Θεμελιωτής του ρωσικού μοναχισμού υπήρξε ο όσιος Αντώνιος (983 – 1073), εσφιγμενίτης μοναχός, που μετέφερε τη φλόγα του αγιορείτικου ασκητισμού σε ερημικές περιοχές του Κιέβου και ίδρυσε γύρω στο 1050 μαζί με τους μαθητές του οσίους Νίκωνα και Θεοδόσιο την περίφημη Λαύρα των σπηλαίων (Κιεβοπετσέρσκαγια Λαύρα).
Η πρώτη αυτή μεγάλη άνθηση της μοναχικής ζωής στη Ρωσία δοκιμάσθηκε σκληρά από την λαίλαπα των ταταρικών επιδρομών, Οι Τάταροι, όπου περνούσαν, επέφεραν τρομακτική ερήμωση του πληθυσμού. Στόχος τους δεν ήταν μόνον η στρατιωτική συντριβή και η πολιτική υποδούλωση του αντιπάλου αλλά η ολοκληρωτική καταστροφή του. Έτσι μετά την ταταρική εισβολή του 1246 στο κατακτημένο ρωσικό έδαφος δεν υπήρχαν πλέον πόλεις ή χωριά παρά μόνο σωροί από ανθρώπινα κρανία και λεηλατημένα ερείπια πόλεων ακμαίων μέχρι τότε. Το ίδιο το Κίεβο, η περίλαμπρη και ένδοξη πρωτεύουσα του μεγαλυτέρου πριγκιπάτου με τις εξακόσιες εκκλησίες της, παρέμεινε για αρκετά επόμενα χρόνια ένα έρημο τοπίο.
Στην δύσκολη και θλιβερή αυτή περίοδο πολλοί Ρώσοι ζήτησαν την ελευθερία στα απρόσιτα παρθένα δάση του βορειοανατολικού τμήματος της χώρας. Έτσι έγινε ένας εποικισμός της ερημικής εκείνης περιοχής.
✶✶✶
Ο όσιος Σέργιος είχε προηγηθεί. Φλεγόμενος από τον πόθο της ησυχαστικής ζωής κατέφυγε σ’ ένα πυκνό δάσος κοντά στη Μόσχα στο σημερινό προάστιο Ζαγκόρσκ. Εκεί άρχισε έναν πολυμέτωπο αγώνα για την πνευματική τελειότητα. Οι εξαντλητικές νηστείες, οι σωματικοί κόποι, η υπομονή στις δοκιμασίες του φοβερού ρωσικού χειμώνα, οι κίνδυνοι από τα αγρίμια, η δυναμική αντιμετώπιση πλήθους δαιμονικών επιθέσεων, η απέραντη αγάπη, η ηθική καθαρότητα, οι πύρινες προσευχές και η βαθιά ταπείνωση τον ανέδειξαν μεγάλη οσιακή μορφή.
Πολύ σύντομα η φήμη του απλώθηκε και πλήθη ανθρώπων έτρεχαν προς αυτόν, για να ευλογηθούν, να τον συμβουλευθούν, να θεραπευθούν ή και να ζήσουν κάτω από την φωτισμένη καθοδήγησή του την αφιερωμένη ζωή.
Ο ίδιος ίδρυσε σαράντα μοναστήρια και ξακουστοί μαθητές του άλλα πενήντα. Πρίγκιπες θεωρούσαν τιμή τους να τον επισκεφθούν, και με τις οδηγίες του άρχισε να επηρεάζει την εθνική ζωή της Ρωσίας. Το ζωντανό παράδειγμα της αγίας βιοτής του γινόταν κανόνας στις χριστιανικές οικογένειες και έτσι η οσιακή του παρουσία ζύμωνε πνευματικά και εξύψωνε την ηθική στάθμη της ρωσικής κοινωνίας.
✶✶✶
Εκεί όμως που η προσφορά του στο έθνος υπήρξε ανυπολόγιστη, ήταν η συμβολή του στο θρίαμβο των Ρώσων κατά των Τατάρων στην τιτανομαχία του Κουλίκοβο (8 Σεπτεμβρίου 1380). «Καμιά μάχη στη ρωσική ιστορία δεν υπήρξε τόσο σημαντική για την Ρωσία. Καμιά καρδιά δε μένει ασυγκίνητη στην ανάμνηση αυτής της μάχης» (Ν. Ζερνώφ).
Πριν αποφασίσει οριστικά τη μάχη ο μεγάλος πρίγκιπας Δημήτριος Ιωάννοβιτς Ντονσκόυ ζούσε έντονα το δράμα της εκλογής. Υπήρχε ακόμη καιρός διαπραγματεύσεων και ο στρατός των ενωμένων ρωσικών πριγκιπάτων φαινόταν σε απελπιστική θέση απέναντι στη μέχρι τότε αήττητη δύναμη των 400.000 Τατάρων ιππέων αποφασισμένων να εξαφανίσουν το ρωσικό έθνος και την ορθόδοξη εκκλησία του. Ο Δημήτριος κατέφυγε στη λαύρα της Αγίας Τριάδος, στη συμβουλή του οσίου Σεργίου.
Χρήσιμη και συγκινητική ήταν η συνάντηση των δύο ανδρών με τις συνοδείες τους: Από τη μια μεριά ο αρχηγός του έθνους, ο μεγάλος πρίγκιπας Δημήτριος με τους σιδηρόφρακτους επιτελείς του, γεμάτος αγωνία για την έκβαση της μάχης. Από την άλλη ο γέροντας ηγούμενος όσιος Σέργιος με τους ταπεινούς μοναχούς του, ειρηνικός και γαλήνιος. Έχοντας πλήρη συναίσθηση του υπέρτατου κινδύνου που διέτρεχε η πατρίδα, ο όσιος εμψύχωσε τον μεγάλο πρίγκιπα: «Η νίκη είναι μαζί σου. Ο Θεός θα σε βοηθήσει. Μην έχεις καμιά αμφιβολία. Αντιμετώπισε με θάρρος την εχθρική θηριωδία. Ο Θεός θα είναι στο πλευρό σου».
✶✶✶
Αναρίθμητα πλήθη μεταβαίνουν κάθε χρόνο στο Κουλίκοβο, για να τιμήσουν τη μεγάλη ρωσική νίκη, η οποία ανέκοψε την προέλαση των ταταρικών ορδών προς την δυτική Ευρώπη. Ο όσιος απελευθέρωσε τους Ρώσους από τα δεσμά της ηττοπάθειας και επηρέασε την ψυχολογία του έθνους, Η ζωή του αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της Ρωσίας. Δεν παύει όμως και μετά θάνατο να ευεργετεί με τα αναρίθμητα θαύματά του, με τις διδασκαλίες του και προ παντός με τον έξοχο βίο του. Ενώ ζούσε, είχε αξιωθεί να λάβει διαβεβαίωση από το Θεό ότι το μοναστήρι του δεν θα παύσει, να έχει μοναχούς.
Πραγματικά έπειτα από τόσες εχθρικές εισβολές και εμφυλίους πολέμους και κοινωνικές επαναστάσεις η Λαύρα της Αγίας Τριάδος του Αγίου Σεργίου στο Ζαγκόρσκ της Μόσχας διατηρείται σαν φάρος της πνευματικής ζωής, σαν έδρα του ρωσικού πατριαρχείου, σαν ιερός τόπος από τον οποίο το άφθαρτο λείψανο του οσίου ευλογεί και καθαγιάζει τους άπειρους προσκυνητές που με πίστη τον επικαλούνται.
Από το βιβλίο: Όσιος Σέργιος του Ραντονέζ. Έκδοση έκτη. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2006, σελ. 7.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου