Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024

Λάμπρος Σκόντζος: Ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Ματθαῖος


ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ
 
Οἱ τέσσερις Εὐαγγελιστὲς ἀπολαμβάνουν ἰδιαιτέρας τιμῆς στὴν Ἐκκλησία, διότι, μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόλοιπους συγγραφεῖς τῶν βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀποτέλεσαν τὰ ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιὰ τὴν καταγραφὴ τῆς θείας ἀποκάλυψης, γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὁ ἅγιος εὐαγγελιστὴς καὶ ἀπόστολος Ματθαῖος.
 
Ἦταν ἑβραῖος  στὴν καταγωγὴ καὶ γιὸς τοῦ Ἀλφαίου (ὄχι τοῦ πατέρα τοῦ Ἰακώβου). Τὸ ὄνομά του σημαίνει «δῶρο Θεοῦ», δηλαδὴ Θεοδώρητος. Ὅμως στοὺς Εὐαγγελιστὲς Μᾶρκο (12,14) καὶ Λουκᾶ (5,27) ἀναφέρεται μὲ τὸ ὄνομα ΛευὶΛεβυΐς, καθότι οἱ Ἑβραῖοι συνήθιζαν νὰ ἔχουν περισσότερα τοῦ ἑνὸς ὀνόματα. Τὸ ὅτι χρησιμοποιεῖ τὸ ὄνομα Ματθαῖος στὸ δικό του Εὐαγγέλιο, σημαίνει, σύμφωνα μὲ κάποιους μελετητές, τὸ πρῶτο του ὄνομα ἦταν Λευί, ἀλλὰ ὅταν συνάντησε τὸ Χριστὸ καὶ Τὸν ἀκολούθησε, ἄλλαξε ὁ ἴδιος τὸ ὄνομά του σὲ Ματθαῖος (= δῶρο Θεοῦ), ὡς δεῖγμα εὐγνωμοσύνης στὸ Θεὸ καὶ ἔκτοτε διατήρησε σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ αὐτὸ τὸ ὄνομα.
 
Ἀσκοῦσε τὸ ἐπικερδὲς ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη, δηλαδὴ τοῦ φοροεισπράκτορα. Κατοικοῦσε στὴν Καπερναούμ, ἡ ὁποία ἀνῆκε διοικητικὰ στὸν Ἡρώδη καὶ τοὺς φόρους τοὺς εἰσέπραττε ὁ ἐκεῖνος καὶ ὄχι οἱ Ρωμαῖοι. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἦταν πιθανὸν ὑπάλληλος τοῦ Ἡρώδη καὶ δὲν εἶχε δική του φοροεισπρακτικὴ ἑταιρεία. Γνώριζε πολὺ καλὰ τὴν ἀραμαϊκὴ καὶ τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, διότι στὴν περιοχὴ μιλοῦσαν τὴν ἑλληνική. Γενικὰ οἱ τελῶνες θεωροῦνταν μισητὰ πρόσωπα ἀπό τὸ λαό, γιὰ τίς κλοπές, τοὺς ἐκβιασμούς, καὶ τὴν τοκογλυφία ποὺ ἀσκοῦσαν. Ἐπειδὴ θεωροῦνταν ἄνθρωποι ἁμαρτωλοί, ἀπέφευγαν τὴ συναναστροφὴ μαζί τους καὶ ὡς ἐκ τούτου οἱ τελῶνες συναναστρέφονταν μόνο μεταξύ τους.
 
Φαίνεται πὼς ὁ Ματθαῖος δὲν εἶχε φθαρεῖ ἐντελῶς ἀπὸ τὸ ἁμαρτωλὸ ἐπάγγελμα ποὺ ἀσκοῦσε καὶ ἦταν εὐσεβὴς ἄνθρωπος καὶ περίμενε μὲ πάθος τὸν Μεσσία. Πιθανὸν νὰ εἶχε ἀκούσει γι᾿ Αὐτὸν καὶ τὰ θαύματά του καὶ γι᾿ αὐτὸ Τὸν ἀκολούθησε μὲ προθυμία. Ὅπως μᾶς διηγεῖται ὁ ἴδιος ὁ Ματθαῖος στὸ Εὐαγγέλιό του, ὁ Κύριος σὲ μιὰ ἀπὸ τίς περιοδεῖες του στὴν Καπερναούμ, ἐνῶ βάδιζε στὴν ὁδό, «εἶδεν ἄνθρωπον καθήμενον ἐπὶ τὸ τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον» (Ματθ. 9,9). Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἦταν ὁ Ματθαῖος. Καὶ συνεχίζει: «καὶ λέγει αὐτῷ, ἀκολούθει μοι. Καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ» (Ματθ. 9,9). Ὁ πλούσιος τελώνης Ματθαῖος ὑπάκουσε στὴν κλήση τοῦ Κυρίου, παράτησε τὴν ἐπικερδῆ ἐργασία του καὶ Τὸν ἀκολούθησε, γενόμενος ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἀφοσιωμένους μαθητές Του.
 
Γιὰ νὰ δείξει  στὸ Χριστὸ τὴν εὐγνωμοσύνη του γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ τοῦ ἔκανε, νὰ τὸν χρίσει μαθητή του, ἑτοίμασε πλούσιο γεῦμα καὶ Τὸν κάλεσε στὸ σπίτι του.  Ὁ δὲ Χριστὸς ἐκφράζοντας τὴν εὐαρέσκειά Του στὸν Ματθαῖο ἀποδέχτηκε καὶ κατέλυσε στὴν οἰκία του. Ὁ Ματθαῖος κάλεσε ἐπίσης στὸ τραπέζι καὶ πολλοὺς φίλους του τελῶνες καὶ ἁμαρτωλούς. Ἴσως τοὺς κάλεσε νὰ γνωρίσουν τὸν Διδάσκαλο καὶ νὰ μετανοήσουν ὅπως αὐτός. Ἀλλὰ τὸ γεγονὸς αὐτὸ σκανδάλισε τοὺς ὑποκριτὲς Φαρισαίους, οἱ ὁποῖοι βρῆκαν τὴν εὐκαιρία, προσπαθῶντας νὰ Τὸν μειώσουν στὰ μάτια τῶν μαθητῶν Του, λέγοντες, «διατὶ μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν;», γιὰ νὰ πάρουν τὴν ἀποστομωτικὴ καὶ γεμάτη σημασία ἀπάντηση ἀπὸ τὸν Κύριο, «οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες ... οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθ. 9,11-13).  Σὲ αὐτὸν τὸν μικρὸ διάλογο ὁ Χριστὸς ἀποκάλυψε τὸν σκοπὸ τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ θεραπεία τῶν ἁμαρτωλῶν ἀπὸ τὴν πνευματικὴ νόσο τῆς ἁμαρτίας.
 
Ἀκολούθησε λοιπὸν πιστὰ τὸν Κύριο καὶ ἔζησε κοντὰ Του μὲ ταπείνωση καὶ ἀφάνεια, ἀφοῦ δὲν φαίνεται πουθενὰ ἀλλοῦ τὸ ὄνομά του στὴν Καινὴ Διαθήκη. Ἔζησε ὅλα τὰ σωτήρια γεγονότα ἀπὸ κοντὰ καὶ ἰδίως τὸ Πάθος, τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου. Μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους φωτίστηκε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς καὶ ἔλαβε μέρος στὴν Ἀποστολικὴ Σύνοδο τῆς Ἱερουσαλὴμ (48 μ. Χ.).
 
Ἐλάχιστα πράγματα γνωρίζουμε γιὰ τὴν κατοπινή του ζωή. Ἀρχαιότατη παράδοση ἀναφέρει ὅτι διακρίνονταν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους στὸν ἀσκητικό του βίο. Σύμφωνα μὲ μαρτυρία του Κλήμεντα Ἀλεξανδρέα, ἔτρωγε καρποὺς καὶ λάχανα καὶ οὐδέποτε κρέας. Στάλθηκε ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους νὰ διδάξει τὸ Εὐαγγέλιο κατὰ προτίμηση στοὺς Ἑβραίους, τοὺς ὁμόφυλους του σὲ ὅλη τὴν Παλαιστίνη. Νὰ τοὺς πείσει ὅτι στὸ Πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ, ποὺ ἀπέρριψαν καὶ θανάτωσαν, πραγματοποιήθηκαν ὅλες οἱ προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Μάλιστα γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸν ἔγραψε καὶ τὸ ὁμώνυμο Εὐαγγέλιό του.
 
Ὅμως κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο μὲ πάθος καὶ ζῆλο καὶ στοὺς Ἐθνικούς. Κήρυξε στὴ Μακεδονία, στὴν Αἰθιοπία, στὴν Περσία, Μηδία καὶ Παρθία. Στὴν Αἰθιοπία κατέστησε πρῶτο ἐπίσκοπο τὸν ἀκόλουθό του Πλάτωνα καὶ βάπτισε τὸ γιὸ τοῦ πρίγκιπα τῆς χώρας καὶ γι᾿ αὐτὸ συνελήφθῃ καὶ ὑπέστῃ μαρτυρικὸ θάνατο. Σύμφωνα μὲ ἄλλη μαρτυρία, τοῦ Νικηφόρου Καλλίστου, κήρυξε σὲ μιὰ ἄγνωστη φυλὴ ἀπολίτιστων ἀνθρωποφάγων, ὅπου συνελήφθῃ ἀπὸ τὸν βασιλιᾶ τους, Φουλβιανὸ καὶ ὑπέστῃ μαρτυρικὸ θάνατο. Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀναφέρει τὴν πληροφορία ὅτι «ἐτελειώθῃ διὰ τοῦ πυρὸς ὑπὸ τῶν ἀπίστων» στὴν Ἰεράπολη τῆς Συρίας. Ἡ μνήμη του τιμᾷται στὶς 16 Νοεμβρίου.
 
Ὁ Ματθαῖος, ὅπως προαναφέραμε, συνέγραψε τὸ ὁμώνυμό του Εὐαγγέλιο, ἀρχικὰ στὴν ἑβραϊκὴ γλῶσσα, γιὰ τὸν εὐαγγελισμὸ καὶ χρήση τῶν ἐξ᾿ Ἑβραίων Χριστιανῶν. Ἀργότερα τὸ μετέφρασε ὁ ἴδιος στὴν ἑλληνική, γιά τοὺς ἐξ ἐθνῶν Χριστιανούς. Ἐνῶ ὅμως τὸ Εὐαγγέλιο στὴν ἑβραϊκὴ χάθηκε ἐνωρίς, ἀντίθετα τὸ Εὐαγγέλιο στὴν ἑλληνικὴ διατηρήθηκε καὶ ἀποτέλεσε μέρος τοῦ «κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης» καὶ εἶναι τὸ πρῶτο βιβλίο τῆς Καινῆς Διαθήκης. Διακρίνεται γιὰ τὴν σαφήνειά του καί τὴ χάρη του. Παραθέτει πλῆθος προφητικῶν χωρίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὰ ὁποῖα βρῆκαν τὴν ἐκπλήρωσή τους στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Κύριο μέλημά του ἦταν νὰ ἀποδείξει ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου