ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκ. 19,1-10]
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΛΩΝΗ ΖΑΚΧΑΙΟΥ
Γιὰ προηγούμενες ὁμιλίες πνευματικοῦ περιεχομένου ποὺ ἀπευθύναμε πρὸς τὴ δική σας ἀγάπη πήραμε ἀφορμὴ ἀπὸ ὅσα ἐξιστορεῖ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς σχετικὰ μὲ τὴ θεραπεία ἀνθρώπων ποὺ ἦταν ὡς πρὸς τὸ σῶμα λεπροὶ καὶ τυφλοί. Σήμερα, ὡστόσο, ὡς θέμα τῆς ὁμιλίας μας θὰ ἔχουμε τὸν κάτοικο τῆς Ἰεριχοῦς Ζακχαῖο, ποὺ ἦταν τυφλὸς ὡς πρὸς τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ἀνάβλεψή του ὡς πρὸς αὐτήν .
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκ. 17,11-19]
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΛΕΠΡΩΝ
Ὅλα ὅσα ὅριζε ὁ παλαιὸς νόμος (ὁ μωσαϊκὸς) ἦταν συμβολικὰ καὶ τυπικὰ καὶ σκιώδη· γι᾿ αὐτὸ ὁ μωσαϊκὸς νόμος θεωροῦσε καὶ τὴ λέπρα ἐφάμαρτη καὶ μιαρὴ καὶ ἀποτρόπαια καὶ ὀνόμαζε ἀκάθαρτους τοὺς λεπροὺς καὶ ὅσους ἔπασχαν ἀπὸ βλεννόρροια καὶ γενικὰ ἐκείνους ποὺ τοὺς ἄγγιζαν [βλ. Λευιτ. 13,15: «Καὶ ὄψεται ὁ ἱερεὺς τὸν χρῶτα τὸν ὑγιῆ, καὶ μιανεῖ αὐτὸν ὁ χρὼς ὁ ὑγιής, ὅτι ἀκάθαρτός ἐστι· λέπρα ἐστί (: Ὁ ἱερέας θὰ δεῖ τὰ ὑγιῆ μέρη τοῦ δέρματος σὲ ἀντιπαραβολὴ πρὸς τὰ ἀσθενῆ καὶ θὰ κηρύξει αὐτὸν ἀκάθαρτο, διότι πρόκειται περὶ λέπρας)», καθὼς καὶ ἐκείνους ποὺ ἄγγιζαν κάθε νεκρὸ σῶμα [Ἀριθ. 19,11: «Ὁ ἁπτόμενος τοῦ τεθνηκότος πάσης ψυχῆς ἀνθρώπου ἀκάθαρτος ἔσται ἑπτὰ ἡμέρας (:Ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἀγγίξει τὸ σῶμα νεκροῦ ἀνθρώπου, θὰ εἶναι ἀκάθαρτος γιὰ ἑπτὰ ἡμέρες)»], ὑποδεικνύοντας μὲ γριφώδη καὶ ἀσαφῆ τρόπο τὴν ἀκαθαρσία ἐκείνων ποὺ ἁμάρταναν ἀπέναντι στὸν Θεὸ καὶ αὐτῶν ποὺ συνέπρατταν μὲ αὐτοὺς καὶ συναναστρέφονταν αὐτούς.
Η ζωή πάλι αυτή, δεν είναι ζωή μόνο της ψυχής, αλλά και του σώματος, αφού με την ανάσταση το αθανατίζει κι αυτό. Και δε λυτρώνει το σώμα μονάχα από τη θνητότητα, αλλά κι από το θάνατο που ποτέ δε λήγει, δηλαδή τη μέλλουσα εκείνη κόλαση, χαρίζοντας και σ’ αυτό την αιώνια εν Χριστώ ζωή, τη δίχως πόνο, δίχως νόσους, δίχως λύπη, την πράγματι αθάνατη.
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΑ ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ
ΤΗΣ ΠΑΝΥΠΕΡΑΓΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΜΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Εάν το δέντρο αναγνωρίζεται από τον καρπό και το καλό δέντρο παράγει επίσης καλό καρπό[βλ. Ματθ.7,16: «Ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. μήτι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα;(: Από τη διαγωγή τους και τα έργα τους, που σαν καρπό παράγουν, θα τους μάθετε καλά. Μήπως μαζεύουν από τα αγκάθια σταφύλια ή από τους αγκαθωτούς θάμνους σύκα;)» και Λουκ.6,44: «Ἓκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται. οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσι σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου τρυγῶσι σταφυλήν(:Κάθε δέντρο διακρίνεται και αναγνωρίζεται εάν είναι καλό ή κακό από τον καρπό που βγάζει· διότι από αγκάθια δεν μαζεύουν ως καρπό σύκα, ούτε από βάτο τρυγούν ποτέ σταφύλι)»], η μητέρα της αυτοαγαθότητος, η γεννήτρια της αΐδιας καλλονής, πώς δεν θα υπερείχε ασυγκρίτως κατά την καλοκαγαθία από κάθε αγαθό εγκόσμιο και υπερκόσμιο; Διότι η δύναμη που καλλιέργησε τα πάντα, η συναϊδία και απαράλλακτη εικόνα της αγαθότητας, ο προαιώνιος και υπερούσιος και υπεράγαθος Λόγος, από ανέκφραστη φιλανθρωπία και ευσπλαχνία, για χάρη μας θέλησε να περιβληθεί τη δική μας εικόνα, για να ανακαλέσει τη φύση που είχε συρθεί κάτω στους μυχούς του άδη και να την ανακαινίσει, διότι είχε παλαιωθεί, και να την αναβιβάσει προς το υπερουράνιο ύψος της βασιλείας και θεότητός Του.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ’ ΛΟΥΚΑ[:Λουκ.8,27-39]
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΓΑΔΑΡΗΝΩΝ
«Ὁ ὢν ἐκ τοῦ Θεοῦ τὰ ῥήματα τοῦ Θεοῦ ἀκούει (:Εκείνος που κατάγεται από τον Θεό και απέκτησε με την άσκηση της αρετής πραγματική συγγένεια με τον Θεό, ακούει με προσοχή και ενδιαφέρον τους λόγους του Θεού και τους εγκολπώνεται)»[Ιω.8,47], λέγει ο Κύριος. Δηλαδή υπακούει στις εντολές του Θεού και μετατρέπει τους λόγους σε έργα, ζει και πολιτεύεται κατά Χριστόν, εκτελεί το θέλημα του ουρανίου Πατρός, και γίνεται « κληρονόμος μὲν Θεοῦ, συγκληρονόμος δὲ Χριστοῦ»[βλ. Ρωμ.8,17: «Εἰ δὲ τέκνα, καὶ κληρονόμοι, κληρονόμοι μὲν Θεοῦ, συγκληρονόμοι δὲ Χριστοῦ, εἴπερ συμπάσχομεν ἵνα καὶ συνδοξασθῶμεν(:αφού λοιπόν είμαστε παιδιά, είναι φυσικό να είμαστε και κληρονόμοι του Θεού ως πατέρα μας και συγκληρονόμοι του Χριστού ως αδελφού μα. Και γινόμαστε συγκληρονόμοι του Χριστού εάν βεβαίως πάσχουμε μαζί με Αυτόν, έτσι ώστε και να δοξαστούμε μαζί Του)»].
ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ΛΟΥΚΑ[:Λουκά 8,5-15]
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΩΣ
Στο ευαγγέλιο της Δ΄ Κυριακής του Λουκά που λέγει: «Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ(:Βγήκε ο σποριάς στο χωράφι του, για να σπείρει τον σπόρο του)»· όπου γίνεται λόγος και για την καλλιέργεια που οφείλουμε να κάνουμε πριν από αυτήν την σπορά.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός εξέλεξε τους μαθητές Του όχι από τους σοφούς, όχι από τους ευγενείς, όχι από τους πλούσιους ή ένδοξους, αλλά από αλιείς και σκηνορράφους, φτωχούς και αγράμματους· κι αυτό για να υποδείξει σε όλους ότι ούτε η φτώχεια, ούτε η απαιδευσία, ούτε η ευτέλεια, ούτε τίποτε άλλο τέτοιο είναι εμπόδιο για την απόκτηση της αρετής και την επίγνωση των θείων λόγων και των μυστηρίων του Πνεύματος· αλλά και ο φτωχότερος και ο ευτελέστερος και ο πιο αμόρφωτος, αν δείξει προθυμία και την απαραίτητη στροφή προς το καλό, μπορεί όχι μόνο να γνωρίσει σε βάθος την θεία διδασκαλία, αλλά και ο ίδιος να καταστεί διδάσκαλος δια της χάριτος του Θεού. Όσο για εκείνα που εμποδίζουν προς την σύνεση και την κατανόηση των πνευματικών διδαγμάτων είναι η ραθυμία μας και η με όλη την δύναμη προσκόλλησή μας στα πρόσκαιρα και στα βιοτικά, λόγω των οποίων δεν παρέχουμε τόπο και ευκαιρία για την ακρόαση και μελέτη και ανάμνηση όσων ακούστηκαν, ούτε φροντίζουμε για τα μέλλοντα και τα αιώνια.
ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΛΟΥΚΑ[:Λουκά 7,11-17]
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΗΣ ΧΗΡΑΣ ΣΤΗ ΝΑΪΝ
Ο μέγας Παύλος, αποδεικνύοντας το θείο και κοινωφελές της πίστεως και εξαγγέλλοντας τα έργα της και τα κατορθώματα και τους καρπούς και την δύναμή της, αρχίζει από τους αιώνες, από τους οποίους δεν υπάρχει τίποτε αρχαιότερο. Λέει ότι «Πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι Θεοῦ, εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὰ βλεπόμενα γεγονέναι(:Με την πίστη και όχι με τις εξωτερικές μας αισθήσεις κατανοούμε και γνωρίζουμε ότι ο ορατός κόσμος, που έγινε μέσα στον χρόνο, δημιουργήθηκε άρτιος και αρμονικός με τον λόγο και το πρόσταγμα του Θεού. Και συνεπώς όσα κτίσματα βλέπουμε τώρα, έχουν γίνει ενώ δεν υπήρχαν πριν και δεν φαίνονταν με τις σωματικές αισθήσεις)»[Εβρ.11,3], και τελειώνει με την μελλοντική παγκόσμια ανάσταση και την τελείωση των αγίων που θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκειά της και που τίποτα δεν είναι τελειότερο από αυτήν[ βλ. Εβρ.11,39-40:
ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Στον άγιο Απόστολο και ευαγγελιστή και στον Χριστό εξόχως αγαπημένο
Ιωάννη τον θεολόγο
Σήμερα τελούμε εορτή ενός από τους προκρίτους Αποστόλους του Χριστού και εγκαινιάζουμε αυτόν ως πατέρα όλων όσοι φέρουν το όνομα του Χριστού, μάλλον δε ως πατριάρχη αυτών, «οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκός, οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρός, ἀλλ᾿ ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν(:οι οποίοι δεν γεννήθηκαν από γυναικεία αίματα, ούτε από σαρκική επιθυμία, ούτε από την επιθυμία κάποιου άνδρα, αλλά γεννήθηκαν από τον ίδιο τον Θεό)» [Ιω.1,13].
ΣΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟ ΣΤΑΥΡΟ
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ προαναγγελλόταν καὶ προτυπωνόταν μυστικὰ ἀπὸ παλαιὲς γενεές, καὶ κανεὶς ποτὲ δὲν συμφιλιώθηκε μὲ τὸν Θεὸ χωρὶς τὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ. Πραγματικὰ μετὰ τὴν προγονικὴ ἐκείνη παράβαση στὸν παράδεισο τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ δέντρου, ἡ μὲν ἁμαρτία ἀναπτύχθηκε, ἐμεῖς δὲ πεθάναμε, ἔχοντας ὑποστεῖ καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν σωματικὸ θάνατο, τὸν θάνατο τῆς ψυχῆς, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὸν χωρισμό της ἀπὸ τὸν Θεό. Ὅσο ζούσαμε μετὰ τὴν παράβαση, ζούσαμε στὴν ἁμαρτία καὶ τὴ σαρκικὴ ζωή· ἡ δὲ ἁμαρτία «τῷ γὰρ νόμῳ τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑποτάσσεται· οὐδὲ γὰρ δύναται· οἱ δὲ ἐν σαρκὶ ὄντες Θεῷ ἀρέσαι οὐ δύνανται (:δὲν ὑποτάσσεται στὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ οὔτε ἔχει καὶ τὴ δύναμη νὰ ὑποταχθεῖ. Ὅσοι λοιπὸν εἶναι παραδομένοι σὲ σαρκικὴ καὶ κοσμικὴ ζωὴ δὲν μποροῦν νὰ ἀρέσουν στὸν Θεό)» [Ρωμ. 8, 7-8].
Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά
ΣΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗ
ΤΗΣ ΠΑΝΥΠΕΡΑΓΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΜΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
Πράγματι κάθε καιρός είναι κατάλληλος για να γίνει αρχή ενός σωτήριου τρόπου ζωής. Και για να δηλώσει αυτό έλεγε ο μέγας Παύλος: «Ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας(:Να λοιπόν, τώρα είναι καιρός κατάλληλος, να, τώρα είναι ημέρα σωτηρίας)»[Β΄Κορ.6,2]· «Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν(:Ας αποθέσουμε λοιπόν σαν νυκτερινά ενδύματα τα έργα της αμαρτίας, που γίνονται στο σκοτάδι, και ας ντυθούμε σαν άλλα όπλα τα φωτεινά έργα της αρετής. Όπως συμπεριφέρεται κανείς την ημέρα, που τα βλέμματα πολλών τον παρακολουθούν, έτσι κι εμείς ας συμπεριφερθούμε με ευπρέπεια και σεμνότητα)»[Ρωμ.13,12-13]. Δεν εννοεί ότι καιρός ευπρόσδεκτος για σωτηρία είναι κάποια από τις ώρες ή από τις ημέρες, αλλά όλος ο χρόνος μετά την επιφάνεια του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού επάνω στη γη.
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Γ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΘΑΙΟΥ
(Ἐκφωνήθηκε τὸν καιρὸ τοῦ θερισμοῦ, ὅπου γίνεται λόγος καὶ γιὰ πνευματικὸ θέρος)
Ὁ ποιητὴς τῶν ὅλων καὶ Δεσπότης, ποὺ ἐποίησε τὰ πάντα ἀπὸ τὰ μὴ ὄντα λόγῳ ἀγαθότητος, μετὰ ἀπὸ ὅλα, κατὰ τὴν περίσσεια τῆς δυνάμεώς Του καὶ τὸν ἄφραστο καὶ ἀκατάληπτο πλοῦτο τῆς σοφίας καὶ χρηστότητάς Του, κατασκεύασε τὸν ἄνθρωπο μὲ ἕναν παράδοξο τρόπο, ἀφοῦ συνάθροισε σὲ ἕνα πλάσμα, καὶ μάλιστα μικρό, καὶ θὰ λέγαμε ἀφοῦ συγκεφαλαίωσε ὁλόκληρη τὴν κτίση. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸν δημιούργησε τελευταῖο, νὰ μετέχει καὶ τῶν δύο κόσμων καὶ νὰ στολίζει καὶ τοὺς δύο κόσμους, δηλαδὴ τὸν ὁρατὸ αὐτὸν καὶ τὸν ἀόρατο. Πραγματικὰ συνῆψε σὲ αὐτὸν μὲ ἄρρητο τρόπο νοῦ καὶ αἴσθηση, χρησιμοποιῶντας σὰν μέσους γνησιότατους συνδέσμους φαντασία καὶ δόξα καὶ διάνοια· καὶ ἔτσι κατασκεύασε τὸ ἴδιο ζῶο νοερὸ καὶ ὁρώμενο, ὅπως καὶ τὸν ἀεικίνητο οὐρανὸ συνῆψε μὲ τὴν ἀκίνητη γῆ διὰ τῶν ἐνδιαμέσων καὶ ἔκαμε τὸν ἴδιο κόσμο συγχρόνως πάντοτε σταθερὸ καὶ κινούμενο. Ὅπως δηλαδὴ κατὰ τὸν τρόπο τῆς κατασκευῆς ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ κόσμος εἶναι ἑνὸς τεχνίτη, ἔτσι ἔχουν πολλὴ συγγένεια μεταξύ τους· ὑπερέχουν δὲ ἀλλήλων ὁ ἕνας μὲ τὸ μέγεθος, ὁ ἄλλος μὲ τὴ σύνεση. Καὶ εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐνθησαυρισμένος στὸν κόσμο σὰν κάποιο πολύτιμο πρᾶγμα σὲ μεγαλοπρεπῆ οἰκία, κατὰ πολὺ πολυτιμότερο ἀπὸ τὸ περιέχον, σὰν κάποια βασιλικὴ σκευὴ σὲ ἀνάκτορα, ποικίλη καὶ πολυτίμητη· διότι τὰ μὲν ἀνάκτορα εἶναι κατασκευασμένα ἀπὸ ὀγκώδεις λίθους ἀλλὰ εὐκολοεύρετους καὶ ἀπὸ τοὺς τυχαίους, ἡ δὲ σκευὴ εἶναι κατασκευασμένη ἀπὸ μικροὺς λίθους, ἀλλὰ δυσπόριστους καὶ πολύτιμους.
Ε΄ ΚΥΡΙΑΚH ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΑΡΕΣΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΤΗΡΙΑ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ
Ὑπάρχουν μερικὰ θαλάσσια μέρη ποὺ τρέφουν μεγάλα κητώδη θηρία. Ὅσοι λοιπὸν πλέουν σὲ αὐτὰ τὰ μέρη κρεμοῦν κώδωνες στὰ πλευρὰ τῶν πλοίων, ὥστε τὰ θηρία τρομαγμένα ἀπὸ τὸν ἦχο τους νὰ φεύγουν. Καὶ τοῦ δικοῦ μας βίου ἡ θάλασσα τρέφει πολλὰ καὶ φοβερότερα θηρία, τὰ πονηρὰ πάθη δηλαδὴ καὶ τοὺς ἐφόρους τῶν παθῶν, τοὺς δαίμονες, ποὺ εἶναι πονηρότεροι. Ἐπιπλέει σὲ αὐτὴ τὴ θάλασσα σὰν πλοῖο ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ ἀντὶ γιὰ κώδωνες ἔχει τοὺς πνευματικοὺς διδασκάλους, ὥστε μὲ τὸν ἱερὸ ἦχο τῆς διδασκαλίας τοὺς νʼ ἀπομακρύνει τὰ νοητὰ θηρία. Αὐτὸ προφανῶς προτυπώνοντας ἡ στολὴ τοῦ Ἀαρῶν, εἶχε εὔηχους κώδωνες ραμμένους στὰ ἄκρα της καὶ σύμφωνα μὲ ὅσα εἶχαν θεσμοθετηθεῖ, ἔπρεπε νὰ ἀκούγεται ὁ ἦχος τους, ὅταν λειτουργοῦσε ὁ Ἀαρῶν.
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος - θεολόγος
«Ὀρθοδοξίας φωστῆρα», «Ἐκκλησίας στήριγμα», ἀποκαλεῖ ὁ ὑμνογράφος τὸν Γρηγόριο Παλαμᾶ, τὸν Ἅγιο ποὺ τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Β’ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ὄχι γιὰ τὰ ὀνομαστήριά του, αὐτὴν τὴν φορά, ἀλλὰ γιὰ τὴν προσφορά του στὴν στήριξη τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ἔναντι τῶν κακοδοξιῶν τῆς Δύσεως.
Πράγματι, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος κατάφερε νὰ συνενώσῃ στὴν σκέψη καὶ στὸ ἔργο του ὅλη τὴν προηγούμενη πατερικὴ παράδοση, τῶν 14 αἰώνων τῆς Ὀρθοδοξίας μας, καὶ νὰ καταστῆ «πράξεως ὄργανον» καὶ «θεωρίας ἀκρότης». Ἄλλωστε, κατὰ τὴν ἔκφραση ἑνὸς ἄλλου Γρηγορίου (Θεολόγου), «Πρᾶξις ἐπίβασις θεωρίας», δηλαδὴ ἡ πρακτικὴ ἄσκηση ἀποτελεῖ τὴν βάση γιὰ τὴν θεωρία, τὴν ἐμπειρία καὶ τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ.
Έχουμε εμείς υποχρέωση να γιορτάζουμε με εγκώμια τη μνήμη του Ιωάννη, που βρίσκεται στην πιο ψηλή κορφή, πάνω απ’ όλους τους οσίους και τους δικαίους..του Ιωάννη που από Αυτόν το Θεό Λόγο επίσης ανακηρύχθηκε και ομολογήθηκε δημόσια ως ανώτερος απ’ όλους τους προφήτες, τους δικαίους και τους οσίους όλων των αιώνων;..ολόκληρη η ζωή του μεγαλύτερου απ’ όλους όσους ποτέ γεννήθηκαν πάνω στη γη, ξεπερνάει κάθε θαύμα.
Μέχρι σήμερα σώζονται τέσσερις τοιχογραφίες του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά σε Ναούς της Καστοριάς, που χρονολογούνται στην εποχή που έζησε.
Συγκεκριμένα, οι τοιχογραφίες βρίσκονται α) στον Ιερό Ναό των Αγίων Τριών Γουρία, Σαμωνά και Αβίβου των Μαρτύρων, κτίσμα του 14ου αιώνος, όπου βρίσκεται εντός του Ιερού Βήματος, στο διακονικό, και τον χαρακτηρίζει ο αγιογράφος ως «ο νέος Χρυσόστομος», β) στον βυζαντινό Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, παρεκκλήσιο της Ιεράς Μονής Παναγίας Μαυριωτίσσης, όπου βρίσκεται εντός του Ιερού Βήματος μαζί με τους υπολοίπους Ιεράρχας, γ) στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου του Βουνού και δ) στον Ιερό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Απόζαρι, όπου βρίσκεται κι εδώ εντός του Ιερού Βήματος.
Αυτός είναι ο μόνος Θεός. Αυτός είναι ο αληθινός Θεός, ο ένας Κύριος σε τρεις υποστάσεις, Πατέρα, Υιού και Αγίου Πνεύματος, που δε διαιρείται κατά τη φύση και τη βουλή και τη δόξα, τη δύναμη και την ενέργεια και όλα τα γνωρίσματα της θεότητας.
Αυτόν μόνο θα αγαπήσεις και Αυτόν μόνο θα λατρέψεις με όλη τη διάνοιά σου και με όλη την καρδιά σου και με όλη τη δύναμή σου (Δευτ. 6:5). Και θα είναι τα λόγια Του και τα προστάγματά Του μέσα στην καρδιά σου για να τα πράττεις και να τα μελετάς και να τα λες όταν κάθεσαι και όταν βαδίζεις και όταν είσαι στο κρεβάτι και όταν ξυπνάς και σηκώνεσαι (Δευτ. 6:6-7).
