Γερόντισσα Φιλοθέη: Οι λογισμοί μας και το θέλημα του Θεού

Ο γέροντας Θαδδαίος ο Σέρβος, μιλώντας για τους λογισμούς, λέει: «Πώς θα συμβεί οι λογισμοί να είναι αγαθοί;» Και απαντά: «Όταν η καρδιά καθαρίσει». Αλλά η καρδιά είναι πάρα πολύ δύσκολο να καθαρίσει, επειδή ακριβώς δεν θέλουμε να καθαρίσει. Καθώς είμαστε μπλεγμένοι όλοι μέσα στα πάθη μας, στις αδυναμίες μας, μέσα στα στοιχειά μας που έχουν σωματοποιηθεί, τρόπον τινά, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει μέσα μας και για ποιο λόγο σκεπτόμαστε έτσι και γιατί μας έρχονται αυτοί οι λογισμοί. Νομίζουμε ότι είναι τυχαίοι και ότι προέρχονται όλοι από τον διάβολο, ενώ οι περισσότεροι είναι από την κακή μας εσωτερική διάθεση.

Γερόντισσα Φιλοθέη: Η κατάργηση του παλαιού εαυτού μας

Όσο έξυπνος και να είναι κανείς, όσες διανοητικές ικανότητες και να έχει, δεν μπορεί να προχωρήσει, αν δεν καταλάβει ότι όλο το πρόβλημα είναι μέσα του και ότι πρέπει να μετανοήσει ειλικρινά και αληθινά ενώπιον του Θεού γι’ αυτό που είναι. Άλλο πράγμα, λέει ο πάτερ Συμεών, είναι ο χαρακτήρας μου, και άλλο τα πάθη και οι αδυναμίες μου. Ο χαρακτήρας είναι μια δομή που τη δίνει ο Θεός και ξέρει γιατί τη δίνει: γιατί μ’ αυτόν τον εαυτό θα σωθούμε· χωρίς αυτόν η σωτηρία μας θα ήταν κάπως αμφίβολη. Άλλο αυτό, και άλλο να συγχέουμε τα όρια και να μπλέκουμε τον χαρακτήρα με τα πάθη και τις αδυναμίες μας.

Γερόντισσα Φιλοθέη: Αγάπη και εμπιστοσύνη μεταξύ γονέων και παιδιών

Είναι πολύ έντονη η ερημιά και η μοναξιά που βιώνει ο σημερινός άνθρωπος, ακόμη κι αυτός ο χριστιανός, μέσα στην πολυάριθμη έρημο της σύγχρονης ανταγωνιστικής κοινωνίας. Και αυτό συμβαίνει, επειδή έφυγε από το θεμέλιό του, που είναι το να έχει κοινωνία με τον Θεό εν Πνεύματι Αγίω.

Καθώς όμως τα πάντα έχουν εκφυλιστεί και δεν έμεινε τίποτε γνήσιο και καθαρό – ως εκ τούτου όλοι λίγο πολύ είμαστε βεβαρημένοι ψυχολογικά – και αυτή η αληθινή αγάπη, που θα μπορούσε να είναι το μοναδικό εφόδιο στο πολύπλευρο και πολύμοχθο έργο των γονέων, μορφωμένων και μη, έγινε το πιο δυσεύρετο ή, καλύτερα, ανεύρετο αγαθό. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να γνωρίζουμε κάποια βασικά πράγματα μέσα από τις ανθρώπινες γνώσεις, για να βοηθηθούμε όλοι μας στην καλύτερη εκπλήρωση της αποστολής μας, όπου μας έταξε τον καθένα ο Θεός.

Γερόντισσα Φιλοθέη: Ο αληθινός χριστιανός

Ο χριστιανός ο σωστός, που είναι λυτρωμένος, απελευθερωμένος μέσα του, όπου να βρεθεί, και στα κάτεργα ακόμη, δεν αισθάνεται σκλαβωμένος. Διότι ο σωστός χριστιανός είναι δούλος Θεού. Τι θα πει αυτό; Είναι σκλαβωμένος στην αγάπη του Θεού. Ενώ ο δούλος ο άλλος, ο ταλαίπωρος, είναι σκλαβωμένος στη δική του τη φίλαυτη κατάσταση, γι’ αυτό και αισθάνεται καταπιεσμένος. Ένας αληθινά λυτρωμένος άνθρωπος δεν καταπιέζεται ποτέ, όπου και να τον βάλει κανείς.

✶✶✶

Ο χριστιανός δεν είναι ούτε όπως το ξύλο ούτε όπως το ζυμάρι. Αν βάλετε τα δάκτυλά σας μέσα στο ζυμάρι, θα αποτυπωθούν σ’ αυτό και θα μείνουν εκεί μέσα τα σημάδια από το βούλιαγμα· δεν θα φύγουν. Έτσι και όποιος είναι «από ζυμάρι», είναι εξαιρετικά ευαίσθητος. Το ξύλο πάλι, θα το ακουμπήσεις και δεν θα πάθει τίποτε, γιατί είναι σκληρό, αναίσθητο. Ο χριστιανός πρέπει να είναι όπως το λάστιχο. Το ακουμπάς, βουλιάζουν για μια στιγμή τα δάκτυλα μέσα – ευαισθητοποιείται η ψυχή του χριστιανού – αλλά όμως μετά σηκώνεται και επανέρχεται στην προηγούμενή του κατάσταση, στην ισορροπία. Αυτή είναι η αίσθηση του χριστιανού, του λυτρωμένου ανθρώπου, δηλαδή του εν Χριστώ αναγεννημένου ανθρώπου.

Γερόντισσα Φιλοθέη: Η ειλικρινής μετάνοια

 

Η ειλικρινής μετάνοια έχει δύο καλά: ένα το ότι αισθάνεται κανείς βαθιά μέσα του τη συγχώρηση, ότι τον συγχώρησε δηλαδή ο Θεός, και ένα δεύτερο καλό, αισθάνεται ο άνθρωπος ότι τον καλύπτει ο Θεός. Σε μια ψυχή που θα μετανοήσει ειλικρινά, όταν βάλει ειλικρινή μετάνοια, βαθιά μετάνοια, και το πιο φοβερό αδίκημα να έκανε, και την πιο αισχρή αμαρτία να διέπραξε, καλύπτει ο Θεός την αμαρτία, δεν την εκθέτει.

Αυτό είναι πολύ βασικό αλλά και πάρα πολύ παρήγορο· να το έχουμε υπ’ όψιν μας.

Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα της μετάνοιας είναι η έλευση του Αγίου Πνεύματος. Όταν η ψυχή αισθανθεί τη συγχώρηση από τον Θεό, νιώθει ότι την επισκιάζει πλέον η χάρη του Θεού. Η χάρη του Θεού έρχεται, ξέρετε, με την ειρήνη, τη χαρά, τη χρηστότητα, την αγάπη, και με όλους τους άλλους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.

Γερόντισσα Φιλοθέη: Όποιος θέλει σώζεται, όποιος θέλει χάνεται

 

Ο Θεός δεν μας απορρίπτει, εκτός αν τον απορρίψουμε εμείς. Και μπορεί τώρα εύλογα να ρωτήσει κάποια: «Μπορούμε να απορρίψουμε τον Θεό;» Ναι, αν είμαστε εσωτερικά ειλικρινείς και δούμε τι γίνεται βαθιά μέσα στην καρδιά μας, θα συνειδητοποιήσουμε, νομίζω, ότι, λίγο πολύ αυτό κάνουμε. Βέβαια, μπορεί να μην το δηλώνουμε ξεκάθαρα, όπως οι αθεϊστές που διαγράφουν τάχα τον Θεό από τη ζωή τους – αυτοί, ξέρετε, πιστεύουν πιο πολύ από όλους, ψάχνουν δηλαδή να βρουν πού είναι η χαρά της ζωής, η αλήθεια – αλλά όταν δεν είμαστε συντονισμένοι με το θέλημα του Θεού, όταν δεν είμαστε συντονισμένοι με τις εντολές του, δεν είναι αυτό μια απόρριψη από μέρους μας;

Ασχολούμαστε δηλαδή με όλα τα προσωπικά μας θέματα, με όλα τα δικά μας, το τι θέλει η φιλαυτία μας, το τι μας υπαγορεύει εσωτερικά το δικό μας το εγώ. Ζούμε σαν να αδιαφορούμε για την ύπαρξη του Θεού και μόνοι μας προσπαθούμε να λύσουμε όλα τα προβλήματά μας, όλες τις δυσκολίες μας, να τακτοποιήσουμε τους πειρασμούς μας. Αυτό από μέρους μας είναι μια απόρριψη του Θεού. Ας το έχουμε λίγο υπ’ όψιν αυτό. Χώρια που υπάρχει και μια μερίδα ανθρώπων, δυστυχώς και θεολόγων και πολλών άλλων υψηλά ισταμένων, που πιστεύουν ότι δεν είναι δυνατόν η αγαθότητα του Θεού να τιμωρήσει κανέναν άνθρωπο, αφού είναι τόσο καλός, τόσο αγαθός ο Θεός! Λένε λοιπόν: «Πώς θα αντέξει ο Θεός να βάλει στην κόλαση αυτούς τέλος πάντων που προτιμούν την κόλαση;»

Γερόντισσα Φιλοθέη: Να βιώσουμε τη ζωή του Χριστού

 

Να μην ξεχνάμε τα πάθη του Χριστού. Για να τα αγαπήσει κανείς μέσα του όλα αυτά, για να τα λαχταρήσει, να τα ποθήσει, χρειάζεται να έχει πάντοτε μπροστά του την εικόνα του Χριστού, τα πάθη του Χριστού. Αυτά δεν ήταν απλώς ιστορικά γεγονότα, ήταν καταστάσεις που έτσι τις έζησε ο ίδιος ο Χριστός μας για να μας αφήσει την πεπατημένη. 

 

«Ο Χριστός», λέει ο Πάτερ (Συμεών), «έπαθε χωρίς να υπάρχει λόγος να πάθει, ούτε και κατά ανάγκην έπαθε, δηλαδή μπορούσε να τα αποφύγει όλα αυτά, Θεός ήταν, αλλά άφησε τον εαυτό του εκεί να τον κάνουν ό,τι θέλουν, και τα μεν και τα δε, όλα, ώστε ο καθένας μας τώρα, αν προσέξουμε καλύτερα, θα βρούμε μέσα στα πάθη του Χριστού, μέσα στον πόνο του Χριστού, μέσα στην οδύνη, στην απόρριψη που πέρασε εδώ στη γη από μας τους ανθρώπους, κάπου εκεί βρίσκουμε τον εαυτό μας, ανάλογα κάθε φορά από τι πάσχουμε, τι παθαίνουμε. 

Ταπείνωση και υπομονή - Γερόντισσα Φιλοθέη

Ο άγιος Αντώνιος, ένα πρωινό που ξύπνησε, είδε γεμάτη την έρημο με παγίδες, και είπε στην προσευχή του στον Θεό: «Ποιος μπορεί να γλιτώσει από αυτές τις παγίδες; Πώς μπορεί να γλιτώσει κανείς από αυτές τις παγίδες του διαβόλου;» Και απαντά ο Θεός: «Μόνο με την ταπείνωση». Λέει και ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος στη δεύτερη “Ευχαριστία” του: «Εσύ ο ίδιος ο καλός τεχνίτης και δημιουργός ήλθες με τη μάχαιρα των πειρασμών, δηλαδή με την ταπείνωση, και κόβοντας τα κλωνάρια των λογισμών μπόλιασες στην ελπίδα μόνη την αγία σου αγάπη».

Αλλά ας προχωρήσουμε λίγο παρακάτω. Μιλάμε για ταπείνωση, αλλά πάνω στην πράξη, τη συγκεκριμένη στιγμή δεν θέλει κανείς να ταπεινωθεί, θέλει να διεκδικήσει το δίκιο του, θέλει να αυτοδικαιωθεί, θέλει να αποδείξει ότι είναι αθώος, ότι δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν έχει καμία ανάμειξη σ’ αυτήν εδώ, τέλος πάντων, την μη καλή έκβαση του οποιουδήποτε γεγονότος. Και παρ’ όλη αυτή την προσπάθειά του δεν μπορεί τελικά καθόλου να βοηθήσει τον εαυτό του. 

Να βλέπουμε τα καλά που έχει ο άλλος

Ένα ζήτημα, για το οποίο μου μίλησε κάποια αδελφή, βρίσκω ότι είναι πολύ αξιόλογο και θα μας ωφελήσει πάρα πολύ το να το συζητήσουμε. Είπε ότι ενοχλείται υπερβολικά από κάποια αδυναμία ή κακή συνήθεια, αν θυμάμαι καλά, ενός γνωστού προσώπου της, και ενώ κάνει πολλή προσπάθεια να το ξεπεράσει, δεν τα καταφέρνει και υποφέρει ως εκ τούτου πολύ.

Και αυτό, νομίζω, είναι πάρα πολύ σύνηθες, σε όλους μας συμβαίνει, να μας ενοχλούν κάποια κουσούρια, κάποια χούγια, κάποιες αδυναμίες, κάποια μη καλά στοιχεία, που εντοπίζουμε εμείς στους ανθρώπους. Και εδώ δεν παίρνουμε σωστή στάση και, χωρίς να το καταλάβουμε, γινόμαστε τελικά εμείς θύματα του εαυτού μας και δεν βοηθάμε καθόλου, ούτε τον άλλο ούτε τον εαυτό μας.

Εδώ θα αφήσουμε τον Πάτερ (Συμεών) να μας λύσει το πρόβλημα, να μας πει όλη την αλήθεια, για να τοποθετηθούμε και εμείς πιο σωστά. Είπε, λοιπόν, ο Πάτερ σε μια ομιλία στις 20 Φεβρουαρίου του 1994: «Ο λόγος που βλέπουμε τα ελαττώματα στους άλλους, δεν είναι διότι έχουμε τη συνήθεια όταν είναι για τους άλλους να μην τους λυπούμαστε και να τα εξογκώνουμε· όχι. 

Η κατάργηση του παλαιού εαυτού μας - Γερόντισσα Φιλοθέη

Όσο έξυπνος και να είναι κανείς, όσες διανοητικές ικανότητες και να έχει, δεν μπορεί να προχωρήσει, αν δεν καταλάβει ότι όλο το πρόβλημα είναι μέσα του και ότι πρέπει να μετανοήσει ειλικρινά και αληθινά ενώπιον του Θεού γι’ αυτό που είναι. 

Άλλο πράγμα, λέει ο πάτερ Συμεών, είναι ο χαρακτήρας μου, και άλλο τα πάθη και οι αδυναμίες μου. 

Ο χαρακτήρας είναι μια δομή που τη δίνει ο Θεός και ξέρει γιατί τη δίνει: γιατί μ’ αυτόν τον εαυτό θα σωθούμε· χωρίς αυτόν η σωτηρία μας θα ήταν κάπως αμφίβολη. 

Άλλο αυτό, και άλλο να συγχέουμε τα όρια και να μπλέκουμε τον χαρακτήρα με τα πάθη και τις αδυναμίες μας.

Εμπιστοσύνη στη χάρη του Θεού Γερόντισσα Φιλοθέη

Δεν είναι τυχαίο που λέει στην Αγία Γραφή «ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται» (Ματθ. 24:13). Ακριβώς εκεί, στην αδικία, θα κριθεί η υπομονή μας, εκεί θα κριθεί η πίστη μας, η εμπιστοσύνη μας, εκεί θα πάρει κανείς το στεφάνι το πιο μεγάλο. 

Ο Θεός δεν ξέρει ότι αδικούμαστε εκείνη την ώρα; Το ξέρει πολύ καλά, και θα μπορούσε με μάχαιρα να κόψει την αδικία αυτή· το αφήνει όμως. Γιατί; γιατί μας χρειάζεται. Εκεί θα παιδευτεί κανείς, και χρειάζεται να κάνουμε υπομονή.

Λέει ο πάτερ Συμεών πολλές φορές ότι ο χριστιανός, και το μαχαίρι στον λαιμό να του μπήγουν, «κιχ» δεν θα πει· πρέπει να συμπεριφερθεί ως χριστιανός, να μη ζητήσει ποτέ τα δικαιώματά του.

Η πίστη και ο Τίμιος Σταυρός ανάστησαν ένα παιδί!

Τίμιο Ξύλο το οποίο φυλάσσεται στο σκευοφυλάκιο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Μια ηλιόλουστη μέρα, αφού τέλειωσε τις δουλειές του σπιτιού κι ετοίμασε το φαγητό μετέφερε τη μηχανή της [η Στυλιανή Χατζήνα, αργότερα Μοναχή Φιλοθέη 1897-1975] στην ταράτσα του σπιτιού για να γαζώσει.
 

Από κοντά είχε το αγοράκι της, τον Σταύρο που θα ήταν περίπου 20 μηνών.

Το παιδάκι έπαιζε γύρω από την καπνοδόχο, αλλά σε μια στιγμή παραπάτησε κι όπως η ταράτσα δεν είχε στηθαίο, έπεσε από ύψος τριάμισι περίπου μέτρων και χτύπησε θανάσιμα σε ένα πελέκι.