Χρῆστος Κελαϊδώνης: Οἱ δύο δρόμοι γιά τή γνώση τοῦ κόσμου

 
Γράφει ὁ Χρῆστος Κελαϊδώνης
 

Πολλοὶ ἄνθρωποι ἀναζητοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ τὴ γνώση τοῦ κόσμου σὲ διάφορους τομεῖς τῆς Ἐπιστήμης καὶ τῆς Φιλοσοφίας.

Ἡ πεῖρα τῆς ζωῆς, ὅμως, δείχνει ὅτι ἡ γνώση τῶν πραγμάτων, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τοὺς τομεῖς τῆς Ἐπιστήμης ἢ τῆς Φιλοσοφίας ποὺ θὰ ἐπιλέξει κάποιος γιὰ νὰ ἀσχοληθεῖ, ἔχει μόνο δύο δρόμους.

Ὅσοι ἀκολουθοῦν τὸν ἕνα δρόμο προσπαθοῦν νὰ βροῦν τὴν ἀλήθεια χωρὶς τὸν Θεὸ ἢ χωρὶς νὰ τοὺς ἐνδιαφέρει ὁ Θεός, ἐνῶ ὅσοι ἀκολουθοῦν τὸ δεύτερο προσπαθοῦν νὰ βροῦν καὶ τὸν Ἴδιο τὸν Θεὸ γιὰ νὰ τοὺς ἀποκαλύψει τὸν ἑαυτό Του, ποὺ εἶναι ἡ ὄντως ἀλήθεια, καὶ ὅση ἀπὸ τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο ἀντέχουν νὰ γνωρίσουν.

Στὴν πρώτη περίπτωση ὁ ἄνθρωπος φτάνει σὲ ἕνα σημεῖο ποὺ σκέφτεται ὅτι εἶναι ἀσήμαντος μέσα στὴν Κτίση.

Αἰσθάνεται ὅτι ὅλο τὸ Σύμπαν εἶναι ἀπρόσωπο, ἐχθρικό, γεμᾶτο κινδύνους, ἀπειλητικὸ καὶ ἕτοιμο νὰ πέσει κάποια στιγμὴ πάνω του γιὰ νὰ τὸν πλακώσει.

Αὐτὰ ποὺ τοῦ ἀρέσουν ἢ ἀγαπᾷ ἢ ἐκεῖνα στὰ ὁποῖα στηρίζει τὴν ζωή του κάποια στιγμὴ καταρρέουν, ὅπως καὶ ἡ ἰδέα ὅτι μπορεῖ νὰ βολευτεῖ γιὰ πάντα, μὲ κάποιο τρόπο, μαζὶ μὲ κάποια πρόσωπα, σὲ κάποιον τόπο τοῦ παρόντος τρεπτοῦ κόσμου.

Συνειδητοποιεῖ ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ πάρει ἀπαντήσεις ὄχι μόνο γιὰ τὰ μεγάλα σύνθετα ἐρωτήματα τῆς ζωῆς, ἀλλὰ ἀκόμα καὶ γιὰ πιὸ ἁπλὰ καὶ μικρά.

 

Ἐπιπλέον, παρατηρεῖ βαθιὰ μέσα του μιὰ ἔντονη θλίψη, ἕνα κενὸ ποὺ δὲ γεμίζει ἀπὸ τὴν ἐναλλαγὴ τῶν ἀπολαύσεων ποὺ σιγὰ σιγὰ ἐλαττώνονται, μιὰ ἀπροσδιόριστη ὑπερφυσικὴ ταραχὴ καὶ ἕναν ὑπερβατικὸ φόβο.
 

Θέλοντας καὶ μή, καθὼς ὁδηγεῖται ἀπὸ μιὰ ἀδυσώπητη φθοροποιὸ δύναμη πρὸς τὸ τέλος της παρούσας ζωῆς, τὸ ὁποῖο θεωρεῖ ὡς μοναχικὴ ἐπιστροφὴ στὸ μηδέν, μηδενίζει καὶ τὰ πάντα γύρω του, κάτι ποὺ κάνει καὶ μὲ τὰ περισσότερα ἐνδιαφέροντά του, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό.

Στὴ δεύτερη περίπτωση ὁ ἄνθρωπος νιώθει σὰν νὰ βρίσκεται μόνος στὸ σπίτι κάποιου ποὺ δὲ γνωρίζει καλὰ καὶ προσπαθεῖ μὲ ἀγωνία νὰ τὸν βρεῖ ἐπειδὴ φοβᾷται.
 

Μόλις ὁ ἄνθρωπος βρεῖ τὸν ἰδιοκτήτη, δηλαδὴ τὸν Θεὸ ἢ πιὸ σωστὰ μόλις ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἀποκαλυφθεῖ στὸν ἄνθρωπο, ἡ ἀναζήτηση τῆς γνώσης τῶν πραγμάτων γίνεται πλέον μιὰ συναρπαστικὴ ἀτελείωτη ξενάγηση στὰ μυστήρια τοῦ σύμπαντος κόσμου, ὁρατοῦ καὶ ἀοράτου.
 

Ὁ ἄνθρωπος τότε αἰσθάνεται πόσο σπουδαία θέση ἔχει μέσα στὴν Κτίση, κατανοεῖ ὅτι δουλεύει πλέον γιὰ τὸν ὑψηλὸ σκοπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο δημιουργήθηκε καὶ χαίρεται.

Δὲ φοβᾷται πιά, ἐπειδὴ αἰσθάνεται τὴν ἀγάπη καὶ τὴν προστασία τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος φανερώνεται ὄχι σὰν μιὰ ἀφῃρημένη δύναμη, ἀλλὰ σὰν ἕνα πρόσωπο ποὺ ἀγαπᾷ.
 

Στὴν κατάσταση αὐτὴ νιώθει μιὰ ὑπερφυσικὴ χαρά, ἕνα θερμὸ ἐνθουσιασμό ( < ἐν + Θεός ), μιὰ βαθύτατη εἰρήνη, μιὰ γλυκιὰ ἀνακούφιση καὶ μιὰ σιγουριὰ ποὺ ἔχει τὸ ἄρωμα τοῦ αἰώνιου παρόντος, τὰ ὁποῖα προέρχονται ἀπό τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ.
 

Ἡ ἀλήθεια τότε ἀποκαλύπτεται στὸ νοῦ* τοῦ ἀνθρώπου ἔτσι ὅπως εἶναι καὶ δὲν κρύβεται πίσω ἀπὸ λογικὰ σχήματα, ἐπιστημονικὲς προσεγγίσεις, ὑποθέσεις καὶ φαντασίες, ἐπειδὴ αὐτὸς ἑνώνεται μὲ τὸν Θεό.
 

Τότε ὁ ἄνθρωπος παίρνει ἀπαντήσεις σχεδὸν γιὰ ὅλα τὰ θέματα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦν.
 

Τότε βγαίνει ἀπὸ τὴ μοναξιὰ τῆς ὕπαρξής του καὶ βιώνει τὴν ἑνότητα ὅλου τοῦ κόσμου.
 

Ἡ μεγαλύτερη, ὅμως, ἀπόλαυση εἶναι ἡ γνώση τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, ἡ κοινωνία καὶ ἡ ἕνωση μὲ Αὐτόν
«Αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί Σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστὸν» Κατὰ Ἰωάννην 17,3
 

Σὲ αὐτὴν τὴν κατάσταση ὁ ἄνθρωπος συνειδητοποιεῖ ὅτι ἔχει δημιουργηθεῖ γιὰ νὰ ζεῖ αἰώνια μέσα στὴ χαρὰ καὶ στὴν ἀγαλλίαση καὶ ὄχι μέσα στὴ φθορά, στὸ θάνατο, στὴν ἀγωνία, στὴ θλίψῃ, στὸν κόπο, στὸν πόνο καὶ γενικὰ στὸ κακό.
 

Ὁ φυσικὸς θάνατος τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος τώρα ἀγαπᾷ τὴ ζωὴ καὶ Αὐτὸν πού του τὴν δωρίζει, μεταμορφώνεται πιὰ σὲ πέρασμα πρὸς τὴν ἀληθινὴ ζωή, ὅταν ὁ Θεὸς θελήσει, βέβαια, νὰ πεθάνει ὁ ἄνθρωπος.
 

Αὐτὸς ὁ δεύτερος δρόμος δὲν εἶναι ἁπλὰ μιὰ ὄμορφη θεωρία, ἀλλὰ πραγματικὸ βίωμα.
 

Ἡ ἐπαφὴ μὲ τοὺς Ἁγίους, καὶ μάλιστα μὲ τοὺς πιὸ σύγχρονους ἀπὸ αὐτούς, μᾶς βεβαιώνει γιὰ τὴν ἀλήθειά της.
 

Κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς μπορεῖ νὰ ἐπιλέξει τὸν ἕναν ἢ τὸν ἄλλο δρόμο ἀνάλογα μὲ τὴν προαίρεσή του καὶ τὴν ἐπιθυμία του.
 

Ἄραγε τί εἶναι πιὸ ὄμορφο;
 

Νὰ προσπαθεῖ κάποιος νὰ παραβιάσει τὸ Σύμπαν σὰν κλέφτης γιὰ νὰ γνωρίσει τὰ μυστικά του μὲ βαθύτερο στόχο νὰ τὸ καπηλευτεῖ;

«καὶ τῶν κεκρυμμένων σου ἐπλήσθη ἡ γαστὴρ αὐτῶν» Ψαλμὸς 16,14
 

Καὶ αὐτὸ νὰ τὸ κάνει χωρὶς νὰ μπορεῖ νὰ κατανοήσει τὸ μεγαλύτερο μέρος του καὶ τὸ σκοπὸ τῆς δημιουργίας του, χωρὶς νὰ πονᾷ εἰλικρινὰ γιὰ αὐτὸ καὶ χάνοντας ὅ,τι ἔχει ἁρπάξει μετὰ τὸ πέρας αὐτῆς τῆς ζωῆς ἢ νὰ βρεῖ τὸν Θεὸ καὶ σὰν συγκληρονόμος Χριστοῦ νὰ τὸ χαίρεται καὶ σὲ αὐτὴν τὴ ζωὴ καὶ πολὺ περισσότερο στὴν αἰώνια ποὺ θὰ εἶναι συμφιλιωμένος μὲ τὴν Κτίση καὶ ἀπαλλαγμένος ἀπὸ τὸ φυσικὸ κακὸ καὶ τὸ λεγόμενο ἠθικὸ κακό, δηλαδὴ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν κακία;
 

Τί ἄραγε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ θὰ κερδίσει κάποιος σὲ αὐτὴν τὴ ζωὴ μπορεῖ νὰ διαπεράσει τὸ κόσκινο τοῦ θανάτου καὶ νὰ χυθεῖ στὸν ἀπέραντο ὠκεανὸ τῆς αἰωνιότητας;
 

Κάθε τί ποὺ κάνουμε στὸ πεδίο τῆς γνώσης πρέπει νὰ τὸ ὁδηγοῦμε στὴν ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ.
 

Κάθε τί ὄμορφο καὶ ἀγαθὸ στὸν κόσμο, τὸ ὁποῖο κάποια στιγμὴ θὰ χαθεῖ, ἀντανακλᾷ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ μᾶς διδάσκει αἰώνιες ἀλήθειες.
 

Κάθε τί ὄμορφο καὶ ἀγαθὸ στὸν κόσμο αὐτό, τὸ ὁποῖο θὰ καταργηθεῖ, μπορεῖ νὰ γίνει τὸ μέσο γιὰ νὰ γνωρίσεις τὸν Θεὸ καὶ ἀφορμὴ γιὰ νὰ προσπαθήσεις νὰ μείνεις αἰώνια μαζί Του.
 

Γι᾿ αὐτόν τὸν λόγο μᾶς δίνεται.
Δὲν εἶναι ὁ σκοπός μας.
 

Ἀλλὰ καὶ κάθε ἄσχημο καὶ ὀδυνηρὸ ποὺ συναντοῦμε, πρέπει νὰ μᾶς κάνει νὰ φιλοσοφοῦμε τὴ ζωὴ καὶ νὰ ἀναζητοῦμε τὸν Θεὸ καὶ τὴ Βασιλεία Του.
 

Ὅ,τι καὶ νὰ πιστεύουμε, ἡ προσπάθεια νὰ γνωρίσουμε κάθε τί ποὺ ὑπάρχει εἶναι ἀντικειμενικὰ πάρα πολὺ ἐλλιπής, φτωχή, ἄδικη καὶ μάταιη, ἐὰν δὲ συμπεριλάβουμε σὲ αὐτὴν καὶ τὸν Ἴδιο τὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ὁ αἰωνίως καὶ ὁ ὄντως Ὧν.
 

Ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ποὺ ὑπάρχουμε ὀφείλουμε τὴν ὑπόστασή μας σὲ Αὐτόν.
 

Ἐὰν θέλει Αὐτὸς μᾶς ἐπαναφέρει στὴν ἀνυπαρξία ἢ ἀλλάζει τελείως τὴν ὕπαρξή μας.
 

Κοιτῶντας βαθιὰ μέσα στὶς αἰτίες τῶν πραγμάτων κατανοοῦμε ὅτι αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ στερεώνει τὸ Σύμπαν δὲν εἶναι ἡ ὕλη, ἡ ἐνέργεια, οἱ δυνάμεις, τὰ σωματίδια κ.ἄ. ποὺ μελετᾷ ἡ Ἐπιστήμη, ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἔχει γιὰ κάθε τί ἕναν τοὐλάχιστον σκοπὸ καὶ ἕνα βαθύτερο εἶναι.
 

Αὐτὰ ποὺ μελετᾷ ἡ Ἐπιστήμη ἀποτελοῦν παρόντα σχήματα, δηλαδὴ μορφὲς ποὺ θὰ παρέλθουν, ἐνῶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ θὰ μείνει γιὰ νὰ δώσει καινούργια σχήματα καὶ καινούργιες ἰδιότητες στὰ δημιουργήματά Του, ἀπαλλαγμένες ἀπὸ τὴ φθορά, τὸ θάνατο καὶ γενικὰ τὸ φυσικὸ κακὸ ποὺ εἰσῆλθε παιδαγωγικὰ στὸν κόσμο ἐξαιτίας τῆς εἰσόδου τῆς ἁμαρτίας σὲ αὐτόν, ἐπειδὴ αὐτὴ σὰν δηλητήριο τὸν ἀρρώστησε βαριά**.
 

Ἔτσι, ἡ ἐπιμονὴ στὴ γνώση τῶν παρόντων σχημάτων τοῦ κόσμου πέρα ἀπὸ κάποιο ὅριο μοιάζει σὰν νὰ ἔχουμε ἐμμονὴ μὲ τὴν παρατήρηση τῶν ρούχων ἑνὸς ἀνθρώπου, τὰ ὁποῖα διαρκῶς ἀλλάζουν, τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ βαθύτερο εἶναι τῆς ὕπαρξής του μᾶς διαφεύγουν τῆς προσοχῆς.
 

Ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ γνωρίσει τὴν οὐσία καὶ τὸ σκοπὸ τῶν ὑπάρξεων, τοὺς λόγους τῶν ὄντων, ἔχει φτάσει στὴν ἀληθινὴ σοφία, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό.
 

Ἀλλὰ αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ σοφία εἶναι χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς Ἁγίους.
 

Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει φτάσει στὴ ἀληθινὴ σοφία εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ κατάφερε νὰ γίνει Ἅγιος.
 

Καὶ τότε τί μᾶς ὠφελεῖ ἡ Ἐπιστήμη, πέρα ἀπὸ τίς τεχνολογικὲς ἐφαρμογές της, ἀφοῦ ὅλα θὰ ἀλλάξουν κάποια στιγμὴ καὶ ἀφοῦ αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ εἰσχωρήσει στὸ βαθύτερο εἶναι τῶν ὄντων;
 

Ἡ Ἐπιστήμη εἶναι πολὺ σπουδαία ὅσο μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ νὰ φτάσει ὁ ἄνθρωπος σὲ ἕνα ὁρισμένο ἐπίπεδο σοφίας, νὰ χαρεῖ μὲ τὴν περιπέτεια τῆς ἀνακάλυψης, νὰ διακονηθεῖ ὁ συνάνθρωπος καὶ νὰ δοξαστεῖ ὁ Θεός.
 

Αὐτή, ὅμως, ὡς ἀνθρώπινο δημιούργημα εἶναι ἀδύνατο νὰ φτάσει στὴν πλήρη κατανόηση τοῦ κόσμου.
 

Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ εἶναι τὸ πρῶτο βῆμα τῆς ἔκφρασης τῆς ἔμφυτης τάσης μας ὡς ἔλλογες εἰκόνες τοῦ Θεοῦ νὰ γνωρίσουμε τὸ Σύμπαν καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό.
 

Ἡ συμπόρευση, ὅμως, μὲ τὴν Ἐπιστήμη ἔχει καὶ μιὰ ἄλλη μελαγχολικὴ διάσταση πέρα ἀπὸ τὴ γνωστὴ διάστασης τῆς κακῆς χρήσης της.
 

Ἡ γνώση τοῦ ἐπιστητοῦ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδά του σκοντάφτει πάνω στὸ κακὸ ποὺ συναντᾷ κανεὶς παρατηρῶντας τριγύρω του, μέσα του καὶ πάνω του εἴτε ὡς φυσικὸ κακὸ (φθορά, θάνατος κ.ἄ.) εἴτε ὡς ἁμαρτία καὶ κακὴ προαίρεση προκαλῶντας του βαθὺ ἐσωτερικὸ πόνο:
«καὶ ὁ προστιθεὶς γνῶσιν προσθήσει ἄλγημα» Ἐκκλησιαστὴς 1,18
 

Τὸ κακὸ ἀποτελεῖ τὴ μεγάλη παραφωνία μέσα στὴν ἁρμονία τοῦ κόσμου καὶ ὁ ἄνθρωπος ποὺ θέλει νὰ γνωρίσει τὰ πράγματα δὲν μπορεῖ νὰ μείνει χωρὶς τὴν ἀπορία, τὸν πόνο καὶ τὴ θλίψη γι᾿ αὐτό.
 

Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἂν δὲν ἔχει κολλήσει στὰ πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, θεωρεῖ ὅτι αὐτὸς ὁ κόσμος εἶναι παράξενος καὶ ξένος γι᾿ αὐτὴν ἐξαιτίας τοῦ κακοῦ.
Δὲν μπορεῖ νὰ δεχτεῖ τὴν ὕπαρξή του.
 

Ἡ ἐνασχόληση μὲ κάποιους τομεῖς τῆς Ἐπιστήμης ποὺ δὲν ἅπτονται ἄμεσα τῆς ἔννοιας τοῦ κακοῦ, ὅπως συμβαίνει μὲ τίς Φυσικὲς Ἐπιστῆμες, πολλὲς φορὲς δηλώνει μιὰ ἴσως ἀσυνείδητη προσπάθεια φυγῆς ἀπὸ αὐτό.
 

Σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ἡ Ἐπιστήμη μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ ὡς διέξοδος γιὰ τίς φορτισμένες καὶ πονεμένες σκέψεις μας.
 

Πρέπει, ὅμως, νὰ προσέξουμε ἰδιαίτερα, ἐπειδὴ σταδιακὰ αὐτὸ μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει στὴ φίμωση τῆς συνείδησή μας καὶ συνεπῶς στὸ νὰ χάσουμε, μαζὶ μὲ τὴν ἐπαφή μας μὲ τὴν ὁλότητα τοῦ πραγματικοῦ κόσμου, τὴν εὐαισθησία μας καὶ τὴν ἀνθρωπιά μας.
 

Στὸ ἴδιο ἀποτέλεσμα μπορεῖ νὰ καταλήξει καὶ κάποιος ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τομεῖς τῆς Ἐπιστήμης ποὺ βρίσκονται ἀντιμέτωποι μὲ τὸ φυσικὸ καὶ τὸ ἠθικὸ κακό, ὅπως ἡ Ἰατρική, ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ ἐξοικειωθεῖ ἐπικίνδυνα μὲ αὐτό.
 

Ἀπὸ τὴν ἄλλη, πολλὲς φορές, πέρα ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ γνώση, ἔχει ἰδιαίτερη σημασία καὶ ὁ τρόπος ποὺ προσπαθοῦμε νὰ τὴν προσεγγίσουμε καὶ νὰ τὴν ἀποκτήσουμε, κάτω ἀπὸ ἄλλη ὀπτικὴ γωνία κάθε φορά, γιατί αὐτὸ θὰ μᾶς μείνει καὶ στὴν αἰωνιότητα.
 

Τότε, ἐπειδὴ ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄπειρη, ἡ ψυχὴ θὰ ἐκπλήσσεται αἰώνια μὲ τίς ἀποκαλύψεις Του καὶ θὰ χαίρεται ἀτελείωτα, δοξάζοντάς Τὸν ἀκατάπαυστα.
 

Δὲν πρέπει, ὅμως, νὰ ξεχνᾶμε ὅτι ὁ Θεὸς ὅρισε τὰ πράγματα ἔτσι ὥστε γιὰ νὰ φτάσουμε σὲ Αὐτὸν καὶ στὴν ἐπίγνωσή Του νὰ ὀφείλουμε πρῶτα νὰ γνωρίσουμε τὸ θέλημά Του καὶ νὰ τὸ ἐφαρμόζουμε στὴν πράξη, νὰ μετανοοῦμε διαρκῶς γιὰ τίς ἁμαρτίες μας, νὰ περνᾶμε ἀγαπητικὰ μέσα ἀπὸ τὸν ἄλλο ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν βοηθᾶμε μέσα στὸν πόνο του, στὶς ἀνάγκες του, στὶς λῦπες καὶ στὶς χαρές του καὶ ὄχι ἁπλὰ μὲ τὴν παρατήρηση καὶ γνώση τῶν πραγμάτων.
 

Τότε θὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ὅλοι μας μοιάζουμε μὲ κλωστοῦλες ποὺ συμπλέκονται γιὰ νὰ σχηματίσουν τὸ ὑφαντὸ τῆς ἀνθρωπότητας.
 

Κάθε διαχωρισμὸς μας ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων καὶ τὸν Θεὸ ἀκολουθεῖ τὴ μοῖρα τῆς ἀποκομμένης κλωστῆς.
 

Αὐτὸς μάλιστα ὅρισε τὰ πράγματα ἔτσι ὥστε νὰ ἐξαρτᾷται ἡ ζωὴ μας ἀπὸ τὸν ἄλλο ἄνθρωπο, ἀπὸ τὴν ἀγάπη του καὶ τὴ φροντίδα του ἀπὸ τίς πρῶτες κιόλας στιγμὲς τῆς ἐδῶ ζωῆς μας καὶ νὰ σωζόμαστε διὰ μέσου τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου.
 

Θὰ καταλάβουμε ὅτι ἑνωμένοι μὲ τὸν Θεὸ μποροῦμε νὰ ἐπαναφέρουμε ἐν μέρει στὴν παροῦσα ζωὴ καὶ στὴν ὁλότητά της στὴ μέλλουσα, τὴν ἀρχέγονη ἀσύγχυτη ἑνότητα (ὄχι οἰκουμενιστικά, ἀλλὰ οἰκουμενικὰ) τῶν προσώπων:
«ἵνα πάν­τες ἓν ὦ­σι» Κατὰ Ἰωάννην 17, 21
 

Τότε θὰ κατανοήσουμε ὅτι ὅλα δομοῦνται μὲ βάση τὴν ἀγάπη κι ὄχι τὴ γνώση ποὺ θὰ μένει στὴν παροῦσα ζωὴ πάντα μερικὴ καὶ προσεγγιστική, ἀλλὰ καὶ πολλὲς φορὲς ἀλαζονικὴ καὶ ἀνώφελη:
«ἡ γνῶσις φυσιοῖ, ἡ δὲ ἀγάπη οἰκοδομεῖ. εἰ δὲ τις δοκεῖ εἰδέναι τι, οὐδέπω οὐδὲν ἔγνωκε καθὼς δεῖ γνῶναι» Α΄ Κορ. 8,2
 

Πράγματι, γιὰ τὰ περισσότερα πράγματα θὰ πάρουμε ἀπάντηση μετά τὸν θάνατο:
«βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι᾿ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότὲ δὲ ἐπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην. νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη» Α΄ Κορ. 13,12-13
 

Αὐτὴ ἡ μερικὴ γνώση, χωρὶς τὴ θυσιαστικὴ σταυρικὴ ἀγάπη, μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει στὴν ἀνόητη μοναχικὴ ὑπερηφάνεια, μὲ τὴν ὁποία δὲ θὰ βιώσουμε ποτὲ τὴν ἀληθινὴ σὲ βάθος γνώση τῶν ὄντων.
 

Ἐκτὸς αὐτοῦ, μπορεῖ σὲ κάποιες περιπτώσεις ὅλο αὐτὸ νὰ καταλήξει στὴν καταστροφὴ τόσο  τοῦ ἑαυτοῦ μας ὅσο καὶ τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου δίπλα μας.
 

Ἄν συνεχίσουμε, πάλι, νὰ ἀφήνουμε τὰ μάτια μας νὰ λειτουργοῦν Πνευματικά, θὰ δοῦμε ὅτι κάθε ἁμαρτία μας ἔχει ἀντίκτυπο σὲ ὅλη τὴ Δημιουργία καὶ τὴν βλάπτει μυστικά, ἐνῶ ἀντίθετα κάθε καλὸ ποὺ πράττουμε ἢ σκεφτόμαστε ἢ κάνουμε αἴτημα προσευχῆς καὶ κάθε θυσία μας ἐπηρεάζει μυστικὰ ὅλο τὸν κόσμο καὶ ἀλλάζει τὴ ροὴ τῆς Ἱστορίας.
 

Ἔτσι, κατανοοῦμε τὴν εὐθύνη μας ἔναντι ὅλου τοῦ κόσμου ποὺ ὑποφέρει ἐξαιτίας μας:
«οἴδαμεν γὰρ ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καὶ συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν·» Ρωμ. 8,22
 

Καταλαβαίνουμε ὅτι ὅλη ἡ Κτίση μας περιμένει μὲ ἀγωνία καὶ ἐλπίδα γιὰ νὰ σωθοῦμε γιὰ νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὸ κακό: 

«ἡ γὰρ ἀποκαραδοκία τῆς κτίσεως τὴν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ ἀπεκδέχεται. τῇ γὰρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα, ἐπ᾿ ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» Ρωμ. 8,19-21
 

Στὴν πράξη, πάντως, ἡ ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ στὸ κόσμο αὐτὸν δὲν εἶναι ἀνώδυνη, ἀλλὰ ἀντίθετα εἶναι γεμάτη θλίψεις, πειρασμοὺς καὶ δοκιμασίες.
 

Αὐτὴ ἡ ζωὴ εἶναι τὸ δοκιμαστήριο γιὰ τὴν ἄλλη, τὴν ἀτελεύτητη: 

Πότερον οὐχὶ πειρατήριόν ἐστιν ὁ βίος ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὥσπερ μισθίου αὐθημερινοῦ ἡ ζωὴ αὐτοῦ;  Ἰώβ. 7,1
 

Ἐδῶ δοκιμάζεται ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ προαίρεση τοῦ καθενὸς καὶ πολλὲς φορὲς αὐτὸ γίνεται μὲ πολὺ σκληρὸ τρόπο.
 

Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ἐλπίζουμε καὶ ἐπιμένουμε μέχρι νὰ λάμψει τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ μέσα μας καὶ τότε τὰ σκοτάδια θὰ φύγουν ἀπὸ τὴν ψυχή μας φοβισμένα.
 

Ὁ Θεὸς θέλει, ὅμως, νὰ ἔχουμε πίστη σὲ Αὐτὸν καὶ μάλιστα δοκιμάζει καὶ τὴν πίστη αὐτὴν πολλὲς φορὲς μὲ πολὺ ὀδυνηρὸ τρόπο.
 

Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς δὲν ἐπαίνεσε ποτὲ κανένα γιὰ τὴ γνώση του, ἀλλὰ ἀντίθετα ἐπαίνεσε πολλοὺς γιὰ τὴν πίστη τους.
 

Αὐτὴ θέλει ἀπαραίτητα νὰ ἔχουμε κι ὄχι τὴ γνώσῃ.
 

Γι᾿ αὐτὸ ἀφήνει τὰ πράγματα πολλὲς φορὲς νὰ φαίνονται θολά, σκιώδη, κεκρυμμένα, παράλογα, μὲ ἀνθρώπινα λάθη καὶ ἀπότομες στροφὲς καὶ σκανδαλίζει τὸν κοινὸ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου μὲ σκοπὸ νὰ δοκιμάσει τὴν πίστη μας.
 

Θὰ μποροῦσε νὰ τὰ κάνει ὅλα σαφῆ ἔτσι ὥστε νὰ κατακτῶνται μὲ τὴν ἁπλὴ μελέτη.
 

Ἡ ἀσάφεια, ὅμως, ἡ σιωπή Του καὶ τὰ σκάνδαλα κρύβουν πίσω τους πολλὲς φορὲς τὴ δοκιμασία τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν προαίρεσή του καὶ μᾶς προστατεύουν ἀπὸ τὴν ἔπαρση καὶ τὴν ἀλαζονεία.
 

Ὁ Θεὸς κρύβει τίς ἀλήθειές Του καὶ τὸν ἴδιο Του τὸν ἑαυτό, ἀλλὰ ἀγαπᾷ νὰ πολιορκεῖται καὶ νὰ παραδίδεται ὁλοκληρωτικὰ ἀποκαλυπτόμενος τὴ στιγμὴ ποὺ Αὐτὸς θέλει σὲ ἐκεῖνον ποὺ μὲ ταπείνωση, ὑπομονή, πίστη, ἐπιμονή, μετάνοια, εἰλικρίνεια, πόνο καὶ ἀγάπη Τὸν ἀναζητᾷ***.
 

Πρέπει νὰ εἴμαστε εὐτυχισμένοι ποὺ ἔχουμε ἕναν Θεὸ Πατέρα ποὺ θέλει νὰ ἑνωθεῖ καὶ ἑνώνεται στὴν πράξῃ ἀσυγχύτως ἀγαπητικά μὲ ἐμᾶς, ἀντίθετα ἀπὸ αὐτὸ ποὺ πιστεύει κατὰ βάση ἡ φιλοσοφικὴ σκέψη.

Εὔχομαι αὐτὸ νὰ τὸ καταφέρουμε ὅλοι μας καὶ ἔτσι νὰ μείνουμε αἰώνια μαζί Του στὴν ἀτελείωτη ξενάγηση στὸν κόσμο τῆς ὀγδόης ἡμέρας.

Ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, τοῦ Ὁποίου τὸ ὄνομα νὰ εἶναι πάντοτε εὐλογημένο, ἂς εἶναι διαρκῶς μαζί μας.
 

________________________________

*Νοῦς ὀνομάζεται, σύμφωνα μὲ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ δύναμη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν ὁποία μπορεῖ νὰ κατανοεῖ, νὰ συνειδητοποιεῖ, νὰ προσέχει καὶ ἡ ὁποία βρίσκεται στὸ κέντρο τοῦ εἶναι του ποὺ ὀνομάζεται καρδιά - θυμὸς καὶ ὄχι στὸν ἐγκέφαλο.

Ὁ νοῦς δὲν ταυτίζεται μὲ τὴ λογική - διάνοια.

Οἱ ἀρχαῖοι λαοὶ πίστευαν, γενικά, ὅτι ὁ ἄνθρωπος σκέφτεται καὶ κατανοεῖ μὲ τὴν καρδιά - θυμό του καὶ ὄχι μὲ τὸν ἐγκέφαλο.

Ὅταν σοῦ ἔλεγαν ὅτι αὐτὴν τὴ στιγμὴ σκέφτονται ἔδειχναν τὸ μέρος ποὺ βρίσκεται ἡ καρδιά τους καὶ ὄχι τὸ κεφάλι τους, ὅπως κάνουμε ἐμεῖς σήμερα.

Γιὰ παράδειγμα
«καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις (ἐν+θυμὸς) αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» Ματθ.9,4
Ἡ καρδιὰ ἔχει μεταφυσικὸ ρόλο καὶ δὲν ἐννοεῖται μὲ τὸν ὅρο αὐτὸ ἀποκλειστικὰ τὸ ὄργανο.

**Μέσῳ τοῦ φυσικοῦ κακοῦ ποὺ ἐπάγεται σὲ κάποιον, μπορεῖ νὰ δοκιμάζεται καὶ νὰ ἀναδεικνύεται, ἐπίσης, ἡ ἀρετή του, ἡ πίστη του καὶ ἡ ἀγαπητική του καρδιά, ὅπως ἔγινε καὶ μὲ τὸν Ἰώβ.

Ἔτσι, τὰ Πάθη καὶ ὁ Σταυρὸς ἀνέδειξαν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο, τὰ μαρτύρια καὶ οἱ πειρασμοί, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν πίστη τῶν Ἁγίων, οἱ φυλακίσεις τους καὶ ἡ δουλεία, τὸ ἀδούλωτο τῆς ἀρετῆς, ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καὶ πολλὰ ἄλλα.  

Αὐτὸ φανερώνει ὅτι πίσω ἀπὸ τὸ φαινομενικὸ κόσμο ποὺ βλέπουμε συνυπάρχει ἕνας ἄλλος δυσδιάκριτος κόσμος, πνευματικὸς καὶ αἰώνιος ποὺ τὰ πράγματα μετρῶνται πολλὲς φορὲς μὲ ἀντίστροφο τρόπο ἀπ' ὅ,τι στὸν κόσμο ποὺ βλέπουμε μὲ τὴν πρώτη ματιά.

Γιὰ τὸν ἐπιφανειακὸ ἄνθρωπο, ποὺ βλέπει μόνο τὸ φαινομενικὸ κόσμο, τὰ Πάθη καὶ ὁ Σταυρός, τὰ μαρτύρια καὶ ὁ θάνατος λογίζονται ὡς ἀτιμία, ἀποτυχία, ἧττα, μωρία καὶ πολλὰ ἄλλα.
«Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι, καὶ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν καὶ ἡ ἀφ᾿ ἡμῶν πορεία σύντριμμα, οἱ δὲ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ» Σοφία Σολ. Κεφ. γ 2,3

Γι᾿ αὐτόν, ὁ Λεωνίδας καὶ οἱ Σπαρτιᾶτες μὲ τοὺς Θεσπιεῖς, οἱ ὑπερασπιστὲς τῆς Κωνσταντινούπολης τὸ 1453, τοῦ Μεσολογγίου, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες, ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς λογίζονται ὡς ἀποτυχημένοι καὶ νικημένοι.
Ἀντίθετα, οἱ νῖκες τῆς φυσικῆς δύναμης καὶ τῆς πολεμικῆς εὐφυΐας, ἡ ἐξουσία, οἱ ἡδονὲς κ.ἄ. θεωροῦνται ἐπιτυχίες.

Ἐκεῖνος, ὅμως, ποὺ βλέπει πίσω ἀπὸ αὐτά, θὰ δεῖ ὅτι πραγματικοὶ νικητὲς εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ἀρετή.
Στὸν πνευματικὸ κόσμο ὅλα αὐτὰ ποὺ παθαίνει κάποιος γιὰ τὸ ἀγαθὸ εἶναι τιμή, δόξα, νίκη τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης ποὺ ὑπομένει μέχρι θανάτου:
«γίνου πιστὸς ἄχρι θανάτου, καὶ δώσω σοὶ τὸν στέφανον τῆς ζωῆς» Ἀποκάλυψις Κεφ. β, 10

Στὸν πνευματικὸ κόσμο ποὺ εἶναι αἰώνιος φαίνεται ὅτι μέσα ἀπὸ τὸ φυσικὸ κακὸ μπορεῖ νὰ ἀναδεικνύεται ἡ ἀγάπη, ἡ ὑπομονὴ καὶ γενικὰ ἡ κάθε ἀρετὴ ποὺ δὲν ἐκβιάζεται μὲ ὁποιαδήποτε ἀπειλὴ οὔτε ὑποδουλώνεται μὲ ὁποιοδήποτε τίμημα καὶ ποὺ ὑπομένει ὁποιοδήποτε βασανιστήριο.

Γιατί, ἂν καὶ βασανίστηκαν ἤ/καὶ σκλαβώθηκαν τὰ σώματα, ἂν καὶ οἱ ἐνάρετοι ταλαιπωρήθηκαν, πόνεσαν, στερήθηκαν καὶ πέθαναν πολλὲς φορὲς μὲ φρικτὸ τρόπο, τὸ τεῖχος τῆς ψυχῆς τους δὲν ἔπεσε ποτὲ καὶ ἡ στρατιὰ τῶν ἀνθρώπων τῆς ἀρετῆς ἀνὰ τοὺς αἰῶνες δὲν ἡττήθηκε ποτέ, ἀλλὰ πάντα νικᾷ τὴν κακία.

Γιατὶ τὸ κάστρο τῆς ἀρετῆς παραμένει ἀπόρθητο γιὰ αὐτὸν ποὺ τὴν ἔχει, παρ᾿ ὅλα τὰ δεινὰ ποὺ μπορεῖ νὰ ὑποστεῖ καὶ ἡ δόξα του θὰ μείνει καὶ πέρα ἀπὸ τὸν θάνατο γιὰ πάντα, ὄχι μόνο ὡς ἀνάμνηση καὶ παράδειγμα γιὰ τοὺς ζωντανούς, ἀλλὰ ὡς λαμπρὸ ἔνδυμα ποὺ θὰ τοὺς συνοδεύει στὴν Ἀνάσταση τῶν νεκρῶν:
«Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν κολασθῶσιν, ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης· καὶ ὀλίγα παιδευθέντες μεγάλα εὐεργετηθήσονται, ὅτι ὁ Θεὸς ἐπείρασεν αὐτοὺς καὶ εὗρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαυτοῦ· ὡς χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτοὺς καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς. Καὶ ἐν καιρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν ἀναλάμψουσι καὶ ὡς σπινθῆρες ἐν καλάμῃ διαδραμοῦνται» Σοφία Σολ. 3, 4-7

Τὸ φυσικὸ κακὸ πολλὲς φορὲς εἶναι ἡ λυδία λίθος πάνω στὴν ὁποία διακρίνεται ἡ ἀγαθότητα ἀπὸ τὴν κακία γιατί τὸ μέτρο τοῦ καλοῦ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τὸ εὐχάριστο.
Γι᾿ αὐτόν τὸν λόγο τὸ φυσικὸ κακὸ ἔπρεπε νὰ μπεῖ μέσα στὸν κόσμο, ὅταν οἱ Πρωτόπλαστοι ἐπέλεξαν νὰ ξεχωρίζουν τὸ καλὸ ἀπὸ τὸ πονηρὸ μέσα στὸν Παράδεισο.

***Ἡ φράση αὐτὴ (ὅπως καὶ πολλὰ ἄλλα) εἶναι παρμένη μὲ μιὰ μικρὴ τροποποίηση ἀπὸ μιὰ ὁμιλία τοῦ π. Ἀθανασίου Μυτιληναίου, ὁ ὁποῖος, ἂν καὶ σπούδασε μόνο στὴ Ραδιοτεχνικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν (!), ἀπ᾿ ὅπου πῆρε τὸ δίπλωμα τοῦ Ραδιοτεχνίτη (!) καὶ τὸ δίπλωμα τοῦ Ραδιοηλεκτρολόγου (!), ἔγινε μέ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἕνας ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους ἑρμηνευτὲς τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τὸν ὁποῖο εὐχαριστῶ πάρα πολύ, παρ᾿ ὅλο ποὺ τὸν γνώρισα μόνο μέσα ἀπὸ τίς μαγνητοφωνημένες ὁμιλίες του.

________________________________

Πολυτονισμὸς καὶ ἐπιμέλεια

κειμένου ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ 

«Πᾶνος»