Ἔχουν τώρα ἐκσφενδονίσει ἐναντίον τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς παραδόσεως αὐτῆς τοῦ Ἡσυχασμοῦ τὴν ὀνομασία «συντηρητικοί».
Στὴ Δύσι ὅμως τί σημαίνει συντηρητικός; Στὴν Δύσι συντηρητικὸς εἶναι ὅποιος ταυτίζει τὴν Ἁγία Γραφὴ μὲ τὴν ἀποκάλυψι τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο, στὸν ἄνθρωπο. Διότι παλαιότερα οἱ Προτεστάντες καὶ οἱ Παπικοὶ πιστεύανε στὴν κατὰ γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅτι δηλαδὴ ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπαγόρευσε στοὺς Προφῆτες καὶ Εὐαγγελιστὲς κατὰ γράμμα τὴν Ἁγία Γραφή· ὅτι οἱ συγγραφεῖς τῆς Ἁγίας Γραφῆς καθόντουσαν σὰν καὶ ἔγραφαν ὅ,τι ἄκουγαν ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Tώρα ὅμως μὲ τὴν Βιβλικὴ κριτικὴ αὐτὴ ἡ γραμμὴ τινάχθηκε στὸν ἀέρα. Ὁπότε ὁ Προτεσταντικὸς κόσμος ἔχει διαιρεθῆ σὲ συντηρητικοὺς Προτεστάντες καὶ σὲ φιλελεύθερους Προτεστάντες. Οἱ Λουθηρανοὶ εἶναι διηρημένοι σὲ συντηρητικοὺς καὶ σὲ φιλελευθέρους.
Στὴν Ἀμερικὴ ὑπάρχουν ξεχωριστὲς ἐκκλησίες Λουθηρανῶν. Οἱ μὲν εἶναι φιλελεύθεροι καὶ μία, ἡ τοῦ Missouri Synod, εἶναι συντηρητική. Οἱ μὲν δὲν δέχονται τὴν Ἁγία Γραφὴ ὡς ἀποκάλυψι ἀπόλυτα, ἐνῶ οἱ ἄλλοι τὴν δέχονται ὡς ἀποκάλυψι ἀπόλυτα.
Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς Βαπτιστές. Οἱ μὲν φιλελεύθεροι Βαπτιστὲς δὲν δέχονται τὴν Ἁγία Γραφὴ κατὰ γράμμα ὡς θεόπνευστη καὶ ὡς ἀποκάλυψι, οἱ δὲ ἄλλοι τὴν δέχονται ὡς ἀποκάλυψι καὶ ὡς θεόπνευστη κατὰ γράμμα. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς Μεθοδιστές. Τὸ ἴδιο συμβαίνει σὲ ὅλες τὶς Προτεσταντικὲς Ὁμολογίες τῆς Ἀμερικῆς. Ἔχουν δηλαδὴ διαιρεθῆ σὲ φιλελεύθερους καὶ συντηρητικοὺς ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἄποψι.
Τώρα διερωτᾶται κανείς, αὐτὸς ὁ διαχωρισμὸς μπορεῖ νὰ ἐφαρμοσθῆ στὴν Ὀρθόδοξη παράδοσι; Ὑπάρχουν δηλαδὴ Πατέρες συντηρητικοὶ καὶ Πατέρες φιλελεύθεροι ἀπὸ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως; Ὑπάρχει δηλαδὴ κανένας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος νὰ διδάσκη τὴν κατὰ γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς; Ὑπάρχει κανένας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος νὰ ταυτίζη τὴν Ἁγία Γραφὴ μὲ αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως;
Ὄχι, δὲν ὑπάρχει κανείς.
Ἀφοῦ ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως εἶναι ἡ ἀποκάλυψις τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο. Μάλιστα ἐξ ἐπόψεως Δογματικῆς Θεολογίας τὸ νὰ ταυτίζη κανεὶς τὴν Ἁγία Γραφὴ μὲ τὴν Ἀποκάλυψι, ποὺ εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως, ἡ ὁποία ὑπερβαίνει τὰ ρητὰ καὶ τὰ νοήματα, εἶναι καθαρὴ αἵρεσις.
Λοιπὸν μπορεῖ ἕνας, ὁ ὁποῖος δέχεται αὐτὴν τὴν Πατερικὴ γραμμή, νὰ χαρακτηρισθῆ σύμφωνα μέ τὴν παραπάνω Προτεσταντικὴ θεώρησι ὡς συντηρητικός; Οἱ φιλελεύθεροι Προτεστάντες, ὅταν ἀκοῦν γι᾿ αὐτὴν τὴν γραμμὴ τῶν Πατέρων, λένε: Ά, αὐτὸ εἶναι φιλελευθερισμός! Οἱ συντηρητικοὶ Προτεστάντες, λένε: Ά, αὐτὸ εἶναι αἵρεσις! Δηλαδὴ γιὰ τοὺς συντηρητικοὺς Προτεστάντες ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι εἴμαστε αἱρετικοί, ὅσοι δηλαδὴ ἀκολουθοῦμε τοὺς Πατέρες.
Τότε θὰ ρωτήση κάποιος; Ποιοὶ εἶναι τότε οἱ Ὀρθόδοξοι φιλελεύθεροι καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι συντηρητικοί; Ἡ ἀπάντησις εἶναι ὅτι αὐτοὶ εἶναι ὅσοι θεολογοῦν ἀντίστοιχα κατὰ τρόπο Προτεσταντικό. Γι' αὐτὸν τὸν λόγο ἔχουν χωρισθῆ ὡρισμένοι θεολόγοι στὴν Ἑλλάδα σὲ φιλελεύθερους καὶ συντηρητικούς. Οἱ φιλελεύθεροι εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τοὺς φιλελεύθερους Προτεστάντες καὶ οἱ συντηρητικοὶ εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τοὺς συντηρητικοὺς Προτεστάντες σ᾿ αὐτὰ τὰ θέματα.
Ὅμως ἡ Πατερικὴ παράδοσις μπορεῖ νὰ ἐνταχθῆ μέσα σ᾿ αὐτοὺς τοὺς χαρακτηρισμοὺς καὶ μέσα σ' αὐτὰ τὰ συνθήματα; Ὄχι, βέβαια. Ἕνας Ἡσυχαστὴς θεολόγος τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας θὰ θεωρηθῆ στὴν Δύσι ὅτι εἶναι φιλελεύθερος. Γιατί; Διότι δὲν ταυτίζει τὸ γραπτὸ κείμενο, οὔτε τὰ ρήματα καὶ νοήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς μὲ τὴν Ἀποκάλυψι.
Λοιπόν, ἐφ᾿ ὅσον ἡ Ἀποκάλυψις εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως, ποὺ ὑπερβαίνει τὴν νόησι καθὼς καὶ τὰ ρητὰ καὶ τὰ νοητά, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ταμπέλλα αὐτὴ συντηρητικὸς ἢ φιλελεύθερος δὲν μπορεῖ νὰ φορεθῆ στοὺς φορεῖς τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως. Γι᾿ αὐτὸ οἱ Πατέρες δὲν εἶναι οὔτε φιλελεύθεροι οὔτε συντηρητικοί. Ἁπλῶς ὑπάρχουν Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἔχουν φθάσει μόνο στὸν φωτισμὸ καὶ εἶναι οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας ἢ ἔχουν φθάσει καὶ στὴν θέωσι καὶ εἶναι ἐπίσης ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας ἐνδοξότεροι ἀπὸ τοὺς προηγούμενους.
Αὐτὸ εἶναι Πατερικὴ παράδοσις, τὸ νὰ φθάση κανεὶς εἴτε στὸν φωτισμὸ εἴτε στὴν θέωσι, ἀφοῦ περάση πρῶτα ἀπὸ τὸν φωτισμό. Τίποτε ἄλλο δὲν εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη παράδοσις παρὰ αὐτὴ ἡ θεραπευτικὴ ἀγωγή, κατὰ τὴν ὁποία ἐπιτελεῖται ἡ κάθαρσις τοῦ νοός, ἡ φώτισις τοῦ νοὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ, ἂν θέλη ὁ Θεός, καὶ ἡ θέωσις τοῦ νοὸς καὶ τοῦ ὅλου ἀνθρώπου. Ἄρα μέσα σ᾿ αὐτὰ τὰ πλαίσια ὑπάρχει κανένας φιλελεύθερος φωτισμένος ἢ συντηρητικὸς φωτισμένος; Ὄχι, βέβαια.
Διότι ἢ εἶσαι φωτισμένος ἢ δὲν εἶσαι φωτισμένος. Ἢ ἔχεις φθάσει στὴν θέωσι ἢ δὲν ἔχεις φθάσει στὴν θέωσι. Ἢ ἔχεις ὑποστῆ θεραπεία ἢ δὲν ἔχεις ὑποστῆ θεραπεία. Δὲν ὑπάρχει ἄλλη διαφοροποίησις πέραν τούτων.
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου