Ἅγιος Ἐφραίμ Κατουνακιώτης: Το θαύμα της προσευχής

Στο σπίτι μας παραπάνω – διηγήθηκε ο όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης – καθόταν ένας καλόγηρος και, κρίσις Θεού, ήτανε δαιμονισμένος. Οι γέροι δεν μπορούσαν να έρχονται κάτω στο σπίτι μας, να μεταλάβουν, και πήγαινα εγώ στο σπίτι τους απάνω, που είναι ο πατερ-Γεδεών εκεί απάνω, και τους μετελάμβανα. Πήγαινα στο Ιερό, έβγαζα το Αρτοφόριο, ερχόντουσαν οι γέροι στην Ωραία Πύλη εκεί και τους μετελάμβανα. Αυτός μου ‘λεγε: «Ο διάβολος εκεί κάθεται στην άκρη, στη Λιτή». Του λέω: «Τον βλέπεις;» «Τον βλέπω», λέει. Και ο ίδιος έλεγε ότι: «Όταν λέω την ευχή ταράττεται ο διάβολος, όταν λέω δεύτερη φορά αφρίζει· την τρίτη ευχή άφαντος γίνεται!» Να η δύναμις της ευχής. Αυτό που λένε τα βιβλία μας ότι:

Ο άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης για την προσευχή

Λίγο προ του 1980 επισκέφθηκε τον Γέροντα Εφραίμ ένας νεαρός ειρηνοδίκης. Τον βρήκε στην κουζίνα να κάνει εργόχειρο. Έπαιρνε σφραγίδες από το ζεστό νερό της κατσαρόλας που σιγόβραζε πάνω στην πυροστιά του τζακιού και τις χάραζε.

Έβαλε μετάνοια και κάθισε στο κοντινό σεντούκι.

– Λοιπόν, τι έχουμε; κι έστρεψε ο Γέροντας το διαπεραστικό του βλέμμα στον νέο.

– Έχω προβλήματα, Γέροντα, διάφορα προβλήματα.

– Κάθε πότε εξομολογείσαι;

– Γέροντα –διστακτικά ο νέος– δεν εξομολογούμαι.

– Ε, τότε τα προβλήματα είναι φυσικό να βρίθουν.

– Μα, δεν έχω τι να εξομολογηθώ!

Ἅγιος Ἐφραίμ Κατουνακιώτης: Ἡ προσευχή θά σέ προστατεύση καί θ᾿ ἀπομακρύνει κάθε κακό ἀπό σένα...

Μή φοβᾶσαι οὔτε ἀτυχήματα οὔτε καταστροφές. Ἡ προσευχή θά σέ προστατεύσει καί θ᾿ ἀπομακρύνει κάθε κακό ἀπό σένα. Θυμήσου τόν Ἀπόστολο Πέτρο, ὅταν ἔδειξε ὀλιγοπιστία καί ἄρχιζε νά βυθίζεται στή θάλασσα τῆς Τιβεριάδας… Καί πρόσεξε, ἂν εἶσαι ὀκνηρός κι ἀπρόσεκτος στήν προσευχή, δέν θά σημειώσεις πρόοδο οὔτε στήν ἐπιδίωξη ἀφοσιώσεώς σου στόν Κύριο οὔτε στήν ἀπόκτηση τῆς εἰρήνης καί τῆς σωτηρίας.

Ὅσο γιά τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, πρέπει νά ξέρεις πώς στήν οὐσία της εἶναι ἡ συνεχής ἐπίκληση τοῦ Ὀνόματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καί Θεοῦ μας.

Άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης: Η μυστική δοξολογία του Θεού

Διηγήθηκε ο όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης:

Λέει ο Γέροντας στον υποτακτικό: «Εξεγερθέντες του ύπνου προσπίπτομέν Σοι, αγαθέ, και των αγγέλων τον ύμνον βοώμεν Σοι, δυνατέ· άγιος, άγιος» κτλ. «Κουά, κουά, κουά, κουά» τα βατράχια, κοάζουν, πώς λέγεται, ξεχάσαμε και τα ελληνικά τώρα.

– Βρε παιδί μου, λέει, πήγαινε στα βατράχια και πες τα: Α, να σας πω, ο Γέροντας λέει, σταματήστε τώρα γιατί θέλουμε να διαβάσουμε εμείς την ακολουθία.

– Να ‘ναι ευλογημένο, Γέροντα.

Προσευχή του αγίου Εφραίμ Κατουνακιώτη

Ο όσιος Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης, όσους λίγους μπορούσε να δεχθεί, τους συμπεριφερόταν με πολλήν αγάπη και τους ανέπαυε βαθύτατα. Τα τελευταία χρόνια που ήταν αναγκασμένος να βρίσκεται για πολλές ώρες στο κρεβάτι, τους δεχόταν εκεί. Έβαζε τα χέρια του πάνω στο κεφάλι τους, ενώ γονάτιζαν μπρος στο κρεβάτι του, και προσευχόταν περίπου έτσι:

«Ο Θεός ο αιώνιος, το άναρχον, το ατελεύτητον, το ανεξιχνίαστον, το ακατάληπτον, το αμετάβλητον. Ο Θεός, ο Παράκλητος, το Πνεύμα της παρακλήσεως, το Πνεύμα της αγάπης, το Πνεύμα της ειρήνης, το Πνεύμα της γλυκύτητος, το Πνεύμα της υπομονής, το Πνεύμα της επιεικείας, το Πνεύμα της μακροθυμίας. Οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος. Εμείς τα αμαρτωλά Σου παιδιά, στο Όνομά Σου είμεθα βαπτισμένοι.

Ο άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης ως λειτουργός

Ο Γέροντας λειτουργούσε καθημερινώς. Όταν τον ρωτούσες, αν αύριο θα έχει Λειτουργία, απαντούσε στερεότυπα: «Αν θέλει ο Θεός, θα λειτουργήσω». Ξυπνούσε, πλενόταν, χτενιζόταν και με σταθερά βήματα, σιωπηλός κατευθυνόταν μπρος στην ωραία πύλη να πάρει καιρό. Τυλιγμένος στο ράσο του και στο κουκούλι, διάφανος μέσα στο μισοσκόταδο του ναού, περιστοιχισμένος από τις πέντε μικρές γαλάζιες φλογίτσες των καντηλιών σαν από αστέρια του ουρανού. Κάποια στιγμή χτυπούσε το κουδουνάκι, για να μνημονεύσουμε τα πολλά ονόματα που για χρόνια μνημόνευε, μια και δέχτηκε γι’ αυτά κάποια μικρή ευλογία.

Πολλές φορές μνημονεύαμε δίπλα του μέσα στο ιερό. Λευκοντυμένος – μια άσπρη υφαντή στολή είχε όλα τα χρόνια – με κατάλευκα γένια και μαλλιά, με το βλέμμα σπινθηροβόλο και προτεταμένο στα δίπτυχα που κρέμονταν κυκλικά στην αγία Πρόθεση. Μπροστά του το Άγιο Ποτήριο σκεπασμένο, το Άγιο Δισκάριο να δέχεται τα ψίχουλα των ψυχών, ζώντων και τεθνεώτων, που αδιάλειπτα με τη λόγχη στο χέρι έβγαζε. Πιο ‘κει η λουσέρνα έριχνε το ταπεινό φως της στα δίπτυχα των ονομάτων, στα άγια σκεύη, στα λευκά άμφια και σ’ ένα πρόσωπο εκπάγλου κάλλους, ροδαλό κι ακτινοβόλο, σαν βυζαντινής εικόνας. Το κεφάλι γυμνό-φαλακρό πολλαπλασίαζε τη φωτεινότητα και τη χάρη.

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Ἐφραίμ Κατουνακιώτης - Ὁ ἁγιασμένος νεοφανής γέροντας

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ 

 

Ὁ 20ος αἰῶνας χαρακτηρίζεται ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ταραγμένους αἰῶνες τῆς ἱστορίας. Παρὰ ταῦτα εἶναι ὁ αἰῶνας ἀνάδειξης πλειάδας ἐπιφανῶν ἁγίων, ὡς ἐπιβεβαίωση τῆς μεγάλης ἀλήθειας, πὼς ὅπου: «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. 5,20). Μιὰ τρανὴ ἀπόδειξη ὅτι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ συνεχίζει καὶ στὶς δύσκολες καὶ παρακμιακὲς ἡμέρες μας, νὰ σώζει καὶ νὰ ἁγιάζει, νὰ ἀναδεικνύει ἁγίους. Ἀνάμεσά τους ὁ νεωστὶ καταταγεὶς στοὺς ἁγιολογικοὺς δέλτους, ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης, μιὰ σπουδαία ἀσκητικὴ μορφὴ τοῦ ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ, ἄξιος συνεχιστὴς τοῦ γνησίου μοναχικοῦ ἰδεώδους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.

Άγνωστη η δικαιολογία στους αγίους

«Νεαρός φοιτητής που συνομίλησε με τον όσιο μεγάλο Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη, του ανέφερε κάτι και προσπάθησε να δικαιολογηθεί.

– Παιδί μου, του είπε ο Γέροντας, η δικαιολογία δεν είναι γραμμένη στη Γραφή. Είναι άγνωστη η δικαιολογία στους αγίους. Δεν φταίνε οι άλλοι ούτε ο διάβολος. Ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου είναι ο εαυτός του, δεν είναι ο διάβολος. Μας κυριεύει ο εγωισμός μας. Όταν ο άνθρωπος νικήσει τον εαυτό του, είναι ο μεγαλύτερος μεγαλομάρτυρας ενώπιον του Θεού» (Μητρ. Αργολίδος Νεκταρίου, Αγίον Όρος, εκδ. Επιστροφή).

Ο άγιος Εφραίμ με ελάχιστα λόγια αποκαλύπτει το βάθος της πληγής του ανθρώπου, εν προκειμένω στον νεαρό φοιτητή: «ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου είναι ο εαυτός του. Μας κυριεύει ο εγωισμός μας». Για να σημειώσει ότι στην Αγία Γραφή δεν υπάρχει πουθενά η προτροπή για τη δικαιολογία του εαυτού μας, όπως και δεν τη βλέπουμε πουθενά σε κανέναν άγιό μας. 

Γέρων Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης: Λόγοι Διαδαχῆς «Αὐτοέλεγχος - Ζῆλος»

 

Μὴν ἀφήνεις τὸν ἑαυτό σου ἀνεπίσκοπο κάθε ὥρα. Κάθε ὥρα νὰ ἐποπτεύεις, νὰ ἐξετάζεις, νὰ ἐλέγχεις τὸν ἑαυτό σου. Εἶσαι ἐν τάξει αὐτὴν τὴν ὥρα;

Ἐσὺ ὡς μοναχὸς ἐὰν εἶσαι βιαστής, ἐὰν εἶσαι ἀγωνιστής, θὰ κάνεις ἔλεγχο στὸν ἑαυτό σου, ὅλη τὴν ἡμέρα πῶς πέρασα;

Ἕνας ἀσθενής, δὲν τὸ παρακολουθάει μόνο ὁ γιατρός· καὶ ὁ ἴδιος ὁ ἀσθενὴς παρακολουθάει τὸν ἑαυτό του, ἂν μ᾿ ἐκεῖνα τὰ φάρμακα ποὺ τοῦ ῾δωσε ὁ γιατρός, πηγαίνει στὸ καλύτερο. Ὄχι ὁ Γέροντας ἕναν-ἕναν θὰ παρακολουθήσει, κι ἐσὺ ὁ ἴδιος θὰ παρακολουθήσεις τὸν ἑαυτό σου.

Ἐρώτησα πολλὲς φορὲς καὶ τὸν γερο-Ἰωσὴφ πὼς ἔφτασε σ᾿ αὐτὴ τὴν κατάσταση. Λέει: «Νὰ σοῦ πῶ. Ἐβάθυνα τόσο πολὺ στὸ «γνῶθι σαὐτόν». Τί εἶσαι σύ; Τίποτες, οὔτε ἕνα σκουλήκι δὲν εἶσαι. Τίποτε. Ἦρθε ἡ χάρις, σὲ σήκωσε, ἔγινες ἄγγελος· ἔφυγε ἡ χάρις, ἐγύρισες ἐν αὐτῷ». Ναί, ἀλλὰ δὲν μοῦ λές, πῶς μποροῦμε νὰ προσελκύσουμε τὴ χάρη;

Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης: Λόγοι Διδαχῆς «Ἁγιότης – Ἀρετὴ – Ἀγώνας»

 

Γέρων Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης

Ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἐπαινεῖ τὸν πλησίον του καὶ κατακρίνει τὸν ἑαυτό του, φθάνει σὲ μέτρα ἁγιότητος.

Ἂν ζητᾶς ἐσὺ ἀπὸ τὸν ἄλλονε, ἐπειδὴ σὲ λύπησε, νὰ σοῦ βάλει μετάνοια, δὲν εἶσαι καλά, δὲν εἶσαι ἐντάξει, δὲν βαδίζεις στὸ δρόμο τῆς καλογερικῆς.

Φθάσαμε, πατέρες, σ᾿ ἕνα τέτοιο σημεῖο, ποὺ μπορῶ νὰ πῶ ὅτι, ὅταν ἤμασταν κοσμικοί, ἤμασταν καλύτεροι. Τώρα δὲν σηκώνουμε λόγο, δὲν σηκώνουμε λόγο.

Τὰ πατερικὰ βιβλία λένε ὅτι ὁ ἀββὰς Νισθερὼ ἀπέκτησε φήμη ἁγίου ἀνδρός. Καὶ πῆγε ἄλλος καὶ τοῦ λέει: «Τί ἀρετὴ ἔκανες, πάτερ, κι ἔφθασες σ᾿ αὐτὰ τὰ μέτρα;»

Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης: Όσο μπορείς συχνότερα...

«…Σε συμβουλεύω λοιπόν να προσεύχεσαι, συχνά. Να λέγεις την ευχή: “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Όσο μπορείς συχνότερα. Να βάλεις μίαν καλήν αρχήν και με τον καιρόν θα αισθαν­θείς τον γλυκό καρπό, χαρά, γλυκύτητα και ευφροσύνη.

Όσο μπορείς, να φυλάττεις καθαρότητα σώματος και ψυχής. Συστολή των αισθήσεων και σμικρολογία. Ιδίως να φυλάσσεσαι από τις κακές συναναστροφές.

Καμιά άλλη αρετή δεν ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεόν, όσον η προσευχή! Όσο για τα σκιρτή­ματα του πνεύματος, δεν είναι καιρός ακόμη· είναι νωρίς. Εσύ βάδιζε τον δρόμον που σου υποδεικνύω, λέγοντας αυτήν την μικρούλα ευχούλα, το: “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με” ή “Ιησού γλυκύτατε, ελέησόν με”, και θα το εύρεις μόνος σου.

Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης: Να βλέπεις τους άλλους ως αγίους

 

Πολλοί πλησίαζαν τον Γέροντα για να λύσουν τις πνευματικές απορίες τους. Ιδιαίτερα οι μοναχοί έθεταν το θέμα των σχέσεών τους με τον Γέροντα και τους παραδελφούς τους.
 

Στην σημερινή εποχή πλήθυνε το δικαίωμα και ο αυταρχισμός. Η νέα γενιά ζει μέσα σε ένα κοσμικό περιβάλλον , που συνεχώς εξαπλώνεται και που διέκοψε την επαφή και συνύπαρξη με την παλαιά γενεά. Αυτό στην καλογερική ζωή προκαλεί διακοπή και ασυμφωνία.

Αγ. Εφραίμ Κατουνακιώτης: ΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΧΗΣ

 

Θεία Χάρις

Η θεία χάρις μία είναι, αλλά κατά το μέτρον του καθενός εμφανίζεται, εργάζεται, οράται, ναι, οράται! Αχ, και πόσον σκιρτάει μέσα σου όταν βλέπεις, όταν αισθάνεσαι αυτήν την θεία χάρη! «Εγώ είπα, θεοί εστέ και υιοί Υψίστου πάντες» (Ψαλμ. 81,6)

Ω! χάρις, χάρις! Έλα και σε μας, έλα γρήγορα, έλα. Πόσον αλλάζει ο άνθρωπος, πως μεταβάλλεται, πως γίνεται ο ταλαίπωρος άνθρωπος όταν τον επισκιάσει η θεία χάρις! Αυτή η θεία χάρις έκανε τους μάρτυρας όχι μόνον να μην αισθάνονται τους πόνους του μαρτυρίου των, αλλά και να χαίρονται που μαρτυρούν διά τον Χριστόν. «Ένεκα Σου θανατούμεθα όλην την ημέραν, ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής» (Ψαλμ. 43, 23). Άλλο να αισθάνεσαι και άλλο να διαβάζεις ή να ομιλείς περί θείας χάριτος.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗ

 

«Το Πνεύμα το άγιο δεν οράται, αλλά η χάρις του οράται».

