Εὐαγγελία Λάππα: Ὁ Ἐθνάρχης καί αἰσυμνήτης Ἰωάννης Καποδίστριας [1776 - 27 Σεπτεμβρίου 1831]

(Ἰωάννης Καποδίστριας, Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδας, Δωρεὰ Οἰκ. Ἀλέξανδρου Κόσκορου, Συλλογὴ τοῦ Μουσείου Καποδίστρια - Πηγή: https://www.capodistriasmuseum.gr/i-kapodistrias/)

Εὐαγγελία Κ. Λάππα
26 Σεπτεμβρίου 2022

Ὁ Ἐθνάρχης, αἰσυμνήτης¹ καὶ «ἅγιος» τῆς πολιτικῆς Ἰωάννης Καποδίστριας ἀποτελεῖ τὸ πρότυπο τοῦ πολιτικοῦ τῆς μετὰ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ 1821, Ἑλλάδας.
 

Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε 31 Ἰανουαρίου 1776 (π. ἡμ.) /10 Φεβρουαρίου 1777 στὴ Κέρκυρα καὶ ἦταν τὸ ἕκτο ἀπὸ τὰ δέκα παιδιὰ τοῦ Ἀντωνίου - Μαρία Καποδίστρια καὶ τῆς Ἀδαμαντίας Γονέμη, ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ οἰκογένεια τῆς Λεμεσοῦ τῆς Κύπρου. Στὰ 1795 - 1797 σπούδασε Ἰατρική, Νομικὴ καὶ Φιλοσοφία στὸν Πανεπιστήμιο τῆς Πάντοβας καὶ τὸ 1809, πῆγε στὴν Ρωσία, ὅπου ἔγινε ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν.
 

Στὶς ἀρχὲς τοῦ 1821, στὸ Συνέδριο τοῦ Λάϊμπαχ², ἔπεισε τὴν Ἱερὴ Συμμαχία νὰ μὴν καταπνίξει τὴν Ἑλληνικὴ ἐπανάσταση, ἡ ὁποία μόλις ἄρχιζε, καὶ πίεζε μυστικὰ τὸ τσάρο τῆς Ρωσίας νὰ μεροληπτήσει ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀρχίζει ἡ σύγκρουση μεταξύ τους. Στὸ τέλος ὁ Καποδίστριας παραιτήθηκε ἀπὸ τὴ Ρωσικὴ κυβέρνηση.
 

Τὸ 1827 ἡ Γ' Ἐθνοσυνέλευση τῆς Τροιζήνας ἐξέλεξε τὸν Ἰωάννη Καποδίστρια ὡς πρῶτο Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδας. Ὁ Καποδίστριας, μόλις ἔφθασε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἀνέλαβε τὰ καθήκοντά του, ἀνέστειλε προσωρινὰ τὴν ἰσχὺ τοῦ συντάγματος τῆς Τροιζήνας λόγῳ τῆς χαοτικῆς ἐμπόλεμης κατάστασης.
 

Στὴ διάρκεια τῆς διακυβέρνησής του, κατόρθωσε νὰ ἀπελευθερώσει ὄχι μόνον τὴ Πελοπόννησο ἀλλὰ καὶ τὴ Στερεὰ Ἑλλάδα, ματαιώνοντας τὰ σχέδια τῶν «μεγάλων δυνάμεων». Ὁ Καποδίστριας ὁλοκλήρωσε τὸ ἀπελευθερωτικό του ἔργο στὶς 14 Σεπτεμβρίου 1831, ὅταν οἱ «μεγάλες δυνάμεις» χάρη στοὺς διπλωματικοὺς χειρισμούς του καὶ τίς στρατιωτικὲς ἐνέργειές του, ἐξαναγκάστηκαν νὰ συμφωνήσουν νὰ ἐπεκτείνουν τὰ βόρεια σύνορα τῆς Ἑλλάδας στὸ Ἀμβρακικό - Παγασητικὸ κόλπο.
 

Ὅμως, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς διακυβέρνησής του, δὲν ἔλειψε καὶ ἡ ἀντιπολίτευση μὲ τὴν ἐνθάρρυνση τῆς Ἀγγλίας καὶ τῆς Γαλλίας. Οἱ Ὑδραῖοι, οἱ οἰκογένειες Κουντουριώτη, Μαυρομιχάλη καὶ Τρικούπη, ὁ Μαυροκορδάτος, ὁ Κωλέττης καθὼς καὶ ὁ ναύαρχος Ἀνδρέας Μιαούλης ἦταν κάποιοι ἀπὸ αὐτούς. Τοὺς ἀντιπολιτευόμενους τοὺς στήριζε ἀπὸ τὸ Παρίσι ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς, ὁ ὁποῖος ἀγωνιζόταν κατὰ τοῦ Καποδίστρια, ἐν ὀνόματι τῆς «ἐλευθερίας»³.
 

Στὶς 27 Σεπτεμβρίου 1831, ἡμέρα Κυριακή, (δύο ἑβδομάδες μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος) ὁ Καποδίστριας δολοφονήθηκε ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο καὶ Γεώργιο Μαυρομιχάλη ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, ὅπου εἶχε μεταβεῖ γιὰ ἐκκλησιασμό.
 

Σᾶς παραθέτω ἕνα ποίημα ποὺ ἔγραψα γιὰ τὸν Ἰωάννη Καποδίστρια:

Στὸν «ἅγιο» τῆς πολιτικῆς
Ἰωάννη Καποδίστρια

Χαῖρε τοῦ γένους ὑψιπέτη
τῆς Ἑλλάδας γνήσιε ἡγέτη
μάχησες μὲ θάρρος τὴν Φραγκιά⁴
πού ᾿θελε τῆς μάνας⁵  τὴ σκλαβιά.

***
Χαῖρε, ἐθνάρχη μας λαμπρέ
κυβερνήτη, μόνε ἀληθινέ
τῆς Ἑλλάδος σφράγισες τὴ λευτεριά
πολέμησες τῆς προδοσίας τὰ θεριά.

***
Χαῖρε ἅγιε τῆς πολιτικῆς
ἁγνῆς καρδιᾶς ἑλληνικῆς
πρόσφερες ὅσο κανείς
στὶς καρδιές μας πάντα ζεῖς.
***
Χαῖρε, Φιλελλήνων ἡ πηγή
ἁγνῆς ρωμηοσύνης ἐκφραστή
τὴν Πατρίδα τόσο ὕμνησες
γιὰ κάθε Ἕλληνα μερίμνησες.

***
Χαῖρε Ἑλλάδος τὸ θεμέλιο
τῆς φιλοπατρίας εὐαγγέλιο
σχολεῖα, τροφεῖα⁶  ἔχτισες πολλά
τὴν ἀμαθείᾳ ἔδιωξες μακριά.

***
Χαῖρε ἅγιε τῆς πολιτικῆς
ἁγνῆς καρδιᾶς ἑλληνικῆς
πρόσφερες ὅσο κανείς
στὶς καρδιές μας πάντα ζεῖς.

***
Χαῖρε, φήμη ἀληθινή
τόλμη ψυχή, ἡρωική
δὲν λόγισες καμιὰ στιγμή
δόξα καὶ πλούτη στὴ ζωή.

***
Χαῖρε Μεγάλης Ἰδέας ποιητῆ
Ἑλλάδος, ἀκτῖνα φωτεινή
βόλι σὲ πῆρε, «ἑλληνικό»
ἑνὸς Ἐφιάλτη, προδοτικό.

***
Χαῖρε ἅγιε τῆς πολιτικῆς
ἁγνῆς καρδιᾶς ἑλληνικῆς
πρόσφερες ὅσο κανείς
στὶς καρδιές μας πάντα ζεῖς

***
Χαῖρε λαμπρὸ ἡρώων ἄστρο
μέγα τῆς ρωμηοσύνης κάστρο
σήκω ἀπό τὸ μνῆμα τώρα
διῶξε τοὺς ξένους⁷  ἀπ᾿ τὴ χώρα.

***
Χαῖρε ἅγιε κυβερνήτη
τοῦ '21 ἀξίας μαργαρίτη
ὑπόσχεση δίνουμε ψυχῆς
αἰώνια μὴ λησμονηθεῖς.

(Τὸ μοιρολόϊ τοῦ Μοναστηρίου,
Εὐαγγελία Κ. Λάππα,
Ἐκδόσεις Πελασγός, 2021)

Σχετικὰ μὲ τὴ δολοφονία του, το ρόλο τῶν ξένων δυνάμεων, μαρτύρησε καὶ ὁ ἀδελφός του, Αὐγουστῖνος Καποδίστριας πρὸς τὸν Φρειδερίκο Τίρς, Ἱστορικὸ καὶ μετέπειτα σύμβουλο τοῦ Ὄθωνα, στὸν ὁποῖο εἶπε: «Ναὶ κύριε, ἡ Γαλλία καὶ ἡ Ἀγγλία εἶναι ποὺ δολοφόνησαν τὸν ἀδελφό μου». Αὐτὸ ἐπιβεβαίωσε καὶ ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ὁ ὁποῖος τὸ 1840 εἶπε στὸν ἀντίπαλο τοῦ Καποδίστρια Ἰατροφιλόσοφο Πύρρο: «Δὲν μετρᾷς καλὰ φιλόσοφε... Ἀνάθεμα στοὺς Ἀγγλογάλλους ποὺ ἦσαν ἡ αἰτία κι ἐγὼ ἔχασα τοὺς δικούς μου, καὶ τὸ Ἔθνος ἕναν ἄνθρωπο ποὺ δὲ θὰ τόνε μετάβρει καὶ τὸ αἷμα του μὲ παιδεύει ὡς τώρα...».... 

 

Ἀπὸ τοὺς δολοφόνους, ὁ Κωνσταντῖνος Μαυρομιχάλης ὅταν τὸν συνέλαβαν καὶ λίγο πρὶν πεθάνει ἀπὸ τὰ τραύματά του, ζητῶντας ἔλεος δήλωσε: «Δὲν φταίω ἐγὼ στρατιῶται, ἄλλοι μ᾿ ἔβαλαν». Ὁ ἄλλος ὁ Γ. Μαυρομιχάλης, ἀμέσως μετὰ τὴν δολοφονία κατέφυγε στὸ σπίτι τοῦ ἀντιπρεσβευτὴ τῆς Γαλλίας Βαρόνου Ρουὰν καὶ δήλωσε: «Σκοτώσαμε τὸν τύραννο. Μπιστευόμαστε στὴν τιμὴ τῆς Γαλλίας. Νὰ τὰ ἅρματά μας. Ὁ Ρουὰν ὑπεσχέθῃ προστασίαν».

Πηγές

1. https://www.kapodistrias.info/arthra/poioi-kai-giati-dolofonisan-ton-ioanni-kapodistria / Ποιοὶ καὶ γιατί δολοφόνησαν τὸν Ἰωάννη Καποδίστρια
 

2. Γιώργου Λεκάκη, Ἐπίτομος βιογραφία τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια, μὲ δύο κείμενα - παραρτήματα: τοῦ Ἀντωνίου Α. Ἀντωνάκου καὶ τῆς Ἰωάννας Γ. Καραγκιούλογλου, Ἐκδόσεις Τάλως Φ, Ἀθήνα 2021.
 

3. Χρήστου Π. Κοσσιώρη, Ὁ Αἰσυμνήτης Ἡ ἀνάγκη τοῦ σήμερα, Ἐκδόσεις Ἤλεκτρον, Ἀθήνα 2018
 

4. Ἰωάννη Δ. Παππᾶ, Καποδίστριας ὁ Μέγας, AcademiaEdu
                
___________________________

1. Ἡ αἰσυμνητεία ἦταν ἀρχαῖος Ἑλληνικὸς θεσμός, στὸν ὁποῖο δινόταν ἡ ἀπόλυτη ἐξουσία ἀπὸ τὸ λαὸ σὲ ἕνα ἄτομο, κοινῆς ἐμπιστοσύνης, γιὰ ἕνα διάστημα, ὅταν τὸ τρέχον πολιτικὸ σύστημα βρισκόταν σὲ ἀδιέξοδο.
2. Σημερινὴ Λιουμπλιάνα τῆς Σλοβενίας.
3. Ἀλήθεια, ποιας ἐλευθερίας; Τῆς «ἐλευθερίας» τῆς Ἑλλάδος, ὅπως τὴν ὀνειρεύονταν οἱ «μεγάλες δυνάμεις»;
4. Εὐρώπη
5. Μάνας Ἑλλάδος
6. Ὀρφανοτροφεῖα
7. Ἑλληνόφωνους μὲ ξένο (ξενόφερτο καὶ ἀντεθνικὸ) γιὰ τὴν Ἑλλάδα φρόνημα

 

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»