ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει νὰ ἐπιδείξει ἀτέλειωτους καταλόγους ἐπισκόπων Της οἱ ὁποῖοι τίμησαν τὴν ὑψηλὴ ἀποστολή τους καὶ ἔγιναν ζωντανὰ πρότυπα γιὰ μίμηση. Μιὰ ἀπὸ τίς ἀντιπροσωπευτικότερες μορφὲς ἰδανικῶν ἐπισκόπων Της εἶναι καὶ ὁ λαοφιλὴς ἅγιος Νικόλαος, ἐπίσκοπος Μύρων τῆς Λυκίας (Μ. Ἀσίας), τοῦ ὁποίου τὴν ἱερὴ μνήμη τιμᾷ ἐξόχως ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 6 Δεκεμβρίου.
Τὸ ἱερό του συναξάρι εἶναι στ᾿ ἀλήθεια μιὰ λεπτομερὴς θεώρηση τοῦ γνησίου τύπου τοῦ ὀρθοδόξου ἐπισκόπου, ὁ ἅγιος Νικόλαος ὑπῆρξε πράγματι ἀντιπροσωπευτικὸς τύπος γνησίου ἐπισκόπου τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ζωή του ὁλόκληρη ὑπῆρξε προσαρμοσμένη στὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ ποὺ τόσο ἀγάπησε μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς του καὶ τάχθηκε νὰ τὸν ὑπηρετήσει πιστά. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας τὴ μεγάλη ἀπόφαση νὰ ὑπηρετήσει τὸ Χριστὸ καὶ τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ τὴν πῆρε ἐνῶ ἦταν ἀκόμα παιδί!
Γεννήθηκε στὴν πόλη Πάταρα τῆς Λυκίας γύρω στὰ 265 μ.Χ. σὲ μιὰ ἐποχὴ κρίσιμη, κατὰ τὴν ὁποία ἡ εἰδωλολατρία ἔδινε τίς τελευταῖες καὶ σκληρότερες μάχες της κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Εἶναι γνωστοὶ οἱ σκληροὶ διωγμοὶ τῶν τελευταίων εἰδωλολατρῶν αὐτοκρατόρων. Τὰ σκοταδιστικὰ εἰδωλολατρικὰ «ἱερά», μὲ προεξάρχοντα στὴν Ἀσία τὰ διαβόητα μαντεῖα τοῦ Κλαρίου καὶ Διδυμαίου Ἀπόλλωνα, εἶχαν ἀναγάγει ὡς κύρια ἀποστολή τους νὰ συκοφαντοῦν τοὺς Χριστιανοὺς στοὺς τοπικοὺς ἄρχοντες ὡς ἀσεβεῖς καὶ ὡς ἐκ τούτου νὰ τοὺς καταδεικνύουν ὑπεύθυνους γιὰ τίς δυστυχίες ποὺ ἔστελναν (ὑποτίθεται) οἱ «θεοὶ» στοὺς ἀνθρώπους. Τρανταχτὴ περίπτωση ὁ φοβερότερος ὅλων τῶν διωγμῶν ποὺ κίνησε ὁ Διοκλητιανὸς καθ᾿ ὑπόδειξη καὶ ὑποκίνηση τῶν ὡς ἄνω μαντείων! Ὁ ἅγιος Νικόλαος εἶδε τὸ φῶς τῆς ζωῆς διωκόμενος γιὰ τὴν πίστη του.
Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του τὸν ἀνάθρεψαν μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου. Φρόντισαν ἐπίσης νὰ τοῦ δώσουν καὶ τὴν κατὰ κόσμον μόρφωση ὥστε ὁ νεαρὸς Νικόλαος νὰ καταστεῖ μιὰ ὑπέροχη πνευματικὴ προσωπικότητα, τοῦ ὁποίου ἡ φήμη ἁπλώθηκε νωρὶς στὴ γύρω περιοχή. Οἱ ἀρετὲς καὶ τὰ προσόντα του ἐκτιμήθηκαν ἀπὸ τὴν τοπικὴ ἐκκλησία τῶν Πατάρων, ἡ ὁποία τὸν κάλεσε νὰ τὴν ὑπηρετήσει, τὸν χειροτόνησε πρεσβύτερο καὶ ἀργότερα ὅταν χήρεψε ἡ ἐπισκοπὴ τῆς πόλεως τῶν Μύρων χειροτονήθηκε αὐτὸς ἐπίσκοπός της. Κλῆρος καὶ λαὸς δέχτηκαν μὲ ἐνθουσιασμὸ τὴν ἐκλογὴ τοῦ Νικολάου, προαισθανόμενοι τὴν ὑποδειγματικὴ γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία ποιμαντικὴ δράση του.
Ἀφότου εἰσῆλθε στὶς τάξεις τοῦ ἱεροῦ κλήρου ἔπαψε πλέον νὰ ζεῖ γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ ζοῦσε μόνο γιὰ νὰ ὑπηρετεῖ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους χωρὶς καμιὰ διάκριση. Μετά το θάνατο τῶν γονέων του μοίρασε ὁλόκληρη τὴν περιουσία του στοὺς φτωχοὺς τῆς ἐπισκοπῆς του, ὥστε πλέον ἀνεπηρέαστος ἀπὸ προσωπικὲς βιοτικὲς μέριμνες νὰ ἀφοσιωθεῖ στὸ πολυποίκιλο ποιμαντικό του ἔργο.
Ἡ ἐπισκοπὴ τῶν Μύρων ἔγινε τὸ κέντρο τῆς πνευματικῆς καὶ φιλανθρωπικῆς διακονίας τῶν κατοίκων ὅλης τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς Λυκίας. Ὁ ἐπίσκοπος Νικόλαος ἔγινε ὁ πατέρας, ὁ φροντιστής, ὁ παρήγορος καὶ τὸ καταφύγιο κάθε φτωχοῦ, κατατρεγμένου καὶ πονεμένου ἀνθρώπου. Αὐτὸς μὲ τὴν ἀπέραντη ἀγάπη καὶ ἀνεκτικότητα ποὺ ἔτρεφε στὰ στήθη του δὲν ἄφηνε κανέναν χωρὶς νὰ τὸν εὐεργετήσει καὶ νὰ μὴν τὸν στηρίξει πνευματικὰ καὶ ἠθικὰ καὶ ὑλικά. Κανένας δὲ μπόρεσε νὰ ἐξηγήσει ποὺ ἔβρισκε τοὺς ὑλικοὺς πόρους μέ τοὺς ὁποίου κάλυπτε τίς ἀνάγκες πλήθους ἐνδεῶν ἀνθρώπων. Παράλληλα ἔγινε ὁ διαπρύσιος στηλιτευτῇς τῶν ἐκμεταλλευτῶν κατὰ τῶν ἀδυνάτων καὶ τῶν φτωχῶν. Μὲ τὴ σπάνια παρρησία καὶ τὸ θάρρος ποὺ διέθετε ἀσκοῦσε ἔλεγχο σὲ ὅλους ὅσοι εὐθύνονταν γιὰ τὴν κακοδαιμονία τοῦ λαοῦ, ὅσο ψηλὰ καὶ ἂν βρίσκονταν. Τὸ συναξάρι ἀναφέρει πὼς κάποτε στὶς μέρες του ὁ λαὸς τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς ἐπισκοπῆς του λιμοκτονοῦσε. Γεμᾶτος ἀγωνία ὁ Νικόλαος κατέβηκε σὲ κάποιο λιμάνι ὅπου συνάντησε πλοῖο γεμᾶτο σιτάρι ποὺ ἦταν ἕτοιμο νὰ ἀποπλεύσει γιὰ τὴ Γαλλία ἔπεισε τὸν πλοιοκτήτη νὰ μείνει τὸ φορτίο στὴ Λυκία, πλήρωσε, ἄγνωστο πῶς, τὸ σιτάρι καὶ τὸ μοίρασε στοὺς λιμοκτονοῦντες κατοίκους τοὺς ὁποίους ἔσωσε ἀπὸ βέβαιο θάνατο.
Ὁ κάθε ἀδύναμος ἄνθρωπος εἶχε τὸν προστάτη του. Ὁ ἅγιος βρισκόταν κοντὰ σὲ κάθε ἕναν καὶ σὲ κάθε δύσκολη περίσταση εὐεργετοῦσε ἀκόμα καὶ θαυματουργικά. Ὁ βιογράφος του ἀναφέρει πλῆθος τέτοιων περιστατικῶν. Ὁ ἀπόλυτα φτωχὸς ἅγιος προικοδοτοῦσε τὰ φτωχὰ κορίτσια, προστάτευε τὴ σοδιὰ τῶν φτωχῶν γεωργῶν, γινόταν ὁ ἀρωγὸς τῶν ναυτικῶν. Μέχρι σήμερα παραμένει ὁ προστάτης τῶν ναυτιλλομένων χάρη στὶς πάμπολλες θαυματουργικὲς ἐπεμβάσεις του πρὸς αὐτούς.
Ἡ πολιτικὴ ἐξουσία κατὰ τὸν ἅγιο Νικόλαο ὑπάρχει ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ ὑπηρετεῖ το λαό. Ὅταν αὐτὴ ἀντιστρατεύεται τὸ πραγματικὸ συμφέρον καὶ τὸ θέλημα τοῦ λαοῦ πρέπει νὰ ἐλέγχεται. Ἔτσι ὁ ἅγιος δὲν ἄργησε νὰ γίνει ὁ ἐλεγκτὴς τῶν διωκτῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ, οἱ ὁποῖοι ἔστειλαν στὸ θάνατο χιλιάδες χριστιανοὺς μάρτυρες. Μὲ ἀφόρητες προσωπικὲς ἀπαγορεύσεις, διώξεις καὶ βασανιστήρια, ὑπερασπίζονταν ὅσους διώκονταν γιὰ τὴν πίστη τους. Τοὺς στήριζε, τοὺς ἐνθάρρυνε νὰ μὴ δειλιάσουν καὶ γίνουν ἀρνητὲς τοῦ Χριστοῦ. Παράλληλα εἶχε γίνει ὁ παρηγορητὴς τῶν συγγενῶν τῶν μαρτύρων, πείθοντάς τους ὅτι τὸ μαρτύριο γιὰ τὸ Χριστὸ εἶναι ὕψιστη τιμή!
Ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ἐπίσης ἐκφραστὴς καὶ τῆς γνήσιας καὶ ἀνόθευτης πίστης τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ αἵρεση ἦταν γι᾿ αὐτὸν ὕβρις κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἀλήθειας. Ὡς μέλος τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (325) ἔδωσε σκληρὴ μάχη γιὰ νὰ ἀπομονωθεῖ ὁ αἱρετικὸς καὶ βλάσφημος τοῦ Χριστοῦ Ἄρειος. Γιὰ τὴν παρρησία του αὐτὴ κλείστηκε στὴ φυλακή, διότι οἱ περιστάσεις τὸν ἀνάγκασαν νὰ φερθεῖ σκληρὰ στὸ φοβερὸ αἰρεσιάρχη.
Τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τὰ θεωροῦσε ὅπως καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος φτηνά, ἐφήμερα, ἀνούσια, πραγματικὰ «σκύβαλα» (Φιλιπ.3,8). Τὴ δόξα, τὸ χρῆμα, τὴ δύναμη, τὴν κοινωνικὴ καταξίωση τὰ θεωροῦσε ὑποδεέστερα ἀπὸ τὴ διακονία τοῦ Χριστοῦ. Γι᾿ αὐτό, τὰ παραμέρισε ὅλα, καὶ μὲ θέρμη τάχθηκε στὴν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ. Ὁλόκληρη ἡ ζωή του ὑπῆρξε ὑπόδειγμα πραγματικοῦ χριστιανοῦ ἡγέτη ταγμένου στὴ διακονία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Νικόλαος ἀποτελεῖ πράγματι πρότυπο γιὰ ὅλους τοὺς κατοπινοὺς κληρικούς, γιατί ὑπῆρξε ὁ ἴδιος πιστὸς μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ, πραγματικὸς «Κανόνας πίστεως, εἰκόνα πραότητος, (καὶ) ἐγκρατείας διδάσκαλος» σύμφωνα μὲ τὸ ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς του!
Τὸ 330 μ.Χ. κοιμήθηκε εἰρηνικά, γέρος καὶ κατάκοπος, ἀπὸ τὸν ἀγῶνα καὶ τὴ συνεχῆ διακονία ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του. Τὸ σεπτὸ ἀποστεωμένο σκήνωμά του ἔγινε ἀντικείμενο τιμῆς ὄχι μόνο ἀπὸ τοὺς πιστοὺς τῆς ἐπισκοπῆς του, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἀλλόθρησκους καὶ εἰδωλολάτρες οἱ ὁποῖοι εἶχαν εὐεργετηθεῖ ποικιλότροπα ἀπὸ αὐτόν. Ὁ τάφος του μέχρι σήμερα στὰ Μύρα εἶναι τόπος προσκύνησης τῶν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς χριστιανῶν, ἀλλὰ καὶ πολλῶν ἀλλοθρήσκων, οἱ ὁποῖοι συρρέουν γιὰ νὰ τιμήσουν αὐτὴ τὴ μεγάλη προσωπικότητα.
Δὲν εἶναι ὑπερβολὴ νὰ ἰσχυριστοῦμε ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος ὑπῆρξε γνήσιος ἐκφραστὴς τοῦ χριστιανικοῦ καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ ἰδεώδους. Ὡς ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ὁ ἀντιπροσωπευτικὸς τύπος τοῦ χριστιανοῦ ἐπισκόπου, «εἰς τύπον καὶ τόπον Χριστοῦ», σύμφωνα μὲ τὴ θεολογία τοῦ Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου. Φύλακας τῆς ὀρθῆς πίστεως καὶ πνευματικὸς ἀρωγὸς τῶν πιστῶν. Ἐπὶ πλέον ὑπῆρξε ἀντιπροσωπευτικὸς ἐνσαρκωτὴς τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης. Τὸ ἀνθρωπιστικὸ ἰδεῶδες τοῦ ἑλληνισμοῦ σὲ συνδυασμὸ μὲ τὸν ὑπέροχο χριστιανικὸ ἀνθρωπισμὸ συναντήθηκαν στὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ Νικολάου, ἐφαρμόσθηκαν καὶ ἔγιναν πράξη. Ἡ δημοκρατική του τακτικὴ καὶ ἡ συλλογικότητα στὶς ἐνέργειές του εἶναι ἡ βίωση τῆς μακραίωνης ἑλληνικῆς παράδοσης, ἡ ὁποία διασώθηκε καὶ βελτιώθηκε ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία καὶ πράξη. Γι᾿ αὐτὸ ὁ μεγάλος αὐτὸς ἐκκλησιαστικὸς ἄνδρας ἔγινε τόσο διάσημος, τόσο λαοφιλής, ὥστε νὰ τιμᾷται ἰδιαζόντως σὲ ὅλο τὸν χριστιανικὸ κόσμο. Γι᾿ αὐτὸ τιμᾷται ἰδιαίτερα ἀπὸ ὅλους τοὺς ὀρθοδόξους καὶ περισσότερο ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες, γι᾿ αὐτὸ ὑπάρχουν τόσοι πολλοὶ ναοὶ πρὸς τιμήν του, γι᾿ αὐτὸ πλῆθος ἀνθρώπων φέρουν μὲ καμάρι τὸ σεπτό του ὄνομα.
Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι νεοέλληνες ἔχουμε χρέος νὰ τιμᾶμε καὶ νὰ μιμούμαστε ὑπέροχες προσωπικότητες τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος μας, σὰν αὐτὴ τοῦ ἁγίου Νικολάου. Σὲ ἐποχὲς ζοφερές, σὰν καὶ τὴν ἐποχή μας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ φωτεινὰ πνευματικὰ ὁρόσημα, ἀντάξιες τοῦ ἁγίου Νικολάου. Στὶς δύστηνες μέρες μας, ὅπου βιώνουμε ὡς Ἔθνος μιὰ ἀπὸ τίς χειρότερες περιόδους τῆς ἐθνικῆς μας ὑπόστασης, ὅπου μᾶς κυκλώνει τὸ φάσμα τῆς οἰκονομικῆς κατάρρευσης καὶ αὐτοῦ ἀκόμα τοῦ ἀφανισμοῦ μας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ἀρωγὴ τοῦ ἁγίου Νικολάου, ὁ ὁποῖος ἔσωσε το λαὸ σὲ παρόμοιες συνθῆκες στὸν καιρό του, φτάνει νὰ τὸν ἐπικαλεστοῦμε. Ἅγιε τοῦ Θεοῦ σπεῦσε νὰ μᾶς βοηθήσεις γιατί χανόμαστε...
___________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου