Από τον βίο του αγίου Ιωάννου του ελεήμονος

Κάποιος από τους ξένους, όταν είδε την πολλή καλοσύνη του αγίου Ιωάννη, σκέφτηκε να τον δοκιμάσει, αυτόν που ήταν υπεράνω κάθε δοκιμασίας. Φόρεσε λοιπόν κουρέλια και τον πλησίασε την ώρα που πήγαινε να επισκεφτεί το νοσοκομείο – γιατί συνήθιζε να το κάνει αυτό δυο και τρεις φορές την εβδομάδα. Με λυπητερά λόγια του είπε: «Λυπήσου με, δέσποτα, τον αιχμάλωτο!» Ο άγιος πρόσταξε τον αρμόδιο βοηθό του να του δώσει έξι νομίσματα.

Ο ξένος τα πήρε, και αφού άλλαξε ρούχα, τον ξαναπλησίασε σε άλλο σημείο ζητώντας και πάλι, και ο άγιος είπε και πάλι να του δώσουν. Ο βοηθός του, αφού έδωσε, πλησίασε τον μέγα Ιωάννη και του είπε στο αυτί ότι είναι ο ίδιος που πήρε και πριν από λίγο έξι νομίσματα. Όταν όμως ήρθε με άλλη εμφάνιση και τρίτη φορά για να ξαναπάρει, ο βοηθός σκούντησε τον πατριάρχη για να καταλάβει ότι είναι το ίδιο άτομο. Τότε αυτός είπε και έκανε εκείνο το περίφημο: «Δώδεκα νομίσματα δώσε του», είπε, «μην τυχόν είναι ο ίδιος ο Κύριός μου και με δοκιμάζει!»

Από τον βίο του αγίου Σπυρίδωνος (Από τον Ευεργετινό)

Πήγε κάποτε ένας στον άγιο Σπυρίδωνα για να αγοράσει εκατό κατσίκες από το κοπάδι του. Ο όσιος του ζήτησε πρώτα τα χρήματα, και αυτός του έδωσε μόνο για τις ενενήντα εννιά και κράτησε το αντίτιμο της μίας, νομίζοντας ότι θα διαφύγει τούτο από εκείνον τον απλοϊκό και φιλήσυχο.

Όταν μπήκαν και οι δυο στο μαντρί, ο άγιος του είπε να πάρει τόσες κατσίκες, όσες πλήρωσε· αυτός όμως ούτε έτσι κατάλαβε, αλλά έβγαλε εκατό από το μαντρί. Μια λοιπόν από τις κατσίκες, σαν καλή υπηρέτρια, καταλαβαίνοντας ότι δεν την πούλησε ο κύριός της, στράφηκε γρήγορα και ξαναμπήκε στο μαντρί. Αυτός ο αναιδής όμως την ξανάβγαλε και την τραβούσε με τη βία. Τούτο το αξιοθαύμαστο έγινε δύο και τρεις φορές: η κατσίκα γύριζε πίσω, ενώ αυτός την τραβούσε πάλι με δύναμη και οργή.

Ο άγιος Αβράμιος και η ανεψιά του Μαρία

Ο άγιος Αβράμιος, όταν η ανεψιά του Μαρία έμεινε ορφανή, την πήρε κοντά του, στο εξωτερικό κελλάκι του ασκητηρίου του, και της δίδασκε την ασκητική ζωή. Αυτή, αν και μικρή, είχε επίδοση στην αρετή. Κάποτε όμως ένας επισκέπτης την παρέσυρε στην αμαρτία. Στη συνέχεια η Μαρία έπεσε σε απόγνωση, έφυγε από το ασκητήριο και κατέληξε πόρνη σ’ ένα ξενοδοχείο. Ο άγιος Αβράμιος, μετά δυο χρόνια αναζητήσεων, έμαθε πού βρίσκεται. Αμέσως ξεκίνησε για το ξενοδοχείο εκείνο, ντυμένος με στρατιωτική στολή, για να τη σώσει.

✶✶✶

Όταν έφτασε στο ξενοδοχείο ο Αβράμιος, έμεινε εκεί λίγον καιρό, χωρίς να μπορέσει να δει πουθενά την ανεψιά του, επειδή εκείνη τόσο πολύ απέφευγε να τη δουν άνθρωποι σώφρονες, όσο αντίθετα επιδίωκε να τη δουν άνθρωποι ασελγείς και ακόλαστοι. Αυτός τότε σκέφτηκε κάτι, που και μόνο του μπορεί να δείξει τον πολύ του ζήλο και ότι, για να σώσει μια ψυχή, τίποτε δεν απέφευγε. Μιμήθηκε δηλαδή και την εμφάνιση και τις κινήσεις ενός εραστή – αυτός που ήταν σχεδόν άυλος σαν τους αγγέλους – και υποκρίθηκε ότι είναι κυριευμένος από σαρκικό έρωτα. Πήγε λοιπόν στον ξενοδόχο και του είπε χαμηλόφωνα: «Άκουσα ότι έχεις κάποια κοπέλα πάρα πολύ όμορφη που μένει στο ξενοδοχείο και δέχεται πελάτες όσους θέλουν. Αυτήν λοιπόν ποθώ και εγώ, και γι’ αυτό ήρθα».

Χαρίσματα και ταπείνωση

Έλεγαν για έναν γέροντα ότι επτά χρόνια παρακαλούσε τον Θεό για κάποιο χάρισμα και του δόθηκε. Πήγε λοιπόν σε κάποιον μεγάλο γέροντα και του ανέφερε για το χάρισμα. Εκείνος, όταν το άκουσε, λυπήθηκε και του είπε: «Έκανες πολύν κόπο». Και συμπλήρωσε: «Πήγαινε να κάνεις άλλα επτά χρόνια παρακαλώντας τον Θεό για να σου το πάρει, γιατί δεν σε συμφέρει».

Ο γέροντας έφυγε και έκανε έτσι, ώσπου του αφαιρέθηκε το χάρισμα.

Αββάς Ησαΐας: Όταν βγει η ψυχή από το σώμα

Αγαπητέ αδελφέ, αυτοί που ασχολούνται με τις εργασίες αυτού του προσωρινού κόσμου, αν προκόψουν σε αυτές και κερδίσουν, δεν σκέφτονται τους κόπους που πέρασαν, αλλά χαίρονται για την προκοπή που έκαναν ύστερα.

Πόση λοιπόν χαρά νομίζεις ότι νιώθει η ψυχή εκείνου που άρχισε να εργάζεται για τον Θεό και ολοκλήρωσε αυτό το έργο; Και όταν θα φύγει από τη ζωή, τα έργα του θα προπορεύονται, και θα χαρούν μαζί του οι άγγελοι, όταν τον δουν ότι ελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του σκότους.

Γιατί όταν βγει η ψυχή από το σώμα, τη συνοδεύουν οι άγγελοι, και τότε βγαίνουν να τη συναντήσουν όλες οι δυνάμεις του σκότους, θέλοντας να την κρατήσουν, εξετάζοντας μήπως έχει κάτι από τα δικά τους.

Ο άλαλος άγγελος

Κάποιος από τους πατέρες διηγήθηκε ότι ένας από τη Θεούπολη (Αντιόχεια), άνθρωπος μορφωμένος και ευλαβής, πήγαινε συχνά σε κάποιον έγκλειστο γέροντα και τον παρακαλούσε να τον δεχτεί και να τον κάνει μοναχό. Και του είπε ο γέροντας: 

 

«Πήγαινε, πούλησε τα υπάρχοντά σου και δώσε τα χρήματα στους φτωχούς, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, και τότε έλα και θα σε δεχτώ». 

 

Εκείνος έφυγε, έκανε όπως προστάχτηκε και ξαναγύρισε. 

 

Του είπε τότε ο γέροντας: «Και αυτή την εντολή πρέπει να τηρήσεις, να μη μιλάς». 

 

Εκείνος συμφώνησε και έκανε πέντε χρόνια χωρίς να μιλήσει. Άρχισαν λοιπόν να τον επαινούν όσοι τον γνώριζαν. 

Αββάς Παµβώ: «Παιδί µου, σ’ αυτούς τους καιρούς όποιος σώσει την ψυχή του, και προτρέψει και άλλους να σωθούν, θα ονοµασθεί Μέγας στο βασίλειο του Ουρανού»

Από τον Ευεργετινό. Αββάς Παµβώ (303-374)

…«Και θα σου πω το εξής παιδί µου (λέγει προς τον µαθητή του), ότι θα έρθουν µέρες που οι Χριστιανοί θα προσθέτουν και θα αφαιρούν, και θα τροποποιούν τα βιβλία των ιερών Ευαγγελιστών, και των Αγίων Αποστόλων, και των θείων Προφητών και των Αγίων Πατέρων.

Θα υποτονίζουν τις άγιες Γραφές, και θα συνθέτουν τροπάρια, ύµνους και γραπτά τεχνιέντως. Ο νους τους θα διαχυθεί από αυτά και θα αποµακρυνθεί από το Ουράνιο Πρότυπό του. Γι’ αυτούς τους λόγους οι άγιοι πατέρες είχαν προγενέστερα παροτρύνει τους µοναχούς της ερήµου, να καταγράψουν τους βίους των Πατέρων όχι σε περγαµηνές, αλλά σε χαρτί, διότι η ερχοµένη γενιά θα τους αλλάξει για να συµπίπτουν µε τις προσωπικές τους προτιµήσεις. Ώστε, όπως βλέπεις, το κακό που θα έρθει θα είναι τροµερό».

Θάρρος στην άπειρη αγαθότητα του Θεού

Κάποιος αδελφός που έμενε στα Μονύδρια έπεφτε συχνά, με ενέργεια του διαβόλου, στην πορνεία, πίεζε όμως τον εαυτό του να μείνει και να μην πετάξει το σχήμα. Και όταν άρχιζε τον σύντομο κανόνα του, παρακαλούσε με στεναγμούς τον Θεό λέγοντας: «Κύριε, είτε θέλω είτε δεν θέλω, σώσε με. Γιατί εγώ, ως λάσπη που είμαι, ποθώ τη βρωμιά της αμαρτίας, εσύ όμως, ως Θεός και παντοδύναμος, μπορείς να με εμποδίσεις. Να σπλαχνιστείς τον ενάρετο, δεν είναι σπουδαίο· και να σώσεις τον καθαρό, δεν είναι αξιοθαύμαστο· γιατί είναι άξιοι να τους δείξεις την αγαθότητά σου. Σ’ εμένα, Κύριε, κάνε να θαυμαστούν τα ελέη σου, και δείξε την ασύλληπτη φιλανθρωπία σου σε αυτό που σου ζητώ. Γιατί σ’ εσένα εμπιστεύεται τον εαυτό του ο φτωχός (Ψαλμ. 9:35), εκείνος δηλαδή που δεν έχει καμία αρετή».

Αυτά και τα παρόμοια έλεγε καθημερινά με δάκρυα ο αδελφός, είτε είχε αμαρτήσει είτε όχι. Κάποτε λοιπόν, που είχε πέσει νύχτα στη συνηθισμένη αμαρτία, σηκώθηκε αμέσως και άρχισε τον κανόνα του. Και ο διάβολος, κατάπληκτος για την ελπίδα του, αλλά και για την αδιαντροπιά του απέναντι στον Θεό, παρουσιάστηκε ορατός και του είπε: «Άθλιε, δεν ντρέπεσαι να σταθείς μπροστά στον Θεό ή ακόμη και να προφέρεις το όνομά του, αλλά ξεδιάντροπα τολμάς και να ψάλλεις;»

Το χάρισμα του αββά Παύλου του απλού εναντίον των δαιμόνων

Αφού έμεινε έναν χρόνο μόνος του (1) ο απλός Παύλος, αξιώθηκε να πάρει το χάρισμα εναντίον των δαιμόνων και κάθε αρρώστιας, επειδή έφτασε στην τελειότητα της ασκητικής αρετής. Μια μέρα λοιπόν έφεραν στον Μέγα Αντώνιο έναν νεαρό που είχε “αρχικό” δαίμονα, (2) ο οποίος βλαστημούσε ακόμη και τον ουρανό. Παρατήρησε ο Αντώνιος τον νεαρό και είπε σε εκείνους που τον συνόδευαν: «Αυτό το έργο δεν είναι για εμένα, γιατί δεν αξιώθηκα ακόμη να πάρω το χάρισμα εναντίον του τάγματος αυτού των “αρχικών” δαιμόνων. Αυτό είναι το χάρισμα του Παύλου του απλού». Πήγε λοιπόν μαζί τους ο Αντώνιος στον Παύλο και του είπε: «Αββά Παύλε, βγάλε τον δαίμονα από τον άνθρωπο, για να πάει στο σπίτι του υγιής και να δοξάσει τον Κύριο». «Γιατί όχι εσύ;» ρώτησε ο Παύλος. «Εγώ δεν ευκαιρώ», αποκρίθηκε ο Αντώνιος, «έχω άλλη δουλειά». Και αφήνοντας εκεί τον νεαρό ο Μέγας Αντώνιος, γύρισε στο κελλί του.

Σηκώθηκε τότε ο Παύλος και, αφού προσευχήθηκε, κάλεσε τον δαιμονισμένο και τον πρόσταξε: «Είπε ο αββάς Αντώνιος να βγεις από τον άνθρωπο, για να δοξάσει τον Κύριο». Ο δαίμονας όμως βλαστημώντας φώναξε: «Δεν βγαίνω, γεροφαγά, ξεμωραμένε». Πήρε λοιπόν τη μηλωτή του ο Παύλος και τον χτυπούσε με αυτήν στην πλάτη, λέγοντας: «Βγες, είπε ο αββάς Αντώνιος». Ο δαίμονας όμως έβριζε χειρότερα και τον Αντώνιο μαζί με τον Παύλο: «Γεροφαγάδες, κοιμισμένοι, άπληστοι, που ποτέ δεν σας φτάνουν τα δικά σας, τι δουλειά έχετε μ’ εμάς; Γιατί μας τυραννείτε;» Στο τέλος ο Παύλος του είπε: «Δεν βγαίνεις; Να, πηγαίνω να το πω στον Χριστό, και αλίμονό σου τι έχει να σου κάνει». Βλαστήμησε τότε και τον Κύριο ο ανήμερος δαίμονας, φωνάζοντας: «Δεν βγαίνω».

Αββάς Μάρκος: Ο ανθρώπινος έπαινος και η κατηγορία

Ο χλευασμός από ανθρώπους φέρνει λύπη στην καρδιά, γίνεται όμως αιτία εξαγνισμού σε όποιον τον υπομένει.

Αν θέλεις να σε επαινούν οι άνθρωποι χωρίς αυτό να σε καταδικάζει, αγάπησε πρώτα το να σε ελέγχουν για τα αμαρτήματά σου.

Όση ντροπή δεχτεί κανείς για την αλήθεια του Χριστού, εκατό φορές περισσότερο θα δοξαστεί από πολλούς. Το καλύτερο όμως είναι να κάνει κάποιος το κάθε καλό για χάρη των μελλοντικών αγαθών.

Όταν δεις έναν λογισμό να σε παρακινεί σε ανθρώπινη δόξα, να ξέρεις καλά ότι σου ετοιμάζει ντροπή.

Ρίζα της αισχρής επιθυμίας είναι ο ανθρώπινος έπαινος, όπως ακριβώς ρίζα της σωφροσύνης είναι ο έλεγχος της κακίας· και όχι όταν τα ακούμε, αλλά όταν τα δεχόμαστε.

Πώς ο Θεός μίλησε μέσω της πόρνης

Επιμέλεια Στέλιος Κούκος

Ο μέγας Εφραίμ ήταν πάντοτε απασχολημένος με ιερές σκέψεις και σχεδόν αδιάκοπα έβλεπε νοερά την ημέρα της κρίσεως και πενθούσε ακατάπαυστα, γι’ αυτό και έφευγε μακριά, όπως ο ψαλμωδός, και απέφευγε κάθε θόρυβο και τρικυμία και ταραχή της ζωής και έμενε στην έρημο.

Πηγαίνοντας πάλι από τόπο σε τόπο για να ωφελήσει και να οικοδομήσει ψυχές, καταπώς τον κινούσε το άγιο Πνεύμα, άφησε κάποτε την πατρίδα του με εντολή του Θεού, όπως ο ιερός Αβραάμ, και πήγε στην Έδεσσα της Μεσοποταμίας, από τη μια για να προσκυνήσει τα ιερά της λείψανα και προσκυνήματα, και από την άλλη για να συναντήσει κανέναν από τους μορφωμένους και να πάρει από αυτόν καρπό γνώσεως.

Αββάς Μακάριος: Ο λόγος ο κακός και τον καλό τον κάνει κακό, ενώ ο καλός λόγος και τον κακό τον κάνει καλό!

 

Διηγούνταν για τον αββά Μακάριο τον Αιγύπτιο ότι κάποτε ανέβαινε από τη Σκήτη στο όρος της Νιτρίας και όταν πλησίασε, είπε στον μαθητή του: «Προχώρησε λίγο».

Καθώς ο μαθητής προχώρησε, συνάντησε κάποιον ιερέα των ειδωλολατρών που έτρεχε και του φώναξε:
– Ε, ε, δαίμονα, πού τρέχεις;

Εκείνος οργίστηκε – του έδωσε λοιπόν πολύ δυνατά χτυπήματα με το ραβδί που κρατούσε και, αφήνοντάς τον μισοπεθαμένο, συνέχισε τον δρόμο του.

Η πνευματική αγάπη

 

Δεν έχει ακόμη τέλεια αγάπη, ούτε βαθιά γνώση της θείας πρόνοιας εκείνος που στον καιρό του πειρασμού δεν κάνει υπομονή σε όσα του συμβαίνουν, αλλά ξεκόβει τον εαυτό του από την αγάπη των πνευματικών αδελφών.

Ο σκοπός της θείας πρόνοιας είναι, αυτούς που η κακία με διάφορους τρόπους τους απομάκρυνε, να τους ενοποιεί με την ορθή πίστη και την πνευματική αγάπη, αφού βέβαια ο λόγος που έπαθε ο Σωτήρας μας ήταν για να συνάξει σε ενότητα τα διασκορπισμένα παιδιά του Θεού (Ιω. 11:52). Εκείνος λοιπόν που δεν ανέχεται ούτε αντέχει τα ενοχλητικά, ούτε υποφέρει τα λυπηρά, ούτε υπομένει τα κοπιαστικά, βαδίζει έξω από τον δρόμο της αγάπης και της πρόνοιας του Θεού.

Αφού η αγάπη έχει υπομονή και καλοσύνη (Α’ Κορ. 13:4), όποιος λιγοψυχεί από τα λυπηρά που του συμβαίνουν και γι’ αυτό κακιώνει με αυτούς που τον λύπησαν και ξεκόβει τον εαυτό του από την αγάπη προς αυτούς, πώς δεν θα ξεπέσει από τον σκοπό της θείας πρόνοιας;

Ενθάρρυνση στη μετάνοια

Ένας αδελφός που έπεσε σε πειρασμό, δηλαδή σε αμαρτία, από τη θλίψη του παράτησε τον μοναχικό κανόνα, και θέλοντας να τον ξαναρχίσει, εμποδιζόταν από τη λύπη. 

 

Έλεγε μέσα του: «Πότε θα ξαναβρώ τον εαυτό μου, όπως ήμουν κάποτε;» και αποθαρρυμένος δεν μπορούσε να αρχίσει τη μοναχική εργασία. 

 

Πήγε λοιπόν σε κάποιον γέροντα και του είπε όσα του συνέβαιναν. Ο γέροντας, αφού άκουσε την αιτία της λύπης του, του έφερε ένα κατάλληλο παράδειγμα.

«Κάποιος άνθρωπος», είπε, «είχε ένα χωράφι και, επειδή το αμέλησε, εκείνο χέρσωσε και γέμισε αγριόχορτα και αγκάθια. Κάποτε αποφάσισε να το περιποιηθεί, και είπε στον γιο του· “Πήγαινε να καθαρίσεις το χωράφι”. 

Ολόψυχη προαίρεση για τα καλά έργα

Η χάρη του Θεού – είπε ο αββάς Ζωσιμάς – ακολουθεί πάντοτε την προαίρεσή μας, και με τη χάρη πραγματοποιείται σ’ εμάς κάθε καλό. Εμείς όμως δεν θέλουμε να κάνουμε αρχή στο καλό, ούτε δείχνουμε προαίρεση ισχυρή και πρόθυμη, ώστε να ελκύσουμε τη χάρη του Θεού να μας βοηθήσει, αλλά και αν κάποτε δώσουμε την εντύπωση ότι δείχνουμε προαίρεση, αυτή είναι νωθρή και ασήμαντη και ανάξια να πάρει κάποιο καλό από τον Θεό.

Δεν ξέρουμε ότι όλα τα σχετικά μ’ εμάς μοιάζουν με τη σπορά και την καρποφορία; Ο γεωργός δηλαδή σπέρνει τη γη του και έπειτα περιμένει το έλεος του Θεού, και ο Θεός λοιπόν στέλνει τη δωρεά του με βροχές στον καιρό τους και ευνοϊκούς ανέμους και κάνει να φυτρώσουν και να μεγαλώσουν και να ωριμάσουν οι σπόροι που έριξε ο γεωργός, ώστε αυτός από τα λίγα να κερδίσει πολλά.

Έτσι και εμείς· αν σπείρουμε πλούσια και ολόψυχη προαίρεση για τα καλά έργα, θα πάρουμε και ανάλογη χάρη από τον Θεό, με την οποία θα μπορέσουμε έπειτα να κατορθώνουμε όλα τα καλά χωρίς πίεση και κόπο.

Ο άγιος Αντώνιος για τα ψευτομαντέματα των δαιμόνων

 

Ο Μέγας Αντώνιος έλεγε στους μοναχούς που τον επισκέφτηκαν:

Δεν πρέπει να πιστεύουμε τους δαίμονες, ακόμη και αν υποκρίνονται ότι προλέγουν κάποια πράγματα.

Πολλές φορές δηλαδή λένε πριν από μέρες για αδελφούς ότι θα έρθουν την τάδε μέρα. Και εκείνοι βέβαια έρχονται, οι δαίμονες όμως δεν το κάνουν αυτό από ενδιαφέρον γι’ αυτούς που τους ακούν, αλλά για να τους πείσουν να τους πιστεύουν, και έπειτα πλέον, καθώς θα τους έχουν υποχείριους, να τους οδηγήσουν στην απώλεια. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν πρέπει να τους προσέχουμε, αλλά και όταν λένε, πρέπει να τους ανατρέπουμε, γιατί δεν τους έχουμε ανάγκη.

Τι το αξιοθαύμαστο δηλαδή, αν οι δαίμονες, ως πιο γρήγοροι από εμάς, όταν δουν αυτούς που άρχισαν να οδοιπορούν, πηγαίνουν πιο μπροστά και το αναγγέλλουν; Αυτό μπορεί να το κάνει και κάποιος που πηγαίνει με το άλογο και προχωρεί πιο μπροστά από άλλον που πηγαίνει με τα πόδια.

Η φιλανθρωπία του αγίου Μαρκιανού

Ο μέγας Μαρκιανός τα μεσάνυχτα, οπότε πίστευε ότι δεν πρόκειται να τον δει κανείς, είχε τη συνήθεια να πηγαίνει σε έναν γνωστό του τραπεζίτη, να χαλά χρυσά νομίσματα, παίρνοντας πολλά χάλκινα, ώστε να έχει να μοιράζει στους φτωχούς, και αμέσως να επιστρέφει. Ο τραπεζίτης, βρίσκοντας ευκαιρία κέρδους στο σκοτάδι της νύχτας, ζύγιζε τα χρυσά με λειψό ζύγι, εκείνος όμως δεν του έλεγε τίποτε ούτε έκανε κανέναν έλεγχο, αφήνοντας προφανώς το θέμα στη συνείδηση αυτού που ζύγιζε.

Όταν τούτο έγινε πολλές φορές, και ο Μαρκιανός έκανε πως δεν καταλάβαινε και δεν τον μάλωνε, ο τραπεζίτης, κατάπληκτος, βλέποντας και την ώρα, ότι δηλαδή ήταν μεσάνυχτα, άρχισε να σκέφτεται το καλό και οι υποψίες του να πλησιάζουν την αλήθεια και να είναι αντάξιες του τρόπου ζωής του Μαρκιανού. Έτσι διέταξε έναν υπηρέτη του να τον ακολουθήσει καθώς θα φεύγει, ώστε να μάθει πού καταλήγουν εκείνα τα χρήματα.

Nα μείνουμε στην σκέπη της μετάνοιας

Αν απαρνήθηκες τον κόσμο και έδωσες τον εαυτό σου στον Θεό, για να ζήσεις με μετάνοια, μην αφήσεις τον λογισμό σου να σε λυπήσει για τα προηγούμενα αμαρτήματά σου, ότι δεν συγχωρούνται.

Ούτε πάλι να καταφρονήσεις τις εντολές του Κυρίου, επειδή έτσι ούτε τα προηγούμενα αμαρτήματά σου συγχωρεί.

Να είσαι άγρυπνος, αδελφέ, απέναντι στο πνεύμα που φέρνει τη λύπη στον άνθρωπο, γιατί με πολλούς τρόπους προσπαθεί να σε αιχμαλωτίσει, μέχρι που να σε κάνει ανίσχυρο. Γιατί η λύπη, όταν είναι όπως τη θέλει ο Θεός, είναι χαρά, καθώς βλέπεις τον εαυτό σου να στέκεται στο θέλημα του Θεού· ενώ ο λογισμός που σου λέει: «Πού θα ξεφύγεις; Δεν έχεις μετάνοια» προέρχεται από τον εχθρό (διάβολο) με σκοπό να κάνει τον άνθρωπο να αφήσει την εγκράτεια. Αντίθετα, η λύπη η σύμφωνη με το θέλημα του Θεού δεν έρχεται επιθετικά στον άνθρωπο, αλλά του λέει: «Μη φοβάσαι. Προσπάθησε πάλι». Ξέρει δηλαδή ότι ο άνθρωπος είναι αδύνατος και τον ενδυναμώνει.

Θεραπεία μέσω αυστηρότητας - Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος

Ο Μέγας Γρηγόριος επέστρεψε κάποτε στήν πόλη του από τή γειτονική πόλη Κόμανα.

Καί επειδή σέ όλους ήταν γνωστό ότι πάνω από όλα φρόντιζε γιά τήν ανακούφιση εκείνων πού είχαν ανάγκη, δυό Εβραίοι, είτε αποβλέποντας σέ κάποιο κέρδος είτε επιδιώκοντας τόν εμπαιγμό του, ως δήθεν ευκολόπιστου, παραφύλαξαν στό δρόμο, απ όπου θά περνούσε.

Καί ο ένας ξάπλωσε ανάσκελα στήν άκρη τού δρόμου καί έκανε τόν πεθαμένο. Ο άλλος πάλι, θρηνώντας τάχα τό νεκρό, μοιρολογούσε υποκριτικά καί φώναξε στόν άγιο, πού περνούσε μπροστά τους:

Τα δύο είδη της κατάνυξης

 

Η κατάνυξη εμφανίζεται με πολλές ωραίες μορφές. Γι’ αυτό και ο Ιερεμίας λέει: «Δυο χείμαρροι νερού βγήκαν από τα μάτια μου» (Θρήνοι Ιερ. 3:48). Δυο επομένως είναι τα κυριότερα είδη της κατάνυξης: όταν η ψυχή διψάσει τον Θεό, πρώτα αισθάνεται κατάνυξη από τον φόβο και έπειτα από τον πόθο.

Στην αρχή δηλαδή λιώνει από τα δάκρυα καθώς θυμάται τις αμαρτίες της και φοβάται μην πέσει στην αιώνια κόλαση εξαιτίας τους. Όταν όμως στενοχωρηθεί και λυπηθεί πολύ, τότε παύει η δειλία και γεννιέται μέσα της κάποια ξενοιασιά για το ότι θα συγχωρηθεί και κάποιο θάρρος, οπότε η ψυχή φλογίζεται από τον πόθο της ουράνιας χαράς. Και αυτή που προηγουμένως έκλαιγε από φόβο μην οδηγηθεί στην κρίση, έπειτα αρχίζει πάλι να κλαίει πικρά, επειδή είναι μακριά από την ουράνια βασιλεία. Γιατί όταν ο νους καθαριστεί, βλέπει πώς είναι οι χορείες των αγγέλων, ποια είναι η κοινωνία των μακαρίων πνευμάτων και ποιο είναι το μεγαλείο του να βλέπεις αιώνια τον Θεό. Θρηνεί λοιπόν όλο και περισσότερο, γιατί στερείται τα μόνιμα αγαθά. Και αυτό γίνεται, για να οδηγήσει η τέλεια κατάνυξη την ψυχή από τον φόβο στην αγάπη.