Συνομιλία με τον Πρωτοπρεσβύτερο Δημήτριο Σίσκιν
– Ο Χριστός λέει: «Σας δίνω μια νέα εντολή, να αγαπάτε ο ένας τον άλλο. Όπως σας αγάπησα εγώ, να αγαπάτε και εσείς ο ένας τον άλλο» (Ιω. 13:34). Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε για ποια αγάπη κάνει λόγο εδώ ο Σωτήρας. Άραγε, εννοεί μόνο τη φιλική συμπάθεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ζεστή ατμόσφαιρα σε ένα χριστιανικό περιβάλλον; Με άλλα λόγια, για ποιο λόγο μας καλεί ο Σωτήρας να αγαπάμε ο ένας τον άλλο; Kαι μία ακόμη προτροπή του Χριστού: «Θα μείνετε πιστοί στην αγάπη μου» (Ιω. 15:10). Tι σημαίνει «να μείνεις στην αγάπη Του»;
– Και η φιλική συμπάθεια και το δέος και η τρυφερότητα και η συμπόνοια, όλα αυτά μπορεί να είναι μία εκδήλωση της πιο αγνής, θεϊκής αγάπης, και σε αυτό μας καλεί ο Κύριος, και όταν λέει ο ευλογημένος Παύλος για λογαριασμό Του: «Δείχνετε με στοργή την αγάπη σας για τους άλλους πιστούς» (Ρωμ. 12:10). Αυτό έγκειται σε μια έκκληση για αγνότητα και ομορφιά στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ώστε οι διαπροσωπικές μας σχέσεις να γίνουν έτσι όπως τις συνέλαβε ο Δημιουργός. Η ανάπτυξη αιώνιων σχέσεων αποτελεί ένα ευλογημένο μέρος της ζωής μας. Θυμάστε αυτές τις «αδύνατες» εκκλήσεις και τις εντολές; «Να γίνετε και εσείς τέλειοι, όπως τέλειος είναι και ο Πατέρας σας ο Ουράνιος» (Μτθ. 5:48) ή «Αγιάστε τους εαυτούς σας γιατί εγώ είμαι άγιος» (Λευ. 11:44, Πετρ. 1:16). Πώς είναι δυνατόν να εκτελέσεις αυτή την υπερβατική, ασύλληπτη εντολή; Με τίποτα! Δηλαδή μόνο με δυνάμεις και μέσα ανθρώπινα, είναι αδύνατον όχι μόνο να τις εκτελέσεις αλλά ακόμα και να κατανοήσεις περί τίνος πρόκειται. Ωστόσο, «Αυτό είναι αδύνατο για τους ανθρώπους, για το Θεό όμως είναι όλα δυνατά» (Μτθ. 19:26). Aν προσπαθούμε ενεργά για αυτή την τελειότητα στην αγάπη, για να φτάσουμε στον Χριστό και με τον Χριστό (γιατί ο Χριστός ήταν που αποκάλυψε στη σάρκα του την πληρότητα της θεϊκής αγάπης), τότε εμείς δε στερούμαστε «μέρος του συνόλου» δηλαδή τη συμμετοχή στη Θεία ζωή και αγάπη, γιατί «Θεός σημαίνει αγάπη, και αυτός που ζει με αγάπη, ζει με τον Θεό και ο Θεός σε αυτόν» (Ιω. 4:16). Και τότε είναι που σωτήρια, δηλαδή στο Άγιο Πνεύμα, μαθαίνουμε να αγαπάμε τους δικούς μας και τους συνανθρώπους μας.
– Τι είδους πρέπει να είναι η αγάπη ενός ανθρώπου για τον συνάνθρωπο; Τα τελευταία χρόνια ειδικά, συχνά συναντούμε τυφλή αγάπη ή χωρίς ανιδιοτέλεια. Για παράδειγμα: μπαίνει στο λεωφορείο μια γιαγιά με τον δωδεκάχρονο εγγονό της, αλλά υπάρχει μόνο μία άδεια θέση. Η γιαγιά λέει στον εγγονό: «Κάθισε». Και ο εγγονός στρογγυλοκάθεται στη θέση. Ενώ η γιαγιά στέκεται δίπλα και του χαϊδεύει τα μαλλιά με τρυφερότητα. Δεν τη νοιάζει που ο εγγονός δε φέρεται σωστά, κοιτώντας μόνο να βολευτεί ο ίδιος. Ενώ υπάρχει μια τέτοια μητρική αγάπη που είναι έτοιμη να σκοτώσει χιλιάδες άλλα παιδιά προκειμένου να ζήσει το δικό της…Αλλά αυτή η αγάπη είναι στ’ αλήθεια αυτή, για την οποία μίλησε ο Χριστός;
– Η αγάπη του ανθρώπου για τον άνθρωπο πρέπει να είναι πνευματική. Αυτό το οποίο αναφέρατε, φυσικά δεν είναι αγάπη, αλλά ένα υποκατάστατο της αγάπης, ένα από αυτά τα υποκατάστατα τα οποία αναφέραμε νωρίτερα και οι συνέπειες των οποίων είναι καταστροφικές για τους ίδιους τους ανθρώπους, που δέχονται αυτά τα υποκατάστατα σαν αληθινή αγάπη και για εκείνους στους οποίους διαχέεται αυτή «ψευτο-αγάπη» καταστρέφοντας κάθε πνευματικό στοιχείο και την πνευματική διάσταση της ανθρώπινης ζωής. Και η πνευματική διάσταση συνίσταται στην επίγνωση του γεγονότος ότι έχουμε ένα σώμα, μία ψυχή και υπάρχει και ένα ανώτερο κομμάτι της ψυχής, το πνεύμα, μέσω του οποίου ένας άνθρωπος εισέρχεται (δηλαδή καλείται να εισέλθει) σε κοινωνία με το Θείο Πνεύμα. Χωρίς αυτή την αντίληψη, χωρίς να υπάρχει αυτός ο συνειδητός, συνεπής και σταθερός σκοπός, η σωστή οργάνωση της ανθρώπινης ζωής είναι αδύνατη.
Ο άνθρωπος, όσο πικρό και αν ακούγεται, ακόμα και αν είναι από τη φύση του καλός, ευγενικός, με καλή ανατροφή, περιποιητικός κ.τ.λ, αλλά χωρίς πνευματικότητα, αναπόφευκτα ακρωτηριάζει τη ζωή τη δική του και των αγαπημένων του. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Και είναι μία η αιτία. Η επιθυμία να αντιληφθούμε και να δώσουμε σάρκα και οστά στην αγάπη μόνο με ανθρώπινα μέσα.
– Πώς να αλλάξουμε, ώστε εν τέλει να μην προσδοκάμε να μας αγαπούν, αλλά εμείς να αγαπάμε τον εαυτό μας; Γιατί τα λόγια του σεβαστού Αμβρόσιου «κάνε πράξεις αγάπης, και η αγάπη θα έρθει» δε λειτουργούν πάντα; Συχνά συμβαίνει το αντίθετο: ένας άνθρωπος φροντίζει για καιρό ένα μέλος της οικογένειας σοβαρά άρρωστο, κάνει ό,τι μπορεί, είναι υπομονετικός, στοργικός…Όμως η αγάπη δεν έρχεται, θα λέγαμε αντίθετα ότι ο εκνευρισμός αυξάνεται και η συμπόνοια τείνει προς το μηδέν.
– Πώς να μάθουμε να αγαπάμε; Αυτό είναι ένα ζήτημα, για το οποίο εμείς οι χριστιανοί πρέπει να αναζητάμε απάντηση μέχρι την τελευταία μας πνοή. Και ο Κύριος μας βοηθάει να βρίσκουμε και να απαντάμε σε αυτό το ζήτημα κάθε λεπτό, κάθε ώρα και ημέρα της ζωής μας. Εδώ είναι αναπόφευκτο να αποτυγχάνουμε, να σκοντάφτουμε και να πέφτουμε, αλλά είναι απαραίτητα τα ξεσπάσματα, η βελτίωση, οι δακρύβρεχτες υποσχέσεις (και πολύ οδυνηρές πολλές φορές) μαζί με μετάνοια στον Θεό. Τι να κάνεις. Αυτός είναι ο δρόμος της κοινωνίας μας με τη Θεία ζωή και με τη θεϊκή αγάπη. Δεν μπορεί να είναι απλός και εύκολος, λόγω της ξεπεσμένης κατάστασής μας.
Όμως ο Κύριος γνωρίζει την αδυναμία της φύσης μας και χρησιμοποιεί ό,τι είναι δυνατόν για να μας βοηθήσει, να μας στηρίξει, να μας εμπνεύσει και να προωθήσει την αληθινή μας ανάπτυξη και την άνοδο «και θα φτάσουμε στην τελειότητα που μέτρο της είναι ο Χριστός» (Εφ. 4:13). Και αυτό συμβαίνει συχνά με τρόπους και μέσα που η σαρκική σοφία μας δεν καταλαβαίνει και δε δέχεται. Γι’ αυτό τον λόγο είναι πολύ σημαντική η άνευ όρων εμπιστοσύνη στο Θεό, σε συνδυασμό με την επιθυμία να εκπληρώσουμε τις εντολές Του. Επειδή «εκείνος που κρατάει τις εντολές μου και τις εκτελεί, αυτός με αγαπάει» (Ιω. 14:21). Αυτή ακριβώς είναι η αγάπη προς τον Θεό, και χωρίς αυτή είναι αδύνατη η αληθινή αγάπη προς τον πλησίον.
Η αλήθεια είναι ότι τα λόγια του σεβάσμιου γέροντα Αμβρόσιου δε λειτουργούν πάντα. Και αυτή η «μη λειτουργικότητα» μερικές φορές φαίνεται να αυξάνεται, να αυξάνεται δίχως τέλος. Αλλά εκεί ακριβώς θα φανεί η επιτυχία. Επειδή αυτός που υπομένει μέχρι τέλους είναι αυτός που σώζεται. (βλ. Μτθ. 10:22). Και συχνά αυτή η υπομονή φτάνει στα όριά του τον άνθρωπο. Αλλά αν υπάρχει εμπιστοσύνη στο Θεό και η επιθυμία, στο μέτρο του δυνατού, να κάνουμε ό,τι απαιτείται…τότε, αναμφίβολα όλες οι κακουχίες και οι θλίψεις θα ανθίσουν με ένα αρωματικό και χαρούμενο χρώμα και όλα τα βαριά, σκοτεινά και δύσκολα θα διαλυθούν σαν καπνός και θα γίνουν σαν πρώτα. Έτσι θα είναι! Απλώς δεν έχουμε αρκετή υπομονή και θέλουμε να δούμε αυτό το χρώμα ήδη στα μισά του δρόμου. Μερικές φορές συμβαίνει. Ο Κύριος, ενθαρρύνοντας και παρηγορώντας έναν άνθρωπο, τον κάνει να αισθανθεί αυτό το άρωμα. Ενώ μερικές φορές συμβαίνει διαφορετικά. Αλλά αυτό σημαίνει ότι ο Κύριος προετοιμάζει για εμάς μια μεγαλύτερη χαρά, για θάρρος και σταθερότητα. Αυτό έχει επαληθευτεί και επιβεβαιωθεί από πολλά παραδείγματα, μαρτυρίες αγίων ανθρώπων.
Υπάρχει αυτό το φαινόμενο της ορθολογικής αγάπης. Ή αποφασιστικής, αγάπης με ισχυρή θέληση, όπως θέλετε…Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο δεν εκπλήσσεται από την ξηρασία της ψυχής του, ούτε από την ακαμψία, τη σκληρότητα, τον εκνευρισμό ακόμη και το μίσος, επειδή ξέρει ότι όλα είναι πραγματικά καλά σε αυτόν τον κόσμο, αλλά ειδικά η επιθυμία να εκτελέσει την εντολή του Θεού συναντά έντονη αντίσταση, πρώτα απ’ όλα, την ξεπεσμένη μας φύση και έπειτα δαίμονες που προσπαθούν με όλη τους τη δύναμη να εμποδίσουν έναν άνθρωπο να κάνει το καλό. Δε χρειάζεται να εκπλήσσεστε, ακόμη περισσότερο, να αποθαρρύνεστε και να απελπίζεστε. Αλλά για να αντισταθούμε στις σκέψεις και τους δαίμονες, να τους αντισταθούμε σθεναρά και σταθερά, είναι απαραίτητο να στραφούμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας στο Θεό για βοήθεια…Και να προσπαθούμε ξανά και ξανά να κάνουμε το καλό, που είναι στο χέρι μας. Ακόμα και με όλες μας τις δυνάμεις και με ισχυρή θέληση, αλλά πρώτο απ’ όλα, κατευθυνόμενος προς τον Θεό με όλη μας την καρδιά και θέλοντας να εκπληρώσουμε την εντολή Του για αγάπη προς Εκείνον και προς τον πλησίον. Ναι, είναι μεγάλη δουλειά. Δεν είναι κατανοητό και μερικές φορές δεν το βλέπει κανείς εκτός απ’ τον Θεό, ο οποίος βλέπει τα πάντα, ξέρει τα πάντα και δε θα αφήσει ποτέ έναν άνθρωπο αβοήθητο σε αυτό τον δρόμο και χωρίς τη δίκαιη ανταμοιβή Του. Και αυτή η παρηγοριά που δόθηκε απ’ τον Θεό, θα επισκιάσει όλα όσα έχουμε βιώσει και θα μας δώσει τέτοια χαρά που θα ευχαριστήσουμε τον Δημιουργό με δάκρυα για το ότι όλα συνέβησαν έτσι όπως συνέβησαν και όχι διαφορετικά.
– Όλα όσα είπατε, είναι αλήθεια, φυσικά, όμως τι θα γίνει με τις πληγές μας; Μία από τις κύριες εκδηλώσεις αγάπης στην επίγεια ζωή μας είναι η προσοχή που δείχνει ένας άνθρωπος σε κάποιον άλλο. Είναι σύνηθες ότι δεν έχουμε την προσοχή που χρειαζόμασταν. Ναι, εξηγείς στον εαυτό σου ότι κανείς δε σου χρωστάει τίποτα. Αλλά είναι δύσκολο να συμφιλιωθείς κιόλας με αυτό.
– Φυσικά, είναι οδυνηρό να μην παίρνουμε την προσοχή που θέλουμε, να βρούμε ανταπόκριση, ενσυναίσθηση, συμπόνοια…Όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι ο κόσμος είναι άρρωστος, ότι όλοι είναι πνευματικά και ηθικά άρρωστοι, και ίσως, πρώτα απ’ όλα εμείς οι ίδιοι. Και ακόμα και αν εμείς προσπαθούμε να ενεργήσουμε ηθικά, δεν μπορούμε και δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να το περιμένουμε, και ακόμα περισσότερο, να το απαιτούμε από τους άλλους, ακριβώς επειδή εμείς οι ίδιοι είμαστε ανήθικοι, αν συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους αγίους, για παράδειγμα. Έτσι λοιπόν «όλα όσα θέλετε να σας κάνουν οι άλλοι άνθρωποι, αυτά να τους κάνετε και εσείς» (Μτθ. 7:12) ή «συγχωρείτε για να σας συγχωρεί και εσάς ο Θεός» (Λκ. 6:37). Δηλαδή, πρέπει οπωσδήποτε να λάβουμε υπόψη την αναπηρία του άλλου και να δείξουμε επιείκεια, εάν θέλουμε να είναι και ο Κύριος επιεικής μαζί μας. Αυτός είναι ένας απλός αλλά αποτελεσματικός κανόνας πνευματικής ζωής, τον οποίο πρέπει να θυμόμαστε και να τον εκτελούμε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Αν μιλάμε για ταπεινότητα, αυτή στην τέλεια μορφή της είναι ένα δώρο από τον Θεό. Όμως πρέπει να αποκτήσουμε το δώρο αυτό, να το αναζητήσουμε. Αν έχουμε αυτή την επιθυμία, τότε ο Κύριος μας βοηθά, στέλνει ένα πικρό φάρμακο για την καταπολέμηση της υπερηφάνειας. Αυτό ισχύει για τα πιο ασήμαντα -φαινομενικά- πράγματα, τα οποία μπορούν ταυτόχρονα να μας αναστατώσουν σοβαρά και να μας πικράνουν. Τα πράγματα δεν κυλούν με τον τρόπο που θα θέλαμε, με τον τρόπο που θεωρούμε εμείς απαραίτητο, σωστό και χρήσιμο. Κάποιος κοίταξε με λάθος τρόπο ή δεν κοίταξε καθόλου. Κάποιος είπε κάτι που δε θέλαμε να ακούσουμε, με κάποιον δεν υπήρχε θερμή επαφή, δεν υπήρχε κατανόηση, ομόνοια κ.τ.λ
Σε τέτοιες περιπτώσεις, πρέπει να είστε προσεκτικοί με τον εαυτό σας, να καταφεύγετε στον Θεό με θερμή προσευχή, ομολογώντας ότι δε δέχεστε τη δυσαρέσκεια, τις προσβολές, την πικρία, την ενόχληση, την απογοήτευση. Όλα αυτά τα συναισθήματα εκδηλώνονται αμέσως σε ταπεινωτικές καταστάσεις. Και να ζητάτε από τον Κύριο βοήθεια για να ξεπεράσετε τη δοκιμασία και να αποκτήσετε αληθινή ταπεινοφροσύνη. Εδώ όλα αποφασίζονται στιγμιαία, γιατί αν σκέφτεστε συνέχεια τη θλίψη, την αντιπάθεια, την ενόχληση, εάν αρχίσετε να «επιστρέφετε» σε αυτό το εχθρικό συναίσθημα ή σκέψη, τότε θα είναι δύσκολο να βγείτε από αυτό τον λαβύρινθο. Ωστόσο «δύσκολο» δε σημαίνει «αδύνατο». Η μάχη δια της προσευχής ενάντια στις σκέψεις, έχει πάντα τη δική της σημασία και αξία. Η βοήθεια του Θεού έρχεται τελικά και απελευθερώνει από το βάρος, αλλά όσο πιο αποφασιστική, έγκαιρη και ανιδιοτελής είναι η έκκλησή μας προς Εκείνον, τόσο ευκολότερη και ταχύτερη είναι η πολυαναμενόμενη ειρήνη, ταπεινότητα και γαλήνη. Η απόκτηση της ταπεινοφροσύνης είναι ένα έργο, για το οποίο έχουμε λάβει εντολή, διότι χωρίς ταπεινοφροσύνη είναι αδύνατον να μετέχουμε στη Θεία ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου