Η στάση μας στον ναό του Θεού - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

 

Το να πηγαίνει κανείς πριν από όλους στην εκκλησία είναι καλό και σωτήριο, ενώ το να βγαίνει πριν από την απόλυση χωρίς ανάγκη είναι βλαβερό και ολέθριο. Εσύ λοιπόν μείνε υπομονετικά και άκουγε τις άγιες Γραφές, για να ωφεληθείς. Όπως δηλαδή στον καύσωνα ένα ποτήρι κρύο νερό είναι ευχάριστο στον οδοιπόρο, έτσι και τα ιερά λόγια δροσίζουν την ψυχή. Αν θέλεις να ακούς, μείνε υπομονετικά· και αν ακούσεις, θα γίνεις σοφός. Αν όμως με δυσκολία κάνεις υπομονή για να ακούσεις τον λόγο, πόσο περισσότερο θα δυσκολευτείς να τον κάνεις πράξη; Από αυτό λοιπόν να καταλάβεις ότι είσαι αμελής, όπως και εγώ.

Μόλις μπούμε στον ναό του Θεού, κάθε μέριμνα να φύγει από τη σκέψη μας, ο εσωτερικός μας άνθρωπος να αφοσιώνεται στη θεωρία και την προσευχή, και κανένας ανάρμοστος λογισμός να μην ταράζει τον νου μας. Ας νιώσουμε μπροστά σε ποιον στεκόμαστε στην προσευχή, και όλη μας η ψυχή και η καρδιά ας είναι στραμμένη προς Αυτόν, χωρίς να φαντάζεται τίποτε άλλο. Θα καταλάβεις αυτό που λέω και με ένα παράδειγμα:

Ένα μάλλον άγνωστο, αλλά απερίγραπτο, περιστατικό, όταν "συναντήθηκαν" με θαυμαστό τρόπο ο Μέγας Βασίλειος & ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος

 

Τον καιρό εκείνο, ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος (εκ Συρίας) βρίσκονταν στην έρημο και ησύχαζε. Σαν άκουσε για τα θαύματα του Αγίου Βασιλείου, παρεκάλεσε το Θεό να του αποκαλύψει τι και ποιος είναι ο Βασίλειος. Είδε τότε στήλη πυρός, η οποία υψωνόταν μέχρι του ουρανού και άκουσε φωνή που έλεγε:

 

“Εφραίμ, Εφραίμ, καθώς την πύρινη ταύτη στήλη, τοιούτος είναι ο Μέγας Βασίλειος”!!!

 

Τότε χωρίς καθόλου να αμελήσει, παρέλαβε μαζί του διερμηνέα που γνώριζε την Ελληνική και τη Συριακή γλώσσα και πήγε στην Καισαρεία.

Ω Δέσποινα, η ελπίδα της σωτηρίας μου - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Ω Δέσποινα, η οποία είσαι η δική μου τέρψη η σταλμένη από τον Θεό, η θεία δροσιά για τον καύσωνα που υπάρχει μέσα μου, η θεοστάλακτη σταλαγματιά της κατάξερης καρδιάς μου, η ακτινοβολούσα λαμπάδα της ζοφερής ψυχής μου, η οδηγός της δικής μου αμηχανίας, η δύναμη της αδυναμίας μου, η ένδυση της γύμνιας μου, ο πλούτος της φτώχειας μου, η θεραπεία των αγιάτρευτων τραυμάτων μου, η εξαφάνιση των δακρύων μου, η κατάπαυση των στεναγμών μου, η μεταβολή των συμφορών μου, η ανακούφιση των πόνων μου, η λύση των δεσμών μου, η ελπίδα της σωτηρίας μου.

Άκουσε τις προσευχές μου, λυπήσου τους στεναγμούς μου και δέξου τους θρήνους μου. Ελέησέ με υποχωρώντας στα δάκρυά μου. Σπλαχνίσου με, ως Μητέρα του φιλάνθρωπου Θεού. Ρίξε το βλέμμα σου επάνω μου, και συγκατάνευσε στην ικεσία μου.

Επιμονή στον αγώνα, υπομονή στους πειρασμούς - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αδελφοί, ο αγώνας μας είναι προσωρινός, η ανταμοιβή όμως και τα έπαθλα είναι αιώνια. Όσο μάλιστα κανείς αγωνίζεται με προθυμία, τόσο και ο εχθρός μανιάζει και του επιτίθεται με περισσότερη σφοδρότητα, αλλά η χάρη του Θεού δεν σταματά να χορηγεί την ενίσχυση και τη βοήθειά της σε εκείνον που πολεμά, αν βέβαια αυτός την επικαλείται με όλη του την ψυχή.

Αν όμως κανείς χαλαρώσει και αμελήσει να καλέσει τη θεία χάρη να τον βοηθήσει και κυριευτεί από τον εχθρό, καθώς δεν θα έχει τη βοήθειά της, ας κατηγορεί τον εαυτό του για τη ραθυμία του. 

Αν κάποιος, που μπροστά του βρίσκονται άφθονα εδέσματα, δεν αποφασίζει, ενώ έχει γερά τα χέρια του, να τα απλώσει και να απολαύσει αυτά τα αγαθά, γίνεται ο ίδιος η αιτία που μένει νηστικός. Έτσι και αυτός που αμελεί να επικαλεστεί τη χάρη και να γεμίσει με τη δύναμή της, προξενεί ο ίδιος την πτώση και την απώλειά του.

Το πνευματικό πένθος - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αρχή του πένθους είναι το να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του. Ας μην είναι όμως το πένθος μας ανθρώπινο, ούτε για να φανούμε στους ανθρώπους, αλλά να είναι όπως το θέλει ο Θεός που γνωρίζει τα κρυφά της καρδιάς, ώστε αυτός να μας μακαρίσει (Ματθ. 5:4). 

Ας έχουμε, επομένως, χαρούμενο πρόσωπο, όταν συναντούμε άλλους ανθρώπους, και μέσα μας φρόνημα δακρύων και πένθους· γιατί το πένθος εργάζεται και φυλάγει (πρβ. Γεν. 2:15). 

Το πένθος πλένει την ψυχή με τα δάκρυα και την ξανακάνει καθαρή· γεννά τη σωφροσύνη, κόβει τις ηδονές, κατορθώνει τις αρετές. Τι παραπάνω να πω; Αυτόν που έχει πένθος τον μακαρίζει ο Θεός και τον παρηγορούν οι άγγελοι.

Χάρισέ μου, Κύριε, δάκρυα κατάνυξης, μόνε αγαθέ και σπλαχνικέ, ώστε με αυτά να κλάψω τον εαυτό μου και να ικετεύσω την ευσπλαχνία σου. Καθάρισέ μου τη βρωμιά της αμαρτίας.

Αυτή η ζωή είναι καιρός για μετάνοια - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αδελφοί, αυτή η ζωή είναι καιρός για μετάνοια. Είναι λοιπόν μακάριος όποιος καθόλου δεν έπεσε στα δίχτυα του εχθρού. Αν πάλι κάποιος έτυχε να πέσει στα δίχτυα του, αλλά τα έσχισε και πετάχτηκε και έφυγε από αυτόν, στη διάρκεια της παρούσας ζωής, και τούτος είναι για εμένα μακάριος, γιατί ζώντας ακόμη με σώμα κατάφερε να ξεφύγει από τον πόλεμο, σαν το ψάρι που γλιτώνει από το δίχτυ.

Το ψάρι που ζει μέσα στο νερό, αν πιαστεί στο δίχτυ, αλλά το σχίσει και φύγει γρήγορα στον βυθό, σώζεται· όταν όμως το ανεβάσουν στη στεριά, δεν μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του. Έτσι και εμείς. 

Όσο είμαστε σε αυτή τη ζωή, έχουμε πάρει την εξουσία και τη δύναμη από τον Θεό να σπάσουμε μόνοι μας τα δεσμά των θελημάτων του εχθρού και να πετάξουμε από επάνω μας το φορτίο των αμαρτιών με τη μετάνοια και να φτάσουμε σώοι στη βασιλεία των ουρανών. 

Η ολόλαμπρη δόξα των αγίων και η δόξα αυτής της ζωής - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αδελφοί, είναι μεγάλη και ασύλληπτη η δόξα που περιμένει τους αγίους, ενώ η δόξα αυτής της ζωής χάνεται σαν το λουλούδι και πέφτει γρήγορα σαν το χορτάρι. Πολλοί ηγεμόνες και βασιλιάδες εξουσίασαν χώρες και πόλεις όχι λίγες, και μετά από λίγο ξεχάστηκαν, σαν να μην υπήρξαν.

Πόσοι βασιλιάδες, που κυβέρνησαν πολυάριθμα έθνη, δεν έφτιαξαν για τον εαυτό τους αγάλματα και μνημεία, νομίζοντας ότι με αυτά θα μείνουν ονομαστοί μετά τον θάνατό τους· και μετά από αυτούς ήρθαν άλλοι και κατέστρεψαν τις προτομές και έκαναν κομμάτια τα αγάλματα! 

Σε μερικά μάλιστα από αυτά αφαίρεσαν το παλιό πρόσωπο και στη θέση του κόλλησαν το δικό τους· αλλά και αυτών τα έργα καταστράφηκαν μετά από άλλους.

Ο δρόμος των θλίψεων και των πειρασμών - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Εκείνος που θέλει να ευαρεστήσει στον Θεό και με την πίστη να γίνει κληρονόμος του και να ονομαστεί και αυτός παιδί του Θεού που γεννήθηκε από το άγιο Πνεύμα, οφείλει, αφού πρώτα οπλιστεί με μακροθυμία και υπομονή, να υπομένει ευχαρίστως και με γενναιότητα τις θλίψεις και τις δυσκολίες που θα συναντά, δηλαδή τις σωματικές αρρώστιες και παθήσεις, τους εξευτελισμούς και τις προσβολές από ανθρώπους και τους διάφορους αόρατους πολέμους που προξενούν στην ψυχή τα πονηρά πνεύματα, καθώς θέλουν να τη ρίξουν σε χαλάρωση και αμέλεια και να μην την αφήσουν να μπει στην αιώνια ζωή.

Αυτά γίνονται γιατί ο Θεός επιτρέπει, σύμφωνα με το σχέδιό του, να δοκιμαστεί ο καθένας με διάφορες θλίψεις, για να φανερωθούν εκείνοι που τον αγαπούν με όλη τους την ψυχή, αν υπομένουν ευχαρίστως και με γενναιότητα όλα όσα φέρνει καταπάνω τους ο πονηρός και δεν χάνουν την ελπίδα και την εμπιστοσύνη στον Θεό, αλλά πάντοτε περιμένουν με πολλή πίστη και υπομονή να λυτρωθούν από τις θλίψεις με τη βοήθεια της χάρης.

Ο προφήτης Ιωνάς και η μετάνοια των Νινευϊτών - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Ταράχθηκε η θάλασσα με τη φυγή του Ιωνά, και τρόμαξε η ξηρά με το κήρυγμά του· ησύχασε η θάλασσα με την προσευχή του, και θαύμασε η ξηρά με την πολλή ευσπλαχνία του Θεού. 

Προσεύχονταν ο Ιωνάς μέσα στην κοιλιά του μεγάλου κήτους· το ίδιο προσεύχονταν και οι Νινευΐτες μέσα στη μεγάλη πόλη. Η προσευχή έσωσε τον Ιωνά από το κήτος, και η δέηση σώζει τη Νινευή από την καταστροφή.

Ο Ιωνάς έφυγε κρυφά από την παρουσία του Θεού, το ίδιο και οι Νινευΐτες από τη χαρά, και γι’ αυτό η δικαιοκρισία του Θεού έκλεισε και τους δυο σαν μέσα σε φυλακή, όπως κλείνουν σε φυλακή κάποιους χρεώστες· και πρόσφεραν στη δικαιοκρισία του Θεού οι δυο τους μετάνοια, για να γλυτώσουν και οι δυο πλευρές από την ουρανόδικη καταδίκη και τιμωρία για τα σφάλματά τους.

Ο πόλεμος των κακών λογισμών - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Αδελφέ, να το ξέρεις ότι, όσο είμαστε σε αυτή τη ζωή, βαδίζουμε ανάμεσα σε παγίδες· γι’ αυτό, ας προσέχουμε πάντοτε τον εαυτό μας να μην πέσουμε μέσα σε παγίδα θανάτου. 

Γιατί είναι γεμάτες γλυκύτητα οι παγίδες του πονηρού, τις οποίες συνεχώς βάζει κρυφά μπροστά στην ψυχή μας, για να την παγιδεύσει και να την γκρεμίσει στην αιώνια κόλαση. Είναι δηλαδή πολύ βλαβερό να χαλαρώνουμε με τη μελέτη των κακών λογισμών και να τους αφήνουμε να μπαίνουν μέσα στην ψυχή μας.

Ας μη χαλαρώσουμε λοιπόν από τη γλυκύτητα των παγίδων του θανάτου και αφεθούμε στη μελέτη των κακών λογισμών. Γιατί αν ο κακός λογισμός βρει είσοδο στην ψυχή, την κάνει να νιώσει γλυκύτητα με την κακή μελέτη, και πλέον γίνεται γι’ αυτήν σαν μια παγίδα θανάτου, αν δεν διωχτεί με προσευχή και δάκρυα. 

Μη με παραβλέψεις, Δέσποινα (Όσιος Εφραίμ ο Σύρος)

Επειδή ευτύχησε να έχει το ανθρώπινο γένος εσένα, Θεοτόκε, προστάτη και μεσίτρια προς τον Θεό που γεννήθηκε από σένα, και επειδή εξαρτήθηκε πάντοτε από την προστασία σου, και έχει εσένα μόνο καταφυγή και βοήθεια, διότι έχεις παρρησία σ’ αυτόν, γι’ αυτό και εγώ πλησιάζω σ’ εσένα με ολόθερμη ψυχή, επειδή δεν τολμώ να πλησιάσω με παρρησία στον Υιό σου, αλλά σε ικετεύω να επιτύχω τη σωτηρία με τη δική σου μεσιτεία σ’ αυτόν.

Μη λοιπόν με παραβλέψεις, Δέσποινα, ούτε να απομακρύνεις το δούλο σου, που ανέθεσα όλη την ελπίδα μου, ύστερα από τον Θεό, σ’ εσένα. 

Μνήμη του τέλους και της δίκης - Όσιος Εφραίμ ο Σύρος

Να έχεις, αγαπητέ, πάντοτε στον νου σου την ημέρα του τέλους σου, όταν θα είσαι ξαπλωμένος στο στρώμα σου και θα ψυχορραγείς. 

Αλίμονο, τι μεγάλος φόβος και τρόμος σφίγγει την ψυχή εκείνη την ώρα, και μάλιστα αν έχει τη συνείδηση να την κατηγορεί! 

Αν έκανε κάτι καλό σε αυτή τη ζωή, αν δηλαδή υπέμεινε θλίψεις και προσβολές για χάρη του Κυρίου και αν έκανε όσα είναι αρεστά σε αυτόν, οδηγείται με πολλή χαρά από αγίους αγγέλους ψηλά στον ουρανό. 

Όπως ο εργάτης που μοχθεί στη δουλειά όλη τη μέρα, περιμένει τη δύση του ηλίου για να πάρει μετά από τον κόπο τον μισθό του και να ξεκουραστεί, έτσι περιμένουν και οι ψυχές των δικαίων την ημέρα εκείνη.

Καταλαλιά: θάνατος με το στόμα, θάνατος με το αυτί. (Αγίου Εφραίμ του Σύρου)

Αδελφέ, να μην ανέχεσαι αυτόν που καταλαλεί, ακόμη και αν λέει την αλήθεια, για να μη γίνεις συμμέτοχός του στην καταστροφή. 

Γιατί αν συμβεί να πει κάποιος δίκαια κακό τον βασιλιά που έσφαλε, κανείς από τους παρόντες δεν ανέχεται να ακούσει αυτά που λέγονται εναντίον του βασιλιά. 

Αν όμως σταθεί κανείς και ακούσει, μία τιμωρία αποφασίζεται και για τους δυο: ο ένας θανατώνεται γι’ αυτά που είπε, και ο άλλος επειδή τα άκουσε. 

Μιλά για κάποιον ο ψεύτης και εσύ στρέφεις το αυτί σου σε αυτόν, και τον θάνατο που βγάζει από το στόμα του τον δέχεται η αγκαλιά της ακοής σου· και παίρνοντας το φαρμακερό προζύμι του ψεύδους το ζυμώνεις μέσα σου.

Ἀλίμονο στούς ἀπροετοίμαστους! (Αγίου Εφραίμ του Σύρου)

Κάθε μέρα να περιμένεις τον θάνατό σου και να ετοιμάζεσαι για εκείνη την πορεία. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει την ώρα που δεν το περιμένεις, και αλίμονο σε όποιον βρεθεί απροετοίμαστος. 

Αν μάλιστα είσαι νέος, πολλές φορές ο εχθρός σου ψιθυρίζει: «Νέος είσαι ακόμη· απόλαυσε τις ηδονές σου, και στα γεράματα μετανοείς. Γνωρίζεις βέβαια πολλούς που και εδώ απόλαυσαν τις ηδονές και έπειτα μετανόησαν και κέρδισαν τα ουράνια αγαθά. Τί θέλεις λοιπόν από αυτή την ηλικία να ταλαιπωρείς το σώμα σου; Δεν σκέφτεσαι μήπως αρρωστήσεις;»

Εσύ όμως να αντισταθείς στον εχθρό και να πεις: «Διώκτη και εχθρέ των ψυχών! Πάψε να μου ψιθυρίζεις τέτοια πράγματα. Αν ο θάνατος με βρει στα νιάτα μου και δεν προλάβω να γεράσω, τί θα απολογηθώ μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού; 

Άγιος Εφραίμ Σύρος – 28 Ιανουαρίου: Η προσευχή μετανοίας τη Μεγάλη Σαρακοστή

ΟΣΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΣΥΡΟΣ: Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος τιμάται από την Εκκλησία μας στις 28 Ιανουαρίου 2019. Ο Όσιος Εφραίμ καταγόταν από την Ανατολή και γεννήθηκε στην πόλη Νίσιβη της Μεσοποταμίας πιθανώς το 308 μ.Χ. ή και ενωρίτερα. 

Ήκμασε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου (324 - 337 μ.Χ.), Ιουλιανού του Παραβάτου (361 - 363 μ.Χ.) και των διαδόχων αυτού. Από την μικρή του ηλικία διδάχθηκε την πίστη και την αρετή από τον Επίσκοπο της γενέτειράς του Ιάκωβο (309 - 364 μ.Χ.), ο οποίος και τον χειροτόνησε διάκονο, αλλά ο Όσιος αρνήθηκε να λάβει μεγαλύτερο αξίωμα. 

Ακολούθησε πολύ νωρίς τον μοναχικό βίο και με το φωτισμό του Παρακλήτου έγραψε πάρα πολλά συγγράμματα πνευματικής και ηθικής οικοδομής.

Γι’ αυτό ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος και θαυμάζεται για το πλήθος και το κάλλος των έργων του. Γνώστης ακριβής όλων των δογματικών θεμάτων, ήξερε να καταπολεμά τις αιρέσεις και να υπερασπίζει με θαυμάσια σαφήνεια την Ορθοδοξία.