Ἅγιος Παΐσιος: Ἡ προσευχὴ εἶναι «κριτήριον πρὸ κριτηρίου»

– Γέροντα, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος λέει ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι «κριτήριον πρὸ κριτηρίου»[1].

– Ἔτσι εἶναι. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται σωστά, τότε ἡ προσευχὴ εἶναι «κριτήριον πρὸ κριτηρίου». 

Ὅποιος ἔχει ὑγεία πνευματική, ὅταν πάη νὰ προσευχηθῆ καὶ αἰσθανθῆ τὴν καρδιά του σκληρή, θὰ ἐξετάση ἀπὸ ποῦ προέρχεται αὐτό, γιὰ νὰ τὸ διορθώση. 

«Γιατί αἰσθάνομαι ἔτσι; θὰ πῆ. Μήπως πλήγωσα κάποιον μὲ τὴν συμπεριφορά μου; Μήπως κατέκρινα ἢ μοῦ πέρασε λογισμὸς κατακρίσεως καὶ δὲν τὸ κατάλαβα; Μήπως μοῦ πέρασε κανένας ὑπερήφανος λογισμὸς ἢ ὑπάρχει μέσα μου κάποιο θέλημα καὶ δὲν μὲ ἀφήνει νὰ ἐπικοινωνήσω μὲ τὸν Θεό;».

– Κι ἄν, Γέροντα, δὲν βρίσκη τίποτε;

– Δὲν μπορεῖ· κάτι θὰ ἔχη συμβῆ. Ἂν ψάξη στὸ ἀρχεῖο – ἀνακρίνη δηλαδὴ τὸν ἑαυτό του –, θὰ βρῆ τὸν φάκελλο καὶ θὰ καταλάβη σὲ τί ἔφταιξε.

– Νὰ ἀνακρίνη, Γέροντα, τὸν ἑαυτό του ἢ νὰ ἐξομολογηθῆ στὸν Θεό;

– Τί νὰ ἐξομολογηθῆ, ἀφοῦ δὲν ξέρει τί ἔχει κάνει; Πρῶτα πρέπει νὰ ἀνακρίνη τὸν ἑαυτό του. Κι ἂν δὲν βρίσκη τίποτε, τότε νὰ κάνη δυὸ-τρεῖς μετάνοιες, νὰ πέση στὰ γόνατα καὶ νὰ πῆ: «Θεέ μου, πάντως σὲ κάτι ἔχω σφάλει. Φώτισέ με νὰ καταλάβω τί ἔκανα». 

Μόλις τὸ πῆ αὐτό, ἀμέσως μὲ τὴν ταπείνωση θὰ φύγη ἡ ὁμίχλη τοῦ πειρασμοῦ καὶ θὰ βρῆ τὴν αἰτία. Βλέποντας δηλαδὴ ὁ Θεὸς τὴν ταπείνωσή του, στέλνει τὴν Χάρη Του καὶ τὸν φωτίζει νὰ θυμηθῆ ἀκριβῶς σὲ τί ἔφταιξε, γιὰ νὰ τακτοποιηθῆ.

– Τί βοηθάει, Γέροντα, γιὰ νὰ διατηρῆ κανεὶς σταθερὴ τὴν ἐπικοινωνία του μὲ τὸν Θεό;

– Πολὺ βοηθάει ἡ ἐσωτερικὴ εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Ὅταν ἡ ψυχὴ εἶναι τακτοποιημένη, ἡ προσευχὴ προχωράει μόνη της. 

Γι’ αὐτὸ νὰ μὴν ἀφήνης μέσα σου κακία γιὰ κανέναν. Ἂν ἔβαλες ἀριστερὸ λογισμὸ γιὰ κάποιον, νὰ τὸν ἐξαγορευθῆς στὴν Γερόντισσα. Νὰ διώξης καὶ κάθε ἄλλον ἀριστερὸ λογισμὸ ποὺ ἔχεις, φέρνοντας καλοὺς λογισμούς. 

Μὲ τοὺς καλοὺς λογισμοὺς καθαρίζει ὁ δρόμος, καὶ ἡ προσευχὴ προχωράει ἄνετα.

________________

[1] «Κριτήριον πρὸ κριτηρίου» σημαίνει: «Δικαστήριο πρὸ τῆς τε­λικῆς δίκης». Πρβλ. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, Κλῖμαξ, Λόγος ΚΗ΄, παρ. α΄, σ. 159. «Προσευχή ἐστι, τῷ ὄντως εὐχομένῳ, δικαστή­ριον καὶ κριτήριον καὶ βῆμα Κυρίου πρὸ τοῦ μέλλοντος βήματος».

«Πᾶνος»