ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ [:Λουκ. 18, 9-14]
O ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ
«...Ἔχεις ὅμως καὶ τρίτo δρόμο ποὺ φέρνει στὴ μετάνοια. Καὶ σοῦ παρουσίασα πολλές ὁδούς μετάνοιας, γιὰ νὰ σοῦ κάνω μὲ τὴν ποικιλία τους εὔκολη τὴ σωτηρία. Ὅμως ποιά εἶναι αὐτὴ ἡ τρίτη ὁδός; Ἡ ταπεινοφροσύνη. Ἔχε ταπεινό φρόνημα καὶ ἐξάλειψες τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν σου. Καὶ ἔχεις καὶ γι᾿ αὐτὸ ἀπόδειξη ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τῆς παραβολῆς τοῦ Τελώνη καὶ τοῦ Φαρισαίου [:Λουκᾶ 18, 10-14 ].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ [:Τιμ. Β΄ 3,10-15]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Σὺ δὲ παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ (:Ἐσὺ ὅμως ἔχεις παρακολουθήσει τὴ διδασκαλία μου)» [Β΄ Τιμ. 3,10]. «Ὁ στόχος σου ἦταν νὰ εἶσαι ἰσχυρός· δὲν ἦρθες ἁπλῶς, ἀλλά ''ἔχεις παρακολουθήσει''». Ἐδῶ δηλώνει ὅτι ὁ χρόνος ἦταν πολύς, μὲ τὸ νὰ πεῖ «ἔχεις παρακολουθήσει τὴ διδασκαλία μου»: αὐτὸ λέγεται γιὰ τὸν λόγο, τὴν προφορικὴ διδασκαλία τοῦ Παύλου· «τῇ ἀγωγῇ (:τὴ γενικότερη συμπεριφορά μου)»: αὐτὸ λέγεται γιὰ τὸν βίο του· «τῇ προθέσει (:τὴν πρόθεση καὶ τὰ ἐλατήριά μου)»: αὐτὸ λέγεται γιὰ τὴν προθυμία καὶ τὴν καρτερικότητα τῆς ψυχῆς του. «Αὐτά», λέγει, «δὲν τὰ ἔλεγα χωρὶς νὰ τὰ ἐφαρμόζω καὶ οὔτε φιλοσοφοῦσα μόνο μὲ λόγια».
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [: Ματθ, 15,21-18]
ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ,
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΗΣ ΧΑΝΑΝΑΙΑΣ
( «Εἰς τήν ἐπίλυσιν τῆς Χαναναίας»)
«Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος(:Και αφού έφυγε από κει ο Ιησούς, αναχώρησε προς τα μέρη της Τύρου και Σιδώνας)»[Ματθ.15,21].
Θαυμάζει ο ευαγγελιστής. «Καὶ ἰδοὺ γυνὴ(:Και τότε ιδού μία γυναίκα)», το παλαιό όπλο του διαβόλου, αυτή που με έβγαλε από τον παράδεισο, η μητέρα της αμαρτίας, ο αρχηγός της παράβασης· η ίδια αυτή γυναίκα έρχεται, η ίδια φύση. Καινούριο και παράξενο θαύμα· οι Ιουδαίοι φεύγουν και η γυναίκα τον καταδιώκει: «Καὶ ἰδοὺ γυνὴ Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐξελθοῦσα ἐκραύγαζεν αὐτῷ λέγουσα· ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυΐδ(:Τότε μια γυναίκα Χαναναία που βγήκε από τα σύνορα εκείνα του φώναξε δυνατά: “Ελέησέ με, Κύριε, ένδοξε απόγονε του Δαβίδ”)». Η γυναίκα γίνεται ευαγγελίστρια και ομολογεί τη θεότητα και την οικονομία. «Κύριε», λέγει και εννοεί την εξουσία· «Υιέ του Δαβίδ», την ενανθρώπηση. «Ελέησέ με». Πρόσεχε φιλόσοφη ψυχή. «Ελέησέ με· δεν έχω κατορθώματα ζωής· δεν έχω παρρησία συμπεριφοράς· καταφεύγω στο έλεος, όπου δεν υπάρχει δικαστήριο, όπου η σωτηρία είναι χωρίς ανάκριση». Και παρόλο που ήταν τόσο κακή και παράνομη τόλμησε να τον πλησιάσει.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Ματθ. 15,21-27]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΗΣ ΧΑΝΑΝΑΙΑΣ
«Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος. καὶ ἰδοὺ γυνὴ Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐξελθοῦσα ἐκραύγαζεν αὐτῷ λέγουσα· ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαύΐδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται (:Καὶ ἀφοῦ ἔφυγε ἀπὸ κεῖ ὁ Ἰησοῦς, ἀναχώρησε πρὸς τὰ μέρη τῆς Τύρου καὶ Σιδώνας. Τότε μιὰ γυναῖκα Χαναναία ποὺ βγῆκε ἀπὸ τὰ σύνορα ἐκεῖνα, Τοῦ φώναξε δυνατά: ''Ἐλέησέ με, Κύριε, ἔνδοξε ἀπόγονε τοῦ Δαβίδ. Ἡ κόρη μου κατέχεται ἀπὸ δαιμόνιο καὶ ὑποφέρει φρικτά'')» [Ματθ. 15,21-22].
Ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος λέγει ὅτι δὲν μπόρεσε νὰ εἰσέλθει στὴν οἰκία διαφεύγοντας τὴν προσοχὴ τοῦ πλήθους [Μᾶρκ. 7,24: «Καὶ ἐκεῖθεν ἀναστὰς ἀπῆλθεν εἰς τὰ μεθόρια Τύρου καὶ Σιδῶνος. καὶ εἰσελθὼν εἰς οἰκίαν οὐδένα ἤθελε γνῶναι, καὶ οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν (:Ἔπειτα ὁ Ἰησοῦς ἔφυγε ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πῆγε κοντὰ στὰ σύνορα τῆς Τύρου καὶ τῆς Σιδῶνος. Κι ἀφοῦ μπῆκε σ᾿ ἕνα σπίτι, ὅπου διάλεξε νὰ μείνει, δὲν ἤθελε νὰ γίνει γνωστὸ ὅτι ἦταν ἐκεῖ. Ἀλλὰ δὲν μπόρεσε νὰ ξεφύγει τὴν προσοχὴ τοῦ κόσμου)»].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Β΄ Κορ. 6,16-7,1]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
Ὑπομνηματισμὸς τῶν ἐδαφίων Β΄ Κορ. Στ΄14-18 καὶ ζ΄ 1
«Μὴ γίνεσθε ἐτεροζυγοῦντες ἀπίστοις· τίς γὰρ μετοχὴ δικαιοσύνῃ καὶ ἀνομίᾳ; Τίς δὲ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος; Τίς δὲ συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελίαλ; Ἢ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστου; (:Μὴ συνάπτετε στενὸ σύνδεσμο πρὸς τοὺς ἀπίστους, μὲ τοὺς ὁποίους δὲν μπορεῖτε νὰ ἀποτελέσετε ταιριαστὸ ζευγάρι, ὥστε νὰ μπαίνετε στὸν ἴδιο ζυγὸ μαζί τους· διότι ποιά συνάφεια καὶ ἀνάμειξη μπορεῖ νὰ ὑπάρχει μεταξὺ τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς παρανομίας; Καὶ ποιά ἐπικοινωνία μεταξὺ φωτὸς καὶ σκότους; Καὶ ποιά συμφωνία μπορεῖ νὰ γίνει μεταξὺ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Σατανᾶ; Ἢ ποιό μερίδιο δύναται νὰ ἔχει ἕνας πιστὸς μὲ ἕναν ἄπιστο;)» [Β΄ Κορ. 6,14-15].
ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΩΝ ΑΚΥΛΑ ΚΑΙ ΠΡΙΣΚΙΛΛΑΣ
ΟΜΙΛΙΑ ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
με θέμα το εδάφιο «Ἀσπάσασθε Πρίσκιλλαν καὶ Ἀκύλαν»[Ρωμ.16,3]
Σκέπτομαι πως πολλοί από σας απορείτε για την περικοπή αυτού του αποστολικού αναγνώσματος, ή καλύτερα θεωρείτε ασήμαντο και περιττό αυτό το μέρος της επιστολής, γιατί έχει μόνο χαιρετισμούς συνέχεια και μάλιστα τον ένα ύστερα από τον άλλο. Γι΄αυτό λοιπόν κι εγώ, ξεκινώντας από αλλού σήμερα, άφησα εκείνο το θέμα και ετοιμάζομαι να ασχοληθώ με αυτό, για να μάθετε ότι από τις θείες Γραφές τίποτε δεν είναι περιττό ούτε ασήμαντο, έστω και αν είναι ένα γιώτα ή μία οξεία αλλά και ένας απλός χαιρετισμός μας ανοίγει μεγάλο πέλαγος νοημάτων.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ [: Β΄Κορ. 6,1-10]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Συνεργοῦντες παρακαλοῦμεν, μὴ εἰς κενὸν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς. Λέγει γάρ· Καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος· ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας (:Συνεργαζόμενοι λοιπόν με τον Θεό στο έργο αυτό της συμφιλιώσεως και της καταλλαγής των ανθρώπων, σας παρακαλούμε να δείξετε με τη διαγωγή σας ότι δεν δεχτήκατε μάταια και ανώφελα τη χάρη του Θεού. Και μη νομίσετε ότι πάντοτε ο Θεός θα σας στέλνει τους αντιπροσώπους Του να σας παρακαλούν. Όχι. Διότι λέει η Αγία Γραφή: ‘’Στον κατάλληλο καιρό, όταν ο Θεός δείχνει το έλεός Του και την αγάπη Του, σε άκουσα με προσοχή, και την ημέρα που δίνεται η σωτηρία σε βοήθησα. Να λοιπόν τώρα είναι καιρός κατάλληλος να, τώρα είναι ημέρα σωτηρίας’’)»[Β΄Κορ., 6, 1-2].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ[: Ματθ.22, 34-46]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες ὅτι ἐφίμωσε τοὺς Σαδδουκαίους, συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό, διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ; (:Οι Φαρισαίοι όμως, όταν άκουσαν ότι ο Ιησούς αποστόμωσε τους Σαδδουκαίους, μαζεύτηκαν στο ίδιο μέρος όπου ήταν και εκείνος μαζί με τους Σαδδουκαίους, και ένας απ’ αυτούς, νομοδιδάσκαλος, τον ρώτησε δοκιμάζοντάς τον, για να δει ποια απόκριση θα έδινε, και του είπε: ‘’Διδάσκαλε, ποια είναι η πιο μεγάλη εντολή στον νόμο;’’)»[Ματθ.22,3-36].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Β΄Κορ.4,6-15]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ὁ Θεὸς ὁ εἰπών, ἐκ σκότους φῶς λάμψαι, ὃς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν(:Και κηρύττουμε αποκλειστικά και μόνο για τη δόξα του Χριστού, διότι ο Θεός, ο οποίος στη δημιουργία του κόσμου διέταξε από το σκοτάδι να λάμψει το φως, Αυτός και τώρα έλαμψε στις καρδιές μας)»[Β΄Κορ.4,6].
Είδες ότι πάλι δείχνει ο Παύλος σε εκείνους που ζητούσαν να δουν τη δόξα εκείνη την υπερβολική, εννοώ του θεόπτη Μωυσή, να αστράπτει υπερβολικά; «Όπως ακριβώς στο πρόσωπο του Μωυσή, έτσι», λέγει, «έλαμψε και στις δικές σας καρδιές». Και προηγουμένως υπενθυμίζει εκείνα που έγιναν στην αρχή της δημιουργίας, για να δείξει ότι αυτή η δημιουργία[:η πνευματική μας αναγέννηση] είναι μεγαλύτερη. Και πότε είπε «Γενηθήτω φῶς(:Να γίνει φως επί της γης)»; Στην αρχή και στο προοίμιο της δημιουργίας· γιατί λέγει: «Σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου, καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος. καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω φῶς· καὶ ἐγένετο φῶς(: Σκοτάδι απλωνόταν επάνω από τα ύδατα που τη σκέπαζαν, ενώ το ζωοποιό Πανάγιο Πνεύμα φερόταν επάνω από τα ύδατα και την περιέβαλλε. Και είπε ο Θεός: ’’Να γίνει φως επί της γης’’· και έγινε φως)»[Γέν.1,2-3]. Αλλά τότε βέβαια είπε: «να γίνει φως και έγινε», ενώ τώρα δεν είπε, αλλά ο Ίδιος έγινε Φως σε εμάς· γιατί δεν είπε ότι και τώρα είπε, αλλά ότι ο Ίδιος έλαμψε. Γι' αυτό δεν βλέπουμε αισθητά πράγματα ενώ λάμπει αυτό το φως, αλλά τον ίδιο τον Θεό μέσω του Χριστού.
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Δεν φορεί μόνο σάρκα ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, αλλά και περιτέμνεται σύμφωνα με τον μωσαϊκό νόμο, για να μην έχει πρόφαση η απιστία των Ιουδαίων· γιατί έρχεται προς τον νόμο για χάρη του ίδιου του νόμου, για να ελευθερώσει τους μαθητές Του μέσω της πίστεως που βασιζόταν στον νόμο. Και παίρνει σάρκα και περιτέμνεται και Αυτός μαζί με τους Ιουδαίους. Πήρε το ίδιο με αυτούς σώμα, πήρε και την ίδια περιτομή. Έκανε αναντίρρητη την συγγένειά Του με αυτούς, ώστε να μη Τον αρνηθούν, Αυτόν, ο οποίος ήταν ο Χριστός που έρχεται από τη γενιά του Δαυίδ, και που αυτοί προσδοκούσαν. Έδειξε το γνώρισμα της συγγενείας Του με αυτούς. Γιατί, αν ακόμη και μετά την περιτομή Του «ἄλλοι ἔλεγον· οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός· ἄλλοι ἔλεγον· μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ Χριστὸς ἔρχεται; οὐχὶ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυΐδ καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυΐδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται; σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι᾿ αὐτόν(:άλλοι έλεγαν: “Αυτός είναι ο Μεσσίας Χριστός”· άλλοι έλεγαν: “Δεν είναι δυνατόν να είναι ο Μεσσίας˙ διότι μήπως ο Μεσσίας είναι να έρθει από τη Γαλιλαία; Δεν είπε η Αγία Γραφή ότι ο Μεσσίας Χριστός θα προέρχεται από το γένος του Δαβίδ και από το χωριό της Βηθλεέμ, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Δαβίδ;”.Προκλήθηκε λοιπόν διαίρεση και διαφωνία μεταξύ του λαού γι’ Aυτόν)»[πρβλ. Ιωάν. 7, 41-43], εάν δεν είχε περιτμηθεί κατά σάρκα, η άρνησή τους θα είχε κάποια εύλογη πρόφαση.
Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ[:Εβρ.7,7-17]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ὃ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκάτωκε τὸν Ἀβραάμ(:Ο Μελχισεδέκ όμως, ο οποίος δεν γενεαλογείται και δεν κατάγεται από τη γενεά του Λευί, έχει πάρει το ένα δέκατο από τον Αβραάμ)»[Εβρ.7,6].Στη συνέχεια δεν το προσπέρασε έτσι απλά, αλλά και πρόσθεσε: «καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκε (: και έχει ευλογήσει αυτός τον Αβραάμ που είχε δεχθεί τις θείες επαγγελίες)». Επειδή αυτό ήταν παντού το καύχημα των Ιουδαίων, δείχνει και από την κοινή κρίση όλων ότι ο Μελχισεδέκ ήταν σπουδαιότερος από τον Αβραάμ.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκ. 19,1-10]
Ὁμιλία ἁγίου Ἰωάννου, ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου,
«Εἰς τὸν Ζακχαῖον τὸν τελώνην»
Ὅσοι ποθοῦν ἔντονα καθετὶ καλό, καθόλου δὲν διαφέρουν ἀπὸ ὅσους αἰσθάνονται δίψα, ἀγαπητοί μου. Ὅσο πιὸ πολὺ δὲν βρίσκουν αὐτὸ ποὺ ἡ ψυχή τους ἐπιζητεῖ, τόσο περισσότερο ἀνάβει ἡ δίψα τους γιὰ αὐτὰ ποὺ ποθοῦν· καὶ τὴ νύχτα ὀνειρεύονται σὰν διψασμένοι τίς πηγὲς τῶν ὅσων ποθοῦν νὰ βροῦν· καὶ ὅταν ξημερώσει, περιερχόμενοι ἀπὸ τόπο σὲ τόπο, μὲ ἀεικίνητα μάτια κοιτάζοντας ἐρευνητικὰ γύρω, ἀναζητοῦν αὐτὰ ποὺ ποθεῖ ἡ καρδιά τους· καὶ εἶναι ὅπως ἀκριβῶς οἱ ὁδοιπόροι ποὺ σὲ ὥρα μεσημεριάτικου καύσωνα διασχίζουν τὴν ἄνυδρη γῆ, πιεσμένοι ἀπὸ τὴ δίψα, καὶ ποὺ ἐξετάζουν γύρω τους νὰ βροῦν πηγὲς νὰ δροσιστοῦν καὶ νὰ ξεδιψάσουν καὶ πολλὲς φορὲς θὰ τοὺς δεῖς νὰ ἀνεβαίνουν αὐτοὶ ἀκόμη καὶ βουνά, γιὰ νὰ φτάσουν ὅπου ὑπάρχει κάποια πηγή· κι ὅταν ἀπὸ μακριὰ τὴ δοῦν, χαίρονται καὶ σπεύδουν νὰ συνεχίσουν καὶ νὰ ὁλοκληρώσουν τὴν πορεία τους πρὸς αὐτήν· ἔπειτα φθάνουν στὴν πηγὴ καὶ σβήνουν μὲ τὸ νερὸ τὴ δίψα τους· τέτοιοι εἶναι καὶ οἱ ἄνθρωποι ποὺ εἶναι φίλοι τοῦ Χριστοῦ. Τὴν ἡμέρα ἀναζητοῦν τὸν ποθούμενό τους Χριστὸ μὲ καλὰ ἔργα καὶ τὴ νύχτα συνομιλοῦν μαζὶ Του μὲ τὴν προσευχὴ καὶ ὅταν κοιμοῦνται βλέπουν στὸ ὄνειρό τους ὅτι περπατοῦν μαζί Του· ὅταν στὰ ὁράματά τους Τὸν δοῦν ἀπὸ μακριά, χαίρονται καὶ ἀναγαλλιάζουν, ὅπως ἀκριβῶς οἱ διψασμένοι, ὅταν βροῦν τίς πηγὲς ποὺ ποθοῦν· καὶ πάλι ὅταν ξυπνήσουν, θέλουν νὰ ξανακοιμηθοῦν, γιὰ νὰ ἀντικρύσουν στὸν ὕπνο τους τὴν ἴδια πάλι ὀπτασία.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ [: Α' Τιμ. 4,9-16]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος· εἰς τοῦτο γὰρ καὶ κοπιῶμεν καὶ ὀνειδιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν (:Τὸ ὅτι οἱ ἀγῶνες τῆς εὐσεβοῦς καὶ ἁγίας ζωῆς μᾶς ὠφελοῦν καὶ στὴ ζωὴ αὐτὴ καὶ στὴ μελλοντικὴ εἶναι λόγος ἀξιόπιστος καὶ ἄξιος νὰ τὸν ἀποδεχθεῖ κανεὶς μὲ ὅλη του τὴν καρδιά. Κι ἐπειδὴ ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι ἀξιόπιστος, γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς κι ἐμεῖς ὑπομένουμε κόπους καὶ δεχόμαστε ὀνειδισμοὺς ὅτι εἴμαστε δῆθεν ἀνόητοι, ἐπειδὴ ἔχουμε στηρίξει τίς ἐλπίδες μας στὸν ζωντανὸ Θεό. Αὐτὸς εἶναι ὁ σωτῆρας ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους συντηρεῖ μὲ τὴν πρόνοιά Του, προπαντὸς ὅμως τῶν πιστῶν, τοὺς ὁποίους σώζει ἀπὸ τὸν αἰώνιο θάνατο)» [Α΄ Τιμ. 4,9-10].
ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ:
α) Ἡ ἀπόδοση τιμῆς πρὸς τὸν Χρυσορρήμονα Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας
β) Ἑρμηνεία τῆς προτάσεως τῆς Θείας Λειτουργίας τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου:
«Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε»
[ἐκφωνήθηκε στὶς 13-11-2000]
Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾷ καὶ γιορτάζει τὴ μνήμη τοῦ μεγάλου διδασκάλου της, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ὅ,τι νὰ πεῖ κανεὶς ἢ νὰ ἐγκωμιάσει, πάντα θὰ ἔμενε φτωχὸ μπροστὰ σὲ μία τόσο μεγάλη μορφὴ τοῦ λόγου τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας καὶ τῆς ἁγιότητος ποὺ ἦτο ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος. Ἀλλ᾿ ἔστω καὶ ἐλλιπῶς, κάτι θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε.
Ἡ Ἐκκλησία μας τὸν χαρακτηρίζει μὲ πολλὰ ἐπίθετα, τὰ ὁποῖα καὶ σᾶς ἀπαριθμῶ: «χρυσήλατον σάλπιγγα» -δηλαδὴ μία σάλπιγγα χρυσή-, «θεόπνευστον ὄργανον», «δογμάτων πέλαγος ἀνεξάντλητον», «Ἐκκλησίας στήριγμα», «νοῦν οὐράνιον», «σοφίας βυθόν», «κρατῆρα πάγχρυσον», «ἀστέρα ἄδυτον», «μετανοίας κήρυκα», «πιστῶν ὑπογραμμόν», «μαρτύρων ἐφάμιλλον», «ἀγγέλων ἰσοστάσιον», «ἐνδιαίτημα Γραφῶν», καί, τέλος, «Χρυσόστομον». Ἔτσι βλέπομε ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀγαπητοί μου, στάθηκε μιὰ πάρα πολὺ μεγάλη μορφή.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΛΟΥΚΑ [: Κολ. 3,4-11]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[Ὑπομνηματισμὸς τῶν ἐδαφίων Κολ. 3,4-15]
«Ὃταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν (:Ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθεῖ ὁ αἴτιος καὶ χορηγὸς τῆς πνευματικῆς αὐτῆς ζωῆς μας)», τότε νὰ ζητεῖτε τὴ δόξα, τότε τὴ ζωή, τότε τὴν ἀπόλαυση. Αὐτὰ εἶναι προπαρασκευαστικὰ γιὰ νὰ ἀπομακρύνει αὐτοὺς ἀπὸ τίς ἀπολαύσεις καὶ τίς ἀνέσεις. Ἔτσι συνηθίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἐνῶ ὁμιλεῖ γιὰ ἄλλα, μεταπηδᾷ σὲ ἄλλα· γιὰ παράδειγμα, ὁμιλῶντας γιὰ ἐκείνους ποὺ τρέχουν ἔγκαιρα στὰ δεῖπνα [Κολ. 2.16-23], μεταπήδησε ἀμέσως στὴν παρατήρηση τῶν μυστηρίων· διότι ἔχει μεγάλη δύναμη ὁ ἔλεγχος, ὅταν γίνει σὲ ἀνύποπτο χρόνο. «Εἶναι κρυμμένη», λέγει, «ἀπὸ ἐσᾶς». «Τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε (:Τότε κι ἐσεῖς μαζὶ μὲ Αὐτὸν θὰ φανερωθεῖτε)». Συνεπῶς τώρα δὲν φαίνεστε. Πρόσεχε μὲ ποιόν τρόπο μετέθεσε αὐτοὺς στὸν οὐρανό. Ὅπως δηλαδὴ προανέφερα, πάντοτε προσπαθεῖ νὰ δείξει ὅτι ἔχουν τὰ ἴδια ποὺ ἔχει καὶ ὁ Χριστὸς καὶ σὲ ὅλες τίς ἐπιστολές του τὸ ἴδιο θέμα ὑπάρχει, νὰ δείξει δηλαδὴ ὅτι σὲ ὅλα εἶναι μέτοχοι μὲ τὸν Χριστό. Γι᾿ αὐτὸ καὶ κεφαλὴ καὶ σῶμα Τὸν ὀνομάζει καὶ τὰ πάντα κάνει γιὰ νὰ παρουσιάσει αὐτὸ τὸ πρᾶγμα.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ [:Ματθ. 4, 12 - 17]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ἀκούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη, ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν(:Όταν άκουσε ο Ιησούς ότι ο Ιωάννης συνελήφθη κατά διαταγή του βασιλιά Ηρώδη Αντύπα και οδηγήθηκε στη φυλακή, αναχώρησε από την Ιουδαία και πήγε στη Γαλιλαία)»[Ματθ.4,12].
Για ποιον λόγο ο Ιησούς αναχωρεί από την Ιουδαία μόλις άκουσε για τη σύλληψη του Ιωάννη του Βαπτιστή; Επειδή πάλι θέλει να μας διδάξει να μη σπεύδουμε να αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο τους πειρασμούς, αλλά να υποχωρούμε και να απομακρυνόμαστε από αυτούς· διότι αξιοκατάκριτο δεν είναι το να μη ρίχνεις τον εαυτό σου στον κίνδυνο, αλλά το να μην αντισταθείς με γενναιότητα, όταν πέσεις σε αυτόν. Αυτό λοιπόν θέλοντας να διδάξει και προσπαθώντας να περιορίσει τον φθόνο των Ιουδαίων, αναχωρεί για την Καπερναούμ. Έτσι, αφενός και την προφητεία εκπληρώνει και αφετέρου σπεύδει για να αλιεύσει τους μελλοντικούς διδασκάλους της οικουμένης, επειδή βέβαια διέμεναν εκεί, ασχολούμενοι βιοποριστικά με το ψάρεμα.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ [:Εφ. 4,7-13]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[Υπομνηματισμός των εδαφίων Εφ. 4,4-16]
«Ἕν σῶμα καὶ ἓν Πνεῦμα, καθὼς καὶ ἐκλήθητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως ὑμῶν· εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα· εἷς Θεὸς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων, καὶ διὰ πάντων, καὶ ἐν πᾶσιν ἡμῖν. ῾Ενὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ(:Αποτελείτε ένα σώμα, την Εκκλησία, και ένα Πνεύμα ζωοποιεί το σώμα αυτό, αφού και όλοι σας κληθήκατε με μία κοινή ελπίδα της κλήσεώς σας· διότι ο Θεός για μία και την ίδια βασιλεία και για τα ίδια αγαθά σάς κάλεσε όλους. Ένας και μόνος Κύριος υπάρχει, μία πίστη έχουν όλοι οι Χριστιανοί, ένα βάπτισμα έλαβαν όλοι. Ένας και μόνος Θεός και Πατέρας όλων υπάρχει. Αυτός κυριαρχεί πάνω από όλους ως Δεσπότης. Η δική Του δύναμη διαχύνεται και ενεργεί διαμέσου όλων των μελών της Εκκλησίας, σε ολόκληρο το σώμα της. Αυτός κατοικεί μέσα σε όλους μας. Πρέπει λοιπόν να είμαστε όλοι ένα. Βέβαια όλοι οι πιστοί δεν έχουμε λάβει τα ίδια χαρίσματα, αλλά διάφορα και ποικίλα. Αυτή όμως η διανομή για κανένα λόγο δεν επιτρέπεται να γίνεται αιτία χωρισμού μεταξύ των πιστών· διότι η διανομή αυτή δεν είναι τυχαία, αλλά γίνεται από τον ίδιο τον Χριστό. Αυτός δηλαδή στον καθένα ξεχωριστά από εμάς, έδωσε τη θεία χάρη, σύμφωνα με το μέτρο που με σοφία και δικαιοσύνη χρησιμοποιεί στη διανομή της δωρεάς Του)»[Εφ.4,4-7].
ΜΝΗΜΗ ΣΥΝΑΞΕΩΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ [: Ιω. 1,29-34]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Τῇ ἐπαύριον βλέπει τὸν ᾽Ιησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτόν, καὶ λέγει, ῎Ιδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου(:Την άλλη μέρα ο Ιωάννης στεκόταν πάλι στο συνηθισμένο μέρος που κήρυττε, και μαζί του ήταν και δύο από τους μαθητές του.Κι αφού παρατήρησε με ευλάβεια τον Ιησού, που τη στιγμή εκείνη περπατούσε, είπε: Αυτός είναι το Αρνίο που παρέδωσε ο Θεός Πατέρας του να θυσιασθεί για χάρη μας)»[Ιω.1,28-29].
Είναι μέγα αγαθό η παρρησία και η διακήρυξη της αλήθειας με ειλικρίνεια και με θάρρος, καθώς και το να τίθεται υπεράνω όλων η ομολογία πίστεως στον Χριστό,και όλα τα άλλα να έρχονται δεύτερα· τόσο μέγα και αξιοθαύμαστο, ώστε ο Υιός του Θεού ο Μονογενής, να ανακηρύσσει ως δικό Του εκείνον που έχει τέτοιο ηρωικό φρόνημα, ενώπιον του Πατρός Του[πρβλ. Ματθ.10,32: «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς(:Καθένας, λοιπόν, που με πίστη και θάρρος και χωρίς να φοβάται τους διωγμούς, θα με ομολογήσει σωτήρα του και Θεό του μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου ως δικό μου)»], αν και βέβαια δεν είναι ίση η ανταπόδοση· διότι εσύ μεν δίνεις ομολογία επί της γης, ενώ Αυτός ομολογεί στους ουρανούς και εσύ μεν ομολογείς ενώπιον ανθρώπων, Αυτός όμως ενώπιον του Πατρός και όλων των αγγέλων.
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ τὸν ᾿Απολλὼ εἶναι ἐν Κορίνθῳ Παῦλον διελθόντα τὰ ἀνωτερικὰ μέρη ἐλθεῖν εἰς ῎Εφεσον· καὶ εὑρὼν μαθητάς τινας εἶπε πρὸς αὐτούς· εἰ Πνεῦμα ῞Αγιον ἐλάβετε πιστεύσαντες; Οἱ δὲ εἶπον πρὸς αὐτόν· ἀλλ᾿ οὐδὲ εἰ Πνεῦμα ῞Αγιόν ἐστιν ἠκούσαμεν. Εἶπέ τε πρὸς αὐτούς· εἰς τί οὖν ἐβαπτίσθητε; Οἱ δὲ εἶπον· εἰς τὸ ᾿Ιωάννου βάπτισμα. Εἶπε δὲ Παῦλος· ᾿Ιωάννης μὲν ἐβάπτισε βάπτισμα μετανοίας, τῷ λαῷ λέγων εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ᾿ αὐτὸν ἵνα πιστεύσωσι, τοῦτ᾿ ἔστιν εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν Χριστόν. Ἀκούσαντες δὲ ἐβαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ. Καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ἐπ᾿ αὐτούς, ἐλάλουν τε γλώσσαις καὶ προεφήτευον. Ἦσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ δεκαδύο.
