Στὰ βόρεια, τῆς Φλώρινας καὶ σὲ ἀπόσταση τριάντα χιλιομέτρων βρίσκεται, ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια, ἡ ἑλληνικὴ πόλη Μοναστήρι (ἀρχ. Ἡράκλεια). Ἡ μητρόπολη τῆς μεγάλης περιοχῆς τῆς Πελαγονίας, μὲ κωμοπόλεις καὶ χωριὰ προπύργια ἄλλοτε τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἡ πρωτεύουσα τοῦ ὁμώνυμου Βιλαετίου στὰ χρόνια τῆς Ὀθωμανικῆς κατάκτησης καὶ δεύτερο μεγαλύτερο ἀστικὸ κέντρο τῆς Μακεδονίας μετὰ τὴ Θεσσαλονίκη, ἔχει νὰ ἐπιδείξῃ σημαντικὴ πολιτισμικὴ δράση ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια μέχρι τὰ πρῶτα χρόνια τοῦ 20οῦ αἱ., ὅταν ὁριστικὰ ἐπιδικάστηκε στὴ Σερβία, μένοντας ἔξω ἀπὸ τὰ σύνορα τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους.
Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Α’ Βαλκανικοῦ Πολέμου καὶ πιὸ συγκεκριμένα τὸ 1912, ὁ προελαύνων νικηφόρα ἑλληνικὸς στρατός, δὲν πρόλαβε νὰ ἐλευθερώσῃ αὐτὸ τὸ προπύργιο τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἂν καὶ οἱ Τοῦρκοι προύχοντες τοῦ Μοναστηρίου, ἀποφάσισαν νὰ ἔρθουν σὲ συνεννόηση μὲ τὸν Μητροπολίτη Πελαγονίας[1], προκειμένου νὰ παραδώσουν τὴν πόλη στὶς ἑλληνικὲς ἀρχές, ὥστε νὰ ἀποφευχθῇ ὁ κίνδυνος τῆς σερβικῆς κατοχῆς, στὶς 6 Νοεμβρίου 1912, ἡ πόλη ἔπεσε, «στὰ χέρια τὰ Σερβικά», ὅπως λέει ἕνα μεγαροβίτικο τραγούδι. Σημαντικὸ ρόλο γιὰ τὴν τροπὴ ποὺ πῆραν τὰ γεγονότα, ἔπαιξε ὁ πρόξενος τῆς Ρωσίας στὴν πόλη. Καμιὰ σημαία δὲν ὑψώθηκε στὰ μπαλκόνια τῶν σπιτιῶν. Κανένας δὲν ὑποδέχθηκε μὲ ἐνθουσιασμὸ τὰ στρατεύματα, ποὺ μετὰ ἀπὸ αἰῶνες σκλαβιᾶς στοὺς Ὀθωμανούς, κατέλυσαν τὶς ἀρχές. Ἐκείνη τὴν περίοδο, οἱ σερβικὲς οἰκογένειες τῆς πόλης ἦταν ἐλάχιστες.
Τὰ ὄνειρα τῶν Ἑλλήνων Μοναστηριωτῶν νὰ ἑνώσουν τὴ γῆ τους μὲ τὴ Μητέρα Ἑλλάδα, ἔσβησαν ὁριστικὰ μὲ τὴν συναινετικὴ παραχώρηση τῆς πόλης καὶ τῶν πέριξ, ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ κυβέρνηση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου τὸ 1913.
Σᾶς παραθέτω ἕνα ποίημα ποὺ μὲ ὁδήγησε ἡ ὀδύνη μου νὰ γράψω γιὰ τὸ ἀδικοχαμένο Μοναστήρι:
Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Α’ Βαλκανικοῦ Πολέμου καὶ πιὸ συγκεκριμένα τὸ 1912, ὁ προελαύνων νικηφόρα ἑλληνικὸς στρατός, δὲν πρόλαβε νὰ ἐλευθερώσῃ αὐτὸ τὸ προπύργιο τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἂν καὶ οἱ Τοῦρκοι προύχοντες τοῦ Μοναστηρίου, ἀποφάσισαν νὰ ἔρθουν σὲ συνεννόηση μὲ τὸν Μητροπολίτη Πελαγονίας[1], προκειμένου νὰ παραδώσουν τὴν πόλη στὶς ἑλληνικὲς ἀρχές, ὥστε νὰ ἀποφευχθῇ ὁ κίνδυνος τῆς σερβικῆς κατοχῆς, στὶς 6 Νοεμβρίου 1912, ἡ πόλη ἔπεσε, «στὰ χέρια τὰ Σερβικά», ὅπως λέει ἕνα μεγαροβίτικο τραγούδι. Σημαντικὸ ρόλο γιὰ τὴν τροπὴ ποὺ πῆραν τὰ γεγονότα, ἔπαιξε ὁ πρόξενος τῆς Ρωσίας στὴν πόλη. Καμιὰ σημαία δὲν ὑψώθηκε στὰ μπαλκόνια τῶν σπιτιῶν. Κανένας δὲν ὑποδέχθηκε μὲ ἐνθουσιασμὸ τὰ στρατεύματα, ποὺ μετὰ ἀπὸ αἰῶνες σκλαβιᾶς στοὺς Ὀθωμανούς, κατέλυσαν τὶς ἀρχές. Ἐκείνη τὴν περίοδο, οἱ σερβικὲς οἰκογένειες τῆς πόλης ἦταν ἐλάχιστες.
Τὰ ὄνειρα τῶν Ἑλλήνων Μοναστηριωτῶν νὰ ἑνώσουν τὴ γῆ τους μὲ τὴ Μητέρα Ἑλλάδα, ἔσβησαν ὁριστικὰ μὲ τὴν συναινετικὴ παραχώρηση τῆς πόλης καὶ τῶν πέριξ, ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ κυβέρνηση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου τὸ 1913.
Σᾶς παραθέτω ἕνα ποίημα ποὺ μὲ ὁδήγησε ἡ ὀδύνη μου νὰ γράψω γιὰ τὸ ἀδικοχαμένο Μοναστήρι:
Μοιρολόϊ (γιὰ τὸ Μοναστήρι)
Σὲ κλαίει ἡ Νίκη[2] μὲ κοπετό
γιὰ σὲ θωρεῖ
ἀπ᾿ ἕναν νόθο γιὰ δὲς πολιτικό[3]
τὴν ἄδικη σκλαβιὰ νὰ σὲ κρατῇ.
***
Σὲ κλαίει ἡ Ρωμυλία, ἐλεύθερη καὶ σκλαβωμένη
γιὰ σὲ κρατεῖ
τῆς ἐλπίδας μιὰ λαμπάδα ἀναμμένη
τῆς Παναγιᾶς μας θάμα καρτερεῖ.
***
Ἄχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει γιὰ σὲ ἡ Ἑλλὰς καὶ σὲ ποθεῖ!
***
Σὲ κλαίει τὸ Μελένικο ἀπ’ τὴν ἀνατολή
γιὰ σὲ θρηνεῖ
ὅπως ἡ μάνα γιὰ τὸ νεκρό της τὸ παιδί
μαζὶ ψέλνετε σκλαβιᾶς πικρὴ ὠδή.
***
Σὲ κλαίει ἡ Μοσχόπολη ἀπ’ τὴ δύση
γιὰ σὲ πονεῖ
γιὰ τὴ μοῖρα ποὺ σᾶς ἔχει πιὰ χωρίσει
τῆς λευθεριὰς πουλὶ πιὰ δὲ λαλεῖ.
***
Ἄχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει γιὰ σὲ ἡ Ἑλλὰς καὶ σὲ ποθεῖ!
***
Σὲ κλαίει ὅλη ἡ Ἑλλάδα
γιὰ σὲ ποθεῖ
τῆς λευθεριᾶς λιακάδα
πότε, μὰ πότε, τὰ ματωμένα χώματά σου, θὰ δῇ.
Σὲ κλαίει ἡ Νίκη[2] μὲ κοπετό
γιὰ σὲ θωρεῖ
ἀπ᾿ ἕναν νόθο γιὰ δὲς πολιτικό[3]
τὴν ἄδικη σκλαβιὰ νὰ σὲ κρατῇ.
***
Σὲ κλαίει ἡ Ρωμυλία, ἐλεύθερη καὶ σκλαβωμένη
γιὰ σὲ κρατεῖ
τῆς ἐλπίδας μιὰ λαμπάδα ἀναμμένη
τῆς Παναγιᾶς μας θάμα καρτερεῖ.
***
Ἄχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει γιὰ σὲ ἡ Ἑλλὰς καὶ σὲ ποθεῖ!
***
Σὲ κλαίει τὸ Μελένικο ἀπ’ τὴν ἀνατολή
γιὰ σὲ θρηνεῖ
ὅπως ἡ μάνα γιὰ τὸ νεκρό της τὸ παιδί
μαζὶ ψέλνετε σκλαβιᾶς πικρὴ ὠδή.
***
Σὲ κλαίει ἡ Μοσχόπολη ἀπ’ τὴ δύση
γιὰ σὲ πονεῖ
γιὰ τὴ μοῖρα ποὺ σᾶς ἔχει πιὰ χωρίσει
τῆς λευθεριὰς πουλὶ πιὰ δὲ λαλεῖ.
***
Ἄχ, Μοναστήρι, πόλη λαμπρή!
Κλαίει γιὰ σὲ ἡ Ἑλλὰς καὶ σὲ ποθεῖ!
***
Σὲ κλαίει ὅλη ἡ Ἑλλάδα
γιὰ σὲ ποθεῖ
τῆς λευθεριᾶς λιακάδα
πότε, μὰ πότε, τὰ ματωμένα χώματά σου, θὰ δῇ.
Πηγές:
2. https://cognoscoteam.gr/το-ξεχασμένο-για-πολλούς-από-εμάς-μονα Τὸ ξεχασμένο, γιὰ πολλοὺς ἀπὸ ἐμᾶς, Μοναστήρι (Βιτώλια)
Παραπομπές
Πηγή:https://evaggelialappa.gr/1. Ὁ Μητροπολίτης Πελαγονίας Χρυσόστομος Καβουρίδης ἦταν ὁ τελευταῖος Ἕλληνας μητροπολίτης τοῦ Μοναστηρίου. Ἐκδιώχθηκε ἀπὸ τοὺς Σέρβους.2. Θεσσαλονίκη.3. Ὁ πολιτικὸς ποὺ πῆρε τὴν τελικὴ ἀπόφαση τῆς παραχώρησης τῆς πόλης τοῦ Μοναστηρίου στοὺς Σέρβους ἦταν ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος.
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου