ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΟΔΙΚΟ
ΤΗΣ Ζ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 3-3-1996]
Β 331
Σήμερα, ἀγαπητοί μου, πρώτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τὴν
ὀρθοδοξότητά της. Κατόπιν πολλῶν κόπων καὶ ἀγώνων. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὴν Κυριακὴ
αὐτή, τὴν ὀνόμασε Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Βέβαια ὅλαι αἱ Σύνοδοι συνέβαλαν εἰς
τὴν Ὀρθοδοξίαν. Ὅμως κατ᾿ ἐξοχὴν προβάλλεται ἡ 7η Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, ποὺ
ἔλαβε χώρα στὴ Νίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, τὸ
787, μετὰ Χριστὸν φυσικά, ἀπὸ 24 Σεπτεμβρίου ἕως 13 Ὀκτωβρίου.
Τὸ Συναξάριον τῆς ἡμέρας μᾶς πληροφορεῖ: «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ πρώτῃ τῶν
Νηστειῶν, ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς ἀναστηλώσεως τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν Εἰκόνων,
γενομένης παρὰ τῶν ἀειμνήστων Αὐτοκρατόρων Κωνσταντινουπόλεως, Μιχαὴλ καὶ τῆς
μητρὸς αὐτοῦ Θεοδώρας, ἐπὶ τῆς Πατριαρχείας τοῦ ἁγίου καὶ Ὁμολογητοῦ Μεθοδίου».
Ὅμως, ἐκτὸς τοῦ κυρίου θέματος, ποὺ ἦταν ἡ προσκύνησις ἢ μή, τῶν ἁγίων εἰκόνων,
γιατί αὐτὸ ἦταν τὸ κύριο θέμα τῆς 7ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ μάλιστα τῆς
εἰκόνος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, διότι ἐκεῖ ἦταν τὸ ἐπίμαχο θέμα: «Δυνάμεθα νὰ
εἰκονίσουμε τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ;» Ἀπάντησις πολὺ ἁπλῆ. Ἐφόσον ἔγινε
ἄνθρωπος... Ὁ Θεὸς δὲν εἰκονίζεται. Εἶναι ἀνεικόνιστος. Ἀλλὰ ἐφόσον ὁ Υἱὸς
ἔγινε ἄνθρωπος, εἰκονίζεται. Ἐθεσπίσθησαν λοιπὸν ἐκτὸς ἀπὸ τὸ κύριο αὐτὸ θέμα,
καὶ ἄλλοι κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας, βεβαίως ἐξαιρετικῆς σημασίας. Καὶ τοῦτο
γιατί προσεβλήθησαν, κατὰ καιρούς, κάποιες εὐαγγελικὲς θέσεις, ἀπὸ μία κακὴ
ἑρμηνεία. Ἐξάλλου, ἡ παρερμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία εἰσάγει
τὴν αἵρεσιν.
Βέβαια, τὰ ἱερὰ κείμενα πρέπει νὰ κατανοηθοῦν. Καὶ κατανοοῦνται βεβαίως μὲ τὴν ἑρμηνείαν.
Ἄν ἡ ἑρμηνεία εἶναι στηριγμένη στὸν ὀρθολογισμό, τότε ἔχομε τὴν αἵρεση. Τί
εἶναι αἵρεσις; Ἡ λογικὴ ἑρμηνεία τοῦ δόγματος. Αὐτὸ λέγεται αἵρεσις. Ὁ ὁρισμός.
Ἡ ἑρμηνεία πρέπει νὰ στηρίζεται εἰς τὴν ἀποκάλυψιν. Καὶ βέβαια μὲ τὸν φωτισμὸ
πάντοτε τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Καὶ αὐτὸ ἔχει γίνει καὶ γίνεται μὲ τὸ Συνοδικὸν Σύστημα. Ὅλη ἡ Ἐκκλησία θὰ
συγκεντρωθεῖ μὲ τοὺς ἀντιπροσώπους της, ποὺ εἶναι οἱ Ἐπίσκοποι, ἀλλὰ ὅπως καὶ
μεμονωμένα ἀπὸ Πατέρες -μπορεῖ νὰ ἔχουμε καὶ ἐκεῖ τὴν ἀλήθειαν- ποὺ ἔμειναν
πιστοὶ καὶ στὸ γράμμα καὶ στὸ πνεῦμα τῆς Γραφῆς. Ὅπως ἔχομε Κανόνες, φερειπείν,
τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, ἔχομε Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Ἄν θέλετε, γιὰ τὴν
ἀκρίβειαν εἶχαν κανονίσει κάποια θέματα τῆς ἐποχῆς των. Φερειπεὶν ὁ Μεγάλος
Βασίλειος τά «περὶ μοναχισμοῦ»· ποὺ αὐτὰ ἐπεκυρώθησαν ἀπὸ Οἰκουμενικὰς
Συνόδους. Δὲν ἔμειναν μόνο μία ἀτομική, προσωπικὴ ὑπόθεση. Γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία
δέχεται ὡς γνησίους ἑρμηνευτάς, τοὺς ἁγίους Πατέρας καὶ τὰ συμπεράσματα τῶν
Συνόδων, Οἰκουμενικῶν ἢ τοπικῶν, θεόπνευστα καὶ ἰσόκυρα, ἰδίου κύρους, ἴσου
κύρους μὲ τὴν Ἁγία Γραφήν. Διότι τί εἶναι ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἡρμήνευσαν; Ἡ Ἁγία
Γραφή. Μόνο ποὺ τὴν πλαταίνουν, γιὰ νὰ κατανοηθεῖ, ἀλλὰ καὶ νὰ δοθεῖ τὸ σωστὸ
στίγμα, ποὺ εἶναι τὸ πνεῦμα τοῦ γράμματος. Ἐξάλλου ἂν τὸ θέλετε, αὐτὴ εἶναι ἡ
λεγομένη Ἱερὰ Παράδοσις. Δηλαδὴ ἡ ὀρθὴ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Καὶ εἶναι
βεβαίως κυριότατα ἔγγραφη. Εἶναι γραμμένη ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας.
Καὶ ἂν θέλετε τώρα, ἐπανερχόμενοι εἰς την 7η Οἰκουμενικὴν Σύνοδο, σημειώνουμε
ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς Κανόνες ποὺ ἀφοροῦν στὴ σημασία τῆς εἰκόνος, ἐθέσπισαν κι
ἄλλους κανόνες, σπουδαίας ἀξίας καὶ σημασίας, ὅπως θὰ δεῖτε στὴ συνέχεια, μὲ
τὴν εὐκαιρία τῆς συγκροτήσεως αὐτῆς τῆς Συνόδου. Διότι κατὰ καιρούς, μὴν
ξεχνᾶτε, διότι ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ποὺ ἔγινε εἰς τὴν Κωνσταντινούπολη στὴ
Νίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, στὴν Κωνσταντινούπολη, ἔγινε τὸ 325, ἀρχὲς 4ου αἰῶνος
καὶ ἡ 7η Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἔγινε τὸ 787, τέλη 8ου αἰῶνος. Ἔχομε λοιπὸν ἕνα
μακρὺ χρονικὸ διάστημα κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ὁποίου ἀνεφύησαν διάφορα θέματα,
προβλήματα, προσβολὲς ἐκ μέρους τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἐκκλησίας, μὲ ἑρμηνεῖες
κακότεχνες, κακοήθεις καὶ δαιμονικὲς καὶ ἔτσι ἡ Ἐκκλησία καθ᾿ ὅλο αὐτῆς τὸ
μῆκος, ὅποτε συνεκροτεῖτο σὲ Σύνοδο, ἐπελαμβάνετο κι αὐτῶν τῶν θεμάτων.
Ἔτσι, μποροῦμε κάτι νὰ ἀναφέρουμε, ἐπιτρέψατε, γιὰ νὰ ξεφύγουμε λίγο ἀπὸ τὸ
καθιερωμένο θέμα τῆς εἰκόνος. Γιὰ νὰ δοῦμε τί ὑπῆρξε καὶ τί ἄλλο ὑπῆρξε ἡ 7η
Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Θὰ σᾶς διαβάσω ἕνα σημεῖον. Θὰ σᾶς πῶ τὸ κείμενον. Θὰ τὸ
ἐξηγήσουμε:
«Τοῖς τὴν ὕλην ἄναρχον καὶ τὰς ἰδέας ἢ συνάναρχον τῷ δημιουργῷ πάντων καὶ Θεῷ
δογματίζουσι (ἐννοεῖται οἱ αἱρετικοὶ δογματίζουσιν), καὶ ὅτι πὲρ οὐρανὸς καὶ γῆ
καὶ τὰ λοιπὰ τῶν κτισμάτων ἀΐδιά τε εἰσὶ καὶ ἄναρχα καὶ διαμένουσιν ἀναλλοίωτα,
καὶ ἀντινομοθετοῦσι τῷ εἰπόντι· -ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ Ἐκεῖνον ποὺ εἶπε:- «ὁ
οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» καὶ ἀπὸ γῆς
κενοφωνοῦσι («κενοφωνῶ»-τὸ κὲ μὲ ἔψιλον-ποὺ θὰ πεῖ: βγάζω κούφιες, ἄδειες
φωνές, δηλαδὴ λέγουν κενὰ λόγια. Ἡ αἵρεσις τί εἶναι; Ἕνας κενός -τὸ κὲ μὲ
ἔψιλον πάντοτε- κούφιος λόγος, χωρὶς δηλαδὴ τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,
ἀπὸ γῆς, αὐτὸ θὰ πεῖ, χωρὶς τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ ὑλιστικά,
σαρκικὰ ὁμιλοῦντες) καὶ τὴν θείαν ἀρὰν ἐπὶ τὰς ἑαυτῶν ἄγουσι κεφαλάς, ἀνάθεμα
-καὶ ἐπισωρεύουν στὸ κεφάλι τους τὴν κατάρα. Ἀνάθεμα, ἔξω, μακριά-».
Αὐτὴ ἡ θέσις, ἀγαπητοί, εἶναι ἐξαιρετικὰ σπουδαία. Πρέπει νὰ σᾶς πῶ ὅτι ἐδῶ
ἔχομε μία θέσιν βασικὰ πλατωνικήν, γενικότερα δὲ φιλοσοφικήν. Εἶναι ἡ ἄναρχος
ὕλη τῶν φιλοσόφων. Μὴ νομίσετε δὲ ὅτι αὐτὰ ποὺ θὰ ποῦμε καὶ παρακάτω καὶ τώρα
ὅτι θὰ ἦταν πράγματα τὰ ὁποῖα δὲν θὰ μᾶς ἐνδιέφεραν, θὰ εἶχαν ἁπλῶς μουσειακὴν
ἀξίαν, ἱστορικὴν ἀξίαν. Ὄχι. Πᾶρτε ἕνα σύγχρονο λεξικό, φερειπεὶν «Τὸ μικρὸ
φιλοσοφικὸ λεξικὸ» τοῦ Ρόζενταλ, εἶναι ὑλιστικόν, θὰ δεῖτε μέσα ἐκεῖ, πηγαίνετε
στὸ λῆμμα «ὕλη» καὶ θὰ δεῖτε τί γράφει. Τί; Αὐτὰ τὰ ὁποῖα λέει ἐδῶ ἡ Σύνοδος.
Ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγαν καὶ οἱ παλαιοὶ φιλόσοφοι. Ὅτι «ἡ ὕλη εἶναι ἄναρχος. Ὑπῆρχε,
ὑπάρχει καὶ θὰ ὑπάρχει. Χωρὶς ἀρχὴ καὶ χωρὶς τέλος». Τὸ προσέξατε;
Ἢ ἀκόμη ὅτι «ἡ ὕλη εἶναι συνάναρχος μὲ τὸν Δημιουργόν. Ἄναρχος ὁ Δημιουργός, ὁ
Θεός, ἄναρχος καὶ ἡ ὕλη. Συνεπῶς δύο ξεχωριστὰ πράγματα. Ἄλλο ὁ Δημιουργός -θὰ
δεῖτε τώρα τί εἶναι αὐτὸς ὁ Δημιουργός- καὶ ἄλλο πρᾶγμα εἶναι τὸ σύμπαν, ἡ ὕλη,
ἢ οἱ ἰδέες». Ἐδῶ ποὺ λέει «καὶ τὰς ἰδέας» πρόκειται περὶ τῶν ἰδεῶν τοῦ
Πλάτωνος. Ποιός δὲν ἔχει ἀκούσει γιὰ τίς ἰδέες τοῦ Πλάτωνος; Τί ἦσαν οἱ «ἰδέες»
τοῦ Πλάτωνος; Τρία σημεῖα. «Ἐδῶ εἶναι ὁ Θεός. Προσέξτε, εἶναι ἐπίκαιρα θέματα
αὐτά. Πάντοτε ἐπίκαιρα. Ἐδῶ εἶναι ὁ Θεός. Ἐδῶ εἶναι ἡ ἄναρχος ὕλη, τὴν ὁποία
δὲν ἐδημιούργησε ὁ Θεός, ἁπλῶς εἶναι συνάναρχος μὲ τὸν Δημιουργὸν καὶ ἐδῶ σὲ
ἕνα τρίτο σημεῖο εἶναι οἱ ἰδέες. Οἱ ἰδέες εἶναι τὰ πρότυπα τῶν ὄντων. Τὰ
πρότυπα τῶν ὄντων. Δηλαδὴ τί ὑπάρχει μέσα στὴ φῦσιν; Τὸ λουλουδάκι; Τὸ κρινάκι;
Ἔχει τὸ πρότυπό του, τὴν ἰδέα του, στὸν οὐρανό. Ποῦ εἶναι οἱ ἰδέες; Στὸν
οὐρανό! Ὁ ἄνθρωπος; Ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὸ πρότυπό του στὸν οὐρανό! Ὁ σκύλος;
Ἔχει τὸ πρότυπό του στὸν οὐρανό. Ὁ σκύλος; Ἔχει τὸ πρότυπό του στὸν οὐρανό».
Αὐτὰ τὰ πρότυπα, στὴ γλῶσσα τοῦ Πλάτωνος λέγονται ἰδέες.
Τί κάνει λοιπὸν τώρα ὁ Θεός; «Ὁ Θεὸς ἀντιγράφει τίς ἰδέες καὶ φτιάχνει τὰ ὄντα
στὴ φύση. Ἐκ τῆς ὑπαρχούσης ὕλης! Ἀλλὰ τί κάνει τότε ὁ Θεός; Δὲν εἶναι
Δημιουργὸς ἐκ τοῦ μὴ ὄντος. Ἀλλὰ εἶναι... οὔτε κἂν Δημιουργός. Ἀλλὰ εἶναι ἁπλῶς
διακοσμητής...».... Νὰ τὸ καταλάβετε. Πηγαίνω στὴν ἀγορὰ καὶ ἀγοράζω
ζωγραφικοὺς πίνακες, ἔπιπλα, μπιμπελό, ὅ,τι θέλετε. Τὰ φέρνω ἀπὸ τὴν ἀγορά. Δὲν
τὰ ἔφτιαξα ἐγώ. Καὶ στολίζω τὸ σπίτι μου. Κατὰ τὸν Πλάτωνα, ὁ Θεὸς δὲν εἶναι
Δημιουργός. Εἶναι διακοσμητής.
Ἀκόμα, βλέπομε ἐδῶ νὰ ἀναφέρεται ἡ ἀϊδιότης τῆς ὕλης. Ἀλλὰ καὶ τὸ ἀμετάβλητο
τῆς ὕλης. Ὅλα αὐτά, σᾶς εἶπα, θεωρίες Πλατωνικές. Τί θὰ πεῖ ἀϊδιότης; Εἶναι
ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἔχει ἀρχή, οὔτε τέλος. Τί θὰ πεῖ αἰώνιον; Αὐτὸ ποὺ ἔχει ἀρχή,
ἀλλὰ δὲν ἔχει τέλος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι αἰώνιος. Μὲ τὴν ἔννοια «ἔσχεν ἀρχήν»,
ἀλλὰ δὲν θὰ ἔχει τέλος. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι αἰώνιος. Καταχρηστικῶς, θὰ μοῦ τὸ
πεῖτε αὐτό, πάμπολλες φορὲς χρησιμοποιεῖται ἡ λέξις αἰώνιος, καὶ στὶς εὐχὲς τῆς
Ἐκκλησίας μας κτλ... Καταχρηστικῶς χρησιμοποιεῖται ἡ λέξις αἰώνιος. Ὁ Θεὸς
εἶναι ἀΐδιος. Χωρὶς ἀρχὴν καὶ χωρὶς τέλος.
Ὁ πλατωνισμός, πρέπει νὰ σᾶς πῶ, ὅτι ταλαιπώρησε τὴν Ἐκκλησία. Θὰ ἔλεγα ἐκεῖνο
ποὺ εἶπαν κάποτε στὴν ἀρχαιότητα: «Φίλος ὁ Πλάτων, φιλτάτη ἡ ἀλήθεια». Ὅσοι
πήγαμε λίγο στὸ σχολειὸ καὶ κάναμε κάποια ἔργα τοῦ Πλάτωνος, μᾶς ἔμεινε
συμπαθέστατος καὶ θαυμάσιος ὁ Πλάτων. Ἕτερον ἑκάτερον. Εἶναι πρὸ Χριστοῦ. Εἶναι
πρὸ Χριστοῦ. Κι ἐκεῖνα ποὺ εἶπε, πάλι καλά. Διότι δὲν εἶχε τὸ φῶς τοῦ
Εὐαγγελίου. Τώρα ὁ Χριστιανὸς δὲν χρειάζεται παρὰ μόνον τὴ γλῶσσα, ἂν τὸ
θέλετε, τὴ γλῶσσα. Ἐξάλλου, ὑπάρχει ἕνα σημεῖο... ποὺ νά σᾶς τὰ πῶ ὅλα, τὸ λέει
στὴν 7η Οἰκουμενικὴ Σύνοδο: Μποροῦμε μόνο τὴ γλῶσσα νὰ χρησιμοποιοῦμε,τὰ
σχήματα, ὄχι ὅμως τὸ περιεχόμενον τῆς φιλοσοφίας. Φίλος λοιπὸν ὁ Πλάτων·
φιλτάτη ἡ ἀλήθεια. Καὶ ποιά εἶναι ἡ φιλτάτη ἀλήθεια; Τὸ Εὐαγγέλιον. Ἔτσι,
ταλαιπώρησε τὴν Ἐκκλησία ὁ Πλατωνισμός, πῶς; Γιατί πολλοὶ Χριστιανοὶ
ἀσχολήθηκαν μὲ τὸν Πλάτωνα καὶ εἰσήγαγαν ἰδέες μέσα εἰς τὸ δόγμα τῆς πίστεως.
Αὐτοὺς ὅλους τοὺς κατεδίκασε ἢ καλύτερα, ἡ Ἐκκλησία, μάλιστα ἰδιαιτέρως ἡ 7η
Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, γιὰ νὰ εἶμαι ἀκριβέστερος, ἐπανέλαβε τὴν καταδίκην,
κατεδίκασε τίς πλατωνικὲς θεωρίες εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἀγαπητοῦ Ὠριγένους. Τί
κρίμα! Θαυμάσιος ὁ Ὠριγένης. Παρεσύρθῃ.
Ἡ ἀπάντησις ἂν ἡ ὕλη, ὁ κόσμος εἶναι ἄνευ ἀρχῆς, ἀπαντοῦμε: Ἀπὸ τὸν πρῶτο στίχο
τῆς Ἁγίας Γραφῆς: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν». Ἔτσι
ἀρχίζει ἡ Ἁγία Γραφή. Ἐκεῖνο τὸ «ἐν ἀρχῇ» εἶναι τὸ θεμέλιον τοῦ χρόνου· ποὺ ὕλη
καὶ χρόνος τίθενται μαζί. Δὲν δύναται νὰ ἐννοηθεῖ ὁ χῶρος, ποὺ συνίσταται ἀπὸ
τὴν ὕλη, δὲν δύναται νὰ ἐννοηθεῖ ὁ χῶρος χωρὶς τὸν χρόνον. Οἱ μεταβολὲς τῆς
ὕλης, ἂν τὸ θέλετε, καὶ σὲ στατικὲς καταστάσεις, μήπως ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης δὲν
εἶναι σὲ φαινομενικῶς, στατικὴν κατάστασιν; Κάθε ἄλλο παρὰ στατικὴν κατάστασιν
εἶναι ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης. Εἶναι σὲ κατάσταση δυναμικοτάτη. Δυναμικοτάτη... Τί πεδία
ὑπάρχουν ἐκεῖ ἀνάμεσα στὸν πυρῆνα καὶ στὸ ἠλεκτρόνιο, τί... ὁ Θεὸς ξέρει. Κι
ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα βρίσκομε καὶ ἀνακαλύπτομε στὰ ἐργαστήριά μας.
Λοιπόν, ἀγαπητοί, χῶρος καὶ χρόνος θεμελιώθηκαν μαζί. Ἄρα λοιπὸν ἡ Δημιουργία
εἶναι ἔνχρονος. Δὲν εἶναι ἄναρχος. Ἰδοὺ ἡ ἀλήθεια. «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν
οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν.». Τί ρῆμα βάζει; «Ἐποίησεν». Ὁ Θεὸς εἶναι ἄκτιστος. Ὁ
κόσμος εἶναι κτιστός. Αὐτόματα λοιπὸν εἶναι κάτω ἀπὸ τὸν Θεὸ ἡ Δημιουργία. Ὁ
Θεὸς ἄκτιστος, ἡ Δημιουργία κτιστή. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπάντηση τῆς Ἐκκλησίας.
Ἄλλο σημεῖο: «Τοῖς λέγουσιν ὅτι ἐν τῇ τελευταίᾳ καὶ κοινῇ ἀναστάσει - καὶ εἶναι
μάλιστα αὐτὴ ἡ θέσις ὄμορφη, ποὺ εἴχαμε σήμερα καὶ ἕνα μνημόσυνο καὶ δίνει μία
ἀπάντηση, προσέξατέ το-· Τοῖς λέγουσιν -γιὰ ᾿κείνους ποὺ λένε- ὅτι ἐν τῇ
τελευταίᾳ καὶ κοινῇ ἀναστάσει -ὅταν θὰ ἀναστηθοῦμε ὅλοι, ἡ κοινὴ ἀνάστασις,
ὅλοι θὰ ἀναστηθοῦμε, ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, μέχρι τὸν τελευταῖο ποὺ θὰ ἔχει
πεθάνει, ἐκεῖνοι ποὺ θὰ ζοῦν, ἁπλῶς θὰ ἀλλαχθοῦν, δὲν θὰ περάσουν ἀπὸ τὸν
θάνατον- μεθ᾿ ἑτέρων σωμάτων οἱ ἄνθρωποι ἀναστήσονται καὶ κριθήσονται, καὶ οὐχὶ
μεθ᾿ ὧν κατὰ τὸν παρόντα βίον ἐπολιτεύσαντο, ἅτε τούτων φθειρομένων καὶ
ἀπολλυμένων». Τί λένε; «Λέγουσιν». Τί λένε; Ὅτι «μὲ ἄλλα σώματα», λέει, «θὰ
ἀναστηθοῦν. Γιατί αὐτὰ εἶναι φθειρόμενα καὶ ἀπολλύμενα. Θὰ ἀναστηθοῦν λοιπὸν μὲ
κάποια ἄλλα σώματα». Κι ἐδῶ λέει: «Ἀνάθεμα». Θὰ τὸ δοῦμε λίγο πιὸ κάτω τὸ
«ἀνάθεμα». Θὰ τὸ ἀναλύσουμε καὶ αὐτὸ λιγάκι. Ὅτι δηλαδὴ δὲν εἶναι δεκτὸ αὐτὸ τὸ
ὁποῖο λέγουν οἱ αἱρετικοί.
Δὲν θὰ πάρουμε ἄλλα σώματα. Θὰ εἶναι τὰ ἴδια σώματα· τὰ ὁποῖα θὰ ἀνακαινισθοῦν.
Ἀλλὰ τὰ ἴδια. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή... τί νὰ
ἐπιστρατεύσω; Ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι γεμάτη. Ἰδίως ἡ Καινὴ Διαθήκη. Καὶ ἡ
Παλαιὰ Διαθήκη. Καὶ ἡ Παλαιά. «Δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο (διότι πρέπει τὸ θνητόν.
Ποιό; Αὐτό. Τοῦτο. Τὸ δείχνει. Τοῦτο. Τοῦτο. Τοῦτο. Ὄχι κάποιο ἄλλο σῶμα)
ἐνδύσεσθαι ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσεται ἀθανασίαν». Αὐτὸ τὸ σῶμα θὰ
ντυθεῖ- ἀκοῦτε τὸ ρῆμα- ἐνδύσεσθαι, θὰ ντυθεῖ, λέει, καὶ τὴν ἀφθαρσίαν καὶ τὴν
ἀθανασίαν. Αὐτὸ τὸ ἴδιο.
Ἀκόμη λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν Β΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή του -τὸ πρῶτο
ποὺ σᾶς εἶπα εἶναι στὴν Α΄προς Κορινθίους. Ὁλόκληρο κεφάλαιο, τὸ 15ο κεφάλαιο
ἀναφέρεται στὰ θέματα αὐτὰ ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο. «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς
φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ -ὅλοι θὰ σταθοῦμε στὸ βῆμα
τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ἀναστηθοῦμε- ἵνα κομίσηται ἕκαστος -γιὰ νὰ πάρει ὁ καθένας-
τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν». Γιὰ νὰ πάρει
τὴν ἀπολαβή του. Μὲ τὸ σῶμα του. Αὐτὸ ποὺ ἔζησε. Καὶ μὲ τὸ ὁποῖον πραγμάτωσε,
εἴτε τὸ ἀγαθόν, εἴτε τὸ κακόν. Λέει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων: «Στάθηκες
ἁγνός; Θὰ πάρεις τὴν ἀμοιβή σου. Στάθηκες πόρνος; Θὰ πάρεις τὴν καταδίκη σου».
Γι᾿ αὐτὸ λέει στὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους ὅτι: «Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος
ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν», λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον
σῶμα ἁμαρτάνει». Καὶ συνεπῶς, λέγει, ὁ δὲ Κύριος -ὁ Θεὸς Πατήρ, δηλαδή-
ἤγειρε τὸν Υἰὸν καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ». «Καὶ ἡμᾶς»: ὥστε θὰ
μείνει ἡ οὐλὴ ἀνεξάλειπτος πάσης ἁμαρτίας ἐπὶ τοῦ σώματος καὶ δὴ τῆς
ἀνηθικότητος. Ἡ οὐλὴ αὐτὴ μόνον ἕναν τρόπο ἔχει νὰ ἐξαφανιστεῖ. Μὲ τὴ μετάνοια
καὶ τὴν ἐξομολόγηση. Πέρασες στὴν ἄλλη ζωή; Τελείωσε. Θὰ ἀναστηθεῖ τὸ σῶμα σου
μὲ τίς οὐλὲς τῆς ἁμαρτίας. Καὶ συνεπῶς θὰ κριθεῖς ἀκατάλληλος γιὰ τὴν βασιλείαν
τοῦ Θεοῦ.
Ἀγαπητοί μου εἶναι κάτι καταπληκτικὸ πρᾶγμα. Ἐδῶ λοιπὸν τί θέλει νὰ μᾶς πεῖ;
Θέλει νὰ μᾶς πεῖ ὅτι τὰ πράγματα ἔτσι ἔχουν. Δὲν θὰ εἶναι κάποιο ἄλλο σῶμα,
ἀλλὰ θὰ εἶναι ἕνα, θὰ εἶναι τὸ ἴδιο ποὺ θὰ γίνει καινούριο, ἄφθαρτο καὶ
ἀθάνατον. Μάλιστα ἀγανακτεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος μὲ τοὺς Κορινθίους ποὺ
πίστευαν... νά, κάτι τέτοια αἱρετικὰ καὶ λέγει, τοὺς γράφει: «Ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ
τινες ἔχουσι• πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω». Μερικοὶ ἔχουν ἀγνωσίαν Θεοῦ. Ἀγνοοῦν τὴ
δύναμη τοῦ Θεοῦ. Τί σᾶς εἶπα προηγουμένως; Τί θὰ πεῖ αἵρεσις; Ἡ λογικὴ ἑρμηνεία
τοῦ δόγματος. Ἐδῶ μὲ τὴ λογική τους λένε: «Πῶς εἶναι δυνατόν, αὐτὸ τὸ σῶμα ποὺ
ἔγινε χῶμα νὰ ἀναστηθεῖ;». Εἴδατε; Κι ἀμέσως εἰσάγουν τὴν θεωρίαν: «Δὲν
εἶναι δυνατόν. Κάποιο ἄλλο σῶμα θὰ εἶναι». Ἀμέσως μπαίνει ἡ αἵρεσις. Καὶ τί
λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος; «Μερικοί», λέει, «ἀπό σᾶς, ἔχουν ἀγνωσίαν Θεοῦ.
Ἀγνωσίαν σὲ τί; Δὲν ξέρουν ποιός εἶναι ὁ Θεός, οὔτε τὴ δύναμή Του. Καὶ τὸ λέγω
γιὰ ντροπή σας», γράφει ὁ Παῦλος στὸ 15ο κεφάλαιο Α΄ Κορινθίους.
Καὶ κάτι ἀκόμα. Δυστυχῶς πέρασε ἡ ὥρα. Τί ἄλλο νὰ πεῖ κανείς; «Τοῖς δεχομένοις
ὅτι τε προΰπαρξίς ἐστι τῶν ψυχῶν, καὶ οὐκ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ
παρήχθησαν, ὅτι τέλος ἐστὶ τῆς κολάσεως ἡ ἀποκατάστασις αὖθις τῆς κτίσεως, καὶ
τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων. Ἀνάθεμα!». Ἐκεῖνοι ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι προϋπάρχουν
οἱ ψυχές... - καὶ αὐτὸ πλατωνικὴ θεωρία. «Ἀφοῦ εἴπαμε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι
Δημιουργός. Κάπου οἱ ψυχὲς προϋπάρχουν, ἄναρχες καὶ αὐτὲς καὶ ἀΐδιες. Παίρνει
λοιπὸν ὁ Θεὸς μία ψυχή, ἀπὸ κάποια... ἀποθήκη Του- ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφρασις-
καὶ τὴν βάζει μέσα σὲ ἕνα σῶμα... Παίρνει ἄλλη καὶ τὴν βάζει μέσα σὲ ἕνα ἄλλο
σῶμα...».... Αὐτὸ λέγεται προΰπαρξις τῶν ψυχῶν. Εἶναι, ἂν θέλετε νὰ τὸ
ἐπεκτείνουμε, ὅπως καὶ οἱ Ἀνατολικὲς θρησκεῖες, μὲ μετεμψυχώσεις καὶ δὲν ξέρω
τί καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ παραμύθια, πραγματικὰ παραμύθια. «Καὶ ὅτι δὲν εἶναι ἐκ τοῦ
μὴ ὄντος· ὅτι «καὶ οὐκ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ παρήχθησαν»· «ὅτι
τέλος ἐστὶ τῆς κολάσεως...- δυστυχῶς τρέχει ὁ χρόνος- ὅτι ὑπάρχει τέλος στὴ
κόλαση. Ἡ κόλαση τελειώνει». Καὶ ὁ Ὠριγένης τὸ ἔλεγε αὐτό. Πάλι λογική: «Εἶναι
δυνατὸν ὁ Θεός, ὁ ἀγαθὸς Θεὸς νὰ βασανίζει - δὲν βασανίζει ὁ Θεός, μόνοι τους
διαλέγουν τὴν κόλαση οἱ ἄνθρωποι - εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων; Χωρὶς ποτὲ λήξη;
Εἶναι δυνατὸν ποτέ;».
Καὶ μιλοῦν ἀκόμα γιὰ ἀποκατάσταση τῶν πάντων. Θὰ πεῖ «ἔχομε καινούρια πράγματα,
καινούριους κόσμους καὶ θὰ εἶναι οἱ κόσμοι αὐτοί, ὅπως καὶ οἱ προηγούμενοι».
Πλατωνικὲς θέσεις, ξαναλέγω. Τὰ πάντα ἔγιναν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος, δηλαδὴ ἐκ τοῦ
μηδενός. Ἡ κόλασις εἶναι αἰώνιος. Διότι βρίσκομαι ἐκεῖ εἰς τὸ 25ο κεφάλαιο στὸν
Ματθαῖο, ποὺ λέγει: «Αὐτοὶ θὰ ἀπέλθουν εἰς ζωὴν αἰώνιον, οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ
εἰς κόλασιν αἰώνιον». Ἐὰν λοιπόν, στὸ ἴδιο χωρίο, ἀπὸ τὸν αὐτὸν συγγραφέα
χρησιμοποιεῖται ἡ λέξις «αἰώνιος» τότε, ἐὰν ἡ λέξις «αἰώνιος» γιὰ τὴν κόλασιν
εἶχε σχετικὸν χαρακτῆρα, τότε θὰ πρέπει σχετικὸν χαρακτῆρα νὰ ἔχει καὶ ἡ λέξις
«αἰώνιος» ὡς πρὸς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Αὐτὰ εἶναι ἡ ἀναίρεσις αὐτῶν τῶν
αἱρέσεων. Ἀνάθεμα λοιπὸν καὶ αὐτοί.
Ἀγαπητοί μου, ἡ γνῶσις τῶν θέσεων, ὅσα αἱ ἑπτὰ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, ὅπως καὶ
αἱ τοπικαὶ Σύνοδοι ἀποφαίνονται, παρέχουν σὲ μᾶς τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία. Γι᾿
αὐτὸ ὀφείλομε νὰ γνωρίζομε ὅλες αὐτὲς τίς θέσεις. Γιατί; Σήμερα οἱ ἀνατολικὲς
θρησκεῖες ἔχουν εἰσβάλλει στὴν Εὐρώπη -καὶ στὴν Ἑλλάδα φυσικά- καὶ στὴν Ἀμερική.
Δηλαδὴ εἰς τὴν Δύσιν. Καὶ βλέπετε, ὀρθόδοξοι Χριστιανοί μας νὰ παρασύρονται σὲ
τέτοια καμώματα. Αἱρετικὰ πέρα γιὰ πέρα. Καὶ φιλοσοφικῶν διαστάσεων. Νὰ γιατί
πρέπει νὰ ξέρουμε ὅλα αὐτά. Νὰ γιατί σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι εἶναι ὅλα αὐτὰ
ἐπικαιρότατα. Ὅσοι ἔχετε, ἂν ὄχι τὸ Πηδάλιον, ποὺ ἔχει μέσα ὅ,τι ἔχει ἀπὸ τὰς
Συνόδους, τοπικὰς καὶ Οἰκουμενικάς, τοὐλάχιστον τὸ Τριώδιον ἂν ἔχετε στὸ σπίτι
σας, ἀνοῖξτε, παρακαλῶ, στὴν Κυριακὴ τῶν Α΄ Νηστειῶν, ἐκεῖ στὸ Παράρτημα, ἕνα
Παράρτημα ἔχει στὴ σημερινὴ Κυριακὴ μὲ τίτλο: «Συνοδικὸν τῆς Ἁγίας καὶ
Οἰκουμενικῆς Ζ΄(7ης) Συνόδου ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας» (βλέπε σχετικὸ ΕΔΩ) καὶ ἐκεῖ θὰ πάρετε μία μικρὴ
γεύση. Κι ἐγὼ ἀπὸ ἐκεῖ τὰ πῆρα διὰ τὸ πρόχειρον τοῦ πράγματος.
Πρέπει ἀκόμα νὰ ἀντιληφθοῦμε ὅτι στὴν αἵρεση δὲν ὑπάρχει οὔτε τὸ σωστὸν ἦθος,
οὔτε ἡ σωστὴ πίστις, οὔτε ἡ σωστὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ συνεπῶς δὲν ὑπάρχει ἡ
σωτηρία. Δὲν ὑπάρχει ἡ σωτηρία. Ἡ αἵρεσις εἶναι βλασφημία κατὰ τοῦ Θεοῦ. Πῶς θὰ
μὲ σώσει λοιπὸν ὁ Θεός; Ἐὰν κινοῦμαι στὴν αἵρεση, στὸν χῶρο τῆς αἱρέσεως;
Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ χαρακτηρισμὸς «ἀνάθεμα»· ποὺ θέλει νὰ τονίσει ὅτι κάθε αἱρετικὸς
ἢ κάθε αἵρεση εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ὅπως καὶ ὁ ὅρος «ἀφοριζέσθω».
Κοινότατος ὅρος αὐτό. Τί θὰ πεῖ «ἀφοριζέσθω»; Ἀπὸ καὶ ὀρίζω. Βγάζω ἀπὸ τὰ ὅρια.
Ἀφορίζω. Καὶ συνεπῶς δὲν ἀνήκει αὐτὸς ἢ αὐτὴ ἡ θεωρία ἢ αὐτὴ ἡ θέσις ἢ αὐτὴ ἡ
ἑρμηνεία δὲν ἀνήκει στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἔξω ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς
Ἐκκλησίας. Πίστευε ὅ,τι θέλεις, ἄνθρωπε. Ἀλλὰ δὲν δύνασαι νὰ λὲς ὅτι ἀνήκεις
μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι ἐκεῖνο ποὺ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Εἴ τίς οὐ φιλεῖ τὸν
Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν - ὅποιος δὲν ἀγαπᾷ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν- ἤτω
ἀνάθεμα». Χώρια. Χώρια. Ἀνάθεμα λοιπὸν σημαίνει κάτι ποὺ εἶναι ἢ ὀφείλει νὰ
εἶναι χωριστὰ ὡς κατηραμένον. Αὐτὸ τὸ «κατηραμένον» θὰ τὸ βρεῖτε εἰς τὸ βιβλίο
τὸ Λευιτικόν, στὴν Παλαιὰ Διαθήκη 7,26.
Ἀγαπητοί. Ὀρθοδοξία σημαίνει γνησιότης ἑρμηνείας τῶν θείων γραφῶν. Πρέπει ὅμως
νὰ συνοδεύεται καὶ μὲ τὴν ὀρθοπραξία. Ὀρθῶς νὰ πράττομε. Ὄχι μόνον ὀρθῶς νὰ
πιστεύομε. Αὐτὰ τὰ δυὸ μᾶς παρέχουν τὴ σωτηρία. Ὅσοι ὅμως ἐργάστηκαν εἴτε εἰς
τὰς Συνόδους, εἴτε μὲς τοὺς αἰῶνες γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία μας, ὅπως καὶ κατ᾿
ἐπανάληψιν σημειώνεται μέσα εἰς τὸ Συνοδικόν, αἰωνία ἡ μνήμη.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο,
μεταφορὰ τῆς ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας σὲ ἠλεκτρονικὸ κείμενο καὶ ἐπιμέλεια:
Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• απομαγνητοφώνηση ὁμιλίας δια χειρὸς τοῦ ἀξιοτίμου κ.
Ἀθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn
_667.mp3
_______________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου