Περί Ὑπαρξισμοῦ - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Ἕνας ὀπαδὸς τοῦ ὑπαρξισμοῦ δὲν πιστεύει στὴν ὀντολογία. Γιὰ τὸν ὑπαρξιστὴ δὲν ὑπάρχει ὀντολογία. Ὑπάρχει φαινομενολογία. Ὑπάρχει ἡ φιλοσοφικὴ φαινομενολογία, δηλαδὴ τὸ φαινομενικό, ὅ,τι φαίνεται, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ὀντολογικό, πρὸς ἐκεῖνο δηλαδὴ ποὺ κατὰ τὴν ὀντολογία ὑπάρχει. Ἡ ὀντολογικὴ πραγματικότητα εἶναι ἐκείνη ποὺ ὑπάρχει γιὰ τὸν μεταφυσικό, ἐνῶ τὸ φαινομενικὸ εἶναι ἐκεῖνο ποὺ φαίνεται ὅτι ὑπάρχει.

Καὶ ἡ μὲν ὀντολογία προσπαθεῖ δια τῆς μεταφυσικῆς νὰ εἰσέλθῃ στὴν οὐσία τοῦ ὄντος (ἐκείνου ποὺ ὑπάρχει) καὶ γι' αὐτὸ λέγεται ὀντολογία καὶ εἶναι ταυτόσημη μὲ τὴν μεταφυσική. Ὁπότε γιὰ τοὺς ὀπαδούς της ἡ ὀντολογία εἶναι ἡ ἐπιστήμη ποὺ ἐρευνᾷ τὴν οὐσία τῶν πραγμάτων, ἀλλὰ δια της φιλοσοφία καὶ τοῦ στοχασμοῦ.

Ἡ φαινομενολογία ἀντίθετα, λέγει ὅτι ἡ ἔρευνα τῆς οὐσίας τοῦ ὄντος εἶναι χαμένος κόπος. Καὶ περιορίζεται μόνο στὸ φαινόμενο ὡς φαινόμενο. Οἱ ὑπαρξιστὲς θεωροῦν ὅτι δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ εἰσέλθῃ στὴν οὐσία τῶν πραγμάτων, ἄρα εἶναι μέσα στὰ πλαίσια τῆς φαινομενολογίας, διότι ἀσχολοῦνται μὲ τὰ πράγματα, ὅπως αὐτὰ ὑπάρχουν, ὅπως ὁ ἄνθρωπος τὰ γνωρίζει, πεπεισμένοι ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ προχωρήσῃ πέραν τῶν φαινομένων ποὺ γνωρίζει, ποὺ εἶναι γι' αὐτοὺς αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξις. 

Ὀρθοδοξία καί ἰδεολογία - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Στὴν διαδικασία τῆς καθάρσεως, τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς θεώσεως ἔχομε μπροστά μας μία ἐπιστήμη. Αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ὅμως μπορεῖ νὰ πολιτικοποιηθῇ; Δηλαδὴ μπορεῖ οἱ Ὀρθόδοξοι νὰ ποῦν π.χ. ὅτι μόνο οἱ Ἀριστεροὶ μποροῦν νὰ ἔχουν νοερὰ προσευχή; Ἢ ὅτι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει νοερὰ προσευχὴ εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ εἶναι Ἀριστερὸς ἢ Δεξιός; Ὄχι βέβαια.

Ὁπότε ἔχομε μία ἐπιστήμη, ποὺ λέγεται Ὀρθοδοξία, ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ ποτὲ νὰ συσχετισθῇ μὲ τὴν Πολιτική. Διότι ὁ ἀγαπῶν τὸν συνάνθρωπό του μεριμνᾷ γιὰ τὸν συνάνθρωπό του, ὁποιοσδήποτε καὶ ἂν εἶναι αὐτὸς ὡς πρὸς τὶς πεποιθήσεις του. Ἐκεῖνο ποὺ ἀπασχολεῖ τὸν Ὀρθόδοξο Χριστιανὸ στὰ ἰδεολογικὰ θέματα εἶναι πρῶτα-πρῶτα τὸ ἐὰν ἡ Ἐκκλησία ἔχῃ τὴν ἐλευθερία νὰ κάνῃ τὸ ἔργο Της, ποὺ εἶναι τὸ νὰ θεραπεύῃ τοὺς ἀρρώστους Της. Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ τὴν ἔχῃ αὐτὴν τὴν ἐλευθερία.

Περὶ μοναχισμοῦ - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Κατὰ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ὑπάρξεως τῆς Ἐκκλησίας, στοὺς πρώτους Χριστιανοὺς ἔχομε κομμουνιστικὸ σύστημα διαβιώσεως. Ὅποιος ἔχει λίγο μυαλὸ καὶ διαβάσει τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, βλέπει καθαρὰ ὅτι ὅλοι τότε εἶχαν τὰ πάντα κοινά. Καὶ ὅποιος ἤθελε νὰ βαπτισθῇ, ἔπρεπε νὰ δώσει ὅ,τι εἶχε στὴν κατοχή του στὸ κοινὸ ταμεῖο τῆς ἐνορίας. Κανένας δὲν εἶχε ἀτομικὴ περιουσία. Ὅλα ἦσαν κοινά. Μάλιστα ἔχομε τὸ περίφημο παράδειγμα τοῦ Ἀνανία, ὁ ὁποῖος μαζὶ μὲ τὴν γυναῖκα του εἶπαν ψέματα καὶ πέθαναν ἀμέσως.

Η μεταφυσική θεώρησις της θρησκείας - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

 

Ἡ Ὀρθοδοξία ἐνδιαφέρεται πρωτίστως γι᾿ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ζωή. Οἱ Πατέρες τονίζουν ὅτι «μετὰ θάνατον οὐκ ἔστι μετάνοια». Οἱ Νεοέλληνες θεολόγοι ὅμως ἀκολουθοῦντες τὸν δάσκαλό τους τὸν Ἀδαμάντιο Κοραῆ ἔχουν μία μεταφυσικὴ ἀντίληψι περὶ τοῦ θέματος καὶ ἔχουν ἀντιγράψει τὴν μεθοδολογία τῶν Λατίνων καὶ τῶν Προτεσταντῶν ἐπάνω στὸ θέμα τῆς θρησκείας.

Τὴν περίοδο ποὺ ἔφυγαν αὐτοὶ γιὰ νὰ σπουδάσουν Θεολογία στὴν Εὐρώπη καὶ Ρωσσία, ἀλλὰ καὶ στὴν Ἀμερικὴ μετὰ τὸν πόλεμο, εἶχε ἤδη ἀρχίσει ἀπὸ πολλὰ χρόνια πρὶν ἡ μεγάλη διαμάχη μεταξὺ ἀφ᾿ ἑνὸς τῶν ἐμπειριστῶν, ποὺ εἶναι οἱ διάδοχοι τοῦ Διαφωτισμοῦ, τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1789, καὶ τῶν μεταφυσικῶν ἀφ᾿ ἑτέρου. Ἡ βασικὴ διάκρισις μεταξὺ ἐμπειριστῶν καὶ μεταφυσικῶν εἶναι ὅτι ἡ οὐσία τῆς ἐμπειρικῆς γραμμῆς εἶναι ἡ παρατήρησις, ἐνῶ τῆς μεταφυσικῆς εἶναι ὁ φιλοσοφικὸς στοχασμός.

Περί τῆς ἐμπειρίας τῆς θεώσεως καί περί τῶν τριῶν σταδίων τῆς πνευματικῆς ζωῆς - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Τώρα, διαβάζοντας τὴν Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη, ποιοὶ βλέπομε ὅτι ἔφθασαν στὴν θέωσι; Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἦταν οἱ Προφῆτες καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη ἦταν οἱ Ἀπόστολοι. Πρῶτα ὅμως στὴν Καινὴ Διαθήκη ἔφθασε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Μετὰ ὡρισμένοι Ἀπόστολοι. Ὄχι ὅλοι μαζὶ οἱ Ἀπόστολοι. Διότι στὸ ὄρος Θαβὼρ ἦταν μόνο τρεῖς ἐκ τῶν Ἀποστόλων. 

 

Μέχρι καὶ τὴν Μεταμόρφωσι, ἐκεῖνοι ποὺ ξέρομε καλὰ ὅτι εἶχαν φθάσει στὴν θέωσι στὴν Καινὴ Διαθήκη, ἦταν (ἐκτὸς φυσικὰ ἀπὸ τὴν Θεοτόκο) ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καὶ μετὰ οἱ τρεῖς Ἀπόστολοι, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης. Ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι ἐθεώθησαν μόνο κατὰ τὴν Πεντηκοστή. Κατὰ τὴν Πεντηκοστὴ ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι (καὶ οἱ Ἑβδομήκοντα) ἔφθασαν στὴν θέωσι, ἐκτὸς φυσικὰ ἀπὸ τὸν Ἰούδα τὸν προδότη, ὁ ὁποῖος ἀντεκατεστάθη ἀπὸ τὸν Ματθία. Καὶ ὄχι μόνον οἱ Ἀπόστολοι ἔφθασαν στὴν θέωσι κατὰ τὴν Πεντηκοστὴ ἀλλὰ καὶ πολλοὶ ἄλλοι, καὶ βαπτίσθηκαν ἐκείνην τὴν ἡμέρα.

Περί τοῦ μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Θέωσις τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ μετοχή του, στὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ἡ θέωσις ὅμως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Χριστοῦ ὀφείλεται στὴν ἕνωσί Της μὲ τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ (ατρέπτως καὶ ἀναλλοιώτως). Ὁ ἄνθρωπος, ὁ Ἅγιος, βλέπει τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς ὅμως βλέπει, γνωρίζει τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Διότι ἔχομε υποστατικὴ ἕνωσι τοῦ Λόγου μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύσι τοῦ Χριστοῦ στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ.

Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος μετέχοντας στὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ γνωρίζει μόνον ὅ,τι καὶ ὅσα ὁ Θεὸς τοῦ ἀποκαλύπτει. Ἐὰν ὁ ἄνθρωπος μετεῖχε κατὰ τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως στὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ, θὰ εἶχε ὅλη τὴν γνῶσι ποὺ ἔχει ἡ Ἁγία Τριάς. Καί, ἐφ' ὅσον γνωρίζη ὁ ἄνθρωπος ὅτι δὲν ἔχει ὅλη τὴν γνῶσι τῆς Ἁγίας Τριάδος, γι' αὐτὸν τὸν λόγον θεωρεῖται βλασφημία νὰ πῆ ὁ ἄνθρωπος ὅτι μετέχει στὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Στὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι τελείως ἀμέτοχος ὁ ἄνθρωπος.

Περί τῆς Ἐσαρκώσεως - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι περιωρισμένος κατ᾿ οὐδένα τρόπον. Γι᾿ αὐτὸ τονίζουν οἱ Πατέρες ὅτι ὁ Θεὸς Πατὴρ εἶναι πανταχοῦ παρὼν κατ᾿ ἐνέργειαν. Λόγῳ τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως τοῦ Λόγου μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύσι στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἐπίσης πανταχοῦ παρὼν καὶ ὁ Χριστὸς ὡς Λόγος κατ᾿ ἐνέργειαν, εἶναι ὅμως ἀπὼν ὁ Χριστὸς ὡς Λόγος, κατ᾿ οὐσίαν. Ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ ὅμως εἶναι πανταχοῦ παροῦσα κατ᾿ οὐσίαν.

Ὁ Θεός, δηλαδὴ ἡ Ἁγία Τριὰς εἶναι ἀπὼν κατ᾿ οὐσίαν στὸν κόσμο. Διότι ὁ Θεὸς δὲν ἔχει κατ᾿ οὐσίαν σχέσεις μὲ τὸν κόσμο, ἐπειδὴ οἱ σχέσεις τοῦ Θεοῦ μὲ τὸν κόσμον εἶναι μόνο κατὰ βούλησιν καὶ κατ᾿ ἐνέργειαν. Κατ᾿ οὐσίαν σχέσεις μὲ τὸν κόσμον ἔχει μόνον ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι πανταχοῦ παροῦσα. Ὄχι ἡ Θεία φύσις τοῦ Χριστοῦ.

Περί του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι καὶ ἡ οὐσία τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Διότι τί λέγει ὁ ἱερεὺς μετὰ τὸν καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων ἐκεῖ στὶς εὐχές; Δὲν λέγει: «Μελίζεται ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς, ὁ μελιζόμενος καὶ μὴ διαιρούμενος, ὁ ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος...»; 

 

Τί σημαίνουν ὅμως αὐτά; Ὅτι στὸ Μυστήριο τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, στὴν Καινὴ Διαθήκη μετέχει καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύσις τοῦ Χριστοῦ. Ὁπότε τώρα ὁ τρόπος τῆς παρουσίας  φανερώσεως τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο εἶναι καὶ δια τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία καὶ αὐτὴ τώρα μερίζεται ἀμερίστως ἐν μεριστοίς!

Ἔτσι ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως γνωρίζομε ὅτι ἡ μία ἁπλὴ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ μερίζεται ἀμερίστως ἐν μεριστοίς. Ἐκεῖνο δέ, ποὺ γίνεται κατὰ τὴν Θεία Εὐχαριστία, εἶναι ἀπόρροια τῆς Ἐνσαρκώσεως. Μετὰ τὴν Ἀνάστασι τοῦ Κυρίου γνωρίζομε τὸν Χριστὸ μόνον κατὰ δόξαν, δηλαδὴ ἐν δόξῃ. 

 

Δὲν γνωρίζομε τώρα τὸν Χριστὸν κατὰ σάρκα. Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἄσαρκος. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἔνσαρκος καὶ ἔχει πλήρη ἀνθρώπινη φύσι, ἡ ὁποία τώρα, δηλαδὴ μετὰ τὴν Ἀνάληψί Του, εἶναι δεδοξασμένη.

Διάκρισις μεταξύ ουσίας και ενεργείας του Θεού - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Όταν μιλάμε στην Ορθόδοξη παράδωσι για διάκρισι μεταξύ ουσίας και ενεργείας στον Θεό, εννοούμε την φυσική ενέργεια της ουσίας, η οποία διακρίνεται από την ουσία του Θεού. Αλλά η φυσική ενέργεια της ουσίας του Θεού δεν είναι κάτι το διαφορετικό και ξεχωριστό από την ουσία του Θεού. Δεν είναι άλλο η ουσία και άλλο η ενέργεια της ουσίας. Όμως ωρισμένοι δικοί μας θεολόγοι μιλάνε για την ενέργεια του Θεού σαν να είναι κάτι διαφορετικό από την ουσία του Θεού. Λένε δηλαδή ότι άλλο είναι η ουσία του Θεού και άλλο είναι η ενέργεια της ουσίας.

Πράγματι αυτήν την εντύπωσι μπορεί να αποκομίση κάποιος, όταν διαβάζη τους Πατέρες, ότι δηλαδή άλλο πράγμα είναι η ουσία και άλλο η ενέργεια του Θεού. Όμως εκφράζονται έτσι οι Πατέρες μόνο για να τονίσουν την διάκρισι μεταξύ ουσίας και ενεργείας στον Θεό. Εκείνο όμως που αυτοί οι θεολόγοι δεν παρατηρούν είναι ότι οι Πατέρες λένε ότι η ενέργεια του Θεού είναι η φυσική ενέργεια της ουσίας του Θεού, δηλαδή ότι είναι ουσιώδης ενέργεια. Η ουσία του Θεού έχει μία φυσική ενέργεια, η οποία οφείλεται στην ύπαρξι της ουσίας. Γι’ αυτήν την φυσική ενέργεια της ουσίας μιλάνε οι Πατέρες.

Πατερικές διακρίσεις στην Αγία Τριάδα - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

Ἡ Πατερικὴ διάκρισις μεταξὺ οὐσίας  ἐνεργείας, καθὼς καὶ μεταξὺ τῶν τριῶν ὑποστάσεων τοῦ Θεοῦ, βασίζεται ἀποκλειστικὰ στὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἡ διάκρισις μεταξὺ Θεοῦ, Ἀγγέλου καὶ Πνεύματος ὑπάρχει ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν Προφητῶν. Στὴν Καινὴ Διαθήκη ἡ διάκρισις μεταξὺ Πατρός, Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως ἐν ἀναφορᾷ πρὸς τὴν Ἐνσάρκωσι. Ἔχοντες οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Πατέρες τὴν ἴδια ἐμπειρία μὲ τοὺς Προφῆτες, διεπίστωσαν τὸ Φῶς ἐν Φωτὶ διὰ τοῦ Φωτός.

Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ Πατέρας δὲν εἶναι ἐνσαρκωμένος οὔτε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἶναι ἐνσαρκωμένο. Ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως διαπιστώνεται ὅτι ἐνσαρκωμένο εἶναι μόνον τὸ ἕνα Φῶς, ὁ Λόγος. Ὁπότε ὑπάρχει μία ἕνωσις μεταξὺ τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ ἀκτίστου, ἡ ὁποία δὲν συμπεριλαμβάνει καὶ τὰ τρία Φῶτα, ἀλλὰ μόνο τὸ ἕνα Φῶς.

Στοὺς Πατέρες τὸ ἐν Φωτὶ δὲν εἶναι ἐνσαρκωμένο. Ἐνσαρκωμένο εἶναι μόνο τὸ διὰ τοῦ Φωτός. Μετὰ τὴν Ἐνσάρκωσι τὸ διὰ τοῦ Φωτὸς γίνεται διὰ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἐν τῷ Φωτὶ (τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), διὰ τοῦ Φωτὸς (τοῦ Χριστοῦ) βλέπομε τὴν πηγὴ τοῦ Φωτὸς (τὸν Πατέρα). Ἐδῶ τὸ «διὰ τοῦ Φωτὸς» συνδέεται ἄμεσα μὲ τὸ «ἐν τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει τοῦ Χριστοῦ». Διὰ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ Χριστοῦ, διὰ του σαρκωμένου Λόγου βλέπομε τὸν Πατέρα ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως εἶναι ἐκείνη ποὺ δίνει τὴν σωστὴ ἑρμηνεία γιὰ τὰ ἀναφερόμενα στὴν Ἁγία Γραφή.

Δὲν ἀποκλείονται βέβαια καὶ ἄλλες ἑρμηνεῖες τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Διότι ὑπάρχουν καὶ ἄλλες ἑρμηνεῖες τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ποὺ εἶναι οἱ ἑρμηνεῖες τῶν αἱρετικῶν. Π.χ. τῶν Ἀρειανῶν, τῶν Εὐνομιανῶν, τῶν Μοναρχιανῶν, τῶν Δυναμικῶν καὶ Τροπικῶν, τῶν Νεστοριανῶν κλπ. Γιατί ὅμως ὅλες αὐτές, οἱ ἄλλες ἑρμηνεῖες νὰ μὴν εἶναι σωστὲς καὶ νὰ εἶναι σωστὴ μόνο ἡ Ὀρθόδοξη ἑρμηνεία; Γιατί π.χ. νὰ εἶμαι ὑποχρεωμένος ἀπὸ ἐπιστημονικῆς ἀπόψεως νὰ φθάσω νὰ ἀποδεχθῶ τὸ συμπέρασμα ὅτι μόνον οἱ Ὀρθόδοξοι ἔκαναν σωστὴ ἑρμηνεία καὶ δὲν ἔκανε σωστὴ ἑρμηνεία καὶ ἕνας αἱρετικός;

Ἐδῶ φυσικὰ δὲν ἔχει καμμία θέσι ἡ Θεολογία τῶν μοντέρνων Ὀρθοδόξων, ποὺ λένε: Οἱ ἐπίσκοποι τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἀποτελοῦν τὰ μέλη τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἔχουν ἀπὸ τὸν Θεὸ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, καθὼς καὶ τὴν κανονικὴ χειροτονία καί, ὅταν συνέρχωνται ἐν Συνόδῳ, σὲ μία Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἀποφαίνονται ἀλαθήτως κλπ. Καὶ δὲν ἔχει ἐδῶ καμμία θέσι μία τέτοια Θεολογία, διότι δὲν φωτίζει κάποιον ἐπίσκοπο τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ἔτσι ἁπλῶς, ἐπειδὴ ἔχει κανονικὴ χειροτονία ἢ ἐπειδὴ συνέρχεται σὲ Σύνοδο, ἔστω καὶ Οἰκουμενικὴ ἢ ἐπειδὴ ἔχει ἀνάγκη ἡ Ἐκκλησία ἢ ἐπειδὴ γίνεται κοινὴ προσευχὴ ἀπὸ ὅλα τὰ μέλη τῆς Συνόδου. Χρειάζονται καὶ ἄλλες οὐσιαστικὲς προϋποθέσεις, δηλαδὴ τὸ νὰ εὑρίσκεται ἤδη ὁ ἐπίσκοπος σὲ κατάστασι φωτισμοῦ.

Μετὰ ἔρχονται οἱ Παπικοὶ καὶ λένε τὰ δικά τους, ὅτι δηλαδὴ ὅταν ὁ Πάπας ἀποφασίση κάτι, αὐτὸ εἶναι ἀλάθητο! Σὰν νὰ ὑπάρχη δηλαδὴ μία διαιτησία μέσα στὴν Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, ὥστε νὰ ἀποφασίζη ἡ Ἐκκλησία μέσῳ κάποιας διαιτησίας γιὰ τὸ ποιὸς θεολόγος ἔχει δίκιο ἢ γιὰ τὸ ποιὰ Θεολογία εἶναι σωστή! Αὐτὸ ὅμως εἶναι τὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Ἔτσι ἀνιχνεύεται ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας;

Πηγή:http://www.oodegr.com/

«Πᾶνος»

Η Αγία Γραφή υπό το πρίσμα της Δυτικής Θεολογίας - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

 

 

 

Ἐὰν θέλη κάποιος νὰ βρῆ μία σωστὴ ἑρμηνεία γιὰ κάποιο θέμα στὴν Ἰατρικὴ ἐπιστήμη, θὰ ἀπευθυνθῆ σὲ φοιτητὴ Ἰατρικῆς ἢ σὲ καθηγητὴ Ἰατρικῆς; Θὰ ἀπευθυνθῆ σὲ καθηγητὴ Ἰατρικῆς. Ἔτσι εἶναι καὶ στὴν Θεολογία. Ὅμως ὑπάρχουν διάφορα στάδια θεολογίας. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἔχομε τοὺς προφῆτες. Ἀλλὰ τί εἶναι αὐτοὶ οἱ προφῆτες;

Ἡ παράδοση τοῦ Αὐγουστίνου καὶ τοῦ Λατινικοῦ Μεσαίωνα λέγει ὅτι ὁ Θεὸς μίλησε στοὺς προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ ὅτι οἱ προφῆτες ἄκουσαν ἀπὸ τὸν Θεὸ λόγια. Αὐτὴ ἡ παράδοσις ὑπάρχει ἀκόμη καὶ σήμερα στὴν Δυτικὴ Θεολογία, διότι σ᾿ αὐτὴν ὁ προφήτης ταυτίζεται μὲ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει δεχθῆ μηνύματα ἀπὸ τὸν Θεόν.

Περί τῆς Ἁγίας Τριάδος - Ποιός εἶναι ὁ Θεός - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως ἀποκαλύπτονται ὡρισμένες διαφοροποιήσεις. Πῶς γνωρίζομε π.χ. ὅτι ὑπάρχει διάκρισις μεταξὺ τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος; Πῶς γνωρίζομε ὅτι ὑπάρχουν τρία Φῶτα, τὰ ὁποῖα εἶναι ἕνα Φῶς;

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἀρχίζουν ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ γιὰ νὰ θεολογήσουν. Ἀλλά, γιὰ νὰ κατανοήσουν της Ἁγία Γραφή, ξεκινᾶνε ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία τους, τῆς θεώσεως. Γι᾿ αὐτὸ θὰ βροῦμε ὅτι στὴν ἐπιχειρηματολογία τῶν Πατέρων, ὅταν καταφέρωνται συγκεκριμένα ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν, δὲν ἐπικαλοῦνται μόνο τὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ ἐπικαλοῦνται καὶ τὴν ἰδική τους προσωπικὴ ἐμπειρία τῆς θεώσεως. 

Ἀπὸ τὴν ἰδική τους ἐμπειρία ξέρουν λοιπὸν πολὺ καλὰ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Φῶς. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν εἶναι μόνο Φῶς. Ὁ Θεὸς εἶναι καὶ Σκότος! Ὄχι Σκότος βέβαια ὅπως τὸ κτιστὸ σκότος, ποὺ εἶναι ἡ ἀπουσία τοῦ φωτὸς (τὸ κτιστὸ σκότος δὲν ἔχει ἰδική του ὑπόστασι), ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει, ὅπως εἴπαμε, καμμία ὁμοιότης μεταξὺ Θεοῦ καὶ κτισμάτων. Ἀπὸ ποῦ λοιπὸν ξέρουν οἱ Πατέρες αὐτὸ τὸ πρᾶγμα, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Φῶς ἀλλὰ εἶναι καὶ Σκότος;

Ὁ Χριστός στήν Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀποκαλεῖ τὸν Χριστὸν «Κύριον τῆς δόξης». Ἐὰν ψάξη κανεὶς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, γιὰ νὰ βρῆ ποιὸς ἀποκαλεῖται ἐκεῖ Κύριος τῆς δόξης, τί θὰ βρῆ;

Κύριος τῆς δόξης, στὴν Ἑβραϊκὴ παράδοσι, εἶναι ὁ Ἄγγελος τῆς δόξης, ποὺ ἐμφανίζεται στοὺς Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ μέσῳ τοῦ ὁποίου γίνονται σ᾿ αὐτοὺς οἱ ἀποκαλύψεις τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. 

Κατὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, αὐτὸς ὁ Κύριος τῆς δόξης εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ σταυρώθηκε ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους, δηλαδὴ ὁ σαρκωμένος Λόγος.

Στὴν Καινὴ Διαθήκη συμβαίνει τὸ ἑξῆς:

Ποιὸς εἶναι ὁ Θεός καί ποιός εἶναι ὁ ἄνθρωπος - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Μεταξὺ αὐτῆς τῆς ἀκτίστου δόξης τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν κτισμάτων δὲν ὑπάρχει καμμία ὁμοιότης. Ὅταν οἱ Πατέρες λένε ὅτι δὲν γνωρίζομε τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ γνωρίζομε μόνο ὡρισμένες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, χρησιμοποιοῦν ἐδῶ τὴν λέξι γνωρίζω, ἀλλὰ ὄχι ἀναλογικά, ὄχι δηλαδὴ μὲ τὴν συνήθη ἔννοια τῆς λέξεως γνωρίζω. 

Ὅταν λέμε οἱ Ὀρθόδοξοι ὅτι γνωρίζομε τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, δὲν σημαίνει αὐτὸ ὅτι γνωρίζομε τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ὅπως γνωρίζομε τὴν ἐνέργεια τῶν κτισμάτων. 

Ἡ γνῶσις τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ὅπως ἡ γνῶσις τῶν φυσικῶν ἐνεργειῶν (θερμικῆς, πυρηνικῆς, φωτιστικῆς, κινητικῆς, βαρυτικῆς, κλπ.) ποὺ ἔχει ἕνας βιολόγος, ἕνας φυσικός, ἕνας ἀστρονόμος, ἕνας ἀρχαιολόγος κλπ., διότι, ὅταν λέμε σ᾿ αὐτὲς τὶς ἐπιστῆμες γνωρίζω, σημαίνει ὅτι ἔχω γνῶσι κάποιου ἀντικειμένου ἢ φαινομένου, ποὺ μπορῶ νὰ περιγράψω. 

Περί θεώσεως - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Ὅσον γιὰ τὴν θέωσι στὴν Ὀρθόδοξη Γραμματεία ἔχουν γραφὴ πολλὰ καὶ ἀπὸ κάποιους δίνεται ἡ ἐντύπωσις ὅτι ἡ θέωσις εἶναι μία ἔνεσις Θεότητος(!), ποὺ γίνεται στὸν ἄνθρωπο μέσῳ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας. Νομίζουν μερικοὶ ὅτι ὑπάρχουν τὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ πηγαίνουν οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ καὶ νὰ δέχωνται ἐνέσεις Θεότητος, ὅταν παίρνουν μέρος σ᾿ αὐτά.

Ἐπειδὴ δηλαδὴ λέγει π.χ. ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος στὶς Εὐχὲς πρὸ τῆς Θείας Μεταλήψεως γιὰ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ ὅτι «θεοὶ μὲ καὶ τρέφει», νομίζουν μερικοὶ εὐσεβεῖς ὅτι μεταλαμβάνοντας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων δέχονται ἔνεσι Θεότητος καὶ ὅτι ἔτσι, παίρνουν τρόπον τινὰ τὸ εἰσιτήριο γιὰ τὸν Παράδεισο, ἔχουν δηλαδὴ τὸν Παράδεισο στὴν τσέπη(!)

Αὐτὰ ὅμως τὰ λέγει ὁ ἅγιος Συμεών γιὰ τὸν ἑαυτό του· ἐννοεῖ δηλαδὴ ὅτι, ἐκεῖνος, μετὰ τὴν Θεία Μετάληψι συχνὰ ἔφθανε νὰ ἔχη μέθεξι στὴν ἄκτιστη Χάρι τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ εἶχε ἐμπειρίες θεώσεως, τὶς ὁποῖες τοῦ χάριζε ὁ Θεός. Ἐμεῖς ὅμως ἔχομε μέθεξι Θεοῦ μετὰ ἀπὸ κάθε Θεία Μετάληψι; 

Ποιά εἶναι ἡ μεταφυσική θεώρησις τῆς Θεολογίας - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Ἔχομε ἤδη ἀναφέρει ὅτι μεταξὺ Θεοῦ καὶ κτισμάτων οὐδεμία ὁμοιότης ὑπάρχει. Καί, ἐφ᾿ ὅσον οὐδεμία ὁμοιότης ὑπάρχη, σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχει οὐδεμία ἀναλογία μεταξὺ κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου.

Τώρα ἡ μεταφυσικὴ θεώρησις⁶⁸ τῆς θεολογίας ποιὰ εἶναι; Γιὰ νὰ ὑπάρχη μεταφυσικὴ ἢ ὀντολογία στὴν Θεολογία, πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ὑπάρχη κάποια ἀναλογία μεταξὺ κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου.

Περί τῆς διαφοράς μεταξύ Ὀρθοδοξίας καί αἰρέσεως - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Στὸν Μεσαίωνα ἦταν πάρα πολὺ γνωστό, στοὺς κυβερνῶντες, ποιὰ εἶναι ἡ διαφορὰ μεταξὺ Ὀρθοδοξίας καὶ αἱρέσεως. Ποιὰ εἶναι ἡ διαφορά; Ἡ διαφορὰ εἶναι ἁπλούστατη, Ὅτι στὴν αἵρεσι δὲν ὑπάρχει θεραπεία τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Στὴν Ὀρθοδοξία ὅμως θεραπεύεται ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Στὴν Ὀρθοδοξία ὑπάρχει θεραπεία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος καὶ ἀπόδειξις εἶναι οἱ ἅγιοι.

Οἱ αἱρετικοὶ ἦταν κάτι ἀντίστοιχο μὲ τοὺς κομπογιαννῖτες καὶ ὑπέσχοντο κάποια ζωὴ μετὰ θάνατον. Σ᾿ αὐτὴν ὅμως ἐδῶ τὴ ζωὴ δὲν ἔδιναν θεραπεία στοὺς πιστούς τους οὔτε προσέφεραν τίποτε παραπάνω ἀπὸ μία ἐπὶ πλέον δεισιδαιμονία. 

Οἱ αἱρέσεις ἦταν καὶ εἶναι θρησκεῖες γιὰ μετὰ τὸν θάνατο. Αἱρετικὸς ἦταν ἐκεῖνος τοῦ ὁποίου τὰ δόγματα δὲν ἦταν Ὀρθόδοξα· ἔτσι δὲν τοῦ ἐπέτρεπαν νὰ φθάση στὴν κάθαρσι καὶ στὸν φωτισμό⁶⁶. Ἡ Ὀρθοδοξία προσφέρει αὐτὴν τὴν θεραπεία καὶ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν κάθαρσι καὶ στὸν φωτισμό.

Περί τοῦ ἂν ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία εἶναι θετική ἐπιστήμη ἢ ἂν ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θρησκεία - Πρωτοπρ. Ἰωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Τὸ θέμα τώρα εἶναι ἂν ἡ Θεολογία εἶναι ἐπιστήμη ἢ δὲν εἶναι ἐπιστήμη. Καί, ἂν εἶναι, τί εἴδους ἐπιστήμη εἶναι; Σήμερα ἡ Θεολογία συγκαταλέγεται μεταξὺ τῶν θεωρητικῶν ἐπιστημῶν μὲ τὴν σημερινὴ ὅμως ἔννοια τῆς λέξεως θεωρητικὸς καὶ ὄχι μὲ τὴν Πατερικὴ ἔννοια τῆς λέξεως θεωρητικός.

Ἀπὸ Πατερικῆς ἀπόψεως ἡ Θεολογία εἶναι βέβαια θεωρητικὴ ἐπιστήμη, διότι ἔχει νὰ κάνη μὲ τὴν θεωρία, ποὺ αὐτὴ κάνει τὸν θεολόγο. Στὴν Πατερικὴ παράδοσι ἡ λέξις θεωρία σημαίνει ὅρασις. Θεωρία δηλαδὴ ἔχει ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος βλέπει. Καὶ θεολογικὰ βλέπει κανεὶς μὲ δύο τρόπους:

Πρῶτον βλέπει μέσῳ τῆς ἐνδιαθέτου πίστεως, μέσῳ δηλαδὴ τῆς νοερᾶς προσευχῆς, διότι ἡ νοερὰ προσευχὴ εἶναι ἕνα εἶδος θεοπτίας, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος βλέπει τὸν Θεὸν μὲ τὴν ἔννοια ὅτι αἰσθάνεται τὸν Θεὸν νὰ προσεύχεται μέσα του. Αὐτὴ ἡ αἴσθησις λέγεται νοερὰ αἴσθησις καὶ εἶναι μία καθαρὴ ἐμπειρία.

Περί θεοπνευστίας - Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Ας πάμε τώρα στο θέμα της θεοπνευστίας. Μεταξύ των Προτεσταντών και των Παπικών έχει δημιουργηθή η εντύπωσις, η οποία έχει επηρεάσει πάρα πολύ την μοντέρνα Ορθόδοξη σκέψι ότι την Αγία Γραφή ο Θεός την έδωσε στην Εκκλησία. 

Σ’ αυτό συμφωνούν όλοι και οι Προτεστάντες και οι Παπικοί και οι Ορθόδοξοι. Επί πλέον οι Ορθόδοξοι και οι Παπικοί συμφωνούν στο ότι ο Θεός έδωσε και την Ιερά Παράδοσι στην Εκκλησία. Οι Προτεστάντες στο θέμα της Παραδόσεως δείχνουν ότι αναθεωρούν μερικές από τις σκέψεις τους.

Περί "συντηρητικών" και "φιλελευθέρων" - Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου (♱)

Ἔχουν τώρα ἐκσφενδονίσει ἐναντίον τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς παραδόσεως αὐτῆς τοῦ Ἡσυχασμοῦ τὴν ὀνομασία «συντηρητικοί».

Στὴ Δύσι ὅμως τί σημαίνει συντηρητικός; Στὴν Δύσι συντηρητικὸς εἶναι ὅποιος ταυτίζει τὴν Ἁγία Γραφὴ μὲ τὴν ἀποκάλυψι τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο, στὸν ἄνθρωπο. Διότι παλαιότερα οἱ Προτεστάντες καὶ οἱ Παπικοὶ πιστεύανε στὴν κατὰ γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅτι δηλαδὴ ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπαγόρευσε στοὺς Προφῆτες καὶ Εὐαγγελιστὲς κατὰ γράμμα τὴν Ἁγία Γραφή· ὅτι οἱ συγγραφεῖς τῆς Ἁγίας Γραφῆς καθόντουσαν σὰν καὶ ἔγραφαν ὅ,τι ἄκουγαν ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Tώρα ὅμως μὲ τὴν Βιβλικὴ κριτικὴ αὐτὴ ἡ γραμμὴ τινάχθηκε στὸν ἀέρα. Ὁπότε ὁ Προτεσταντικὸς κόσμος ἔχει διαιρεθῆ σὲ συντηρητικοὺς Προτεστάντες καὶ σὲ φιλελεύθερους Προτεστάντες. Οἱ Λουθηρανοὶ εἶναι διηρημένοι σὲ συντηρητικοὺς καὶ σὲ φιλελευθέρους.