Λάμπρος Σκόντζος: Τί ἦταν ὁ αἰνιγματικός Ἀστέρας τῶν Χριστουγέννων;

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Ἕνα ἀπὸ τὰ μυστηριώδη γεγονότα στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου, στὸ ὁποῖο δὲν ἔχει δοθεῖ ἀκόμα  ἱκανοποιητικὴ καὶ γενικὰ ἀποδεκτὴ ἑρμηνεία, εἶναι καὶ ἡ ἐμφάνιση τοῦ αἰνιγματικοῦ ἄστρου κατὰ τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, μόνος αὐτὸς ἀναφέρεται στὸ φαινόμενο αὐτό, τὸ ὁποῖο τὸ συσχετίζει μὲ τὴν προσκύνηση τοῦ Θείου Βρέφους ἀπὸ τοὺς Μάγους τῆς Ἀνατολῆς (Ματθ. 2,1-9).
 

Πρὶν ἐκθέσουμε τίς ἐπικρατέστερες θεωρίες γιὰ τὸ παράδοξο ἀστέρα τῆς Βηθλεέμ, ἂς δοῦμε ποιοὶ ἦταν οἱ παράξενοι Μάγοι, οἱ ὁποῖοι ὁδηγήθηκαν στὴ Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἀστέρα. Ἡ λέξη μάγος πιθανότατα σανσκριτικὴς προέλευσης σήμαινε τὸ σοφὸ δάσκαλο, τὸ γιατρό, τὸν ἀστρονόμο, τὸν μάντη τῶν ὀνείρων, στοὺς Βαβυλωνίους, τοὺς Πέρσες, τοὺς Μήδους καὶ ἄλλους ἀνατολικοὺς λαούς. Ὁ Ἡρόδοτος (Βιβλ. Α΄ 101) ἀναφέρει πὼς οἱ μάγοι ἦταν ἀρχικὰ Μηδικὴ φυλή, ἡ ὁποία ἀπέβῃ ἀργότερα ἱερατικὴ τάξη στοὺς Πέρσες, ὅπως οἱ Χαλδαῖοι στὴ Βαβυλῶνα. Οἱ Μάγοι τῆς εὐαγγελικῆς διήγησης ἦταν πιθανότατα καὶ σύμφωνα μὲ νεότερες θεωρίες ὀπαδοὶ ἢ ἱερεῖς τοῦ Ζωροαστρισμοῦ, μιᾶς πολὺ προηγμένης θρησκείας, σὲ σχέση μὲ τίς ἄλλες εἰδωλολατρικὲς θρησκεῖες τῆς ἀρχαιότητας, ποὺ εἶναι γνωστὴ καὶ ὡς Παρσισμός. Οἱ ἱερεῖς τῆς θρησκείας αὐτῆς γνώριζαν καὶ μελετοῦσαν τὰ μυστικὰ τῶν ἄστρων καὶ εἶχαν συγκροτήσει μιὰ ἀξιοθαύμαστη ἀστρολογικὴ θεωρία. Ἦταν ἐπίσης σοφοὶ διδάσκαλοι καὶ ἐπιστήμονες ἀστρονόμοι τῆς ἐποχῆς τους, οἱ ὁποῖοι μελετῶντας τὸν οὐράνιο θόλο, διαπίστωσαν τὴν πρόσφατη γέννηση κάποιου ξεχωριστοῦ μεγάλου βασιλιᾶ καὶ γι᾿ αὐτὸ ἀποφάσισαν νὰ κάνουν τὸ μεγάλο ταξίδι ὡς τὴν Ἰουδαία προκειμένου νὰ προσκυνήσουν τὸ Ὑψηλὸ Βρέφος.
 

Ὑπάρχουν ἱστορικὲς μαρτυρίες πὼς οἱ σοφοὶ τῆς Ἀνατολῆς περίμεναν κάποιο λυτρωτὴ ἀπὸ τὴν Ἰουδαία. Προφανῶς αὐτὴ τὴν προσδοκία τὴν καλλιέργησαν σ᾿ αὐτοὺς οἱ διεσπαρμένοι Ἑβραῖοι στὴν εὐρύτερη Ἀνατολὴ καὶ κυρίως στὴ Βαβυλῶνα. Ὅπως ἀναφέρει ὁ ρωμαῖος ἱστορικὸς Σουετώνιος (α΄ αἰῶνας μ. Χ.), στὰ χρόνια του, ἦταν τόσο ἔντονη ἡ προσδοκία αὐτή, ὥστε ὁ Πέρσης βασιλιᾶς Τιριδάτης ἔφθασε μὲ τοὺς μάγους του ὡς τὴ Ναμπλοὺς (Νεάπολη) τῆς Παλαιστίνης, μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ συναντήσει τὸν σωτῆρα τοῦ κόσμου! Ὑπάρχουν ἱστορικὲς μαρτυρίες πὼς ἔχουμε καὶ ἄλλες ἐπισκέψεις κατὰ καιροὺς μάγων τῆς Ἀνατολῆς στὴν Παλαιστίνη. Ἀξιοσημείωτη πάντως εἶναι ἡ βεβαιότητα τῶν Μάγων τοῦ Εὐαγγελίου γιὰ τὴ γέννηση τοῦ Σωτῆρα, οἱ ὁποῖοι στὴν Ἱερουσαλὴμ ρώτησαν ἁπλῶς ποὺ γεννήθηκε (Ματθ. 2,1)!
 

Ποιό ἦταν ἄραγε τὸ παράξενο ἄστρο τὸ ὁποῖο ἔκαμε γνωστὸ στοὺς Μάγους τὴ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου καὶ τοὺς ὁδήγησε στὴ Βηθλεέμ; Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ προβλημάτισε κατ᾿ ἀρχὴν τοὺς Πατέρες τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. Κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς (Χρυσόστομος, Θεοφύλακτος, κ.α.) ὑποστήριξαν πὼς δὲν ἐπρόκειτο γιὰ φυσικὸ γεγονός, ἀλλὰ γιὰ ἔκτακτο ὑπερφυσικὸ γεγονός. Ἀντίθετα  ὁ Ὠριγένης (+254), πρῶτος αὐτός, ἀπέδωσε τὸ γεγονὸς σὲ φυσικὸ φαινόμενο (κομήτη).
 

Πρώτη σοβαρὴ προσπάθεια ἐπιστημονικῆς ἑρμηνείας τοῦ φαινομένου αὐτοῦ ἔγινε ἀπὸ τὸν περίφημο ἀστρονόμο καὶ πιστὸ χριστιανὸ Κέπλερ τὸ 1605. Ἀφορμὴ τῆς μελέτης του ἔδωσε ἡ συζυγία τῶν πλανητῶν Δία καὶ Κρόνου τὸν Δεκέμβριο τοῦ χρόνου ἐκείνου. Τὴν ἑπόμενη ἄνοιξη πλησίασε καὶ ὁ Ἄρης ἔτσι ὥστε νὰ ἐμφανιστεῖ ἄστρο μεγάλης λαμπρότητας, τὸ ὁποῖο ὁ Κέπλερ τὸ συσχέτισε μὲ τὸ ἄστρο τῆς Βηθλεέμ. Κάνοντας πολύπλοκους μαθηματικοὺς ὑπολογισμοὺς διαπίστωσε πὼς τὸ ἔτος 747 ἀπὸ κτίσεως Ρώμης, δηλ. τὸ 7 π.Χ. ἔλαβε χώρα συζυγία Διὸς καὶ Κρόνου στὸν ἀστερισμὸ τῶν Ἰχθύων, φαινόμενο τὸ ὁποῖο συμβαίνει κάθε 794 χρόνια!
 

Ἐλάχιστοι ὅμως ἔδωσαν σημασία στὴ θεωρία τοῦ Κέπλερ, ἐπειδὴ  τὸ φαινόμενο δὲν συνέπιπτε μὲ τὴν παραδεδομένη χρονολογία τῆς γέννησης τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ ἀπεῖχε 7 χρόνια. Ἀργότερα ὅμως διαπιστώθηκε πὼς ὁ δημιουργὸς τῆς χριστιανικῆς χρονολόγησης μοναχὸς Διονύσιος ὁ Μικρός (+544) ἔκαμε σοβαρὸ λάθος, τοποθετῶντας τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ τὸ ἔτος 754 ἀπὸ κτίσεως Ρώμης ἀντὶ τὸ σωστὸ 747, ἀφοῦ ὁ Ἡρώδης, ὁ ὁποῖος σχετίζεται μὲ τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μὲ τὸν  ἱστορικὸ Ἰώσηπο, πέθανε τὸ Πάσχα τοῦ ἔτους 752 ἀπὸ κτίσεως Ρώμης.
 

