ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΡΙΑ ?

Ενῶ οἱ πρῶτες ὀκτὼ ὠδές εἶναι παρμένες

ἀπὸ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἡ ἔνατη καὶ τελευταία ὠδή,

ποὺ εἶναι τῆς ἁγίας Παρθένου καὶ Θεοτόκου Μαρίας, εἶναι παρμένη ἀπὸ τὴν

Καινὴ Διαθήκη καὶ συγκεκριμένα ἀπὸ

τὸ πρῶτο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Λουκᾶν

Εὐαγγελίου (στίχ. 46-55).

Στὴν Καινὴ Διαθήκη ἔχουμε τρεῖς ὠδές, οἱ ὁποῖες χρησιμοποιοῦνται καὶ

στὴ Λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας

ἤδη ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες. Περιέχονται δὲ καὶ οἱ τρεῖς στὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ. 

Ἡ μία εἶναι αὐτὴ τῆς Θεοτόκου (Λουκ. α΄ 46-55), ἡ ἄλλη εἶναι  ἡ ὠδὴ τοῦ Ζαχαρία, πατέρα τοῦ ἁγίου

Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου (Λουκ. α΄ 68-

79). Ἡ ὠδὴ αὐτὴ εἶναι ἡ δοξολογία ποὺ

ἀπηύθυνε ὁ ἱερεὺς Ζαχαρίας στὸν Θεὸ

μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ ὠδή του ἦταν ταυτόχρονα καὶ προφητεία γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ τοῦ Προδρόμου Ἰωάννου, υἱοῦ

τοῦ Ζαχαρία. 

Ἡ τρίτη ὠδὴ εἶναι ἡ ὠδὴ

τοῦ ἁγίου Συμεών, ὁ ὁποῖος ὑποδέ-

χθηκε τὸ παιδίον Ἰησοῦν στὴν ἀγκαλιά

του στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Γεμάτος ἅγιο ἐνθουσιασμὸ καὶ ἱερὴ συγκίνηση ὁ πρεσβύτης Συμεὼν εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ γι’ αὐτὴ τὴ μοναδικὴ εὐλογία καὶ ἀναφώνησε: «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμά

σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί

μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας

κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν,

φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν

λαοῦ σου Ἰσραήλ» (Λουκ. β΄ 29-32).

Τὴ συγκινητικὴ αὐτὴ ὠδὴ τὴν ἀκοῦμε

σὲ κάθε Ἑσπερινὸ πρὶν ἀπὸ τὴν προσευχὴ τοῦ Τρισαγίου, τὸ Ἀπολυτίκιο ἢ τὰ

Ἀπολυτίκια τῆς ἡμέρας καὶ τὴν ἀπόλυση.

Στὴ συνέχεια θὰ προσπαθήσουμε νὰ

ἑρμηνεύσουμε καὶ νὰ ἀναλύσουμε μὲ

τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ τὴ θαυμάσια ὠδὴ

τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Πρὶν προχωρήσουμε ὅμως, θεωροῦμε πολὺ βοηθητικὰ γιὰ τὸν βαθὺ σεβασμὸ καὶ τὴν ἄπειρη εὐγνωμοσύνη

ποὺ ὀφείλουμε στὴν Κυρία Θεοτόκο,

νὰ ἀναφέρουμε μερικὰ ἀπὸ ὅσα γράφει ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γιὰ

τὸ ὄνομα Μαρία, ποὺ δόθηκε στὴ Δέσποινα τοῦ κόσμου. Γράφει ὁ Ὅσιος:

«Τὸ πανσέβαστον καὶ παντοπόθητον

καὶ κεχαριτωμένον ὄνομα τῆς Μαρίας,

προσφυέστατα καὶ ἁρμοδιώτατα ἐδόθη

εἰς τὴν Ἀειπάρθενον Θεοτόκον, καὶ ὡς

λέγει ὁ Ἱερώνυμος, κατὰ πρόγνωσιν

καὶ βουλὴν τοῦ Θεοῦ, παρὰ τοῦ ὁποίου ἦταν προωρισμένη εἰς τὸ νὰ γίνῃ

Μήτηρ αὐτοῦ. Καὶ ἐπειδὴ συνέδραμον

εἰς τὸ δι’ αὐτῆς τελεσθὲν μυστήριον τῆς

ἐνσάρκου Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ Λόγου

τὰ τρία ταῦτα· Παντοδυναμία», ἡ ὁποία

«ἥνωσε τὰ δύο ἄκρα ἀντικείμενα, Θεὸν

καὶ ἄνθρωπον· Σοφία», ἡ ὁποία βρῆκε

«τρόπον διὰ νὰ ἑνώσῃ δύο φύσεις εἰς

μίαν ὑπόστασιν», δηλαδὴ εἰς ἕνα πρόσωπο, «χωρὶς νὰ συγχύσῃ τὰ ἰδιώματα

τῶν φύσεων· καὶ Ἀγαθότης, ἤτοι χάρις»,ἡ ὁποία «ἐθεοποίησε τὴν ἀνθρωπίνην

φύσιν, καὶ ἀνεβίβασεν αὐτὴν ὑπεράνω

τῶν οὐρανίων δυνάμεων, διὰ τοῦτο καὶ

τὸ ὄνομα τῆς Μαρίας, ὅπου ἔμελλε νὰ

ὑπηρετήσῃ εἰς τοιοῦτον μέγα Μυστήριον, αὐτὰ τὰ τρία περιέχει».

Καὶ ὁ θεόσοφος Ὅσιος αἰτιολογεῖ τὸ

πῶς τὸ ὄνομα Μαρία περιέχει αὐτὰ τὰ

τρία, δηλαδὴ τὴν Παντοδυναμίαν, τὴν

Σοφίαν καὶ τὴν Ἀγαθότητα, προσθέ-

τοντας: Πρῶτον, διότι τὸ ὄνομα Μαρία,

ποὺ παράγεται ἀπὸ τὸ ἑβραϊκὸ ὄνομα

Ἀϊά, ποὺ σημαίνει Κύριος, ἑρμηνεύεται

Κυρία, «διότι κυριεύει καὶ ἐξουσιάζει

ὅλα τὰ κτίσματα οὐράνια καὶ ἐπίγεια,

ὡς Μήτηρ Θεοῦ, καὶ κατὰ τοῦτο ἔχει

τὴν τελειότητα τῆς δυνάμεως· ἐπειδὴ τὸ

θεμέλιον τῆς κυριότητος εἶναι ἡ δύναμις, καὶ ὅπου εἶναι κυριότης καὶ ἐξουσία, ἐκεῖ ἐξ ἀνάγκης πρέπει νὰ εἶναι καὶ δύναμις.

Δεύτερον, Μαρία ἑρμηνεύεται φωτισμός», σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Νεοκαισαρείας, ποὺ λέγει «Μαρία γὰρ ἐκλεκτή, ὅπερ δὴ φωτισμὸς ἑρμηνεύεται· Τί γὰρ τοῦ φωτὸς τῆς Παρθενίας λαμπρότερον;». Ἐπειδὴ δὲ ἡ Σοφία «ἐτυμολογεῖται ἀπὸ τὸ σῶον φῶς (=ἀκέραιο, βέβαιο φῶς), καὶ εἶναι κατὰ

τὸν Σολομῶντα, ‘‘ἀπαύγασμα φωτὸς

ἀϊδίου’’ (Σ. Σολ. ζ΄ 26), διὰ τοῦτο τὸ

ὄνομα τῆς Μαρίας περιέχει ἐν ἑαυτῷ

κατὰ τοῦτο τὴν τελειότητα τῆς Σοφίας.

Τρίτον», συνεχίζει ὁ μέγας θεοτοκόφιλος ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης,

«Μαρία ἑρμηνεύεται Πέλαγος, κατὰ τὸν

θεῖον Ἀμβρόσιον», ὁ ὁποῖος λέγει: «Πέλαγος ἑβραϊστὶ Μαριὰμ ἑρμηνεύεται».

Ἀλλά, συμπληρώνει ὁ ὅσιος Νικόδη-

μος, «καὶ λατινικῶς Μάρια αἱ θάλασσαι

λέγονται» (ἀπὸ τὸ mare=θάλασσα).

«Τὸ δὲ πέλαγος καὶ ἡ θάλασσα εἶναι

σύμβολον τῆς ἀγαθότητος καὶ τῆς χά-

ριτος τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁποίαν εἶχεν ἡ Θεοτόκος». Διότι, «καθὼς ἡ θάλασσα καὶ

τὸ πέλαγος περιέχει ἐν ἑαυτῷ πλῆθος

ὑδάτων καὶ δέχεται ὅλους τοὺς ποταμούς, τοιουτοτρόπως καὶ ἡ Θεοτόκος

περιέχει ἐν ἑαυτῇ πλῆθος χαρίτων καὶ

ἐδέχθη ὅλους τοὺς ποταμοὺς τῶν δωρεῶν, ὅπου κατὰ μέρος ἔχουν ὅλα τὰ

κτίσματα νοητὰ καὶ αἰσθητά, Ἄγγελοι

ὁμοῦ καὶ ἄνθρωποι».

Ἐφόσον λοιπόν, συμπεραίνει ὁ Ὅσιος τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας, ἡ Θεοτόκος

ἔλαβε «κατὰ πρόγνωσιν θείαν τὸ μυ-

στηριῶδες ὄνομα Μαρία», ἔλαβε καὶ ὅλα ὅσα σημαίνονται συμβολικῶς «παρὰ τοῦ ὀνόματος αὐτῆς». Ἔλαβε «ἀπὸ

τὸν Πατέρα τὴν δύναμιν, ὡς θυγάτηρ

αὐτοῦ, διὰ νὰ τελειῇ ὡς Μήτηρ εἰς τὴν

γῆν ἐκεῖνο, ὅπου ὁ Θεὸς τελειοῖ ὡς

Πατὴρ εἰς τὸν οὐρανόν· ἔλαβε τὴν Σοφίαν ἀπὸ τὸν Υἱόν, ὡς Μήτηρ αὐτοῦ,

διὰ νὰ ἠξεύρῃ νὰ φιλιώνῃ τὸν οὐρανὸν

μὲ τὴν γῆν καὶ τὸν Θεὸν μὲ τὸν ἄνθρωπον. Ἔλαβε καὶ τὴν ἀγαθότητα καὶ χάριν ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ὡς Νύμφη

αὐτοῦ, διὰ νὰ μεταδίδῃ εἰς ὅλα τὰ κτίσματα, οὐράνια καὶ ἐπίγεια, τὰς πνευματικὰς αὐτῆς δωρεάς τε καὶ χάριτας»(*).

Παραθέτει καὶ ἄλλους ὡραίους συμβολισμοὺς τοῦ ὀνόματος τῆς Θεοτόκου

καὶ Παρθένου Μαρίας ὁ ὅσιος Νικόδημος, ἀλλὰ ἐμεῖς ἂς μείνουμε μόνο σ’

αὐτούς. Ἄλλωστε ἐκφράζουν καὶ αὐτοὶ

τὸν βαθὺ σεβασμὸ τῆς ψυχῆς κάθε

Ὀρθοδόξου στὸ πάνσεπτο πρόσωπο τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου καὶ δικῆς

μας μητέρας, ἀλλὰ καὶ μόνιμης στοργικῆς καὶ ἰσχυρῆς πρέσβειράς μας στὸν

θρόνο τῆς χάριτος.

(*) ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Κῆπος Χαρί-

των, σελ. 190-191.ΟΣΩΤΗΡ2048

Πηγή: https://antonisparas.blogspot.com/

 «Πᾶνος»