Ἄλλη μιὰ θλιβερὴ ἐπέτειος αὐτὲς τίς ἡμέρες ἀπὸ ἐκεῖνες ποὺ θὰ εὐχόταν ὁ γνώστης τῆς σύγχρονης ἑλληνικῆς ἱστορίας, νὰ μὴν ὑπῆρχε ποτέ. Ἡ δολοφονία τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια (9 Ὀκτωβρίου/27 Σεπτεμβρίου 1831). Τοῦ μεγαλύτερου, μοναδικοῦ, πρώτου καὶ τελευταίου ὀρθόδοξου πολιτικοῦ τῆς σύγχρονης Ἑλλάδας. Ἡ πολιτικὴ δολοφονία καὶ μάλιστα τὴ στιγμὴ τῆς κυριακάτικης εἰσόδου του στὸν ναό, ἀπὸ τίς χειρότερες στιγμὲς στὴ σύγχρονη ἑλληνικὴ ἱστορία καὶ ποὺ ἂν δὲν συνέβαινε, ὅλη ἡ μετέπειτα ἱστορικὴ πορεία τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους θὰ ἦταν ἀπαλλαγμένη ἀπὸ πολλὰ δεινά.
Ἔκτοτε, στὸ μεταπρατικὸ μετεπαναστατικὸ ἑλληνικὸ παρακμιακὸ κρατίδιο οἱ ξένες δυνάμεις φρόντιζαν ὥστε ὅλοι οἱ πολιτικοὶ νὰ εἶναι συμβατοὶ μὲ τὰ συμφέροντά τους καὶ ἡ ἑλληνικὴ κοινωνία ἀποκομμένη ἀπὸ τὴ ζωηφόρο βιωματική της παράδοση. Ὁ σκοπὸς καὶ ὁ στόχος σήμερα τοὐλάχιστον, προφανέστατος.
Ὁ κυβερνήτης ποὺ δὲν πῆρε ἀκόμη τὴ θέση ποὺ δικαιωματικά τοῦ ἀνήκει καὶ ποὺ πολλὰ θὰ εἴχαμε νὰ διδαχθοῦμε ἂν στρέφαμε σὲ αὐτὸν τὴ σκέψῃ καὶ ὄχι σὲ «φίλους» ποὺ μᾶς παρουσιάζονται «λόγῳ μὲν ἐν ὀνόματι τοῦ δικαίου, ἔργῳ δὲ ἐν ὀνόματι τοῦ συμφέροντος».
Πόσοι εἶναι ἐκεῖνοι σήμερα ποὺ μποροῦν νὰ συλλάβουν καὶ νὰ ἐκτιμήσουν τὴν ἀξία τοῦ Καποδίστρια; Τὸ ἐπίτευγμά του στὸ Λάϋμπαχ ὥστε ὁ Τσάρος καὶ οἱ ὑπόλοιποι σύνεδροι νὰ μὴν καταδικάσουν τοὺς ἐπαναστάτες καὶ τὸ τελεσίγραφο τοῦ Τσάρου τῆς 6ης Ἰουλίου 1821 πρὸς τὴν Ὑψηλὴ Πύλη νὰ μὴ στείλει τίς στρατιές της ἀπὸ τὰ Βαλκάνια; Τὸν καταιγισμὸ μὲ διπλωματικὰ ἔγγραφα καὶ πολιτικὰ ἐπιχειρήματα πρὸς τίς εὐρωπαϊκὲς Αὐλές; Τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ σεβασμὸ πρὸς τὸ δημόσιο χρῆμα;
Ὁ Καποδίστριας ἐξακολουθεῖ ἀκόμη νὰ ἀναδύεται ἀπὸ τὸ σκοτάδι μέσα ἀπὸ τὰ ἀδημοσίευτα ἀρχεῖα τῶν Μεγάλων Δυνάμεων τῆς ἐποχῆς του, τὴν ἀλληλογραφία του, καὶ τὰ ἔγγραφά του.
Ἦρθε ὥριμος πολιτικὸς μέσα σὲ πρωτάρηδες. Δύσκολα ἀναγνωρίζει ὁ Ἕλληνας τὴν ὑπεροχὴ τοῦ ἄλλου. Ἡ ἀνοησία φθάνει κάποτε στὸ σημεῖο νὰ θεωροῦμε τὴν ὑπεροχὴ σὰν ἀντιδημοκρατικὴ ἀνισότητα καὶ τὴν ἀναγνώρισή της σὰν ἀντιδημοκρατικὴ νοοτροπία. Γιὰ τὴν ἀναγνώριση τῆς ὑπεροχῆς τοῦ ἄλλου χρειάζεται ἦθος. Δύο μόνο ἄνδρες ἀναγνωρίζοντας τὴν πολιτική του ὑπεροχή, στάθηκαν ἀκλόνητοι ὑποστηρικτές του: ὁ Κανάρης καὶ ὁ Κολοκοτρώνης. Ἄνδρες μὲ τὸ ὑψηλότερο καὶ καθαρότερο πολιτικὸ ἦθος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.
Κατὰ τὰ τέσσερα σχεδὸν χρόνια ποὺ κυβέρνησε τὸν τόπο, ἀγωνίζεται γιὰ νὰ μεγαλώσει τὸν ἑλληνικὸ χῶρο καὶ νὰ διασφαλίσει τὰ ἀδιαμόρφωτα ἀκόμη σύνορα. Προσπαθεῖ νὰ συγκροτήσει τακτικὸ πειθαρχημένο στρατό, νὰ περιστείλει τὴν πειρατεία καὶ τὴ ληστεία, νὰ φτιάξει ὑποτυπῶδες φορολογικὸ σύστημα καὶ οἰκονομία, νὰ μορφώσει νέους σύμφωνα μὲ τίς παραδόσεις ποὺ κράτησαν ὄρθιο τὸν ἑλληνισμὸ πέντε χιλιετίες, ποὺ θὰ γίνουν οἱ πρῶτοι ὑπάλληλοι τῆς διοίκησης, νὰ καθοδηγήσει ἀγρότες καὶ ἐργάτες, νὰ τοὺς διδάξει νέες τέχνες καὶ νέους τρόπους καλλιέργειας. Ἀσυγχώρητες πολιτικές!
Εἶναι νὰ ἀπορεῖ κανεὶς πῶς τόσο μῖσος τροφοδοτήθηκε ἐναντίον του. Ὁ χθεσινὸς ραγιᾶς εἶχε τὴ δυσχέρεια νὰ διακρίνει τὴ δύναμη τοῦ νόμου καὶ τῆς πολιτείας ἀπὸ τὴ δύναμη τοῦ τυράννου. Ἀσφαλῶς καὶ ἀγαποῦσαν τὴν πατρίδα. Εἶχαν δώσει τὸ αἷμα τους γιὰ τὴν ἀπελευθέρωσή της, ἀλλὰ δὲν ἤθελαν ἑλληνικὸ κράτος καὶ τὴν ὑποταγὴ σὲ μιὰ κεντρικὴ ἐξουσία ἐκτὸς ἂν γίνονταν οἱ ἴδιοι ἐξουσία.
Σὲ ὅλη αὐτὴ τὴν κακοδαιμονία καὶ ἡ συμβολὴ καὶ ὁ ρόλος τῶν ξένων δυνάμεων καὶ προστατῶν. Εἶναι ὅμως παλιά μας συνήθεια νὰ ἐπιρρίπτουμε σὲ τρίτους δικά μας σφάλματα. Οἱ ξένοι στὸ κάτω-κάτω παρεμβαίνουν ἐκπληρώνοντας ὡς πολῖτες τῆς δικῆς τους πολιτείας τὸ «καθῆκον» τους, ἐνῶ ἐμεῖς; Ἡ οὐσία εἶναι ὅτι ἂν δὲν τραβηχτεῖ ἄμεσα «πολιτικὸ χειρόφρενο» τὸ ἐπιτυγχάνουν μὲ τραγικὸ τρόπο, ὅπως τὸ ἐπιθυμοῦν.
Ἴσως λίγοι τότε ἦταν ἀλλὰ καὶ σήμερα εἶναι σὲ θέση νὰ ἀναμετρήσουν τὸ μέγεθος τῆς ἐθνικῆς συμφορᾶς ποὺ προκάλεσε ἡ δολοφονία του. Μόνο ἡ ἀπόσταση μᾶς ἐπιτρέπει νὰ τὴ δοῦμε σήμερα ὁλόκληρη, σὲ ὅλες της τίς συνέπειες. Δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολὴ ἅμα λέγαμε ὅτι ἂν ὁ Βενιζέλος ἔκανε τὴ Μεγάλη Ἑλλάδα, τὴν Ἑλλάδα τὴν ἔκανε ὁ Καποδίστριας. Τὰ θεμέλια μιᾶς σύγχρονης εὐρωπαϊκῆς διοίκησης καὶ ὄχι μόνο. Τὸ παράδειγμα τοῦ Ἑλβετικοῦ κράτους ποὺ διοργάνωσε καὶ ποὺ τὸν τιμᾷ, χαρακτηριστικό.
Ἡ συνέχεια εἶναι λίγο πολὺ γνωστή. Τριανδρία μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ἀδελφό του Αὐγουστῖνο, ἀναρχία, πρωτόκολλο τοῦ Λονδίνου τὸν Μάϊο τοῦ 1832, ἐπίσκεψη τοῦ Κάνιγκ στὸ Ναύπλιο προερχόμενος ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἄφιξη τοῦ Ὄθωνα τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1833. Ἡ πρώτη γερμανικὴ κατοχή.
Οἱ Ἕλληνες ἔχουμε μιὰ ἀπέραντη σὲ χρόνο καὶ ἀτίμητη σὲ περιεχόμενο ἱστορία. Δὲν ἔχουμε ὅμως μιὰ ἰσοδύναμη ἱστορικὴ μνήμη, ὥστε ἡ ἱστορία νὰ γίνεται κομμάτι τῆς συνείδησής μας, ἀντὶ νὰ περνᾷ μπρὸς στὰ μάτια μας σὰν ἐξωτερικὸ γεγονός.
Ὁ Ἕλληνας σπάνια ὑπακούει στὴν εὐφυΐα του ἡ ὁποία ἔχει ἀποδείξει τί μπορεῖ νὰ πράξει. Ὑπακούει στὰ πάθη του. Ξεπερνᾷ τὸ μέτρο. Θέλει νὰ τὸ προσπεράσει. Κάποτε, ἀργότερα, μετανοεῖ. Συνήθως ὅταν τὸ ἀνεπανόρθωτο ἔχει γίνει. «Καὶ οὐ πολλῷ χρόνῳ ὕστερον μετέμελε τοῖς Ἀθηναίοις»: (Ξενοφῶν Α VII 35).
Ὁ Καποδίστριας, αὐτὸς ὁ κόμης τοῦ Libro d' oro ποὺ τὰ περισσότερα χρόνια του τὰ ἔζησε ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ὁ ἀριστοκράτης ἰατρὸς ἀπὸ τὴν Κέρκυρα, ὁ εὐσεβὴς διπλωμάτης, μπορεῖ νὰ μᾶς γίνει ὑπόδειγμα καὶ ζωντανὴ παρουσία τοῦ ἑλληνικοῦ μέτρου.
Ἄμποτε!
___________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου