Έχει, ξέρετε, μεγάλη διαφορά αυτό. Λέει κανείς: «Τι να κάνω; Ο χαρακτήρας μου είναι να θυμώνω πολύ!» Ναι, ο ίδιος ο χαρακτήρας όμως μπορεί να πει ότι μπορεί να είσαι και κάποια ώρα καλός. Αν προσέξετε, θα δείτε ότι δεν δικαιολογούμαστε. Δεν είμαστε θύματα του χαρακτήρα μας όλες τις φορές· είναι και στιγμές που έχουμε ειρήνη, που έχουμε χαρά, που έχουμε γαλήνη μέσα μας. Εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε; Πού πάει τότε ο χαρακτήρας; Γιατί άλλες φορές να είμαστε κριτικοί, διεκδικητικοί, αντιδραστικοί και άλλες φορές να είμαστε πολύ συντετριμμένοι; Kάτι συμβαίνει· κάτι βαθύτερο συμβαίνει μέσα μας και δεν μας αφήνει να το ομολογήσουμε ούτε στον εαυτό μας.
Και να το πιστέψουμε, παρακαλώ, αυτό που λέει ο Πάτερ, ότι δεν θέλουμε να μετανοήσουμε. Γιατί το να θέλει κανείς να μετανοήσει ειλικρινά, να αλλάξει δηλαδή τελείως ο εαυτός του, ισοδυναμεί με θάνατο. Το να καταργήσει κανείς τον παλαιό εαυτό του ισοδυναμεί με αυτοκτονία.
Και θυμάστε που λέει ο Κύριος «απαρνησάσθω εαυτόν» (Ματθ. 16:24)· δεν λέει να απαρνηθούμε το κακό θέλημα μόνο, αλλά όλο τον εαυτό μας, δηλαδή και τον καλό ακόμη εαυτό μας, που όμως έχει γίνει ένα κατεστημένο μέσα μας. Αυτό εννοεί ο Θεός, όταν λέει «υιέ μου, δος μοι σην καρδίαν» (Παροιμ. 23:26). Να του παραδώσουμε τον εαυτό μας όπως είναι· όλη την καρδιά μας, όλη την περιουσία που έχει ο παλαιός εαυτός μας, και να τα κάνει όπως θέλει ο Θεός, όχι όπως θέλουμε εμείς.
Αυτό είναι το λάθος μας: Εμείς σχεδιάζουμε, δημιουργούμε δηλαδή ένα κατεστημένο, έχουμε μία ιδεατή εικόνα μέσα για τον εαυτό μας και μετά τάχα θέλουμε να απαλλαγούμε από αυτά. Αν και, όπως λέει ο Πάτερ, στην πραγματικότητα η προσπάθειά μας είναι να πούμε τελικά στον Θεό: «Θεέ μου, κάνε κάτι να μείνει και ο παλαιός εαυτός μου, να πάω μαζί μ’ αυτόν στον παράδεισο».
✶✶✶
Mας φαίνονται λίγο χοντρά και πολύ προκλητικά αυτά, αλλά είναι αλήθεια, ξέρετε. Και ο λόγος που δεν αλλάξαμε μέχρι στιγμής μετά από τόσα χρόνια αγώνα, μετά από τόσα χρόνια που ακούμε θρησκευτικές ομιλίες και διαβάζουμε χριστιανικά βιβλία κτλ., είναι ακριβώς επειδή δεν θελήσαμε ποτέ να στριμώξουμε τον εαυτό μας, να πούμε δηλαδή: «Αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή θα κάνω αυτό που θέλει ο Θεός, όχι αυτό που μου λέει ο παλαιός εαυτός!» Και θα πείτε τώρα: «Πώς θα γίνει; Ένας που θυμώνει, επί παραδείγματι, πώς θα γίνει εκείνη τη στιγμή τη συγκεκριμένη να μη θυμώσει;»
Νομίζω ότι αν εκείνη την ώρα, τη μη κρίσιμη ώρα (να μην πάμε στην κρίσιμη), αν κανείς κάνει τον εσωτερικό του αγώνα με ταπείνωση, με προσευχή, αν έχει καημό, αν έχει πόνο για τη σωτηρία, τότε και στην κρίσιμη στιγμή δεν θα βγει τελείως εκτός εαυτού· κάτι θα του μείνει, ώστε να σκεφτεί και τον Θεό. Ένα «Κύριε ελέησον» άμα πει, θα προλάβει ο Θεός, θα έρθει να τον ξεμπλοκάρει. Και το πρώτο που θα σκεφτεί είναι: «Mα γιατί να θυμώνω τώρα; Δεν μπορώ να μη θυμώνω;»
Έτσι να τα δούμε τα πράγματα πιο πρακτικά, επάνω στη συγκεκριμένη αυτή κρίσιμη ώρα, όπως τη λέμε. Θα δείτε, αν κάνουμε έναν τέτοιο φιλότιμο αγώνα, όλοι θα διαπιστώσουμε ότι μπορούμε να μη θυμώνουμε, μπορούμε να μην παραπονούμαστε, μπορούμε να μην γκρινιάζουμε, μπορούμε να μη γογγύζουμε.
Να ξέρουμε ότι το θέλημα του Θεού εκείνη την ώρα είναι, και να μας αδικούν ακόμη, να το υπομένουμε καρτερικά, να προσμένουμε χωρίς παράπονο, και θα δει ο Θεός όλη αυτή την προσπάθεια που κάνουμε, όλη αυτή την εμπιστοσύνη που του δείχνουμε, και θα έρθει να μας ευλογήσει. Αλλά αν εμείς αρχίσουμε να διεκδικούμε τα δικαιώματα του παλαιού μας εαυτού και να θέλουμε να περάσουμε το δικό μας δίκαιο και τη δική μας σωστή σκέψη και κρίση, δεν θα βγάλουμε, ξέρετε, ποτέ άκρη, θα μείνουμε δυστυχώς μέχρι να πεθάνουμε άτεγκτοι, αλώβητοι, με την κακή έννοια.
✶✶✶
Πάρα πολλοί άνθρωποι το φέρουν βαρέως που έχουν αυτόν τον δεδομένο χαρακτήρα που τους έδωσε ο Θεός, και είναι σαν να ελέγχουμε τον Θεό, σαν να του λέμε: «Θεέ μου, δεν τα έκανες καλά, εγώ ήθελα να ήμουν αλλιώς!» Κάνουμε τώρα κουμάντο στον Δημιουργό, στον Πατέρα μας Θεό! Ενώ δεν είναι δύσκολο να το φιλοσοφήσουμε. Το δυσκολότερο, ξέρετε, πράγμα στην πνευματική ζωή είναι να αποδεχτεί κανείς τον εαυτό του, να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα του εαυτού του.
Πολλές φορές το είπε ο Πάτερ: καλύτερα δεν γινόταν. Ο Θεός ξέρει πώς θα σωθεί ο καθένας· με άλλο χαρακτήρα, με άλλα δεδομένα δεν θα σωζόμασταν, ενώ με αυτή τη δομή που μας έδωσε, ξέρει ο Θεός ότι μπορούμε να σωθούμε. Από την πλευρά μας όμως χρειάζεται κάτι να κάνουμε. Να υπομένουμε κατ’ αρχήν τον εαυτό μας, να τον αποδεχτούμε έτσι όπως είναι, όχι όπως τον έχουμε εμείς στη φαντασία μας και πώς θα θέλαμε να ήμασταν· δεν έχει νόημα αυτό. Όταν πάμε στον παράδεισο –πρώτα ο Θεός, να ανοίξει η πόρτα και για μας– θα δούμε πολύ διαφορετική κατάσταση εκεί. Θα λέμε: «Μα ήταν τόσο απλά τα πράγματα, τόσο ο Θεός δεν έλαβε υπ’ όψιν του όλα αυτά τα αρνητικά τα δικά μας και μας έφερε εδώ;»
Καθένας πρέπει να το πιστέψει και να πει: «Το πρόβλημα είμαι εγώ». Αν όμως κανείς προχωρήσει λίγο περισσότερο και αγκιστρωθεί αποκλειστικά από τη χάρη του Θεού, από το θέλημα του Θεού, τότε ούτε αυτό τον απασχολεί· ούτε ο εαυτός του, κανένας, τίποτε. Δεν ζητάει ρέστα από κανέναν, ούτε από άνθρωπο, και πολύ περισσότερο από τον Θεό.
Από το βιβλίο: Φιλοθέης μοναχής, Προσεγγίζοντας τη διδαχή του πατρός Συμεών. Συνάξεις κυριών. Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2016, σελ. 98-105 (αποσπάσματα).
Στο βιβλίο αυτό η Γερόντισσα Φιλοθέη (του Ι. Γυν. Ησυχαστηρίου “Το Γενέσιον της Θεοτόκου” Πανοράματος Θεσσαλονίκης) είχε ως οδηγό τη διδαχή τού μακαριστού π. Συμεών Κραγιοπούλου, ο οποίος υπήρξε μέχρι την κοίμησή του (30.9.2015) ο πνευματικός πατέρας του Ι. Ησυχαστηρίου.
Ωραια διδαχη. Αλλα και ωραιο ευχολογιο. Θα το ξαναπω για πολοστη φορα. Για καποιο λογο οι διδαχες του Κυριου ημων Ιησου Χριστου και κυριως η εφαρμογη τους μεσω των πραξεων Του, ΔΥΣΤΥΧΩΣ δεν μπολιασαν οπως θα αναμενοταν το ανθρωπινο γενος. Τα αποτελεσματα γνωστα. Καποιοι ελαχιστοι Αγιοι να αναδυκνειονται ανα τους αιωνες, και η συντριπτικη πλειοψηφεια ισως και 99% να παραμενουν αθεοι, με την εννοια της Αγιας Φιλοθεης να μην παρατουν τον παλαιον τους εαυτο, ή στην καλυτερη να διατηρουν και τους δυο εαυτους, ολιγον απο τον παλαιον και ολιγον απο τον νεον. Αποτελεσμα ; Μηδεν εις το ποιλικον!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕιναι κατανοητη και ολοσωστη η διδαχη η συγκεκριμενη της Αγιας. Πως ομως πειθεις εναν ανθρωπο και δη νεο, να απαρνηθει τον παλαιο εαυτο κ να ενδυθει τον νεον αφου ουτε τον παλαιον εαυτο του γνωριζει ποσον δε μαλλον τον νεον, καθως το γνωθι σεαυτον ειναι αγνωστη εννοια και ακατορθωτη για τον ανθρωπο. ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΠΡΑΞΕΙΣ οι Χριστιανοι, απο νουθεσιες και πρακτικες οδηγιες, ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΑΠΟ ΕΠΙΓΕΥΣΗ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΙΚΗ των ουρανιων ηδονων, καθως εαν δεν ξερεις το επαθλο, ΔΕΝ ΜΠΑΙΝΕΙΣ ΚΑΝ ΣΤΟΝ ΚΟΠΟ ΓΙΑ ΑΓΩΝΑ. Ολα ειναι στην επιγευση-εστω και ελαχιστη- των ουρανιων ηδονων. Οσο αυτο παραμενει μια επιβραβευση για το ...μελλον, τοσο οι φωτισμενοι θα ειναι μετρημενοι στα δακτυλα, και κυριως θα ειναι αυτοι που εχουν παρει ¨σπορο" αγιοτητας απο την γεννηση τους κιολας,πχ Αγιος Παϊσιος. Παραδειγμα , λεει ο Αγιος Ιωσηφ ο Ησυχαστης οπως και ο εφραιμ ο κατουνακιωτης, λεγετε την ευχη για 2- 3 μηνες ακαταπαυστα και θα δειτε τον ουρανο να ανοιγει μεσα σας. Ομως δεν ειμαστε οι εν λογω Αγιοι και το ποιο πιθανον αυτη η διδαχη να μην εχει αποκριση σε εμας. Τα πραγματα ειναι ξεκαθαρα. Μπορει κατα καιρους να βγαινει και κανενας Αγιος, μπορει να υπαρχουν και Αγιοι που να ειναι της διπλανης μας πορτας και να μη το καταλαβαινουμε, ομως αυτο δεν αλλαζει το status qvo που θελει την συντριπτικη πλειοψηφεια να βιωνει την αγνοια. Και το ερωτημα ειναι ποιος φταιει για ολο αυτο. Ποιος φταιει που η επαγγελια του παραδεισου να μην ενδιαφερει σχεδον κανεναν, ενω η επαγγελια του κοσμου τουτου και των καλων του να συγκινει το 99% του κοσμου???
Ἀγαπητὲ Δημήτρη, κατ᾿ ἀρχὴν δὲν εἶναι θέμα πειθοῦς κάποιος νὰ ἀπαρνηθῇ τὸν παλαιό ἑαυτό του.
ΑπάντησηΔιαγραφήἈπὸ πράξεις, ἀπὸ νουθεσίες καὶ ἀπὸ πρακτικὲς ὁδηγίες ἔχουμε ἀμέτρητες στὴν ζωή μας, ἀρκεῖ νὰ ἔχουμε μάτια νὰ τίς βλέπουμε, αὐτιὰ νὰ τίς ἀκοῦμε καὶ θέληση, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, νὰ τίς βάζουμε σὲ πράξη.
Ὅλα αὐτὰ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ γίνουν χωρὶς τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία μᾶς δίδεται ὅταν ἔχουμε αὐτὴ τὴν θέληση, αὐτὴ τὴν προαίρεση.
Τὰ πάντα, ἡ Πίστις, ἡ μετάνοια, ἡ προσευχὴ εἶναι χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ μᾶς δίνονται ἀναλόγως τῆς προαιρέσεώς μας καὶ τῆς προσπάθειάς μας γιὰ ἀγῶνα.
Ἡ προκαταβολικὴ γεύση τῶν οὐρανίων ἡδονῶν, ἔρχονται καὶ αὐτὲς σταδιακὰ καὶ μὲ τὴν ἀνάλογη ἔνταση, σύμφωνα μὲ τὸν ἀγῶνα μας καὶ τίς ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς ὅταν Ἐκεῖνος κρίνει ὅτι εἶναι πρὸς ὄφελός μας τὴν κατάλληλη στιγμή.
Ὅσο γιὰ τίς διδαχὲς ποὺ δὲν ἔχουν ἀπόκριση σὲ ἐμᾶς ὅπως λές, δὲν εἶναι ἔτσι ἀδερφέ μου.
Ἡ ἁγιότητα κερδίζεται μὲ τὰ ὡς ἄνω ποὺ ἀνέφερα, ἀλλιῶς θὰ ἦταν ἄδικος ὁ Θεὸς νὰ δίνη τὸν σπόρο ἐξ ἀρχῆς ὅπως λὲς σὲ μερικοὺς καὶ τοὺς ὑπόλοιπους νὰ τοὺς ἀφήνει ἀπ᾿ ἔξω.
Ὁ σπόρος δίδεται σὲ ὅλους μας μὲ διάφορους τρόπους καὶ ὅπου βρεῖ γόνιμο ἔδαφος φυτρώνει καὶ δίνει καρπούς.
Ὁπότε μὴν ἀναρωτιέσαι γιὰ τὸ ποιὸς φταίει γιὰ τὴν κατάντιά μας. Πάνω ἀπ᾿ ὅλα ὁ ἀδρανὴς ἑαυτός μας εἶναι ὁ αἴτιος.
«Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε· κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν. 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.»
Εἶναι καθαρὰ θέμα προαιρέσεως καὶ ἀναλόγως αὐτῆς, τότε ἔρχεται καὶ ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὁ ἄνθρωπος ἀνδρώνεται καὶ μπορεῖ νὰ φτάσῃ καὶ στὸ μαρτύριο γιὰ τὸν Χριστό.