ΕΔΩ ΤΟ ΑΚΟΥΤΕ:
Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ, τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν, Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.
Για τη συκοφαντία διαβάζουμε στα Γεροντικά και στα Συναξάρια των Αγίων τα εξής αξιοπρόσεκτα:
Στον Αββά Αντώνιο ήλθε κάποτε ένας αδελφός από κάποιο κοινόβιο, ο οποίος συκοφαντήθηκε για πορνεία. Ήλθαν και οι αδελφοί από το κοινόβιο, για να τον θεραπεύσουν και να τον πάρουν. Αντί, όμως, για αγάπη, του έκαναν έλεγχο και εκείνος προσπαθούσε να απολογηθεί λέγοντας ότι δεν έπεσε σε εκείνο το αμάρτημα. Ο Αββάς Παφνούτιος που βρισκόταν εκεί άκουγε τη συνομιλία και θλιβόταν, για τον τρόπο αντιμετωπίσεως των άλλων αδελφών. Έτσι, βρήκε την ευκαιρία και τους είπε:
Συμπαθητική η τάξη των ασθενών. Με μειωμένες τις σωματικές τους δυνάμεις, με τραυματισμένο κάποιο κύριο και σημαντικό μέλος του σώματος, βογγούν και βαριαναστενάζουν κάτω από του πόνου το βάρος. Γι’ αυτό και η στοργή της κοινωνίας γίνεται περισσή. Κανένας δεν περιφρονεί τον ασθενή. Κανένας ασφαλώς δεν έχει τη σκληράδα να επιτείνει την οδύνη του αρρώστου με μια άσχημη συμπεριφορά απέναντί του. Κι αν δεν μπορούμε κάτι θετικό να προσφέρουμε για τη θεραπεία του, προσπαθούμε με τη συμπαράσταση, την αγάπη και την έκφραση της συμπάθειάς μας να του ελαφρύνουμε την πίκρα και την οδύνη.
Αλλά, ενώ τόσο αδελφική είναι η στάση μας απέναντι στους σωματικά αρρώστους, παίρνουμε συνήθως μια ακατανόητη – θα έλεγε κανένας – σκληράδα απέναντι σ’ αυτούς που παρουσιάζουν εκδηλώσεις ψυχικής ασθένειας. Δεν μιλάμε γι’ αυτούς που κλείνονται στα θεραπευτήρια ψυχικών νοσημάτων. Πρόκειται γι’ αυτούς που η κοινωνία τούς θεωρεί μολυσμένους από της αμαρτίας το μικρόβιο. Για τους κάθε είδους αμαρτωλούς.
Μητροπολίτη Αντωνίου του Σουρόζ
Κάποιος ασκητής συναντά στα βουνά κάποιον άλλον ασκητή κι αρχίζουν μια συζήτηση στη διάρκεια της οποίας ο επισκέπτης εντυπωσιασμένος από το επίπεδο προσευχής του συνομιλητή του, τον ρωτά:
Κι εκείνος, που είχε καταλάβει ότι ο επισκέπτης του ήταν άνθρωπος με βαθιά πνευματική πείρα, του απαντά:
Ο επισκέπτης του λέει:
Κάποιος επιπόλαια σκεπτόμενος θα έλεγε ότι η μνήμη του θανάτου ταιριάζει στους μοναχούς και όχι στους λαϊκούς. Και είναι βέβαια γεγονός ότι η μελέτη του θανάτου είναι απαραίτητη εργασία του μοναχού που έχει νεκρωθή για τον κόσμο. Όμως η ωφέλεια από την εργασία αυτή είναι πολύ μεγάλη και για τους εν τω κόσμω Χριστιανούς, για τους εξής λόγους:
Α. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος δάσκαλος της ακτημοσύνης. Ο χριστιανός που διδασκόμενος από τον θάνατο θα καταλάβη το νόημα της ζωής, ούτε για χρήματα θα στενοχωρεθή, ούτε για κληρονομικά θα μαλώση, ούτε όταν με οποιονδήποτε τρόπο αδικηθή θα λυπηθή για τον εαυτό του. Γνωρίζει ότι τα υπάρχοντά του δεν είναι δικά του, αφού σύντομα θα τα αποχωριστή. Του δόθηκαν για να τα διαχειριστή με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να αγοράση με τα φθαρτά χρήματα τα άφθαρτα αγαθά.
Λίγοι ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Η πλειονότητα τρέμει τον θάνατο. Υπάρχουν περιπτώσεις που ηλικιωμένοι ή και εσχατόγηροι τον φοβούνται τόσο, που οι δικοί τους αναγκάζονται να τους λένε ψέματα, ότι δηλαδή ζουν όλοι οι γνωστοί τους, ότι η κηδεία τυχόν που περνάει μπροστά από το σπίτι είναι ξένου και ας είναι κοντινού γείτονα, και τα παρόμοια.
Απεναντίας, θα κατακριθούμε, επειδή ακριβώς με μεγαλύτερη υπομονή και εντατικότερη προσοχή μιλάμε σε ανθρώπους παρά στον Κύριό μας.
Στο κάτω-κάτω, κι αν ακόμα δεν πάρουμε τίποτε απ’ Αυτόν, το να βρισκόμαστε σε διαρκή επικοινωνία μαζί Του μικρό καλό είναι; Αν ωφελούμαστε πολύ, όταν συζητάμε μ’ έναν ενάρετο άνθρωπο, πόσο θα ωφεληθούμε, αλήθεια, συνομιλώντας με τον Πλάστη, τον Ευεργέτη, το Σωτήρα μας, έστω κι αν δεν μας δίνει ό,τι Του ζητάμε;
Γιατί, όμως, δεν μας δίνει; Θα το τονίσω γι’ άλλη μια φορά: Γιατί συνήθως Του ζητάμε πράγματα βλαβερά, νομίζοντας πως είναι καλά και ωφέλιμα. Δεν γνωρίζεις, άνθρωπέ μου, το συμφέρον σου. Εκείνος, που το γνωρίζει, δεν εισακούει την παράκλησή σου, γιατί φροντίζει περισσότερο από σένα για τη σωτηρία σου.
Τοῦ μακαριστοῦ
Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*
«Μετὰ τοῦτο κατέβη εἰς Καπερναοὺμ αὐτὸς καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐκεῖ ἔμειναν οὐ πολλὰς ἡμέρας. καὶ ἐγγὺς ἦν τὸ πάσχα τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἀνέβη εἰς Ἱεροσόλυμα ὁ Ἰησοῦς. καὶ εὗρεν ἐν τῷ ἱερῷ τοὺς πωλοῦντας βόας καὶ πρόβατα καὶ περιστεράς, καὶ τοὺς κερματιστὰς καθημένους. καὶ ποιήσας φραγέλλιον ἐκ σχοινίων πάντας ἐξέβαλεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ, τά τε πρόβατα καὶ τοὺς βόας, καὶ τῶν κολλυβιστῶν ἐξέχεε τὸ κέρμα καὶ τὰς τραπέζας ἀνέστρεψε, καὶ τοῖς τὰς περιστερὰς πωλοῦσιν εἶπεν· ἄρατε ταῦτα ἐντεῦθεν· μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου. ἐμνήσθησαν δὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὅτι γεγραμμένον ἐστίν, ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου καταφάγεταί με. ἀπεκρίθησαν οὖν οἱ Ἰουδαῖοι καὶ εἶπον αὐτῷ· τί σημεῖον δεικνύεις ἡμῖν ὅτι ταῦτα ποιεῖς; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς· λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν. εἶπον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι· τεσσαράκοντα καὶ ἓξ ἔτεσιν ᾠκοδομήθη ὁ ναὸς οὗτος, καὶ σὺ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερεῖς αὐτόν; ἐκεῖνος δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος αὐτοῦ. ὅτε οὖν ἠγέρθη ἐκ νεκρῶν, ἐμνήσθησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὅτι τοῦτο ἔλεγε, καὶ ἐπίστευσαν τῇ γραφῇ καὶ τῷ λόγῳ ᾧ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς. Ὡς δὲ ἦν ἐν τοῖς ῾Ιεροσολύμοις ἐν τῷ πάσχα ἐν τῇ ἑορτῇ, πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, θεωροῦντες αὐτοῦ τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει. αὐτὸς δὲ ὁ Ἰησοῦς οὐκ ἐπίστευεν ἑαυτὸν αὐτοῖς διὰ τὸ αὐτὸν γινώσκειν πάντας, καὶ ὅτι οὐ χρείαν εἶχεν ἵνα τις μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ ἀνθρώπου· αὐτὸς γὰρ ἐγίνωσκε τί ἦν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ.» (Ἰωάν. β΄ 12-25)
1) Ἡ ἀταξία: Πρόβατα, βόδια, περιστέρια, κολλυβιστὲς εἶχαν μεταβάλει τὴν Ἐκκλησία τότε σὲ οἶκο ἐμπορίου, ἐμπορικὸ κατάστημα, μαγαζί, πανηγῦρι. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει καὶ σήμερα. Καὶ ἂς ἀρχίσουμε ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, ἀπὸ Θεοῦ ἄρχεσθαι. Ὑπάρχουν κληρικοί, ψάλτες, νεωκόροι, ἐπίτροποι, οἱ ὁποῖοι βλέπουν τὴν Ἐκκλησία μόνον οἰκονομικῶς. Καὶ βλέπουμε ἱερεῖς νὰ σκανδαλίζουν τὸν κόσμο μὲ τὴν φιλαργυρία τους, ἱεροψάλτες νὰ μὴ βλέπουν παρὰ μόνο αὐξήσεις μισθῶν, ἐπιτρόπους νὰ μετροῦν χρήματα κατὰ τὴν ὥρα τῆς θείας λειτουργίας καὶ τοῦ κηρύγματος, ὥστε οὐδόλως νὰ ὠφελοῦνται ἀπὸ τὴν θεία λειτουργία, νὰ περιάγουν δίσκους κατὰ τὴν μετουσίωση τῶν τιμίων δώρων. Βλέπετε νεωκόρους, οἱ ὁποῖοι νομίζουν τὴν Ἐκκλησία ὡς μαγαζὶ καὶ τίποτε περισσότερο, διότι συνηθίζουν μὲ τὰ ἱερὰ καὶ τοὺς ἱερεῖς.
Όταν φύγει η ταπεινοφροσύνη από την ψυχή, μαζί θα φύγει και η χάρη του Θεού και θα μείνει η ψυχή έρημη, γυμνή και φουσκωμένη με το δυσώδη καπνό της οίησης και της υψηλοφροσύνης».
«Όταν ο άνθρωπος που κατέχεται από την αμαρτία και τα πάθη επιθυμήσει να ελευθερωθεί από αυτά και θελήσει να εισέλθει στην ευαγγελική ζωή, θα συναντήσει μεγάλη δυσκολία, ίδια με εκείνη που συναντάει κάποιος που θέλει να περάσει από μία πόρτα στην οποία δε χωράει το σώμα του. Συνηθισμένος αυτός να περπατάει την ευρύχωρη οδό, δηλ. την ακανόνιστη και αχαλίνωτη, δυσκολεύεται πολύ να βάλει τον εαυτό του στην κανονική οδό του Ευαγγελίου, όπως δυσκολεύεται και το βόδι που πρώτη φορά μπαίνει υπό το ζυγό για να οργώσει τη γη.
τοῦ Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ)*
ΟΙ Ἅγιοι πατέρες εἶναι σύμφωνοι σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο: Αὐτὸ ποὺ πρῶτα πρῶτα πρέπει νὰ ἔχεις πάντα στὸ νοῦ σου εἶναι νὰ μὴν ἐμπιστεύεσαι ποτὲ καὶ μὲ κανένα τρόπο στὸν ἑαυτό σου. Ὁ ἀγώνας ποὺ ἀναλαμβάνεις τώρα εἶναι ἐξαιρετικὰ δύσκολος. Οἱ δυνάμεις σου εἶναι ἀνθρώπινες καὶ γι᾿ αὐτὸ πάρα πολὺ ἀνεπαρκεῖς γιὰ νὰ τὰ βγάλουν πέρα σ᾿ ἕναν τέτοιο ἀγώνα. Ἂν στηρίζεσαι μονάχα σ᾿ αὐτές, γρήγορα θὰ πέσεις κάτω στὴ γῆ καὶ δὲ θα ᾿χεις ὄρεξη νὰ συνεχίσεις τὴν πάλη. Μονάχα ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ σοῦ δώσει τὴν ἐπιθυμητὴ νίκη.
ΤΟ νὰ μὴν ἐμπιστευόμαστε τὶς δικές μας δυνάμεις, ἀποτελεῖ γιὰ πολλοὺς μιὰ μεγάλη δυσκολία καὶ ἕνα σοβαρὸ ἐμπόδιο ἀπ᾿ τὴν ἴδια τὴν ἀρχὴ τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Αὐτὸ ὅμως πρέπει νὰ τὸ ὑπερνικήσουμε, γιατὶ διαφορετικὰ δὲν ὑπάρχει καμμιὰ προοπτικὴ νὰ προχωρήσουμε παραπέρα. Γιατί πῶς εἶναι δυνατὸ νὰ δεχτεῖ ἕνας ἄνθρωπος συμβουλὲς ἢ βοήθεια ὅταν νομίζει πὼς τὰ ξέρει ὅλα, πὼς εἶναι σὲ θέση νὰ τὰ κατορθώνει μόνος του ὅλα καὶ δὲν χρειάζεται γι᾿ αὐτὸ καμμιὰ ὑπόδειξη ἐκ μέρους τῶν ἄλλων;
Η άνθηση του μοναχισμού και ιδιαίτερα του αγιορείτικου τα τελευταία χρόνια στον ελλαδικό χώρο ήταν φυσικό και επόμενο να επιφέρει και παρενέργειες οι οποίες έχουν αρχίσει να παγιώνονται στο γνωστό πλέον φαινόμενο της γεροντολατρίας. Πρόκειται για τη διαστροφή του χαρισματικού και μυστηριακού θεσμού της πνευματικής πατρότητας, που συναντάμε στην ορθόδοξη παράδοση σε διαχρονική βάση και η οποία ερείδεται στο μυστήριο της υπακοής, όπως αυτό αναφύεται μέσα από το ίδιο το χριστολογικό γεγονός (Φιλιπ. 2:8).
Πολλές είναι οι αιτίες που οδήγησαν στην εμφάνιση του φαινομένου. Αν θα αναφερόμασταν σε μερικές ενδεικτικά, θα τις εντοπίζαμε στην έλλειψη διαχείρισης της μοναστικής πνευματικότητας, η οποία με την εκρηκτική της αναγέννηση τάραξε τα θεμέλια της δυτικής ευσέβειας που πολυτρόπως κατέκλυζε τα καθ’ ημάς – και ταλανίζει ακόμη – και στην ανάγκη του ανθρώπου για άμεσες, ορατές και απτές λύσεις και επεμβάσεις του Θεού στη ζωή του.
Ο ύπνος, το πολυτιμότατο αυτό αγαθό της ανθρώπινης ζωής, σε πολλούς ανθρώπους συνοδεύεται ή καλύτερα τελειώνει με τα όνειρα.
Καταστάσεις, δηλαδή, μέσα στον ύπνο, άϋλες, όπου όμως ο άνθρωπος μετέχει, πάσχει ή απλώς θεάται-βλέπει γεγονότα.
Όλοι οι άνθρωποι βλέπουν όνειρα. Είναι ενέργεια του νου η παραγωγή των ονείρων. Όμως πολλοί δεν τα θυμούνται. Σε αυτούς δεν αναφερόμαστε. Οι άλλοι, που είναι και πολύ περισσότεροι, και τα θυμούνται και τα πιστεύουν και προσπαθούν να τα ερμηνεύσουν, πιστεύοντας ότι τα όνειρα έχουν σχέση με την ζωή τους γενικά και ειδικότερα με το μέλλον τους.
Απόφευγε επιμελώς λογομαχίες, διαμάχες, έριδες. Έχε ως αρχή, δεν θα φιλονικήσω με κανέναν άνθρωπο, όσο δίκαιο κι αν έχω, όσο κι αν αυτός με προκαλεί. Να θυμάσαι ότι ο Θεός είναι Θεός της ειρήνης, ότι ο τόπος αυτού εγεννήθη εν ειρήνη και ότι το μεγαλύτερο αγαθό στον κόσμο είναι η ειρήνη. Τι είπαν οι άγγελοι την νύχτα της γεννήσεως; «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη».
Αυτή την ειρήνη πρέπει να την αγαπήσεις και να υποβληθείς σε πολλές θυσίες για χάρη της. Τι λέγει ο Δαβίδ; «Εγώ είδον ανομίαν και αντιλογίαν εν τη πόλει και έφυγον και ηυλίσθην εν τη ερήμω» (Ψαλμ. 54:8-10). Έφυγα από την πόλη και ήλθα στην έρημο, διότι είδα ανομία και λογομαχίες στην πόλη. Και αλλού, «μετά των μισούντων την ειρήνην ήμην ειρηνικός». Και ο Παύλος, όσο το δυνατόν «μετά πάντων ειρηνεύετε».
