ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ Αἴγυπτος ὑπῆρξε ἡ κοιτίδα τοῦ μοναχισμοῦ στοὺς πρωτοχριστιανικοὺς χρόνους. Μεγάλες ἀσκητικὲς μορφὲς λάμπρυναν τὸν αἰγυπτιακὸ μοναχισμό. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης. Μιὰ ὄντως μεγάλη προσωπικότητα τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος συνδύασε ἄριστα στὸ πρόσωπό του τὴν ἀσκητικότητα καὶ τὴν Θεολογία.
Καταγόταν ἀπὸ τὴν κάτω Αἴγυπτο. Γεννήθηκε τὸ 350 κοντὰ στὸ Πηλούσιο ὄρος καὶ γι᾿ αὐτὸ ἔλαβε τὴν προσωνυμία Πηλουσιώτης καὶ τὸ ὁποῖο βρισκόταν στὸ βορειοανατολικὸ ἄκρο τοῦ Δέλτα τοῦ Νείλου. Οἱ γονεῖς του, ἐνάρετοι, πιστοὶ καὶ εὐγενεῖς, τὸν μεγάλωσαν μὲ τὴν εὐσέβεια. Ἔχοντας δὲ τὴν οἰκονομικὴ εὐχέρεια, τοῦ ἔδωσαν σπουδαῖα μόρφωση. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ ἔμαθε στὴν γενέτειρά του. Κατόπιν, περὶ τὸ 370, πῆγε στὴν Ἀλεξάνδρεια, ὅπου φοίτησε στὶς ἐκεῖ ὀνομαστὲς φιλοσοφικὲς σχολές. Σπούδασε Θεολογία στὴν περίφημη Κατηχητικὴ Σχολὴ τῆς Ἀλεξάνδρειας, ὅπου δάσκαλός του ὑπῆρξε ὁ μεγάλος ἐκκλησιαστικὸς Θεολόγος καὶ δάσκαλος Δίδυμος ὁ Τυφλός. Σπούδασε τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γραμματεία καὶ μελέτησε σὲ βάθος τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπῆρξε ἰδιαιτέρως θαυμαστὴς τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (354-407) καὶ μελετητὴς τῶν ἔργων του. Τὸν ὑποστήριξε μάλιστα κατὰ τὴν διένεξή του μὲ τὸν Πατριάρχη Θεόφιλο (+412) καὶ ἐργάστηκε γιὰ τὴν ἀποκατάστασή του στὴν Ἀλεξάνδρεια.
Σταθμὸ στὴ ζωή του ἀποτέλεσε ἡ συνάντησή του μέ τὸν Μέγα Ἀθανάσιο (298-373), ἀπὸ τὸν ὁποῖο χειροτονήθηκε διάκονος. Μὲ τὴν εἴσοδό του στὸν Ἱερὸ κλῆρο ἐπέδειξε ἀσυνήθιστο ζῆλο καὶ εὐσέβεια. Μάλιστα στὴν ἱερατική του διακονία χρησιμοποίησε τίς φιλοσοφικές του γνώσεις, ὥστε διακρίθηκε ὡς μεγάλος στοχαστής, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπος τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς βαθειᾶς πίστεως στὸ Θεό. Ἔχοντας ὡς πρότυπό του τὸν Τίμιο Πρόδρομο, ἐργάστηκε δραστήρια, ὁδηγῶντας πλῆθος ἀνθρώπων στὴ σωτηρία. Ὅταν χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, ἐπέστρεψε στὸ Πηλούσιο, ὅπου ἀνέπτυξε τεράστιο ποιμαντικὸ ἔργο καὶ ταυτόχρονα ἀναδείχτηκε ὡς μιὰ μεγάλη πνευματικὴ προσωπικότητα, τὸν ὁποῖο διέκρινε ἡ ἁγιότητα.
Περὶ τὸ 400 ἀποφάσισε νὰ ἀποσυρθεῖ σὲ μοναστήρι τῆς περιοχῆς, ὅπου ὑποτάχτηκε σὲ ἕναν ἅγιο γέροντα καὶ ἄρχισε τὸν προσωπικό του ἀγῶνα γιὰ κάθαρση καὶ ἁγιασμό. Προσευχόταν ἀδιάκοπα καὶ μελετοῦσε τίς Ἅγιες Γραφές, τὰ συγγράμματα τῶν Πατέρων καὶ τὴν ἀρχαιοελληνικὴ φιλοσοφία, ὥστε ἀπέκτησε μεγάλη φήμη, τοῦ σπουδαίου καὶ ὡρίμου πατέρα, στὸν ὁποῖο ἔτρεχε πλῆθος ἀνθρώπων νὰ ὠφεληθοῦν καὶ νὰ οἰκοδομηθοῦν πνευματικά. Στοὺς πολυάριθμους ἐπισκέπτες προσέφερε, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πνευματικὴ τροφὴ καὶ ἀβραμιαία φιλοξενία, διακονῶντας τους ὁ ἴδιος.
Ἀλλά, μὲ τὴν προσωπική του κάθαρση καὶ τὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν του κατέστῃ πρότυπο ἀσκητοῦ γιὰ ἕνα μεγάλο πλῆθος μοναχῶν τῆς γύρω περιοχῆς. Κατέστῃ ἐπόπτης τους, τοὺς ὁποίους νουθετοῦσε καὶ στήριζε. Ἀλλὰ γιὰ περισσότερη ἡσυχία ἀποσύρθηκε πιὸ βαθειὰ στὴν ἔρημο, γιὰ περισσότερη ἡσυχία, προσευχή, ἄσκηση καὶ μελέτη. Δὲν ἐγκατέλειψε ὅμως τοὺς ἐπισκέπτες του. Ἐπικοινωνοῦσε μαζί τους μὲ ἐπιστολές. Διασώθηκαν περισσότερες ἀπὸ δύο χιλιάδες ἀπὸ αὐτές, στὶς ὁποῖες εἶναι ἀποτυπωμένη ἡ ὑψηλὴ πνευματικότητά του, ἡ φιλοσοφικὴ καὶ ποιητική του δεινότητα καὶ ὁ ἀπαράμιλλος τρόπος νὰ πείθει τοὺς ἀποδέκτες τους, γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Μάλιστα ἡ γραφίδα του ἀποτελεῖ στὶς μέρες μας ἀντικείμενο μελέτης ἀπὸ τοὺς φιλολόγους, γιὰ τὴν καλλιέπειά της.
Πολλὲς ἀπὸ τίς ἐπιστολές του ἔχουν ἐλεγκτικὸ περιεχόμενο, μέσῳ τῶν ὁποίων ἤλεγχε, μὲ δριμύτητα, ὅσους ἔκαναν σοβαρὰ σφάλματα, μὲ σκοπὸ νὰ διορθωθοῦν. Χαρακτηριστικὰ παραδείγματα οἱ ἐλεγκτικές του ἐπιστολὲς πρὸς τὸν Ἐπίσκοπο Πηλουσίου Εὐσέβειο, πρὸς τὸν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Θεόφιλο καὶ πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο τὸν Β΄ (408-450) , στοὺς ὁποίους ὑποδείκνυε τὰ σφάλματά τους καὶ τοὺς καλοῦσε σὲ μετάνοια καὶ ἐπανόρθωση. Θεωροῦσε δὲ τὴν μετάνοια ὡς ὕψιστη ἀρετή.
Ὁ Ἰσίδωρος καυτηρίαζε μὲ ἰδιαίτερη σφοδρότητα πράξεις φαύλων κληρικῶν. Στηλίτευσε φαινόμενα σιμωνίας, φιλαργυρίας καὶ ἀνηθικότητας κληρικῶν, τὰ ὁποῖα ἀμαύρωναν τὴν εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας στὰ μάτια τῶν μὴ χριστιανῶν. Καταφέρεται κατὰ ὑποψηφίων Ἐπισκόπων, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νὰ ἀναχθοῦν μὲ ἀνέντιμα μέσα. Θεωροῦσε τὴν Ἱεροσύνη μέγα ὑπούργημα, στὸ ὁποῖο δὲν χωροῦν ταπεινὰ πάθη καὶ πὼς ὁ ἱερωμένος πρέπει νὰ εἶναι ὑπόδειγμα ἁγίας ζωῆς.
Ἐκτὸς τῶν ἐπιστολῶν του, ἔγραψε καὶ θαυμάσιες θεολογικὲς πραγματεῖες. Στὸ ἔργο του «Λόγος πρὸς Ἕλληνας» ὑπερασπίζεται τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περὶ τῆς Θείας Πρόνοιας, ἐνῶ στὸ ἔργο του «Περὶ τοῦ μὴ εἶναι εἱμαρμένην» ἀποδεικνύει τὴν σαθρότητα τῆς πλάνης τῆς μοιρολατρίας. Ἄς σημειωθεῖ πὼς ὁ θνήσκουσα τότε ἑλληνικὴ φιλοσοφία, ἐπιχειροῦσε νὰ νοθεύσει τὴν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Ἰσίδωρος ἐπέδειξε ἐπίσης σπουδαῖο ἀντιαιρετικὸ ἔργο. Στὸ σύγγραμμά του «Γράμμασι τῆς θείας σοφίας καὶ τῆς ἔξω ἐξησκημένος» ἐλέγχει μὲ σφοδρότητα τὴν αἵρεση τοῦ Νεστορίου καὶ ἄλλων αἱρετικῶν. Μὲ ἐπιστολή του εἶχε ζητήσει ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ νὰ συμμετάσχει στὴν Γ΄ ἐν Ἐφέσῳ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τοῦ 431. Σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν ἅγιο Κύριλλο Ἀλεξανδρείας, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐναντιωθεῖ ὑπερβαλλόντως κατὰ τοῦ αἰρεσιάρχου Νεστορίου, τοῦ ζητοῦσε νὰ χαμηλώσει τοὺς τόνους, νὰ γίνει διάλογος καὶ νὰ φανερωθεῖ ἡ ἀλήθεια μέσῳ αὐτοῦ. Οἱ ἀλάνθαστοι ὁδηγοί μας, κατ᾿ αὐτόν, εἶναι ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἑρμήνευσαν μὲ ταπείνωση καὶ προσευχὴ τὰ ἁγιογραφικὰ κείμενα. Ἀντίθετα, ἡ πλάνη εἶναι ἀποτέλεσμα ἐγωισμοῦ καὶ προσωπικῆς προβολῆς.
Στὰ 437 ὁ Κύριος τὸν κάλεσε κοντά του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά, παραδίνοντας τὴν ἁγιασμένη ψυχή του σὲ Αὐτόν, ποὺ ἀγάπησε καὶ ὑπηρέτησε σὲ ὅλη του τὴ ζωή. Ἡ Ἐκκλησία τὸν ἀνακήρυξε ἅγιο καὶ ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 4 Φεβρουαρίου.
Ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης μπορεῖ νὰ γίνει καὶ δικός μας δάσκαλος στὴ σημερινὴ ἐποχή, ὅπου ἡ πίστη στὸ Θεὸ ἀτονεῖ, ἡ ἀσέβεια καὶ ἡ ἀνηθικότητα ἔχουν φτάσει σὲ ἔσχατο σημεῖο καὶ οἱ πλάνες καὶ οἱ κακοδοξίες τείνουν νὰ καταπνίξουν τὴ σώζουσα ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας μας. Τὰ ἐλεγκτικά του κείμενα κατὰ τῶν φαύλων καὶ σιμωνιακῶν κληρικῶν τῆς ἐποχῆς του, μποροῦν νὰ στηλιτεύσουν καὶ τὰ σύγχρονα φαινόμενα καταπτώσεως, ἠθικῆς σήψης καὶ χαλάρωσης τοῦ ὁμολογιακοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος τοῦ σημερινοῦ κλήρου.
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου