ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Μιὰ ἀπὸ τίς πιὸ σεβαστὲς τάξεις τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι οἱ ὁμολογητές. Σὲ αὐτὴ τὴν τάξη ἀνήκουν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τὴ μαρτυρία τῆς πίστεώς τους, χωρὶς νὰ ὑπολογίσουν τίς συνέπειες τῆς ὁμολογίας τους αὐτῆς. Δὲ θὰ ἦταν ὑπερβολικὸ νὰ ὑποστηρίξουμε πὼς ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ἀπόλυτα στηριγμένη στοὺς ἀγῶνες τῶν ἁγίων ὁμολογητῶν Της, στὴ δισχιλιόχρονη πορεία Της στὴν ἱστορία.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους ὁμολογητὲς τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὁ ὁποῖος ἔδρασε σὲ μιὰ πολὺ ταραγμένη γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἱστορικὴ περίοδο. Πρόκειται γιὰ τὴν φοβερὴ εἰκονομαχικὴ ἔριδα, ἡ ὁποία συντάραξε τὴ βυζαντινὴ κοινωνία γιὰ περισσότερο ἀπὸ ἕναν αἰῶνα, μὲ ἀφόρητες διώξεις τῶν ὀρθοδόξων ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους αὐτοκράτορες (726-843). Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 759 ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν εὐσέβεια καὶ κατὰ κόσμον παιδεία, τὴν ὁποία ὁ ἴδιος ἀργότερα τὴν χρησιμοποίησε γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Σπούδασε μὲ ἐπιμέλεια τὴν ἑλληνικὴ φιλοσοφία καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀπὸ μικρὸς ἀγαποῦσε τὸν Χριστὸ καὶ λαχταροῦσε νὰ προσφέρει σὲ Αὐτὸν τὴ ζωή του. Ἔφηβος ἀκόμη, ἄφησε τὴν καριέρα τοῦ ἀνώτερου κρατικοῦ ὑπαλλήλου καὶ ἀποσύρθηκε τὸ 781 σὲ μοναστήρι στὴν Προῦσα τῆς Μ. Ἀσίας, ὅπου ἡγούμενος ἦταν ὁ θεῖος του Πλάτων. Αὐτὸς τὸν μύησε στὴν ὀρθόδοξη πνευματικότητα καὶ τὸν ἐνέπνευσε νὰ ἀφιερώσει τὴ ζωή του γιὰ τὴν προάσπιση τῆς ἀλήθεια καὶ τῆς αὐθεντικότητας τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ 789 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν πατριάρχη Ταράσιο καὶ τὸ 794 ἀνέλαβε τὴ θέση τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς.
Δὲν πρόλαβε νὰ χαρεῖ τὴν ἠγουμενία του, διότι δύο χρόνια μετὰ ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος ὁ ΣΤ΄ (780-797) χώρισε τὴ σεμνὴ σύζυγό του Μαρία γιὰ χάρη μιᾶς ἄλλης γυναίκας τῆς Θεοδότης. Ἀφοῦ ἔκλεισε σὲ μοναστήρι τὴ Μαρία, νυμφεύτηκε τὸ ἴδιο βράδυ κρυφὰ στὰ ἀνάκτορα τὴ Θεοδότη. Τὸ μυστήριο τέλεσε ὁ ἱερέας τῆς Ἁγίας Σοφίας Ἰωσήφ. Τὴν ἑπόμενη ἡμέρα ἔγινε ἡ στέψη της ὡς βασίλισσα!
Ἡ Θεοδότη ἦταν ἐξαδέλφη τοῦ ἁγίου Θεοδώρου. Αὐτὸ δὲν τὸν ἐμπόδισε νὰ ἐλέγξει τὴν παρανομία τοῦ αὐτοκράτορα καὶ τὴ γελοιοποίηση τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ γάμου. Ζήτησε ἐξηγήσεις ἀπὸ τὸν πατριάρχη Ταράσιο γιατί δὲν τιμώρησε τὸν ἱερέα Ἰωσήφ, καὶ ἐπειδὴ δὲν πῆρε ἐπαρκεῖς ἐξηγήσεις διέκοψε τὸ μνημόσυνό του. Οἱ κολακεῖες τοῦ αὐτοκρατορικοῦ ζεύγους δὲν ἀπέδωσαν καὶ γιὰ τοῦτο ἄρχισαν οἱ διώξεις ἐναντίον του. Ἐξορίστηκε στὴ Θεσσαλονίκη ὡς τὸ 797, ὅπου ὁ Κωνσταντῖνος ἐκθρονίστηκε καὶ τυφλώθηκε ἀπὸ τὴ μητέρα του Εἰρήνη τὴν Ἀθηναία (797-802). Τὸ 798 ἐπέστρεψε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ἔγινε ἡγούμενος τῆς περίφημης Μονῆς τοῦ Στουδίου. Εὐτύχησε νὰ ἔχει στὴν ἠγουμενία του περισσότερους ἀπὸ χίλιους μοναχούς. Μετέβαλλε τὴ Μονὴ σὲ κέντρο κοινωνικῆς εὐποιΐας καὶ πνευματικῆς ἀκτινοβολίας. Μεταξὺ τῶν ἄλλων στὴ Μονὴ γινόταν καὶ ἀντιγραφὴ ἀρχαίων κωδίκων. Τότε ἀντιγράφηκαν καὶ ἔφτασαν ὡς ἐμᾶς τὰ ἔργα τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων συγγραφέων.
Ἀλλὰ καὶ πάλι τὸ 808 ἀναγκάστηκε νὰ ἔρθει σὲ σύγκρουση μὲ τὸν πατριάρχη Νικηφόρο, ὁ ὁποῖος ἀποκατέστησε τὸν Ἰωσήφ, κατ' ἀπαίτηση τοῦ αὐτοκράτορα Νικηφόρου Ἀ΄ (86-815) καὶ διότι θεώρησε τὴν ἐκλογή του ἀντικανονική. Ἐξορίστηκε αὐτὴ τὴ φορὰ στὴ Χάλκη καὶ διαλύθηκε ἡ περίφημη Μονὴ τοῦ Στουδίου καὶ ἀναστάλθηκε τὸ κολοσσιαῖο πνευματικό της ἔργο.
Τὸ 811 ἐπέστρεψε ἀπὸ τὴν ἐξορία, ἀλλὰ τέσσερα χρόνια μετά, τὸ 815 ἀνέβηκε στὸ αὐτοκρατορικὸ θρόνο ὁ Λέων Ε΄ ὁ Ἀρμένιος, ὁ ὁποῖος ἐγκαινίασε τὴ δεύτερη
εἰκονομαχικὴ περίοδο. Στὶς 25 Μαρτίου τοῦ 815, Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ὁ ἅγιος Θεόδωρος ἀψηφῶντας τὸ διάταγμα γιὰ τὴν καθήλωση καὶ καταστροφὴ τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων, μαζὶ μὲ ἱερεῖς, μοναχοὺς καὶ εὐσεβεῖς λαϊκούς, πῆραν τίς Ἱερὲς Εἰκόνες καὶ τίς περιέφεραν στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἔτσι γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ ὁ ἅγιος Θεόδωρος θὰ ἀντιμετωπίσει τὴν αὐθαιρεσία τῆς ἐξουσίας καὶ θὰ διωχθεῖ. Ἀφοῦ τὸν συνέλαβαν, τὸν ξυλοκόπησαν ἄγρια, τὸν κακοποίησαν καὶ τὸν ἔστειλαν γιὰ τρίτη φορὰ ἐξορία, αὐτὴ τὴ φορὰ στὴ Σμύρνη. Τὸν φυλάκισαν στὰ ὑγρὰ καὶ σκοτεινὰ ὑπόγεια τοῦ μητροπολιτικοῦ μεγάρου τῆς πόλεως, ὅπου τὸν μαστίγωναν ἀνηλεῶς καθημερινὰ καὶ τοῦ στεροῦσαν ἀκόμη καὶ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ νερό! Ἐκεῖ κλονίστηκε σοβαρὰ ἡ ὑγεία του.
εἰκονομαχικὴ περίοδο. Στὶς 25 Μαρτίου τοῦ 815, Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ὁ ἅγιος Θεόδωρος ἀψηφῶντας τὸ διάταγμα γιὰ τὴν καθήλωση καὶ καταστροφὴ τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων, μαζὶ μὲ ἱερεῖς, μοναχοὺς καὶ εὐσεβεῖς λαϊκούς, πῆραν τίς Ἱερὲς Εἰκόνες καὶ τίς περιέφεραν στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἔτσι γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ ὁ ἅγιος Θεόδωρος θὰ ἀντιμετωπίσει τὴν αὐθαιρεσία τῆς ἐξουσίας καὶ θὰ διωχθεῖ. Ἀφοῦ τὸν συνέλαβαν, τὸν ξυλοκόπησαν ἄγρια, τὸν κακοποίησαν καὶ τὸν ἔστειλαν γιὰ τρίτη φορὰ ἐξορία, αὐτὴ τὴ φορὰ στὴ Σμύρνη. Τὸν φυλάκισαν στὰ ὑγρὰ καὶ σκοτεινὰ ὑπόγεια τοῦ μητροπολιτικοῦ μεγάρου τῆς πόλεως, ὅπου τὸν μαστίγωναν ἀνηλεῶς καθημερινὰ καὶ τοῦ στεροῦσαν ἀκόμη καὶ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ νερό! Ἐκεῖ κλονίστηκε σοβαρὰ ἡ ὑγεία του.
Τὸ 820 ἐπὶ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Β΄ τοῦ Τραυλοῦ (820-829) ἀνακλήθηκε ἀπὸ τὴν ἐξορία. Ὅμως τὸ 824 ἦρθε σὲ σύγκρουση μὲ τὸν Μιχαὴλ γιὰ τὸν παράνομο γάμο καὶ αὐτοῦ τοῦ αὐτοκράτορα. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ ἀκολουθούμενος ἀπὸ ὁρισμένους στουδίτες μοναχούς, ἀναγκάστηκε νὰ φύγει καὶ πάλι ἀπὸ τὴν ἀγαπημένη του Μονή, γιὰ τὴν ὁποία τόσο κοπίασε. Βαριὰ ἄρρωστος ἄφησε τὰ ἐγκόσμια τὴν 11η Νοεμβρίου τοῦ 826, ἀφοῦ ζήτησε ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς νὰ τοῦ διαβάσουν τὸν 118ο Ψαλμό. Παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὸν Κύριο σὲ ἡλικία 67 ἐτῶν.
Παρ᾿ ὅλες τίς διώξεις καὶ τίς ἐξορίες του ἔγραψε σπουδαιότατα θεολογικὰ ἔργα. Διακρίθηκε ἐπίσης ὡς σπουδαῖος ποιητὴς καὶ ὑμνογράφος, ὁ ὁποῖος συνέθεσε τοὺς περισσότερους ὕμνους τοῦ Τριωδίου.
Ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης εἶναι ἀντιπροσωπευτικὸ παράδειγμα ἀσυμβίβαστου χριστιανοῦ μὲ τὸν ἁμαρτωλὸ καὶ πτωτικὸ κόσμο. Ἐκφράζει μὲ τὸν πλέον κατηγορηματικὸ τρόπο τὸ ἀσυμβίβαστο τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ ἀντιχριστιανικὸ πνεῦμα. Ἄν καὶ μοναχὸς προασπίστηκε τὸν ἱερὸ θεσμὸ τοῦ γάμου, τὸν ὁποῖο εἶχαν καταπατήσει οἱ ἰσχυροὶ τῆς ἐποχῆς του. Προασπίσθηκε ἐπίσης τὴν ἁγία καὶ ἀμώμητη πίστη τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ ὁποία εἶναι συνώνυμη μὲ τὴ σωτηρία. Νομίζουμε ὅτι καὶ ἡ ἐποχή μας ἔχει ἀνάγκη ἁγίων καὶ ὁμολογητῶν, σὰν τὸν ἅγιο Θεόδωρο τὸ Στουδίτη γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὸ φοβερὸ πνευματικὸ τέλμα, στὸ ὁποῖο ἔχουμε βυθισθεῖ!
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης ήταν Ηγούμενος στην Μονή Στουδίου. Κοντά στο Θεόδωρο το Στουδίτη μαζευτήκανε 1.000 νέοι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΛεβεντιά και δόξα. Στρατιώτες του Χριστού, και είχε 1000 Μοναχούς πραγματικά Λιοντάρια και όχι κηφήνες.
Να κάνω μία παρένθεση (Στους Δεσποτικούς θρόνους, κάτω δεξιά και αριστερά υπάρχουν δύο λιοντάρια. Για να μας δείξουν ότι η Επισκοποι, είναι Λέοντες πυρ Πνέοντες. Σήμερα θα έπρεπε να βγούνε τα λιοντάρια. Γιατί μόνο Λιοντάρια δεν είναι αλλά λαγοί).
Όταν ο αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος ο έκτος ο κοπρώνυμος έδιωξε την γυναίκα του και την έκλεισε σε μοναστήρι για να μην τον ενοχλεί. Και πήρε μία παλλακίδα υπηρέτρια του παλατιού για σύζυγο του δεν μίλησε κανένας ούτε ο Πατριάρχης.
Μίλησε μόνο ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης και έπαυσε να μνημονεύει και τον αυτοκράτορα και τον Πατριάρχη.
Τι έκανε;
Πρώτον έπαυσε το μνημόσυνο, το πολυχρόνιο, του βασιλέως Κωνσταντίνου του ΣΤ΄.
Δεύτερον έπαυσε το μνημόσυνο του πατριάρχου Ταρασίου (784-806).
Τρίτον ξεσήκωσε το Λαό. (σσ. σήμερα κοιμίζουν τον Λαό)
Τέλος, νύχτα η ώρα, έκανε λιτανεία μεσ’ στὴν Κωνσταντινούπολι και έσεισε ολόκληρη την Πόλι.
Το αποτέλεσμα;
Ανοίξτε την ιστορία να μάθετε το αποτέλεσμα.
Ο βασιλιάς ταράχτηκε. Και τι σκέφτηκε. Προσπάθησε με κολακείες και άλλα μέσα να κάνη τον Άγιο Θεόδωρο να συγκατατεθή, εκμεταλλευόμενος και κάτι άλλο πολύ σημαντικό.
Και το σημαντικό αυτό στοιχείο είνε, ότι η Θεοδότη, που πήρε ως βασίλισσα στ’ ανάκτορα ο Κωνσταντίνος διώχνοντας την Αγία του γυναίκα τη Μαρία, η Θεοδότη αυτή ήταν εξαδέλφη του Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτου!
Αν ήταν κανένας άλλος, θα είχε χαρά και αγαλλίασι. Αφού η εξαδέλφη του έγινε βασίλισσα, θα μπορούσε πλέον ν’ ανεβαίνῃ στα ανάκτορα και να επιτυγχάνη ό,τι θέλει.
Εκείνος όμως δεν σκέφθηκε έτσι. Ιδού το μεγαλείο του Αγίου.
Δεν ανήκε στην κατηγορία εκείνων που έχουν υπεράνω του πνευματικού χρέους τις κοσμικές σχέσεις και υπεράνω της πνευματικής συγγενείας την κατά σάρκα συγγένεια.
Όχι. Πάνω από τη σάρκα είνε το πνεύμα.
Ο Χριστός είπε· «Ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος· και ο φιλών υιόν ή θυγατέρα (ή αδελφούς ή γυναίκα ή άλλους συγγενείς) υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος» (Ματθ. 10, 37).
Έρχονται στιγμές, που θα θυσιάσης όχι μόνο τον εαυτό σου, αλλά και το Μοναστήρι σου· καλείσαι να το κάνης ολοκαύτωμα για τη δόξα του Χριστού.
Κι όπως κάτω στην Κρήτη, στο Αρκάδι, ο Γαβριήλ έβαλε φωτιά κ’ έκαψε το Μοναστήρι, και η φλόγα του Αρκαδίου φώτισε τον κόσμο και συνετέλεσε τα μέγιστα στην απελευθέρωσι της Κρήτης, έτσι κι ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης.
Για να κτίση το περιλάλητο Μοναστήρι του Στουδίου, κατέβαλε κόπους και μόχθους ετών.
Αλλά ήρθε στιγμή που, για να διατηρήση το Μοναστήρι του, έπρεπε να κάνη συμβιβασμούς σε ζητήματα Ορθόδοξου Πίστεως.
Τότε εκείνος δεν λυπήθηκε το Μοναστήρι του. Δεν είπε Θα υποχωρήσω.
Αλλά σε μια στιγμή, δραματική στιγμή της ιστορίας, το «έκαψε» το Μοναστήρι, το έκανε λιβάνι και θυσία. Τότε το Μοναστήρι αυτό διαλύθηκε.
Από τους χίλιους Μοναχούς, που διώχθηκαν βιαίως, άλλοι πέθαναν στην εξορία, άλλοι υποβλήθηκαν σε ποικίλες δοκιμασίες και μαρτύρια ομολογώντας την Ορθόδοξο πίστι, υπέστησαν κακώσεις, έχασαν τα μάτια τους η άλλα μέλη του σώματός τους.
Σκορπίσθηκαν οι σεβάσμιοι Μοναχοί, ερείπια έγινε το περίφημο Μοναστήρι.
Τέσσερις φορές εξορίστηκε και εκοιμήθη στην εξορία. Έχει γράψει το Τριώδιο το Πεντηκοστάριο και Νεκροσιμες Ακολουθιες.
Και στην εικονομαχία αυτός ο Λέων είναι που πάλεψε.
Και αυτό που ψάλλουμε: ΤΗΝ ΑΧΡΑΝΤΟΝ ΕΙΚΌΝΑ ΣΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΟΎΜΕ ΑΓΑΘΈ...
Την ημέρα της Ορθοδοξίας ο Άγιος Θεόδωρος το έγραψε.
Εορτάζει στις 11 Νοεμβρίου. Και η καλύτερη τιμή που μπορούμε να του κάνουμε είναι: ΤΙΜΉ ΑΓΊΟΥ ΜΊΜΗΣΙΣ ΑΓΊΟΥ.
Να πρεσβεύει στον ΔΕΣΠΌΤΗ ΧΡΙΣΤΌ ΜΑΣ.
Να μας δώσει λίγο θάρρος από αυτό που είχε ο Ιδιος. Γιατί αυτό έχουμε ανάγκη όλοι μας σήμερα.
Τις ευχές και πρεσβείες του να έχουμε του ΑΓΊΟΥ ΘΕΟΔΏΡΟΥ του ΣΤΟΥΔΊΤΗ. Αμήν.