Οἱ Σέρβοι καταλαμβάνουν τό Μοναστήρι [6η Νοεμβρίου 1912]

 

6 Νοεμβρίου 1912: Ἡ εἴσοδος τοῦ σερβικοῦ στρατοῦ στὸ Μοναστήρι.
 

Τὸ 1912, κατὰ τοὺς Βαλκανικοὺς πολέμους, τὸ Μοναστήρι, τὸ Κρούσοβο, τὸ Μεγάροβο κι ὅλα τὰ ἀστικὰ κέντρα τῆς βόρειας μακεδονικῆς γῆς, δὲν εὐτύχησαν νὰ ἐνσωματωθοῦν στὴν πολυπόθητη ἑλλαδικὴ ἐπικράτεια.
 

Ἤδη ἀπὸ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1912, οἱ Τοῦρκοι προύχοντες τοῦ Μοναστηρίου, ἀποφάσισαν νὰ ἔρθουν σὲ συνεννόηση μὲ τὸν Μητροπολίτη Πελαγονίας, προκειμένου νὰ παραδώσουν τὴν πόλη στὶς ἑλληνικὲς ἀρχές, ὥστε νὰ ἀποφευχθεῖ ὁ κίνδυνος τῆς σερβικῆς κατοχῆς. Στὸ σημεῖο αὐτό, σημαντικὸ ρόλο πρὸς τὴν ἀντίθετη κατεύθυνση, ἔπαιξε ὁ πρόξενος τῆς Ρωσίας στὴν πόλη.
 

Στὶς 6 Νοεμβρίου τοῦ 1912, μὲ τὴν ὑποχώρηση τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων, ὁ σερβικὸς στρατὸς εἰσῆλθε στὸ Μοναστήρι.
 

Καμιὰ σημαία δὲν ὑψώθηκε. Κανένας δὲν ὑποδέχθηκε μὲ ἐνθουσιασμὸ τὰ στρατεύματα, ποὺ μετὰ ἀπὸ αἰῶνες σκλαβιᾶς στοὺς Ὀθωμανούς, κατέλυσαν τὶς ἀρχές. Οἱ σερβικὲς οἰκογένειες τῆς πόλης ἐλάχιστες.

(Πηγή: https://cognoscoteam.gr/το-ξεχασμένο-για-πολλούς-από-εμάς-μονα/)

6η Νοεμβρίου 1912¹

Μιὰ μέρα πικρὴ μὲς τὸ Νοέμβρη
ἐκεῖ στοῦ Περιστερίου² τὰ μέρη,
τοῦ Μοναστηρίου ἡ πόλη λευτεριὰ προσμένει
ἀλλὰ οἱ Σλάβοι την ἔχουν κυκλωμένη.
✶✶✶
Ἀπὸ κάποιον Εφιάλτη³ προδομένη
γιὰ νὰ μὴ κάνει καὶ τὴ δῶ λευτερωμένη...
Δύο τύραννοι τσακώνονται γι᾿ αὐτή,
ἄπληστοι Σλάβοι καὶ σκληροὶ Ἀγαρηνοί.
✶✶✶
Ποιός ἀπ' τοὺς δυὸ θὰ τὴν κερδίσει;
Αὐτὸς καὶ τὴν καρδιά της μὲ βέλος θὰ τρυπήσει...
Ἡ λευτεριὰ δὲν είν' γραφτὸ νὰ ᾿ρθει ἀκόμα,
ἡ γαλανόλευκη δὲν θὰ στηθεῖ στὸ χῶμα.
✶✶✶
Μιὰ μέρα πικρὴ μὲς τὸ Νοέμβρη
καταμεσήμερο, σηκώνεται πικρὸ ἀγέρι,
ἀπ' τὴ Φλώρινα ὁ Διάδοχος ἀκούει μιὰ κραυγή:
τὸ Μοναστήρι ἀπ' τοὺς Σλάβους ἔχει πιὰ παρθεῖ!³ 

Εὐαγγελία Κ. Λάππα

6 Αὐγούστου 2019

(Τὸ μοιρολόϊ τοῦ Μοναστηρίου, Εὐαγγελία Κ. Λάππα, Ἐκδόσεις Πελασγὸς 2021)

1 Στὶς 6 Νοεμβρίου 1912 τὸ Μοναστήρι μένει ἔξω ἀπὸ τὸ χάρτη τῆς Ἑλλάδος.
2 Ὄρος,Ὅρος τῆς δυτικῆς Μακεδονίας.

3 Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, λίγο ἀργότερα, ἀπὸ τὸ μπαλκόνι τοῦ νεοκλασικοὺ κτηρίου τοῦ σημερινοῦ προξενείου μας στὸ Μοναστήρι, ἀνακοινώνει πρὸς τοὺς Έλληνες τῆς πόλης: »Ἕλληνες τοῦ Μοναστηρίου, ἀπὸ σήμερα εἶστε Σέρβοι πολίτες!»...

 «Πᾶνος»