***

«Τι εστί γέροντας (δηλ. πνευματικός) μόνο ο διάβολος το ξέρει. Διότι η δύναμίς του καταργείται. Βάζεις μια μετάνοια και πας παντού. Εξομολογείσαι ένα λογισμό και καθαρίζει η ψυχή».

***

«Ο Θεός όλα τα ανέχεται, αλλά τη μαγεία… μακρυά».

Άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης: Διόρθωσε τον εαυτό σου…

 

Διόρθωσε τον εαυτό σου! – Ένας ασθενής, δεν το παρακολουθάει μόνο ο γιατρός· και ο ίδιος ο ασθενής παρακολουθάει τον εαυτό του, αν μ’ εκείνα τα φάρμακα που τού ‘δωσε ο γιατρός, πηγαίνει στο καλύτερο.

Μην αφήνεις τον εαυτό σου ανεπίσκοπο κάθε ώρα. Κάθε ώρα να εποπτεύεις, να εξετάζεις, να ελέγχεις τον εαυτό σου. Είσαι εν τάξει αυτήν την ώρα;

Εσύ ως μοναχός εάν είσαι βιαστής, εάν είσαι αγωνιστής, θα κάνεις έλεγχο στον εαυτό σου, όλη την ημέρα πώς πέρασα;

Ένας ασθενής, δεν το παρακολουθάει μόνο ο γιατρός· και ο ίδιος ο ασθενής παρακολουθάει τον εαυτό του, αν μ’ εκείνα τα φάρμακα που τού ‘δωσε ο γιατρός, πηγαίνει στο καλύτερο. Όχι ο Γέροντας έναν-έναν θα παρακολουθήσει, κι εσύ ο ίδιος θα παρακολουθήσεις τον εαυτό σου.

Ο άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης για την υπακοή

 

Ο άγιος παπα-Εφραίμ ο Κατουνακιώτης έμεινε 42 χρόνια στην υπακοή σκληρού και αυστηρού Γέροντος. Από την υπακοή πήρε την Χάρι. Πολλές φορές σκέφτηκε να φύγη, γιατί δεν άκουγε μία καλογερική κουβέντα, αλλά έκανε υπομονή. Στο τέλος έλεγε: «Αν έφευγα τότε, δεν θα σωζόμουν».

Έλεγε κάποτε ότι πήγε στο Κελλί τους ένας Καρουλιώτης ασκητής και ζήτησε ένα κρεμμύδι από τον παραδελφό του π. Προκόπιο. Εκείνος του έδωσε χωρίς να ρωτήση και ο γέροντάς του παπα-Νικηφόρος τον έστειλε να το πάρη πίσω, θέλοντας φυσικά να του διδάξη την ακρίβεια της υπακοής.

«Η υπακοή είναι το παν. Στο Μοναστήρι πάμε για υπακοή. Με την αληθινή υπακοή μαθαίνουμε την αληθινή προσευχή».

Ο Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης για την Παναγία

 

Έλεγε ο Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης για την Παναγία.

Σ’ ένα μοναστήρι του Αγίου Όρους, το γνωρίζετε, ιδιόρυθμο ήτανε. Είπε ο παπάς στον αγωγιάτη:

-Κύριε Δημήτριε, μου φέρνεις και μένα πέντε-δέκα φορτία ξύλα, να κάψω το χειμώνα;

-Θα σου φέρω, παπα-Εφραίμ.

Έφερε.
-Φερ’ τα από ‘δω.
-Όχι από ‘κει, το ζώο φοβάται, Γέροντα.
-Φερ’ τα από ‘δω, ντε.

Μαλώσανε.