Ὁ Κέπλερ ἐπιμένοντας στὴ θεωρία του, ἀνακάλυψε ἀργότερα ἕνα ἀρχαῖο σχόλιο στὸ ἔργο τοῦ διάσημου ραβίνου Ambarnabel, στὸ ὁποῖο διασώζονταν πανάρχαια ἑβραϊκὴ Παράδοση, πὼς τὸν ἐρχομὸ τοῦ Μεσσία θὰ φανέρωνε ἡ ἕνωση τοῦ φωτὸς τοῦ Δία καὶ τοῦ Κρόνου στὸν ἀστερισμὸ τῶν Ἰχθύων! Ἐπίσης τὸν περασμένο αἰῶνα ὁ δανὸς ἐρευνητὴς Mynter, μελετῶντας μεσαιωνικὰ ἑβραϊκὰ κείμενα, ἀνακάλυψε σὲ ἕνα σχόλιο, πὼς οἱ σοφοὶ ραβίνοι πίστευαν ὅτι ἕνα ἀπὸ τὰ «σημεῖα» τῆς ἔλευσης τοῦ Μεσσία θὰ εἶναι ἡ σύνδεση Δία - Κρόνου στὸν ἀστερισμὸ τῶν Ἰχθύων! (βλ. V. Messori, Ὑπόθεσις Ἰησοῦς, Ἀθήνα 1980, σελ.107).
 

Στὰ 1902 τυπώθηκε ἡ γνωστὴ «Πλανηταριακὴ Τράπεζα», ὁ περίφημος ἀρχαῖος αἰγυπτιακὸς πάπυρος, ὁ ὁποῖος βρίσκεται στὸ Μουσεῖο τοῦ Βερολίνου, καὶ ποὺ παρουσιάζει μὲ ἀκρίβεια τίς κινήσεις τῶν πλανητῶν ἀπὸ τὸ 1700 π.Χ.. μέχρι τὸ 1000 μ.Χ. Ἀναφέρεται σ᾿ αὐτὴ σαφῶς καὶ ἡ συζυγία τοῦ 7 π.Χ.., ἡ ὁποία ἔγινε ὁρατὴ σ᾿ ὁλόκληρη τὴ Μεσόγειο καί τὴν μέση Ἀνατολή.
 

Στὰ 1925 ἀποκρυπτογραφήθηκε τὸ περίφημο «Ἀστρικὸ Ἡμερολόγιο SIPPAR». Πρόκειται γιὰ ἀρχαία βαβυλωνιακὴ πλάκα, χαραγμένη σὲ σφηνοειδῆ γραφή. Προέρχονταν ἀπὸ βιβλιοθήκη βαβυλωνίων ἀστρολόγων καὶ περιελάμβανε, παραδόξως, ὅλα τὰ ἀστρονομικὰ φαινόμενα μετὰ τὸ 7 π. Χ.. «Προτιμήθηκε τὸ ἔτος αὐτό, γράφει ὁ ἰταλὸς μελετητὴς V. Messori, γιατί σύμφωνα μὲ τοὺς ἀστρονόμους τῶν βαβυλωνίων, κατὰ τὸ χρόνο αὐτὸ ἔπρεπε νὰ πραγματοποιηθεῖ τοὐλάχιστον τρεῖς φορὲς ἡ ἕνωση του Δία μὲ τὸν Κρόνο στὸν ἀστερισμὸ τῶν Ἰχθύων: στὶς 29 Μαΐου, τὴν 1η Ὀκτωβρίου καὶ τὴν 5η Δεκεμβρίου. Κανονικὰ ἡ ἕνωση αὐτὴ γινόταν κάθε 794 χρόνια καὶ μόνο γιὰ μιὰ φορά! Ὁ ὑπολογισμὸς αὐτὸς τῶν ἐμπειρογνωμόνων τῆς SIPPAR κρίθηκε ἀπόλυτα ἀκριβῆς ἀπὸ τοὺς συγχρόνους ἀστρονόμους» (V. Messori, ὅπου ἀνωτ. Σελ. 108). Ἀκόμα οἱ ἀρχαιολόγοι ἑρμήνευσαν τὰ σύμβολα τῆς ἀστρονομικῆς πλάκας. Ὁ Δίας  γιὰ τοὺς ἀρχαίους ἀστρολόγους ἦταν ὁ πλανήτης τῶν ἰσχυρῶν τοῦ κόσμου, ἐνῶ ὁ Κρόνος ἦταν ὁ πλανήτης ποὺ προστάτευε τὸ Ἰσραήλ. Ὁ ἀστερισμὸς τῶν Ἰχθύων θεωροῦνταν ὡς σημεῖο τοῦ «τέλους τῶν καιρῶν».
 

Ἡ θεωρία τοῦ Κέπλερ παραμένει μέχρι σήμερα ἡ ἐπικρατέστερη. Βεβαίως ἔχουν διατυπωθεῖ καὶ ἄλλες, ὅπως αὐτὴ τῶν supernova ἀστέρων (καινοφαινῶν ἀστέρων). Σύμφωνα μὲ αὐτὴ τὸ ἄστρο τῶν Χριστουγέννων ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς 30 περίπου supernova ἀστέρες τοῦ Γαλαξία μας, οἱ ὁποῖοι ἐκρήγνυνται ξαφνικὰ κάθε χρόνο, γίνονται πάνω ἀπὸ 10.000 φορὲς λαμπρότεροι καὶ ὕστερα ἐπανέρχονται στὴ φυσιολογική τους κατάσταση.
 

Ἀπὸ πλευρᾶς συγχρόνων διακεκριμένων θεολόγων ἑλλήνων καὶ ξένων, χωρὶς νὰ ἀπορρίπτεται καμιὰ θεωρία, ἐπιχειρεῖται νὰ συνδυαστεῖ, ὅπως στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία, τὸ φυσικὸ μὲ τὸ ὑπερφυσικό, περιμένοντας τίς νεώτερες ἐπιστημονικὲς ἀνακοινώσεις γιὰ τὸ ὄντως θαυμαστὸ αὐτὸ γεγονός.
 

Ἡ εὐαγγελικὴ διήγηση γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ παραδόξου ἀστέρα τῆς Γεννήσεως καὶ τῆς προσκύνησης τῶν Μάγων ἐνέχει, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ μυστήριο καὶ τὸ θαῦμα, ὑψηλὸ θεολογικὸ καὶ ἠθικὸ μήνυμα. Τὸ Θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεὲμ εἶναι γιὰ τὴ Χριστιανικὴ Θεολογία ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ὁ Ὁποῖος ἀνέτειλε γιὰ νὰ διαλύσει τὸ πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ σκοτάδι  ποὺ ἐπικρατοῦσε στὴ γῆ. Ὁ ἀστέρας τῆς Γεννήσεως φάνηκε ὡς δορυφόρος ἀστέρας τοῦ Ἡλίου τῆς Δικαιοσύνης Χριστοῦ. Ἡ προσκύνηση τῶν Μάγων φανερώνει τὸν ὑπερεθνικό, παγκόσμιο καὶ πανανθρώπινο χαρακτῆρα τοῦ χριστιανικοῦ μηνύματος καὶ τῆς νέας ἐν Χριστῷ ἐποχῆς. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ μοναδικὴ καὶ ὑπέρτατη προσωπικότητα, ὁ Ὁποῖος χώρισε τὴν ἱστορία στὰ δύο, στὴν πρὸ Χριστοῦ ἐποχὴ τῆς ἐφιαλτικῆς εἰδωλολατρίας, τῆς δεισιδαιμονίας καὶ τοῦ σκοταδισμοῦ καὶ στὴν μετὰ Χριστὸν ἐποχὴ τοῦ φωτισμοῦ, τῆς χάριτος, τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς ἀπολυτρώσεως ἀπὸ τὰ φρικτὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου! Αἰώνια δόξα καὶ αἶνος στὸ μοναδικὸ Λυτρωτή μας Ἰησοῦ Χριστό!

 

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»