῶν «εὐτυχισμένων»  ἀνθρώπων  ἂς ταξιδεύσει φέτος ὁ λογισμός μας στ’ Ἅγιονορος, ἐκεῖ στὰ φρικτὰ Καρούλια, μὲ τοὺς ξυπόλυτους ἀσκητᾶς  καὶ σὲ ὅσα μᾶς ἐξομολογιέται μὲ συγκλονισμὸ ὁ ἁγιασμένος καὶ σοφός μας π. Θεόκλητος ὁ Διονυσιάτης.

“Σιγά μην είναι αυτός Δεσπότης. Για μοναχός μου φαίνεται”

Ο π. Παναγιώτης είχε πάντοτε τον τρόπο να ενισχύει την πίστη μου.

– Όλα τα δίνει ο Θεός. Αυτός μας ξυπνά. Αυτός μας ταΐζει. Αυτός μας παρηγορεί στα δύσκολα. Αυτός μας καθοδηγεί στην οδό της σωτηρίας. Είναι στοργικός Πατέρας, που εκπληρώνει όλες τις επιθυμίες μας αρκεί αυτές να συμβαδίζουν με το λειτουργικό πλαίσιο, που Εκείνος έχει θέσει από την αρχή της δημιουργίας του κόσμου. Τα ακούς θεολόγε;

– Ναι γέροντα σιγά-σιγά αρχίζω να συνειδητοποιώ αυτά που μας λέτε και να αλλάζω την καθημερινότητά μου.

– Ήθελα να ήξερα τί σας διδάσκουν στις Θεολογικές Σχολές. Η γη είναι ένα εργοστάσιο του Θεού. Ξέρεις τι πρέπει να παράγει;

– Όχι γέροντα, απάντησα ξαφνιασμένος από την ερώτησή του.

Ἡ γυναῖκα πού δέν μποροῦσε νά σταθῇ ὄρθια

Ἦταν κάποτε μία γυναῖκα ἡ ὁποία εἶχε μιὰ περίεργη ἀρρώστια. Δὲν μποροῦσε μὲ τίποτα νὰ σταθῇ ὄρθια, Τὸ σῶμα της ἦταν κυρτωμένο, δηλαδὴ γυρισμένο πρὸς τὰ κάτω. Τόσο πολὺ ποὺ περπατοῦσε περίπου ὅπως τὰ ζῶα! 

 

Τὴ γυναῖκα αὐτὴ τὸ Εὐαγγέλιο τὴν ὀνομάζει «συγκύπτουσα», ἐπειδὴ ἦταν ἔτσι, δηλαδὴ μὲ γυρισμένο τὸ σῶμα της πρὸς τὰ κάτω. Μάλιστα εἶχε αὐτὴ τὴν ἀρρώστια 18 ὁλόκληρα χρόνια!

Ἡ συνταγή τῆς εὐτυχίας γιά τήν ὁποία μιλοῦσε συχνά ὁ γέροντας τῶν Ἀγράφων!

- Θεολόγε θέλεις να έχεις καθημερινά πάνω σου δισεκατομμύρια ευλογίες;

 

- Και ποιος δεν θα το ήθελε παππούλη!

 

- Άκου τότε προσεκτικά. Το πρωί όταν θα τελειώνεις την ανάγνωση των καθισμάτων του ψαλτηρίου θα σηκώνεις το χέρι σου και κάνοντας το σημείο του Σταυρού θα λες στρεφόμενος προς την Ανατολή:

 

“Χριστέ μου σε παρακαλώ να στείλεις την ευλογία σου σε όλους τους συνανθρώπους μου που ζουν στην Ανατολή.

Αιμίλια και Αιμιλιανός: Πώς το ζευγάρι από τη Σερβία αποκατέστησε το μοναστήρι και τι προήλθε από αυτό;

Ναός του Αγίου Αποστόλου Μάρκου

 

Σε αντίθεση με το φαινομενικά οικείο τοπίο της Σερβίας, με τους λόφους, τα υψώματα και τα βουνά της, η Βοϊβοντίνα είναι επίπεδη: χωράφια, κήποι και λιβάδια βρίσκονται σχεδόν παντού στον ορίζοντα. Μετά τα ορεινά εδάφη, που είναι ασυνήθιστα εκεί, το βλέμμα ξεκουράζεται. Ο Ιβάν, όντας πατριώτης της Βοϊβοντίνας, είναι πεπεισμένος, ότι τα αξιοθέατα της περιοχής, αλλά και τα ιερά της μπορούν να καυχηθούν, όχι λιγότερο απ΄ ότι στην υπόλοιπη Σερβία. Για παράδειγμα, αναφέρει, σχεδόν ανεπαίσθητα, ότι κοντά στην πόλη Ίντζιγια, όχι μακριά από το Βελιγράδι, υπάρχει το μικρό μοναστήρι του Αγίου Μάρκου του Αποστόλου.

Το μεγαλύτερο δώρο μας - Μοναχού Σωφρονίου (Γουβερνιώτου)

«Ο Θεός ποτέ δε θα μας εγκαταλείψει ούτε ακόμα και στις σκοτεινότερες στιγμές μας»

Ο π. Σωφρόνιος είναι αδελφός στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου. Πάσχει από μία νευρομυϊκή εκφυλιστική νόσο (ALS). Έγραψε αυτό το κείμενο με ένα ειδικό πρόγραμμα, χρησιμοποιώντας μόνο τα μάτια του. Δόξα τω Θεώ, πάντων ένεκεν:

«Είπε ο Κύριος: «Κανείς δεν ανέβηκε στον ουρανό, παρά μόνον Αυτός, που κατέβηκε από τον ουρανό και που είναι στον ουρανό, ο Υιός του Άνθρωπου. Όπως δε ο Μωυσής ύψωσε ψηλά το φίδι στην έρημο, έτσι πρέπει και ο Υιός του Άνθρωπου να υψωθεί, ώστε όποιος πιστεύει σε Αυτόν να μη χαθεί, αλλά να κερδίσει ζωή αιώνια.

Ἡ Ἀληθινή ζωή θέλει «ρίσκο»

«Ἄν πεθάνεις, πρίν πεθάνεις, δέν θά πεθάνεις, ὅταν πεθάνεις»

Θέλεις νά ζήσεις, θέλεις νά εἶσαι ἀληθινά χαρούμενος, νά σώσεις τήν ψυχή σου καί νά κερδίσεις τήν αἰώνια ζωή; Ἀποφάσισε ἀπό τώρα ν’ ἀλλάξεις πορεία. Ὑπερνίκησε τήν τεμπελιά σου, τήν ἀναβλητικότητά σου, κάνε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ καί πές μέ θέρμη καί πίστη: Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

Δέν κατακτᾶ κανείς τήν ἀληθινή ζωή, τήν πίστη, μόνο μέ εὐσεβεῖς στοχασμούς, ἀλλά κυρίως μέ ἀγωνιστική προσπάθεια. Δέν μᾶς μαθαίνουν οἱ λέξεις καί οἱ θεωρίες, ποιός ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας, τί εἶναι ὁ Θεός, ἀλλά ἡ ἐμπειρία τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ὁ Θεός εἶναι ὑπαρκτός, ἀληθινός, μεθεκτός (κοινωνήσιμος καί κοινωνούμενος), ἀλλά καί εὐγενής, δεν μᾶς ἐπιβάλλεται, μᾶς ἀφήνει να τον ἀνακαλύψουμε. Πρέπει ν’ ἀνοίξουμε τό παράθυρο γιά νά μπεῖ μέσα ὁ ἥλιος, τό φῶς, ὁ δροσερός ἀέρας.

Αν έρθει η μπόρα…

Όλοι αντιλαμβανόμαστε, ότι τα πράγματα στον κόσμο δεν πάνε καθόλου καλά και απ’ ότι φαίνεται έρχονται ακόμα πιο δύσκολες ημέρες. Οι Άγιοι και οι Πατέρες της Ορθοδοξίας εδώ και χρόνια χτυπούσαν τα καμπανάκια και μας προειδοποιούσαν γι’ αυτό που έβλεπαν να έρχεται. 

Ωστόσο η πνευματική κατάσταση του κόσμου χρόνο με τον χρόνο αντί να βελτιώνεται χειροτερεύει και έχουμε φτάσει στο σημερινό οριακό σημείο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να μπορείς να αντιμετωπίσεις και να χειριστείς μια δύσκολη κατάσταση, που ολοένα και χειροτερεύει, πρέπει να έχεις μέσα στην καρδιά σου Χριστό και να αγωνίζεσαι καθημερινά για να έχεις πνευματική προκοπή. 

Συγκλονιστική ἱστορία : Ὅταν “Ἐξαναγκάζεις” τόν Θεό

Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ ἄρχισε ὁ γέροντας Πνευ­ματικὸς νὰ διηγεῖται στὸ πνευματικοπαίδι του μιὰ προσωπική του ἐμπειρία ἀπὸ κάποιον θεοφοβούμενο ἄνθρωπο παλαιὰ στὴ Μυτιλήνη.

–Ποὺ λές, Μιχάλη τὸν λέγανε. Τὸν ἤξερα ἐγὼ προσωπικά. Στὴ Μυτιλήνη ζοῦ­σε, σ’ ἕνα κεφαλοχώρι. Ἄνθρωπος τί­­μιος, ἐργάτης, μὲ φόβο Θεοῦ πάνω του. Οἰκοδόμος ἦταν. Μεροδούλι – μεροφάι.

Ὅλη τὴ μέρα στὴ δουλειά, καὶ τὸ βρά­δυ στὸ σπίτι, στὴν οἰκογένειά του. Εἶ­χε γυναίκα καὶ ὀχτὼ παιδιά. Οὔτε ἕνα, οὔτε δύο. Ὀχτὼ τοῦ Θεοῦ τὰ εἶχε. Ἡ γυναίκα του δὲν ἐργαζόταν. Καὶ νά ’θελε, ποῦ νὰ εὐκαιρήσει μὲ ὀχτὼ παιδιά; Ἕνα ἡμερομίσθιο, καὶ μ’ αὐτό, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τά ’βγαζαν πέρα. Δὲν τοὺς ἄφηνε ὁ Θεός.

Η πρώτη Μετάληψη: Σημειώσεις μιας κοινωνικής λειτουργού

Το να είσαι νεόφυτος είναι σαν να περνάς την παιδική ηλικία της πίστης. Αυτό συνέβη σε μένα μερικά χρόνια πριν. Με το που είχα μεταλάβει μόλις κάνα δύο φορές, αμέσως, άναψε μέσα μου η ιδέα. Πολύ απλή, απλοϊκή θα έλεγα: «Άνθρωποι!!! Δεν έχετε πάει σε Θεία Λειτουργία; Τότε ερχόμαστε εμείς σε σας!»

Όταν η θεία μου ξαφνικά βρέθηκε στο νοσοκομείο, όλοι εμείς είχαμε ανησυχήσει πολύ. Έτρεξα στο νοσοκομείο και είδα τέσσερις ηλικιωμένες γυναίκες μέσα στο θάλαμο. Λίγες. Με δική τους τουαλέτα μέσα στο θάλαμο. Παντού καθαριότητα.

– Αν φέρω παππούλη, θα θέλατε να μεταλάβετε; - ρώτησα αμέσως μετά από το «Γεια σας!»