Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης: Εργασία των εντολών

Να ζητάς τον Κύριο στην οδό, δηλαδή στην καρδιά σου, με τις εντολές. Γιατί όταν ακούσεις τον Ιωάννη να φωνάζει και να προστάζει όλους να ετοιμάσουν τις οδούς και να κάνουν ίσιους τους δρόμους (Ματθ. 3:3), να θεωρήσεις ότι εννοεί τις εντολές και τις καρδιές και τις πράξεις. Και είναι αδύνατο να κάνει κανείς ευθεία την οδό των εντολών και ακατάκριτο το έργο του, χωρίς την ευθύτητα της καρδιάς. 

Οι αγωνιστές έρχονται πάλι στο αρχικό αξίωμα με δυο εντολές, την υπακοή και τη νηστεία. Γιατί όλη η κακία μπήκε στο γένος των ανθρώπων από τα αντίθετα αυτών. Όσοι τηρούν τις εντολές με την υπακοή, επιστρέφουν στο Θεό συντομότερα, ενώ όσοι τις τηρούν με τη νηστεία και την προσευχή, αργότερα. Η υπακοή είναι κατάλληλη για τους αρχαρίους, η νηστεία για τους μέσους που έχουν γνώση και ανδρεία. Γιατί το να τηρηθεί ανόθευτη η διά μέσου των εντολών υπακοή στο Θεό, είναι κατορθωτό από πάρα πολύ λίγους και επίπονο ακόμα και γι’ αυτούς τους ανδρείους.

Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης: Πώς πρέπει να κρατάμε το νου

Κατάλαβε ότι κανείς δεν μπορεί να κρατήσει το νου, αν δεν τον κρατήσει το πνεύμα. Γιατί ο νους είναι ακράτητος, όχι από τη φύση του ως αεικίνητος, αλλά γιατί οικειοποιήθηκε την περιπλάνηση από την αμέλειά μας και συνήθισε σ’ αυτήν απ’ την αρχή. 

 

Με την παράβαση δηλαδή των εντολών Αυτού που μας αναγέννησε, χωριστήκαμε από το Θεό και χάσαμε τη νοερή αίσθηση και ένωση που είχαμε μαζί Του.

Αφού ο νους γλίστρησε από κει και χωρίστηκε από το Θεό, σέρνεται παντού σαν αιχμάλωτος. 

Και δεν είναι δυνατό να σταθεί ο νους με άλλο τρόπο, εκτός αν υποταχθεί στο Θεό και τον σταματήσει Εκείνος και ενωθεί μαζί Του με ευφροσύνη και τον παρακαλεί συνεχώς και με επιμονή και του εξομολογείται κάθε μέρα νοερά όσα φταίει. 

Για τις εντολές και τις αρετές (Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης)

Πολλοί που εργάζονται τις εντολές, νομίζουν ότι βαδίζουν· δεν έχουν όμως φτάσει ακόμη στην πόλη και μένουν απ’ έξω. 

Και τούτο γιατί ακολούθησαν χωρίς να καταλάβουν τις παρόδους των βασιλικών ίσων δρόμων, δηλαδή τις κακίες που στέκουν δίπλα στις αρετές, κι έτσι πορεύονται άσκοπα. 

Γιατί οι εντολές δε θέλουν ούτε υπερβολή, ούτε έλλειψη, αλλά σκοπό θεάρεστο, και ζητούν μόνον το θείο θέλημα. 

Αλλιώς, ο κόπος είναι μάταιος, όταν δηλαδή δεν κάνουν ίσιους τους δρόμους του Κυρίου (Ησ. 40:3· Μάρκ. 1:3). Γιατί σε κάθε έργο εξετάζεται ο σκοπός του πράγματος.

Το πνεύμα της χάριτος και το πνεύμα της πλάνης

Ο Όσιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης ρώτησε τον Όσιο Μάξιμο τον Καυσοκαλυβίτη (13 Ιαν.) ποιά είναι τα σημεία της χάριτος του Αγίου Πνεύματος και αυτός του απάντησε:

«Όταν έλθη στον άνθρωπο η χάρις του Αγίου Πνεύματος, συγκεντρώνει τον νου και τον κάνει προσεκτικό, ταπεινό, του φέρει την ενθύμηση του θανάτου και των αμαρτιών του, της μελλούσης κρίσεως και της αιωνίου κολάσεως και του κάνει την ψυχή πιο εύκολη στην κατάνυξη στο να κλαίη και να πενθή. 

 

Κάνει τους οφθαλμούς του νηφάλιους και γεμάτους δάκρυα. Και όσο πλησιάζει στον άνθρωπο, τόσο τον ημερώνει στην ψυχή, και τον παρηγορεί δια μέσου των Αγίων Παθών του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και της απείρου φιλανθρωπίας του, και προξενεί στον νου υψηλές και αληθινές θεωρίες.