Απαλλαγή από τόν εγωϊσμό (Επίσκοπος Ειρηναίος, Αικατερίνμπουργκ και Ιρμπίτσκ)

Είπαμε ότι οι γονείς, στην πάλη τους με τις κακές ροπές των παιδιών τους, πρέπει πρώτ’ άπ’ όλα να φροντίσουν για το ξερίζωμα του βασικού ελαττώματος του κάθε παιδιού. Και το πιο συνηθισμένο είναι ο εγωισμός.

   Τί θα κάνουμε λοιπόν, όταν διακρίνουμε στην παιδική ψυχή το πρώτο φύτρο του φοβερού αυτού πάθους; Πώς θα καλλιεργήσουμε εκεί την αντίθετη αρετή, τη μετριοφροσύνη και την ταπείνωση;

   Η σεμνότητα και η ταπεινοφροσύνη είναι αρετές φυσικές στο παιδάκι, επειδή έχει πάντοτε ανάγκη από τη βοήθεια των άλλων. Έτσι, ο εγωισμός και η υπερηφάνεια, αν εμφανιστούν, είναι συνέπειες της κακής αγωγής και της κακής εξελίξεως της φιλοδοξίας, που είναι έμφυτη στον κάθε άνθρωπο.

    Ο ίδιος ο Κύριος, για να δείξει στους μαθητές Του με τρόπο παραστατικό το υπόδειγμα της αληθινής ταπεινοφροσύνης, έβαλε μπροστά τους ένα μικρό παιδί και είπε: «Όστις ουν ταπεινώσει εαυτόν ώς το παιδίον τούτο, ουτός έστιν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 18:4).

   Κι όμως! Δυστυχώς, πολλές φορές συναντάμε και στα παιδιά τη μιά ή την άλλη από τις ποικίλες μορφές του εγωισμού, σα συνέπεια συνήθως της κακής αγωγής.

   Η πρώτη μορφή, με την οποία εκδηλώνεται ο εγωισμός στην παιδική ψυχή, είναι συνήθως η ματαιοδοξία στα… ρούχα! Η χαρά των παιδιών για κάποιο καινούργιο ρούχο είναι πράγματι φυσιολογική και αθώα, μόνο όταν δεν ξεπερνάει ορισμένα όρια.

  Όταν όμως αυτές οι εκδηλώσεις χαράς είναι υπερβολικές και ατέλειωτες, όταν τα παιδιά υπερηφανεύονται για τα στολίδια τους ή περιφρονούν τ’ άλλα παιδιά, που είναι ντυμένα πιο απλά, τότε τα φυσιολογικά όρια έχουν καταπατηθεί.

   Η γελοία και κούφια αυτή ματαιοδοξία καλλιεργείται συχνά από τους ίδιους τους ασύνετους γονείς, που στολίζουν τα παιδιά τους σαν κούκλες, και, ενθουσιασμένοι οι ίδιοι, τα φέρνουν μπροστά στον καθρέφτη για να καμαρώσουν κι αυτά…

   Για να μη συδαυλίζουν την παιδική ματαιοδοξία της φορεσιάς, οι γονείς πρέπει ν’ αποφεύγουν τέτοιες άστοχες ενέργειες. Πρέπει να δώσουν στα παιδιά να καταλάβουν, ότι μπροστά στο Θεό τα εντυπωσιακότερα και ακριβότερα ρούχα δεν έχουν καμιά αξία. 

  Ο Θεός κοιτάζει όχι τα ρούχα και τα εξωτερικά στολίδια, αλλά την καρδιά. Επομένως είναι πολύ ωραιότερο ένα παιδί με άσχημο και φτωχικό φόρεμα, που έχει όμως ευσεβή και καθαρή καρδιά. Ας τους θυμίσουν επίσης, ότι και ο Κύριος, σαν βρέφος μέσα στη φάτνη, ήταν τυλιγμένος με φτωχικά σπάργανα.

    Οι συνετοί γονείς θα συνηθίζουν τα παιδιά τους όχι στα ακριβά και πολυτελή ενδύματα, αλλά στα καθαρά και περιποιημένα. Γιατί τα παιδιά πρέπει, βέβαια, να μάθουν στην καθαριότητα. 

  Μη θεωρείτε λοιπόν σαν εγωισμό τη δυστροπία του παιδιού να φορέσει βρώμικο ή ξεσκισμένο ρούχο, την αρνησή του να φάει η να πιεί από άπλυτο σκεύος, ή την επιθυμία του να είναι όλα γύρω του καθαρά και τακτικά. Αντίθετα, πρέπει να καλλιεργήσετε στά παιδιά με κάθε τρόπο την αγάπη στην τάξη και την καθαριότητα.

   Μια δεύτερη μορφή εγωισμού συναντάμε στα παιδιά, όταν αυτά υπερηφανεύονται για τον πλούτο, την κοινωνική θέση ή το αξίωμα των γονιών τους, και υποτιμούν ή περιφρονούν τα φτωχότερα ή ασημότερα παιδιά.

   Για να μην οικειωθούν τα παιδιά σας το σιχαμερό αυτό ελάττωμα, συνηθίστε τα να είναι ευγενικά και γλυκομίλητα με όλους. Να σέβονται κάθε άνθρωπο, πλούσιο η φτωχό, διάσημο ή άσημο. Μην εμποδίζετε τη φιλία τους με φτωχά αλλά καλά παιδιά. Μην τους επιτρέπετε να μιλάνε απότομα ή με θράσος σε κανέναν, όποιος κι αν είναι. 

  Εμπνεύστε τους την πεποίθηση, ότι ο Θεός προσέχει όχι τον πλούτο ή τη διασημότητα, αλλά την αρετή και την τιμιότητα. Μιλήστε τους για τον Ιησού, το Θεό τον ίδιο, που διάλεξε για τον Εαυτό Του όχι πλούσιους και διάσημους γονείς, αλλά ένα μαραγκό για προστάτη Του, και μια άσημη κόρη της Ναζαρέτ για Μητέρα Του.

   Η τρίτη μορφή εγωισμού που συναντάει κανείς στα παιδιά, είναι η συνεχής ενασχόλησή τους με τις πραγματικές ή φανταστικές αρετές τους.

   Πολλά είναι τα παιδιά που υπερηφανεύονται για την επιμέλεια, την καλοσύνη, τη σεμνότητα ή την εύφυΐα τους.

   Δεν υπάρχει, βέβαια, τίποτα το αξιοκατάκριτο σ’ αυτό που το παιδί θεωρεί σαν υποχρέωσή του, π.χ. να προοδεύει στο σχολείο ή να ξεχωρίζει για την καλή συμπεριφορά του. Μια τέτοια «ευγενική» φιλοδοξία χαρακτηρίζει κάθε άνθρωπο. Ο ίδιος ο Θεός τη φύτεψε στην παιδική καρδιά.

   Η φιλοδοξία όμως αυτή δεν πρέπει να ξεπερνάει κάποια όρια, γιατί τότε καταντάει αναζήτηση τιμής στη ματαιότητα. Το παιδί πρέπει να είναι επιμελές, σεμνό, ευσεβές, όχι μόνο επειδή το καμαρώνουν, αλλά κυρίως επειδή αυτό ζητάει ο Θεός. 

  Και όσο μεγαλώνει, να συνειδητοποιεί ότι πρέπει να κάνει το καλό από αίσθημα χρέους, με τη σκέψη στο Θεό, και όχι μόνο για ν’ απολαμβάνει τον έπαινο των ανθρώπων. Ας μάθει ν’ αποφεύγει το κακό και την αμαρτία επειδή ο Θεός λυπάται μ’ αυτά, και όχι από το φόβο της τιμωρίας.

   Προσέξτε εσείς οι ίδιοι να μην εμπνεύσετε στα παιδιά την έπαρση, την αλαζονεία, τον αυτοέπαινο, την υπέρμετρη φιλοδοξία και καυχησιολογία. Μην τα πολυπαινεύετε  όταν φέρονται καλά. Ένα χαϊδευτικό βλέμμα, ένα χαμόγελο ικανοποιήσεως, λίγα θερμά αλλά μετρημένα λόγια, αρκούν για να τα αμείψουν καΙ, προπαντός, να τα παρακινήσουν σε όλο και καλύτερη συμπεριφορά.

   Μην αφήνετε ποτέ τα παιδιά να μιλάνε πολύ και να καυχιώνται για τον εαυτό τους, ούτε να παρεμβαίνουν αυθαίρετα στις συζητήσεις των μεγάλων και να τους περιγελούν ή να τους διορθώνουν με αυθάδεια σ’ ό,τι λένε.

   Να τα μάθετε τέλος, όπως είπαμε ήδη, στην ακριβή υπακοή, γιατί η υπακοή είναι ο καλύτερος δάσκαλος της ταπεινοφροσύνης.

   Αν θέλετε να μισήσουν τα παιδιά σας κάθε μορφή υπερηφάνειας, επάρσεως και ματαιοδοξίας, δείχνετέ τους πόσο μεγάλο αμάρτημα είναι ο εγωισμός. Διδάξτε τα ότι αυτός, όπως λέει η Αγία Γραφή, είναι «ή αρχή πάσης άμαρτίας» και «βδέλυγμα ενώπιον του Θεού».

  Μιλήστε τους για τα πονηρά πνεύματα, που εξαιτίας της υπερηφάνειας ξέπεσαν από τον ουρανό, καθώς και για τους πρωτοπλάστους, που από εγωισμό θέλησαν, με την παρότρυνση του διαβόλου, να γίνουν θεοί, κι έχασαν έτσι τον παράδεισο. Πέστε ακόμα στα παιδιά, που οδηγεί ο εγωισμός, και τονίστε τους ότι πίσω άπ’ αυτόν ακολουθεί κάθε άλλη πτώση.

   Μην παραλείψετε να διδάσκετε τα παιδιά σας, πόσο ευάρεστη είναι στο Θεό η αρετή της ταπεινοφροσύνης και της απλότητας, και πόσο ο Θεός υψώνει τον ταπεινό. Προβάλλετέ τους, τέλος, σαν το μεγαλύτερο πρότυπο ταπεινοφροσύνης τον ίδιο τον Κύριο, που μας λέει: «Μάθετε απ’ εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία.» (Ματθ 11:29).

    Γονείς! Όλοι θέλετε να είναι τα παιδιά σας καλά και υπάκουα. Αν πραγματικά το επιθυμείτε αυτό, αγωνισθείτε να νικήσετε την υψηλοφροσύνη, γιατί τα υπερήφανα παιδιά είναι και ιδιότροπα και ανυπάκουα. Καλλιεργήστε στις ψυχές τους την ταπεινοφροσύνη, γιατί τα ταπεινά παιδιά είναι και υπάκουα.

    Όλοι θέλετε ν’ ανθίσει στις καρδιές των παιδιών το λουλούδι της ευγνωμοσύνης. Μάθετέ τα λοιπόν να είναι ταπεινά και προφυλάξτε τα από τον εγωισμό, γιατί ο εγωιστής άνθρωπος διακρίνεται για την αγνωμοσύνη και την αχαριστία του.

    Όλοι θέλετε να δείτε τα παιδιά σας ευτυχισμένα. Εμπνεύστε τους λοιπόν τη μετριοφροσύνη. Ο μετριόφρων άνθρωπος είναι και ολιγαρκής και πράος και αυτάρκης άρα ευτυχισμένος!

   Τέλος, όλοι θέλετε να έχουν τα παιδιά σας την ευλογία του Θεού. Διδάξτε τα λοιπόν, με το λόγο και το παράδειγμα, την ταπεινοφροσύνη, γιατί «ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δέ δίδωσι χάριν»! (Ιακ. 4:6).

Πηγή:https://www.koinoniaorthodoxias.org/

«Πᾶνος»